Conflict over
toekomst EU
wordt harder
BUITENLAND
Frans-Amerikaans conflict bepaalt sfeer topontmoeting in Evian
Twee agenten gedood bij bomaanslag door ETA
Gewone stervelingen ontvluchten jarig Sint Petersburg
Negen landen tegen plan Giscard
Zuid-Afrika is nog niet
van 'necklacing verlost
'Kalief van Keulen' krijgt
van Duitsland reisverbod
eriemoordenaar
ihina opgepakt
- Een 20-jarige inwoner
de Chinese stad Wenzhou
gearresteerd op verdenking
het vermoorden en in stuk
snijden van tien mensen,
ij had het vooral gemunt op
ime mensen. Over zijn motief
ist de politie nog in het duis-
•r. De man werd bij toeval ge-
jnden. De politie belde bij
em aan omdat hij een fiets
jor zijn huis moest ver plaat -
?n. Toen hij de voordeur
pende, zagen de agenten in
et huis bloed van het laatste
achtoffer, de eigenaar van de
ets.
lommen onder
•odium paus weg
&nja luka - Op de plaats in
Bosnische Banja Luka waar
aus Johannes Paulus II vol-
maand een mis op-
raagt, hebben militairen van
e NAVO-vredesmacht SFOR 21
ommen uit de Tweede We-
opgeruimd. De
ommen waren weliswaar ont-
aan van hun ontstekingen,
laar niet helemaal ongevaar-
ik. Ze lagen in de tuin van het
looster van Petricevac, precies
p de plaats waar het podium
oor de paus moet komen. Tij-
ens de oorlog gebruikten de
luitsers het klooster als wa-
enopslag.
ading pistolen
lit truck gepikt
tuN - Uit een vrachtwagen die
p weg was van Duitsland naar
panje zijn ongeveer driehon-
automatische pistolen ge-
tolen. Spaanse douanemede
ontdekten gisteren bij
e Spaans-Franse grens dat de
ontbraken. Ze zijn wel-
cht door een criminele organi-
of de Baskische terreurbe
ETA zijn gestolen. De
ruck was in Stuttgart geladen,
n had Guernica in Baskenland
eindbestemming. Op weg
Spanje was de vrachtwa-
en twee keer in Frankrijk ge
topt.
timalayatoppen
>pen voor publiek
athmandu- De autoriteiten in
lepal hebben vijftig nieuwe Hi-
nalayatoppen opengesteld
oor bergbeklimmers. Dat heeft
iet ministerie van toerisme gis-
eren bekendgemaakt. Door de
lieuwe maatregel zijn er in Ne-
nu 326 bergtoppen die be-
mogen worden. De
'nieuwe' berg op de
üst is Mount Kabra, waarvan
top op 7318 meter ligt. Nepal
leeft acht bergen die hoger dan
meter zijn. De Mount Eve-
met 8848 meter de hoogste
ter wereld, ligt in het
met China.
Vsielzoeker uit
rak moet terug
üneve - Groot-Brittannië,
tankrijk en Duitsland sturen
ienduizenden Iraakse asielzoe-
;ers terug naar Irak. Dat zeiden
le ministers van binnenlandse
aken van de drie landen giste-
en na afloop van een gesprek
net VN-vluchtelingencommis-
aris Ruud Lubbers. De terug-
eer verloopt via de VN. Het
iaat alleen om asielzoekers die
log in de procedure zitten of
lie een tijdelijke verblijfsver-
hebben. Aanvankelijk
de terugkeer op basis van
maar later komt
'een grotere mate van
zei de Britse minister
binnenlandse zaken David
IWN-macht Congo
onder Frans bevel
*ew york - De Verenigde Na-
lies sturen een interventie
onder Franse leiding
naar het noordoosten van Con
go, waar de afgelopen weken
honderden mensen om het le
ren zijn gekomen bij geweld
tussen milities van rivaliseren-
le stammen. Dat heeft de Vei-
Sgheidsraad gisteren unaniem
Jesloten. De troepenmacht
gaat bestaan uit 1.400 soldaten,
/oor de helft Fransen. België,
Duitsland, Frankrijk, Groot-
Brittannië, Italië en Spanje zijn
Bereid een bijdrage te leveren,
Canada en diverse Afrikaanse
anden eventueel ook.
