Israël alert aan vooravond top
BUITENLAND
Nerveuze Mugabe hakt in op oppositie
Lage stand Amerikaanse dollar beheerst G8-debat
Verontwaardiging over
nkerpatiëntes arrestatie van Suu Kyi
België wil weer militairen
naar Centraal-Afrika sturen
Bush in Midden-Oosten aangekomen
'Powell moest twijfelachtige
informatie wel presenteren'
inje zegt
secontract op
u d Het Spaanse ministe-
tn defensie heeft het con-
met een NAVO-bureau dat
ïtuigen voor het vervoer van
ïriairen van en naar vredes-
ies in het buitenland huurt
drOtegd. Dat gebeurde nadat
*e week 62 Spaanse militai-
lie uit Afghanistan terug-
Jen omkwamen bij een on-
Dpesf 'n Turkije. Andere Spaan-
>003 Uitairen die terugkwamen
Ijj ^k hebben geklaagd over
al eiaat waarin het door de
alinP voor ^en gehuurde toe-
jcht(er'ceerde In beide gevallen
et orhet om toestellen van Rus_
;nt makelij.
'n! if land wil geen
■m tVO-wapens
vinkt
j p jid - Eén dag voor een
jp^p-bijeenkomst in Madrid
u Rusland de relatie met het
vaJ5genootschap op scherp
j eDe Russische minister
luitenlandse zaken Ivanov
zijn woordvoerder we-
Moskou geen NAVO-
^etms of troepen zal accepte-
wep de drie Baltische Staten
jestcPd, Letland en Litouwen.
itietr'e 'anden worden vol
de b jaar lid van de NAVO.
„.p^ind heeft zich lange tijd
cor't tegen het NAVO-lidmaat-
tetaiP van ^rie Baltische lan-
verjdie vroeger deel uitmaak-
,rs gan de Sovjetunie.
"iode
nijgende
lg'ïorger beboet
ider
ui(iovER - Een rechtbank in
^Pl^uitse Hannover heeft een
jljp tbezorger gisteren een boe-
isgelf1520 euro opgelegtl. om"
>el jij in een salade had ge-
jjjp igd. De klant die het bijge-
lev/ vervolgens kreeg voorge-
pr(feld, belde de politie toen
aanP komkommer een
en luimige substantie' had ont-
siera dna-onderzoek bleek
toe^et spul uit de mond van de
ceieifige bezorger was.
dyguard
ay opgepakt
»ad - De Amerikaanse
Ikrachten in Irak hebben
ersoonlijke bewaker van
lams oudste zoon Uday
jrhJehouden in de stad Kirkuk.
tore!8 gisteren bekendgemaakt.
pelePns ^et Amerikaanse cen
ten commando is de body-
jgjg jd zondag gearresteerd.
,gt bezet samen met zijn va-
k hef*e verdreven president
afnelam Hussein en diens
wonde zoon Qusay de boven-
eenrie plaatsen van de gezoch-
er v^kezen. Hun verblijfplaats
747jg altijd onbekend.
'"■'ïira de Mello
[emih het werk
>ad - De vertegenwoordiger
de Verenigde Naties in Irak,
io Vieira de Mello is giste-
h Bagdad aan het werk ge-
i. Vieira de Mello wil ervoor
|^en dat Irak zo snel mogelijk
democratische regering
I rr' speelt hij een rol bij
lijulpverlening en het opbou-
van een nieuwe politie-
ht. „Irak heeft te lang te
geleden", zei Vieira de
o na aankomst in Irak. „De
en azen verdienen beter." Viei-
s gP Mello heeft vier maanden
ide fekmgen van zijn normale
als mensenrechtencom-
dinsdag 3 JUNI 2003
"ei 1
„laris v
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - Aan de vooravond van
de topconferenties over het Mid
den-Oosten, in Sharm al-Sheikh
en Akaba, heeft Israël de waak
zaamheid van leger en politie
verhoogd. Voor Ramallah, op de
Westelijke Jordaanoever, geldt
sinds gistermiddag een uitgaans
verbod. De veiligheidsdienst zegt
meer dan vijftig waarschuwingen
te hebben ontvangen dat Pales
tijnse milities voorbereidingen
treffen voor het uitvoeren van
terreuraanslagen.
