LEIDEN REGIO
i Bronsgieter blijft bezig met bevrijdingsmonument
Een stukje Warmonds weiland voor in de tuin, thuis in Engeland
Volkstuinders wanhopig op zoek naar nieuwe stek
Volkstuinders
vieren feestje
Dure Audi uit
bedrijf gestolen
otsing
weewielers
icstceest - Op de Valkenbur-
jrweg in Oegstgeest zijn zon-
Igniiddag twee pubers flink
Iwond geraakt door een fron-
|e botsing. Drie ambulances
I een traumahelikopter kwa-
Bn ter plaatse om de slachtof-
ts te helpen. Uiteindelijk zijn
liden met de ambulance naar
!t ziekenhuis gebracht.
t Valkenburgerweg, te vinden
het gebied Rijnfront, is on-
trdeel van een fietsroute langs
l Oude Rijn. Een zestienjarige
omfietser uit Rijnsburg en
n dertienjarige fietser uit
ïgstgeest botsten daar rond
il5 uur frontaal op elkaar.
oudste van de twee werd
et zwaar lichamelijk letsel
lar het LUMC gebracht. De
ltser kwam met uiteenlopen-
teh klachten, waaronder nek-
jn. in het Rijnland Ziekenhuis
ty aderdorp terecht,
n
ubbel
iat ronken
en
d Assenaar - De politie heeft
zij steren in Wassenaar twee
a_ aal een 48-jarige vrouw uit
g ze plaats aangehouden om-
mdt ze met drank op achter het
rchJur zat. Rond vijf uur was de
difste maal: de politie bracht de
ijn ouw toen van de Wassenaar-
slag, waar ze uit de auto was
haald, naar het politiebureau.
,t de blaastest bleek dat ze
jmdronken was. Ze kreeg een
■fcces-verbaal en moest haar
^newijs inleveren. Nog geen
^ftr uur later stapte de Wasse-
■arse nogmaals achter het
Hiur. De politie betrapte haar
^■nieuw op de Wassenaarse-
^■g en hield haar weer aan.
Ier gadering van
■/DA Oegstgeest
HicsTGEEST - CDA Oegstgeest
^Qudt morgen een algemene le
denvergadering in Hotel het
^■tte Huis aan het Wilhelmina-
Hrk 33 in Oegstgeest.
besprekingen van huishou-
Hlijke aard treedt Hans Klein
■eteler, CDA-fractievoorzitter
In de provinciale staten, als
■reker op. Ook Arjan de Kok,
^■ctievoorzitter van CDA
^Ëgstgeest, houdt een voor-
^ncht. De bijeenkomst begint
■120.00 uur.
RAF-mensen Robbins en Taylor bezoeken plaats waar hun bommenwerper in 1943 neerstortte
door Annet van Aarsen
warmond - „Die gele bloemen,
moeten die per se in het water
staan?" Oud-vlieger Ted Robbins
wijst naar een paar gele lissen in
de poldersloot even verderop. „Ik
zou zo graag wat planten hier
vandaan mee naar huis willen
nemen om in mijn tuin te plan
ten." Oud-boordschutter Howard
John Taylor zegt dat hij geroerd
is, en ja, toch ook enigszins in
verlegenheid gebracht. Dat na zo
veel jaar zo veel mensen hun best
hebben gedaan om hem en Rob
bins naar Warmond te halen, te
rug naar de plek in de Lakerpol-
der waar hun Lancaster-bom
menwerper Fema Dora op 28 mei
1943 neerstortte, Taylor kan er
nog steeds niet over uit.
Kort ervoor is het gezelschap
vanuit Park Groot Leerust naar
het eiland op de Kagerplassen
vertrokken. Een grote armada'
vergezelt het bootje. In War
mond hangen overal de vlaggen
uit. De Warmonders tonen zich
betrokken bij de komst van de
twee oud-militairen, een hereni
ging die door Jaap van Rij, Jan
Haasnoot en Dick Breedijk is ge
organiseerd. Vier van de zeven
bemanningsleden van de Fema
Dora zijn nog in leven, Robbins
en Taylor waren de enigen die
fit genoeg zijn om de oversteek
te maken.
Robbins maakte de reis al eens
op eigen gelegenheid, maar voor
Taylor is het de eerste keer sinds
de crash dat hij terug is in War
mond. Nu staat hij in het drassi
ge weiland, waar zestig jaar ge
leden de Fema Dora met don
derend geraas tot stilstand
kwam. Taylor probeert zich uit
alle macht te herinneren wat hij
die nacht gezien heeft. Het mo
lentje? Nee, het molentje niet.