Singapore van
lijst SARS-landen
Iingapore - De Wereldgezond
heidsorganisatie (WHO) haalt
Singapore van haar lijst met
-landen. De WHO vindt
e stadstaat de ziekte onder
ole heeft. De afgelopen
negentien dagen heeft Singapo
re geen nieuw geval van de be
smettelijke longziekte meer ge
hield. Dat Singapore niet meer
tp de lijst staat, betekent vol
gens het ministerie van volks
gezondheid niet dat de strenge
maatregelen niet langer van
kracht zijn. Singapore is zwaar
getroffen door SARS. Er zijn 31
mensen gestorven en in totaal
fijn er 206 besmettingen vast
gesteld.
door onze correspondent
Henk Glimmerveen
parus - De G8-top, die van morgen tot
en met dinsdag in het Franse Evian
wordt gehouden, gaat 'over alles en
ook nog over economie'. Wat in 1975
in het slot Rambouillet bij Parijs be
gon als een informeel samenzijn van
de rijkste industrielanden over econo
misch en monetair beleid, is uitge
groeid tot een politiek spektakel waar
bij de veiligheidsmaatregelen meer
aandacht lijken te trekken dan de bij
eenkomst zelf.
De bijeenkomst in Evian-les-Bains
aan het meer van Genève spant de
kroon. Het zal de eerste keer zijn dat
de Amerikaanse president George
Bush en de Franse president Jacques
Chirac elkaar ontmoeten na hun
enorme botsing eerder dit jaar rond
de oorlog in Irak, de heftigste transat
lantische aanvaring van na de Tweede
Wereldoorlog, die ook leidde tot diepe
verdeeldheid in Europa zelf.
Chirac promoveerde zich in het Irak-
conflict tot leider van de 'multipolaire'
wereld en wil die lijn doortrekken in
Evian. Op zijn initiatief zullen maar
liefst 19 staats- en regeringsleiders
morgen met elkaar van gedachten
wisselen over 'de toestand in de we
reld'. Naast de VS, Japan, Canada,
Duitsland, Frankrijk, Italië, Groot-
Brittannië en Rusland - de G8 - schui
ven de leiders aan van nog eens elf
landen: China, India, Brazilië, Mexi
co, Egypte, Zuid-Afrika, Algerije, Ni
geria, Senegal, Saudi-Arabië en Ma
rokko.
Frankrijk wil geen loze gebaren: het
moet en zal een officiële vergadering
worden van gelijkwaardige gespreks
partners. De top moet uitstralen dat
de rijke landen er niet alleen zijn om
goed voor zichzelf te zorgen maar dat
in een wereldomvattende economie
een dialoog tussen noord en zuid
noodzakelijk is.
Geen van de uitgenodigde landen
sloeg de invitatie dan ook af. Deelne
men aan een overleg met de groten
der aarde verschaft elk land de gele
genheid eigen opvattingen te ventile
ren, plannen te lanceren of de diplo
matieke banden weer wat aan te ha
len die in veel gevallen door de Irak-
crisis aanzienlijk losser zijn gewor
den.
De Braziliaanse president Luiz Igna-
zio Lula da Silva, kortweg Lula, stelt
bijvoorbeeld voor een extra belasting
te heffen op de aan- en verkoop van
wapens. De opbrengst moet gebruikt
worden om de honger in de wereld te
bestrijden. Lula zal een klemmend
beroep op de rijke landen doen om
de economische groei in de ontwik
kelingslanden te stimuleren. Die
steun is van wederzijds belang, zo be
toogde hij. „Het is ook de beste ma
nier om terrorisme, smokkel, drugs
handel en georganiseerde misdaad te
bestrijden."
De bijeenkomst van morgen zal ook
worden bijgewoond door VN-secre-
taris-generaal Kofi Annan en door de
topfunctionarissen van IMF, Wereld
bank en Wereldhandelsorganisatie.
Ze lijkt daarmee veruit de interes
santste bijeenkomst van de G8. Het
officiële deel, maandag en dinsdag,
staat namelijk vooral in het teken van
het voortijdige vertrek van Bush.
Die overweegt maandagmiddag al te
vertrekken omdat hij op tijd in het
Jordaanse Akaba wil zijn voor de
Amerikaans-Israëlisch-Palestijnse
top. Een pijnlijke affaire voor Chirac,
die er veel aan gelegen is de buiten
wacht te laten zien dat het met de
Amerikanen weer 'business as usual'
is. Maar de agenda van Bush ziet er
anders uit. Waarnemers in Parijs zien
in zijn voortijdige vertrek een aanwij
zing dat de Amerikaans-Franse ver
houdingen nog steeds onder zware
druk staan. Het is nog nooit eerder
vertoond op een G-8 dat een van de
deelnemers niet het slot van de bij
eenkomst afwachtte.
door onze correspondent
Hetty van Rooij
brussel - De kans dat de Europe
se Conventie het eens wordt over
een nieuw bestuur voor de Euro
pese Unie wordt steeds kleiner.