Ze zouden hun slag willen slaan
nu Israël de afsluiting van de
Westoever en Gaza heeft versoe
peld, om een beter klimaat te
scheppen voor de topconferen
ties. De Israëlische regering
heeft het afgelopen weekeinde
ook besloten ongeveer honderd
Palestijnse gevangenen in vrij
heid te stellen en 15.000 inwo
ners van de Gazastrook met een
werkvergunning toe te laten.
Vrijer reizen staat bovenaan de
Palestijnse verlanglijst bij de be
sprekingen die de Israëlische
premier Sharon, diens Palestijn
se collega Abbas (Abu-Mazen)
en de Amerikaanse president
Bush morgen houden in de Jor
daanse Rode-Zeehaven Akaba.
Bush ziet de bijeenkomst als een
aanmoediging voor het uitvoe
ren van de 'routekaart', het in
ternationale vredesplan dat
moet leiden tot de stichting van
eerst een voorlopige, en later
een permanente Palestijnse
staat.
Israël heeft het plan onder voor
behoud aanvaard. Sharon laat
zich naar Akaba vergezellen
door een zware ministeriële de
legatie, maar de naam van mi
nister van economische zaken
en oud-premier Netanyahu ont
breekt op de lijst. Netanyahu,
die zich van stemming heeft
onthouden toen het kabinet
over de routekaart besliste, heeft
voor de eer bedankt.
Gisteravond is Bush aangeko
men in de Egyptische badplaats
Sharm al-Sheikh, eveneens aan
de Rode Zee, waar hij vandaag
vergadert met Amerika welge
zinde Arabische leiders. Hij wil
hun om steun vragen voor het
uitvoeren van de routekaart en
de bestrijding van terreur.
Nieuw is de aanwezigheid op de
top van Abbas, in plaats van
Arafat.
Aanhangers van Arafat verwijten
de Amerikanen dat deze de con
ferentie willen gebruiken om de
Palestijnse president nog verder
naar de achtergrond te schui
ven.
Die laatste heeft overigens zelf
gezegd dat hij er geen moeite
mee heeft dat Abbas de Palestij-
nen vertegenwoordigt. De Ame
rikanen hopen dat de gastheer,
president Hosni Mubarak, aan
het eind van de bijeenkomst in
een gezamenlijke Arabische ver
klaring steun zal uitspreken voor
Abbas.
Premier Sharon lijkt bereid bij
wijze van vertrouwenwekkende
maatregel een aantal 'illegale
buitenposten' op de Westelijke
Jordaanoever te ontruimen. Hij
liet dat zondag doorschemeren
tijdens een bijeenkomst van de
ministerraad, tot woede van de
extreemrechtse partijen in zijn
coalitie. 'Illegale buitenposten'
zijn kernen van nieuwe neder
zettingen die Israëlische kolo
nisten de afgelopen paar jaar
hebben gesticht in de nabijheid
van bestaande nederzettingen,
en zonder toestemming van het
militaire gezag. Sharon wil nu
een stuk of tien van de ongeveer
honderd buitenposten ontman
telen.
De Palestijnen zullen geen ge
noegen nemen met een voorna
melijk symbolische maatregel
tegen de nieuwe nederzettingen.
„Alle nederzettingen zijn ille
gaal. Deze kwestie moet eerlijk
en geloofwaardig worden be
handeld", zei gisteren parle
mentslid Ziad Abu-Zayad.
door onze correspondent
Pascale Thewissen
brussel - De Belgische premier
Guy Verhofstadt wil opnieuw
Belgische militairen op vredes
missie sturen in Centraal-Afrika.
Volgens Verhofstadt kan België
onmogelijk aan de zijlijn blijven
staan als zich in een ex-kolonie
'een humanitaire tragedie' vol
trekt, zoals op dit moment in
het Oost-Congolese Bunia waar
bij etnische gevechten al meer
dan 50.000 doden zijn gevallen.