Maar hij ziet nog duidelijk voor
zich hoe de mannen de Lancas
ter in het weiland hebben ach
tergelaten. Toch kun je niet al
tijd blindvaren op herinnerin-
Piloot Ted Robbins (links) en boordschutter Howard John Taylor op de plek waar ze op 28 mei 1943 met de bommenwerper Fema Dora zijn neergestort. Foto: Taco van der Eb
gen zegt hij, terwijl hij de oude
foto's die Dick Breedijk heeft
meegenomen, vergelijkt met de
Lakerpolder anno 2003.
Vanuit de lucht is nog duidelijk
waarneembaar welke baan de
Fema Dora heeft getrokken over
het land, nadat de bommenwer
per eerst met grote vaart het wa
ter had geraakt. Vanaf de grond
is het verschijnsel iets minder
duidelijk. Maar te zien is het
wel: de voor die de Fema Dora
in de aarde ploegde, wordt nu
gemarkeerd door opvallend
meer gele boterbloemen dan op
de rest van het land. De crash
zorgde ervoor dat de bovenste
laag kleigrond zich mengde met
de daaronder gelegen veenlaag
en een andere vegetatie is nog
steeds het gevolg. „Ik denk met
een snelheid van zo'n honderd
mijl per uur", schat Robbins de
snelheid waarmee hij met zijn
zwaar beschadigde kist de grond
raakte. „Dat was om 2.17 uur."
Hoewel er in die nacht in 1943
een engeltje aan boord moet
hebben gezeten van de zwaar
aangeschoten Fema Dora - het
is wonderbaarlijk dat alle zeven
bemanningsleden van de bom
menwerper ongeschonden uit
het vliegtuigwrak kropen - liep
de eerste kennismaking met
Warmond niet goed af voor de
zeven RAF-mensen. Drie be
manningleden werden al snel
na de crash naar het vasteland
van Warmond geroeid, waar ze
in handen vielen van de Duit
sers.
Taylor en Robbins behoorden
bij het groepje van vier dat naar
de nabijgelegen Kogjespolder
vluchtte. Ze hebben daar nog
een tijdje op een woonboot ge
zeten voordat ze naar het vaste
land vertrokken. Via het Venne-
meer bij Oud Ade, in hun geval.
En daar ging het ook voor Rob
bins en Taylor mis. Ze raakten
verzeild bij het honk van de
Jeugdstorm, de Nederlandse va
riant van de Hitier Jugend. En
daar zijn ze verraden en vervol
gens opgepakt. Tot het einde
van de oorlog heeft de beman
ning in verscheidene kampen in
krijgsgevangenschap gezeten.
Bizarre details herinneren de
twee Britten zich nog van hun
vlucht van de Lakerpolder. Dat
ze een boer tegengekwamen, die
een koe aan het melken was. En
dat ze toen wat melk kregen.
Robbins weet nog als de dag van
gisteren dat een man hen advi
seerde onder een boot die op de
wal lag te kruipen en muisstil te
zijn. „Hij zou eten voor ons ha
len, maar vervolgens kwamen
de Duitsers. Ze hoefden niet te
zoeken, ze vonden ons gelijk",
zegt de oud-piloot. „Ik kan je zo
de naam vertellen van de man
die ons verraden heeft. Rob
bins windt zich op, maar dat is
ook na al die jaren nog steeds
begrijpelijk.
„We nemen toch niet te veel
tijd, hier", vraagt Robbins even
later bezorgd aan burgemeester
Vosjan, die de excursie met be
langstelling volgt. Ze heeft zicht
baar bewondering voor de twee
hoogbejaarde mannen en ze
leeft met hen mee. „Elke keer
komt er weer wat nieuws boven,
dan vertellen ze weer een stuk
je", zegt ze. „Weet je dat Rob
bins tijdens zijn gevangenschap
drie wensen had. Dat hij zijn
ouders zou terugzien, dat hij
ooit nog eens een vliegtuig zou
besturen en dat hij zijn vriendin
weer in zijn armen kon sluiten."
De wensen zijn allemaal uitge
komen. Het meisje van Robbins'
dromen staat nu als een grijze
mevrouw Robbins naast haar
man in het weiland.