Zeven lidstaten en twee toekom
stige EU-landen weigeren de be
staande afspraken open te bre
ken en blokkeren daarmee een
nieuwe verdeling van de macht.
De negen worden aangevoerd
door Spanje, dat de opstelling
van een nieuwe EU-grondwet al
lange tijd dwarsboomt. Ook
Groot-Brittannië, Ierland, Dene
marken, Oostenrijk, Zweden,
Polen, Litouwen en Cyprus heb
ben een document ondertekend
dat gisteren tijdens een plenaire
vergadering van de 105 leden
tellende Conventie ter tafel
kwam.
Vanuit Polen liet de Britse pre
mier Tony Blair gisteren aan zijn
kiezers weten dat zij niet be
zorgd hoeven te zijn, omdat
Groot-Brittannië in de Conven
tie 'aan de winnende hand' is.
Met name de Britse Conserva
tieven vrezen nieuwe afspraken
die leiden tot meer macht voor
Brussel en een Europese 'super
staat'.
De negen landen houden vast
aan de afspraken die de lidsta
ten in december 2000 zijn ge
maakt in Nice, waar regerings
leiders dagenlang een bitter ge
vecht voerden over kwesties als
zetelverdeling en stemmenwe
ging. Het resultaat was een ge
brekkig compromis en de Con
ventie kreeg ruim een jaar gele
den de opdracht om met nieu
we voorstellen te komen.
Aanpassingen van de EU zijn
nodig omdat de Unie met 25 -
en later mogelijk nog meer - en
meer leden anders onbestuur
baar dreigt te worden. De tijd
begint te dringen. Op 20 juni
moet Valéry Giscard d'Estaing,
de voorzitter van de werkgroep,
een ontwerp voor een Europese
grondwet bij de regeringsleiders
op tafel leggen.
Bij de opening van de zitting
riep Giscard gisteren de lidsta
ten op om 'moedig en amitieus'
te zijn. „Als zich een sterke
meerderheid aftekent, moet een
individueel land zich daarbij
neerleggen," vindt hij.
door onze correspondent
Eelco van der Linden
pretoria - Necklacing. De me
thode is uit de tijd van de Apart
heid, maar wordt nog steeds re
gelmatig gebruikt in Zuid-Afri
ka's zwarte townships als de
frustratie hoog oploopt. Twee
mannen kregen deze week een
met benzine overgoten auto
band om de nek, die vervolgens
in brand werd gestoken. Het re
sultaat was te zien in de krant
The Star, die de foto's publiceer
de van twee volledig verkoolde
lichamen.
In de 'oude tijd' betrof het ver
raders die heulden met de witte
vijand of leden van rivaliserende
groepen binnen de township.
Vandaag gaat het om dieven en
verkrachters, die in de zwarte
woongebieden vaak vrij spel
hebben, omdat de politie niet
kan of durft in te grijpen. Nog
niet duidelijk is wat de laatste
twee, nog niet geïdentificeerde,
slachtoffers precies hadden ge
daan. Wel is duidelijk dat de be
volking van Bramfischerville,
een krottendorp dat bij Soweto,
genoeg had van het tweetal.
Volgens ooggetuigen ging in de
nacht van dinsdag op woensdag
een woedende menigte van vijf
tig mensen personen op jacht
naar de mannen. Ze werden ge
vonden, naar een open veld ge
bracht, uitgekleed, met stenen
bewerkt en in brand gestoken.
Gisteren werden 26 mensen ge
arresteerd, die direct bij de daad
betrokken zouden zijn geweest
De politie spreekt van onaccep
tabele gevallen van eigenrichting
maar moet tegelijk toegeven wei
nig grip te hebben op het feno
meen. Volgens een criminoloog
uit Kaapstad zijn dit jaar in de
townships buiten die stad al ze
ker veertig mensen door neckla
cing of lynchen om het leven ge
komen. In de Oost-Kaap, Zuid-
Afrika's armste provincie, ge
beurt het zó vaak dat het de
kranten niet eens meer haalt.