Het voorstel, dat in België zeer
omstreden is, is onderdeel van
in het ontwerp-regeerakkoord
dat de premier vandaag op tafel
legt. De laatste keer dat Belgi
sche militairen deelnamen aan
een missie in de woelige Afri
kaanse regio dateert van 1994
toen tijdens de Rwandese geno
cide tien Belgische para's op
gruwelijke wijze om het leven
kwamen. Ze werden gevangen
genomen, gemarteld en ver
moord door Rwandese soldaten.
Een parlementaire enquêtecom
missie, die de moordpartijen
onderzocht, kwam tot de con
clusie dat België geen blauwhel
men meer moest sturen naar
voormalige koloniën. België zou
voortaan alleen nog optreden
als diplomatiek en politiek be
middelaar. Drijvende kracht
achter die enquêtecommissie
was uitgerekend Verhofstadt,
destijds senator.
De premier heeft zijn mening
intussen herzien. Hij vindt dat
het in uitzonderlijke gevallen
mogelijk moet zijn om Belgische
militairen naar Congo of Rwan
da te sturen. Voorwaarde is dat
de missies onder VN- of EU-vlag
van korte duur zijn en zijn goed
gekeurd door het parlement. De
Veiligheidsraad van de Verenig
de Naties besliste vrijdag een in
ternationale vredesmacht naar
de Democratische Republiek
Congo te sturen van 1400 mili
tairen, van wie de helft Fransen.
België verleent op dit moment
enkel logistieke steun aan de
missie.
De reacties op het voorstel van
Verhofstadt waren gisteren ver
deeld. De militaire vakbonden
vrezen dat wonden nog te vers
zijn. Beoogd regeringspartner
SP-A (Socialistische Partij An
ders) reageerde verbaasd op het
voorstel van Verhofstadt. Of het
de formatie zal bemoeilijken is
nog de vraag.
Verhofstadt, die vorige week
donderdag door de koning tot
formateur werd benoemd, wil
nog voor het zomerreces een
nieuwe regering te vormen. Dit
keer zonder de groenen, die als
gevolg van een forse verkie
zingsnederlaag tot splinterpartij
zijn gedegradeerd. De premier
liet al voor de verkiezingen van
18 mei weten 'geen Nederlandse
toestanden' te willen. Hij zet
vaart achter de formatie.
Mogelijke struikelblokken zijn
echter de invoering van het mi
grantenstemrecht (waar de
Vlaamse liberalen van Verhof
stadt fel tegen zijn) en het red
den van de Formule 1 van Fran-
corchamps. Mede onder druk
van de groenen besloot de vori
ge regering tabaksreclame op
het racecircuit te verbieden, met
als gevolg het verdwijnen van de
Grote Prijs van Wallonië. Tot
groot ongenoegen van de mid
denstand in de streek.
evian/gpo-anp - Armoede in de wereld is
één ding, maar de eigen economische
problemen zijn veel belangrijker. De rijke
industrielanden gingen gisteren dus ge
woon weer over tot de orde van de dag
op hun G8-top in Evian. Economische
specialisten buiten de conferentiezaal
haalden opgelucht adem.
Hun grote vrees was dat de politieke con
flicten van de afgelopen maanden zó
hoog waren opgelopen dat er geen con
sensus kon worden bereikt over de grote
economische problemen van dit mo
ment. Op Canada na kampen alle G8-lid-
staten met begrotingsproblemen, dreigt
bij een aantal een heuse recessie, bestaat
onrust over de rentetarieven en heerst er
paniek op de valutamarkt, waar de dollar
in korte tijd ten opzichte van de euro ze
ventien procent in waarde is gedaald.
Europeanen verdenken de Amerikanen
ervan dat ze hun dollar opzettelijk laten
dalen om de export een duw te geven en
de import vanuit Europa moeilijker te
maken. De VS zeggen echter vast te wil
len houden aan de politiek van een ster
ke dollar. De lage dollarkoers verhindert
volgens economen een herstel van de
Europese en Japanse economieën, die
zwaar in de problemen verkeren.