De inmiddels gepensioneerde
Warmondse fietsenmaker Van
Hulst staat er ook. Hij was zestig
jaar geleden één van de eersten
die de Lancaster in de Lakerpol
der zag liggen. De bemanning
was toen al weg, maar de bezet
ters waren nog niet op het ei
land gearriveerd. „Ik zat met
mijn broer en een vriend in een
roeiboot. We waren eieren aan
het zoeken en we hadden ook
een windbuks bij ons om een
den te schieten. Ineens zagen
we een knots van een vliegtuig
liggen. We zagen de reddings
vesten hangen en die wilden we
wel hebben. We zijn dichtbij ge
weest. „Ik heb zo veel over die
geschiedenis gehoord", zegt zijn
vrouw. „En nu zie ik het einde
lijk ook."
Slechts met grote aarzeling
neemt het gezelschap afscheid
van de Lakerpolder. Maar er
staat nog een ontmoeting met
het verleden op het programma:
de boot met de twee RAF-men
sen en de burgemeester vaart
nog even snel door naar het
Vennemeer in Oud Ade waar
het gezelschap opnieuw aap.
land gaat. Heel even, want in
Park Groot Leerust staat hét
draaiorgel te wachten. Daar ook,
worden twee zakken met groen
aan wal getakeld. Geen gele lis
sen, want die doen het alleen in
water, maar twee authentieke
stukjes Warmonds weiland, die
nog even snel zijn uitgespit.
Robbins: „Als we dat maar zon
der problemen meekrijgen in
het vliegtuig."
oegstgeest - Op de langste dag
van het jaar viert de Oegstgees-
ter Volkstuinvereniging haar 25-
jarig bestaan. Burgemeester
Timmers en wethouder Meester
houden daarom zaterdag 21 ju
ni in hun agenda vrij. Zij zijn op
de receptie aanwezig, die van
15.30 tot 17.00 uur wordt ge
houden.
Een foto-expositie illustreert een
aantal belangrijke mijlpalen op
het volkstuincomplex aan de
Cuyklaan. Zo is indertijd de wa
terhuishouding verbeterd en
werd een valkenhorst gebouwd.
Jeugdfanfare Jong Flora band
zorgt voor de vrolijke noot op
het tuindersfeestje, 's Avonds
gaan de leden barbecuen in de
tuin.
voorschoten - Een autobedrijf
aan de Hofweg aan Voorschoten
is sinds afgelopen weekeinde
een dure Audi S6 armer. Het be
drijf kreeg in de nacht van vrij
dag op zaterdag ongewenst be
zoek.
In een muur werd een gat ge
maakt, waarna de dader de ex
clusieve auto meenam. De poli
tie heeft de Audi internationaal
laten signaleren.
vergeten worden. De sloten in
de polder zijn nog zo schoon
dat er duizenden lakkers zitten.
„Sommige mensen komen hier
in de zomer 's ochtendsvroeg of
ze blijven juist 's avonds wat
langer om naar de kikkers te
luisteren", zegt Van Teijlingen.
„Zo'n kwaakconcert is prachtig.
Maar ook zitten hier veel kroes-
karpertjes, reigers en in het
voorjaar tientallen jonge eend
jes."
Van Teijlingen doet een laatste,
dringend beroep op het ge
meentebestuur. „Als de ge
meente het gebied voorlopig
toch nog niet nodig heeft, laat
ons dan in elk geval zo lang mo
gelijk hier zitten. Je zult altijd
zien dat de grond straks nog ja
ren braak ligt als we weg zijn en
dat zou zonde zijn. Maar als we
moeten verkassen, laat het dan
zo dicht mogelijk in de buurt
zijn, dat is het belangrijkste."
ire:
door Joris Rietbroek
leiderdorp - Het besluit dat een
groep volkstuinders weg moet
uit de Leiderdorpse Kalkpolder
is niet meer terug te draaien.
Maar ze knokken nog wel kei
hard voor een fatsoenlijke, nieu
we plek voor hun groenten en
planten.
Een lap grond in sportpark De
Bloemerd, aan de andere kant
van Leiderdorp, is wat de tuin
ders betreft geen optie. De
grond is er niet zo goed als in de
Kalkpolder, maar vooral is het
voor veel volkstuinders - een
groot aantal is al op leeftijd - te
ver weg.
Daarom praat het bestuur van
de Belangenvereniging Volks
tuinders Kalkpolder vandaag
nog eens met wethouder Mol-
kenboer om een geschikte op
lossing te vinden voor de ge
dwongen verhuizing. Er is in de
polder vanaf volgend jaar geen
plaats meer voor de tuinen, om
dat Leiderdorp er huizen wil
bouwen. De belangenvereniging
stelt de wethouder alsnog voor
om direct te verhuizen naar de
Munnikenpolder, in het voet
spoor van de ijsclub, de scou-
tingvereniging en de water
sportvereniging die er wel te
recht kunnen. Dit voorstel is al
eens eerder afgewezen. „Als het
echt niet kan, willen we graag
tijdelijk naar een andere polder
in de buurt van de dorpskern",
aldus W. van de Water van de
belangenvereniging.