De moorden worden vaak veror
donneerd door illegale institu
ten, zoals de zogenaamde kan
goeroerechtbanken. De uitvoer
ders zijn meestal lid van 'vigilan-
tegroepen', organisaties die door
de lokale gemeenschap zelf wor
den opgezet bij gebrek aan een
adequate politiemacht. In de
straten van de townships bij
Kaapstad is de verhouding tus
sen vigilantes en politieagenten
100 op 1.
keulen/rtr - De Duitse autori
teiten hebben de islamitische
leider Metin Kaplan, ook be
kend als de 'Kalief van Keulen',
gisteren een reisverbod opge
legd. Dat gebeurde enkele dagen
nadat een rechtbank had be
paald dat Duitsland Kaplan niet
mag uitleveren aan Turkije, om
dat hij daar politieke vervolging
en mogelijk de doodstraf zou
riskeren.
Turkije wil Kaplan vervolgen
wegens hoogverraad en terroris
me. De radicale moslim beoog
de met zijn o/rganisatie Kalif-
aatstaat van Turkije een islami
tisch bestuurde staat te maken,
met hem aan het hoofd. Volgens
Ankara bestaan er banden tus
sen de Kalifaatstaat en het ter
reurnetwerk al-Qaeda. Kaplan
zou in 1998 een vliegtuig op het
mausoleum van de stichter van
het moderne Turkije, Atatürk,
hebben willen laten neerstorten.
De Duitse regering wil Kaplan
nu op andere gronden het land
uit zetten. Daarom moet hij zich
beschikbaar houden voor de
justitie. Dat betekent dat hij niet
op reis mag en zich wekelijks bij
de politie in Keulen moet mel
den. Het probleem is dat niet
bekend is waar de Kalief van
Keulen is.
Kaplan kwam in maart vrij na
een celstraf van vier jaar. Hij zat
vast omdat hij tot de moord op
een rivaal had opgeroepen. Kort
na zijn oproep schoot een onbe
kende de man dood. In verband
met het uitleveringsverzoek van
Turkije bleef hij achter slot en
grendel. Toen de rechtbank
hem gelijk had gegeven in zijn
verzet daartegen, kwam hij op
vrije voeten.
Explosievenexperts zoeken rond de restanten van de totaal verwoeste politie-auto In Sanguesa naar bewijsmateriaal. Foto: AFP/Rafa Rivas
door onze correspondent
Henk van den Boom
Barcelona - Bij een bomaanslag in het Spaanse dorp
Sanguesa zijn gistermiddag twee politiemannen omge
komen. Een derde agent verloor beide benen. De aan
slag is vrijwel zeker het werk van de Baskische afschei
dingsbeweging ETA. De drie kilo zware bom ontplofte
onder een politieauto toen die weg wilde rijden. Een
voetganger raakte licht gewond.
De aanslag lijkt een reactie op de gemeenteraadsverkie
zingen van zondag, waarbij de radicale nationalistische
partij Batasuna, de politieke vleugel van de ETA, niet
mee mocht doen. Batasuna en vergelijkbare partijen
werden een paar weken geleden door de rechter verbo
den. „Dit is de taal van de ETA", zei de leider van de so
cialistische PSOE José Luis Zapatero in een reactie op de
moordaanslag.
De PSOE won zondag de verkiezingen. Premier Aznar
zegde zijn bezoek aan het jarige Sint Petersburg af. Hij
beloofde opnieuw een einde te zullen maken aan het
terrorisme. Overal in Spanje werden gisteravond bijeen
komsten gehouden om de omgekomen politiemensen
te herdenken, en als een protest tegen de terreur van de
ETA.
Tijdens de verkiezingscampagne heeft de terreurgroep
zich vrij rustig gehouden. Maar kort voor de verkiezin
gen verschenen drie gemaskerde ETA-leden op de Bas
kische televisie, die aankondigden dat ze door zouden
gaan met de gewapende strijd voor een onafhankelijk
Baskenland. De ETA maakte haar laatste dodelijke
slachtoffer in februari. In de dertig jaar dat de ETA ope
reert zijn bijna 900 mensen omgekomen.
De situatie in Baskenland is na de verkiezingen uiterst
gespannen, vooral in de plaatsen waar Batasuna veel
aanhang heeft. Ondanks het verbod heeft de partij zon
dag schaduwverkiezingen gehouden. In veel stemloka
len lagen eigen stembiljetten. Daarmee konden de Bas-
ken hun (ongeldige) stem uitbrengen op de radicale na
tionalisten. Ruim 153.000 mensen maakten van die mo
gelijkheid gebruik, ongeveer 15 procent van de stem
mers.
Sint Isaak-kathedraal. 's Avonds
wacht er nog een concert in het
Mariinski-theater en een diner
op een jacht op de Neva. Het is
een informele voorbereiding op
de onderhandelingen van de vol
gende dag.