De Japanse economie is er het ergst aan
toe, met drie recessies in een tijdsbestek
van tien jaar. Niet voor niets waren de Ja
panners gisteren het meest uitbundig bij
het horen van de Amerikaanse uitspra
ken. Premier Koizumi had Bush zelfs ho
ren zeggen dat de VS 'maatregelen' zul
len nemen om een sterke dollar te hand
haven. Hoe die maatregelen eruit zullén
zien, bleef evenwel onduidelijk.
Afgelopen nacht is het in nabijgelegen
Genève opnieuw tot ongeregeldheden
gekomen tussen antiglobalisten die tegen
de top protesteren en de Zwitserse poli
tie. De twee nachten ervoor waren er ook
al confrontaties. De politie gebruikte wa
terkanonnen, traangas en rubberkogels
om de menigte uit elkaar te drijven.
Verder hielden zo'n vijhonderd demon
stranten enkele uren een belangrijke
brug bezet om te protesteren tegen de ar
restatie van 25 gelijkgezinden. Ook hier
greep de politie hard in. Eerder verliep
een demonstratie voor het hoofdkwartier
van de wereldhandelsorganisatie WTO
wel vredig.
Washington/afp - De Ameri
kaanse minister van buitenland
se zaken Colin Powell stond on
der aanhoudende druk van het
Witte Huis en het Pentagon om
twijfelachtige informatie op te
nemen in zijn rapport over Iraks
massavernietigingswapens. Dat
meldt het Amerikaanse week
blad US News and World Report
in zijn uitgave van deze week.
Met de bewuste toespraak pro
beerde hij in februari de VN-
Veiligheidsraad over te halen tot
een oorlog tegen Irak.
Volgens het tijdschrift werd de
eerste versie van Powells toe
spraak geschreven door mede
werkers van vice-president Dick
Cheney en de Nationale Veilig
heidsraad. Deze tekst bevatte
dergelijk twijfelachtig materiaal
dat Powell zijn geduld zou heb
ben verloren, verschillende pa
gina's in de lucht gooide en uit
riep: „Dit ga ik niet lezen. Dit is
bullshit."
Het Witte Huis zette Powell on
der druk om aantijgingen toe te
voegen die niet door de CIA en
buitenlandse geheime diensten
werden ondersteund, aldus US
News. Daarbij zat bijvoorbeeld
de beschuldiging dat Irak soft
ware had gekocht waarmee het
een aanval op de VS kon voor
bereiden. Ook zou Powell een
onbewezen ontmoeting tussen
Mohammed Atta, de man die de
terroristische actie op 11 sep
tember 2001 leidde, en een
Iraakse inlichtingenofficier als
feit moeten presenteren.
De druk dwong Powell ertoe zijn
eigen onderzoeksteam samen te
stellen om de toespraak voor te
bereiden. In zijn presentatie be
schuldigde hij Irak ervan tonnen
biologische en chemische wa
pens te verbergen.
Volgens het tijdschrift kwam de
inlichtingendienst van het mi
nisterie van defensie in septem
ber met een geheim rapport
waarin het concludeerde dat 'er
geen betrouwbare informatie is
of Irak chemische wapens pro
duceert of opslaat'. Ondanks dit
rapport vertelde minister van
defensie Donald Rumsfeld het
Congres vlak daarna vol stellig
heid dat het Iraakse regime 'gro
te hoeveelheden clandestien
verworven chemische wapens,
waaronder VX-, sarin-, cyclosa-
rin- en mosterdgas heeft ver
gaard'.
irie
a eu
nerika meet
il/hd voor aanval
ke°FNCTONDe Verenigde
M;n gaan in Washington de
téei romen meten om Bij een
ituele chemische, biologi-
j of nucleaire aanval te kun-
J bepalen welke gebieden
lar lopen. De Amerikaanse
The Washington Post
1de gisteren dat de wind-
u ren zijn geïnstalleerd op
^Iheidsgebouwen, waaron-
ale parlementsgebouwen op
[n^Jjtol Hill, het Witte Huis en
^fninisterie van defensie. De
id {"kanen besloten de senso-
te installeren, nadat een
lp wetenschappers had
Besteld dat de regering de
rmatie mist om een aanval
massavernietigingswapens
lende het hoofd te bieden.