Veel volkstuinders hopen ook
nog steeds op een plek in de
Munnikenpolder. Nico van
Teijlingen (88) bijvoorbeeld tui
niert al ruim vijftig jaar in de
Kalkpolder zonder dat het hem
ooit is gaan vervelen „Het is je
vaste route van elke dag", zegt
hij. „Er is hier altijd wat te
doen." Ook hij blijft zich afvra
gen waarom hij en de andere
tuinders niet naar de Munni
kenpolder kunnen. „Daar is
toch ruimte zat, het is zo'n
enorm gebied. Ja, over zeven h
tien jaar kunnen we daar mis
schien terecht, maar wie van
ons ouderen is er dan nog?"
Volgens wethouder Molkenboer
wenst de provincie geen volks
tuinen in die polder. Bovendien
gebruikt de provincie de Munni
kenpolder de komende vijf jaar
als opslagterrein voor de aanleg
van de hogesnelheidslijn HSL.
De Bloemerd is voor de tuinders
in elk geval in alle opzichten een
slechte oplossing. Zelfs als zij
zouden vallen, kunnen niet alle
tuinders uit de Kalkpolder er te
recht. De nieuwkomers passen
er niet meer bij. „En wij willen
graag als één groep bij elkaar
blijven", stelt Floor van de Loo.
Zij heeft een drukke baan en
vindt het heerlijk om in haar
vrije tijd te tuinieren, om zo lek
ker te 'ontstressen.' „Voor mij is
dit een hobby. Er is niets zo lek
ker als de tomaatjes uit mijn ei
gen kas, veel lekkerder dan wat
je in de winkel kan kopen. Maar
verderop zitten sinds kort een
paar Turken en Marokkanen die
echt van de grond leven. In de
Bloemerd zou er voor hen geen
plaats zijn."
Van de Loo begrijpt wel dat de
gemeente huizen wil bouwen in
de polder om geld te verdienen
voor de verbreding van de rijks
weg A4. „En ik ben blij dat de A4
ondertunneld wordt zegt zij.
„Ik woon praktisch tegen de
weg aan en je hoort hem altijd.
Het is alleen zo jammer dat het
ten koste van de volkstuinen
moet gaan."
Het stukje natuur dat verloren
gaat met de komst van huizen in
de Kalkpolder moet ook niet
den het werk niet aan, en haal
den mij van een andere brons-
gieterij vandaan. We moesten
toen veel plaquettes maken en
bronskunst. Maar ook de beel
dengroep voor het monument
op Plein 1813 in Den Haag bij
voorbeeld. Het was hard wer
ken. Ik weet nog dat we een
keer op vrijdag een opdracht
kregen voor een beeld dat op
maandag klaar moest zijn. We
hebben het hele weekend, ook
's nachts, doorgewerkt Mijn
vrouw kwam mijn eten naar de
werkplaats brengen. En daar
kreeg je dan 100 gulden (44 eu
ro) en een fles wijn voor. Daar
zou je nu mee moeten aanko
men."
In 1955 kreeg Stückse de op
dracht om het bevrijdingsmo
nument voor Leiden te maken.
„Ik kan me dat nog als de dag
van gisteren herinneren. Ik heb
dat beeld met drie collega's ge
maakt. Tja, dan wordt het toch
een beetje je eigen beeld hè."
Daarom komt Van Vliet ook al
jaren graag bij het monument
nabij Molen de Valk. Hoewel
het plezier de afgelopen tijd
flink is afgenomen. „Ik maak
me al jaren kwaad dat er alle
maal van die malloten rond dat
monument de beest uithangen.
Ik ben met dat beeld en de do
denherdenking begaan. Het
doet dan ook pijn om te zien
dat het daar vaak zo n zooitje
is", zegt Van Vliet. „Telkens als
ik er kom, ruim ik de troep
maar weer op. Want dat kan ik
niet aanzien. Maar ik vind het
nog erger dat mensen geen res
pect hebben voor zo'n monu
ment van de bevrijding."
„Ik heb zo veel meegemaakt In
de oorlog ben ik tewerkgesteld
in Duitsland, ik heb in een
kamp gezeten en ben zwaarge
wond geraakt tijdens een bom
bardement. Ik ben daardoor
ook oorlogsinvalide geraakt.
Dan is het verschrikkelijk om te
zien dat zo'n monument een
hangplek is geworden."