Uit angst voor terroristische aan
slagen zijn de veiligheidsmaatre
gelen immens. Op iedere hoek
straathoek zijn politieagenten te
vinden. De meeste toeschouwers
in burgerkleding blijken een
klein knopje in hun oor te heb
ben; het zijn medewerkers van
de veiligheidsdienst. Rond het
centrum zijn de wegen afgezet
met hekken, gesponsord door de
plaatselijke bierbrouwer Baltika.
Meer dan veertig delegaties met
staatshoofden en regeringslei
ders razen heel de dag door de
jubilerende stad van afspraak
naar afspraak. Gewone stervelin
gen zijn de verkeerschaos wijse
lijk ontvlucht. Ze Meren het 300-
jarig bestaan van de stad op de
datsja, ver weg van alle hectiek.
Het echte feest voor het volk is
eerder in de week al geweest, bij
de spectaculaire lasershow in de
stad. Tot diep in de nacht vier
den tienduizenden mensen feest.
De ochtend daarna was de stad
bezaaid met champagne- en
bierflessen. De jongeren zijn
daarna weggestopt op het ei
landje Kronstad in de golf van
Finland. Daar kunnen ze ruim
een etmaal dansen zonder ie
mand tot last te zijn.
Zondag is Sint Petersburg dan
weer zoals de Russen haar ken
nen: een mooie, ietwat slaperige
stad aan de Neva.
door onze correspondent
Frank Hendrickx
sint petersburg - „Leningrad!",
roept de conducteur als de Rode
Pijl, de nachttrein uit Moskou,
het station binnenrolt. „We zijn
aangekomen in Leningrad!"
Hoogwaardigheidsbeldeders uit
alle hoeken van de wereld zijn
afgereisd om het 300-jarig be
staan van Sint Petersburg te vie
ren, maar voor de meeste inwo
ners blijft de stad gewoon Le
ningrad heten, zoals in de Sov-
jettijd. De posters met '300 jaar
Sint Petersburg', waarmee de
hele stad vol hangt, veranderen
daar niets aan.
Maar of ze nu in Leningrad of
Sint Petersburg wonen, de
koopmansgeest is tot iedereen
doorgedrongen. Oude oma's
bieden op het perron hun ap
partement als onderkomen aan.
„Jongeman, kom bij mij sla
pen", zegt een baboesjka. „Het
is goedkoop en schoon." De ou
den van dagen hebben een gat
in de markt ontdekt. Hotels
hebben de kamerprijzen ver
dubbeld nu de stad is vergeven
van buitenlandse journalisten
en diplomaten. Voor de gewone
toerist is de stad onbetaalbaar
geworden.
De groten der aarde doen dit
weekeinde Sint Petersburg aan.
Bush, Chirac, Blair, Koizumi,
Schroder, allemaal zullen ze de
hand schudden van Vladimir
Poetin, de grote animator achter
het jubileumfeest. De viering
van het 300-jarig bestaan moet
het fiasco van vijftig jaar geleden
De verregende obers konden onverrichterzake inrukken met hun bladen vol champagne. Het weer was
gisteren de grote spelbreker bij de opening van het feest in Sint Petersburg. Gastheer Poetin blies de ont
vangst van zijn gasten buiten af. Foto: AP/Laurent Rebours
goed maken. Het 250-jarig jubi
leum viel in 1953 samen met de
dood van Stalin. Alle festiviteiten
in Sint Petersburg werden afge
last. Met Poetin als president zal
dat niet gebeuren. „Ik hou van
Sint Petersburg", zegt de Russi
sche leider tegen de Russische
televisie. „Deze stad ziet er altijd
prachtig uit"
Vlekkeloos verloopt het feest
evenwel niet. De regen valt met
bakken uit de hemel als Poetin
zijn gasten bij het standbeeld
van Peter de Grote aan de Neva
wil begroeten. Stoer hadden de
organisatoren aangekondigd al
le wolken weg te zullen schieten
met een speciale chemische
substantie, maar tegen de grijze
hemel boven Sint Petersburg
valt niets te beginnen. „De me
teoroloog zal nu wel neerge
schoten worden", grappen de
doorweekte Russische journalis
ten die geduldig bij de 'Bronzen
Ruiter' wachten. Als de in wit
gestoken lakeien met bladen vol
champagneglazen vertrekken, is
het duidelijk: De officiële ope
ning van het feest gaat niet
door.
Het gezelschap met regerings
leiders, onder wie premier Bal
kenende, vertrekt linea recta
naar de in oude glorie herstelde