Suu Kyi. Foto: AFP
liscrimineerd'
;o - Oudere patiënten lo-
een grote kans op discrimi-
zeker als ze borstkanker
n. Omdat ze op leeftijd
ontvangen ze niet de best
ilijke behandeling. Volgens
inderzoek van het Europe-
itituut van Oncologie in
krijgen vrouwen van 75
en ouder zelden chemothe-
Artsen veronderstellen
iinrechte dat oudere vrou-
I 1 deze behandeling niet aan-
Jnen of dat ze niet lang ge-
g zullen leven om ervan te
pteren. Niet meer dan 6
pent van de vrouwen kregen
ïen operatie chemotherapie,
Vijl dat voor 35 procent van
[rouwen tussen 50 en 75 het
fel was. De onderzoekers ba-
in zich op de medische ge-
^ns van 3000 patiënten.
rangoon/anp-rtr - De interna
tionale gemeenschap heeft gis
teren verontwaardigd gerea
geerd op de arrestatie van de
oppositieleidster Aung San Suu
Kyi, vrijdag in Myanmar (voor
heen Birma). De Verenigde Sta
ten, de Verenigde Naties, de Eu
ropese Unie en verscheidene
Europese landen riepen het My-
anmarese militaire regime op
Suu Kyi en andere oppositiele
den vrij te laten.
Suu Kyi werd vrijdag 'voor haar
eigen veiligheid' aangehouden
na rellen tussen haar aanhan
gers en groepen die voor het re
gime demonstreerden. Daarbij
kwamen volgens de militairen
vier mensen om het leven. An
deren beweren echter dat ze
ventig mensen zijn gedood.
Zondag sloot de junta de uni
versiteiten en scholen, een dag
P
voor het begin van het tweede
semester. Volgens de Britse zen
der BBC vreest het regime dat de
universiteiten een haard van
verzet vormen.
De Amerikaanse president
George Bush zei gisteren 'diep
bezorgd' te zijn over de arresta
tie van de oppositieleidster, die
in 1991 de Nobelprijs voor de
Vrede kreeg. Secretaris-generaal
van de Verenigde Naties Kofi
Annan eiste Suu Kyi's onmid
dellijke vrijlating. „Suu Kyi is
een nationale figuur en de leid
ster van de NLD en ze moet, in
samenwerking met de regering,
een rol kunnen spelen in de na
tionale verzoening", aldus An
nan. De NLD won in 1990 over
tuigend de verkiezingen, maar
de junta die vanaf 1962 aan de
macht was weigerde die uit han
den te geven.
door onze correspondent
Eelco van der Linden
pretoria - Het regime van de
Zimbabwaanse president Muga
be heeft gisteren ongemeen hard
gereageerd op het begin van een
door de oppositie georganiseerde
'actieweek'. Deze is bedoeld om
de 79-jarige dictator tot aftreden
te bewegen. Leger en politie wa
ren vanaf 's ochtends vroeg ver
wikkeld in een uitgebreide 'inti
midatie-exercitie, waartoe zeker
ook de arrestatie van oppositie
leider Morgan Tsvangirai moet
worden gerekend.
De voorman van de Beweging
voor Democratische Verande
ring (MDC) werd opgepakt in
zijn huis op beschuldiging de
gerechtelijke uitspraak te heb
ben genegeerd, volgens welke
de actieweek illegaal is. Tsvan
girai werd later vrijgelaten op
borg, maar direct naar de recht
bank geleid waar het vorig jaar
gestarte proces tegen hem loopt
wegens hoogverraad. Dit omdat
hij samen twee andere hoge
MDC'ers van plan zou zijn ge
weest Mugabe te vermoorden.