Burenruzie
De troep bij het monument is
overigens niet de enige ergernis
die Van Vliet heeft. Sinds 1978
bewoont hij een tweekamerwo
ning van woningbouwvereni
ging De Sleutels in de Van Len-
nepstraat. „Die huisjes zijn voor
alleenstaanden. Maar ik heb nu
al een paar jaar een gezin van
vijf mensen boven me wonen
die me het leven zuur maken",
zegt Van Vliet terwijl hij de 'be
wijslast' op tafel gooit Een zak
vol met peuken en andersoorti
ge afvaL „En dan heb ik het li
chamelijk afval niet bewaard.
Ze staan namelijk vanaf hun
balkon in mijn tuin te braken."
Hij kan er niet meer tegen. En
dat terwijl de woningbouwver
eniging volgens hem ooit heeft
toegezegd dat er nooit een ge
zin boven hem zou komen wo
nen. „Niet dat ik wat tegen ge
zinnen heb, ik heb zelf ook kin
deren. Maar daar zijn deze
huisjes niet op gebouwd. En
dan heb ik ook asocialen boven
me. Die vuurwerk door mijn
brievenbus gooien. En 'fuck
you, ouwe klootzak' tegen me
zeggen. De politie is hier al vaak
Bronsgieter Willem van Vliet maakte het bevrijdingsmonument bij Molen de Valk in 1955. „Ik maak
me al jaren kwaad dat er allemaal van die malloten rond dat monument de beest uithangen."
Foto: Dick Hogewoning
geweest en die heeft mij ook al
vaak geholpen. Maar er komt
geen einde aan. Mijn bovenbu
ren hebben al een paar keer'een
rode kaart gekregen van de po
litie. Maar wat helpt het? De
woningbouwvereniging doet er
niets aan. Laatst gooide de bo
venbuurman zijn peuk weer in
mijn tuin. Toen ik hem vroeg of
hij zijn troep bij zich wilde hou
den gooide zijn zoontje van een
jaar of vijftien een glas cola over
me heen. En zijn vader maar la
chen."
Volgens woningbouwvereniging
De Sleutels ligt de situatie iets
gecompliceerder. „Meneer Van
Vliet leeft inderdaad in onmin
met zijn bovenburen, die overi
gens in een vierkamerhuis wo
nen dat door ons is aangemerkt
als gezinswoning. Van Vliet is
de enige in die buurt met klach
ten over dit gezin. En zijn bo
venburen klagen weer over
hem. Het vervelende is dat Van
Vliet niet wil meewerken aan
bemiddeling, aan een gesprek
met alle betrokkenen. Dan
houdt het een beetje op. Ik heb
begrepen dat de familie waar
van hij last heeft inmiddels op
zoek is naar een andere woning.
Maar als zij vertrekken, komt er
toch weer een gezin boven hem.
Minimaal twee mensen, maxi
ma hebben wij niet."
Timoteus Waarsenburg
Dok al is het inmiddels jaren
[et jeleden dat hij in loondienst als
onJronsgieter het Leidse bevrij-
•jgflingsmonument maakte, hij
iet het toch als 'zijn' beeld. En
let doet Willem van Vliet daar
om verdriet dat de omgeving
'j0 an het bevrijdingsmonument
aak meer weg heeft van een
uilstortplaats dan van een ge-
lenkplek. „Op 4 mei heb ik 's
ichtends nog de troep staan
(pruimen. Maar het is eigenlijk
gek voor woorden dat dat no-
Van Vliet (78) heeft tijdens zijn
werkzame leven van alles en
nog wat gedaan: gewerkt op de
grofsmederij in Leiden, gevaren
als op de Holland-Amerika Lijn
en als dwangarbeider tijdens de
oorlog in Duitsland gewerkt
Maar het overgrote deel van
zijn leven is hij bronsgieter ge
weest. „We waren kunstenaars,
zegt hij nog altijd met trots.
„We konden alles maken."
„In 1953 ben ik bij Stückse Rijn
landse Bronsgieterij in de Groe-
nesteeg gaan werken. Ze kon-
Is hor van de Loo en Nico van Teijlingen zien hun volkstuin in de Kalkpolder het liefst naar de Munniken-
itioilder verhuizen. Foto: Mark Lamers
rde
laa
Onder redactie van
Timoteus Waarsenburg en Eric-Jan Berendsen
TELEFOON 0 71 - 53 56 424
De Blauwe Steen, die al 700 jaar In de
Breestraat ligt, is het symbolische
middelpunt van de stad.