Duidelijk was gisteren dat het
regime uiterst nerveus is vanwe
ge de koerswijziging van de tot
nu als erg braaf te boek staande
Zimbabwaanse oppositie.
Tsvangirai heeft de Zimbabwa-
nen opgeroepen met 'miljoe
nen' de straat op te gaan, ten
einde een 'final push' naar de
vrijheid te forceren. Ook heeft
hij gedreigd geüniformeerde
dienaren van de staat onder een
toekomstig MDC-regime aan te
pakken als ze zich nu 'tegen het
volk keren'.
Gisteren was het door de massa
le aanwezigheid van leger en
politie moeilijk te zeggen wat de
actiebereidheid van de Zimbab-
wanen is. Het kwam niet tot
grote demonstraties. In de wei
nige gevallen waar een mars
werd voorbereid, zoals op de
campus van de Universiteit van
Harare, sloeg de politie er met
een op los. In de tweede stad
Bulawayo en Masvingo werden
drie MDC-parlementariërs gear
resteerd omdat ze volgens de
politie 'van plan waren de rege
ring omver te werpen'.
Want dat is de interpretatie die
de regering officieel volgt en
waaraan ze ook het door het
Hooggerechtshof opgelegde ver
bod op de acties dankt. MDC-
parlementariër David Colthard
deed dit alles af als grote onzin.
„We maken slechts gebruik van
ons democratisch recht te pro
testeren. We blijven vreedzaam,
ongewapend «en zullen niet op
roepen tot geweld", aldus Colt-
hard.
De regering ziet echter een coup
in de maak. Alle toegangswegen
naar het centrum van Harare
waren daarom hermetisch afge
sloten. Legertrucks met zware
wapens patrouilleerden in de
arme buitenwijken, die bekend
staan als MDC-bastions. In het
centrum van de hoofdstad wer
den verschillende groepen men
sen gedwongen plat op de
grond te gaan liggen omdat ze
'verdachte buttons' droegen.
Hoeveel gewonden er zijn geval
len en of er inderdaad ook do
den te betreuren zijn, was gis
teravond nog niet duidelijk. In
de wijk Highfied zou met scherp
zijn geschoten. Particuliere kli
nieken in Harare meldden wel
gewonde actievoerders te heb
ben binnengekregen.
Hoofd van de politie, Wayne
Bvudzijena, zei dat in het hele
land 154 mensen zijn gearres
teerd, maar dat aan het einde
van de dag 'alles normaal en erg
rustig' was.
Een andere samenzweerder is
volgens de regering Groot-Brit-
tannië. Op pamfletten die giste
ren werden verspreid stond de
boodschap die al een paar da
gen de staatsmedia beheerste,
namelijk dat 'Britse marionet
ten' het land saboteren. 'Laat de
arbeiders werken, laat de kinde
ren naar school gaan en laat be
drijven open blijven', zo viel te
lezen.
Minister van lokaal bestuur, Ig
natius Chombo, voegde er aan
toe dat ondernemers die de ac
ties steunen hun vergunning
kwijt zullen raken en hun bedrijf
moeten sluiten. Ondanks het
dreigement waren in de steden
de meeste winkels, bedrijven en
fabrieken gesloten.
De MDC riep later op de dag op
niet meer te proberen te de
monstreren, maar wel door te
gaan met staken. Enkele weken
teiug had eenzelfde initiatief
veel succes. Dit tot ontsteltenis
van de regering, die praktisch
bankroet is en vreest dat bij een
totale ineenstorting van de eco
nomie het huidige regime zal
worden meegesleurd. De mees
te waarnemers delen die analy-
Een Zimbabwaanse krantenverkoper heeft zijn hele stapel kranten in
vlammen zien opgaan. Regeringstroepen hebben de kranten ver
brandt omdat er opruiende teksten in zouden staan. Foto: EPA
Een Israëlische soldaat fouilleert een Palestijnse man bij een grensovergang met de Gazastrook. Israël heeft de veiligheidsmaatregelen verscherpt in aanloop naar de top.
Foto: AP/Eitan Hess-Ashkenazi
