'Voor mij geen gelaatstransplantatie'
GESPREK VAN DE DAG
Geheim: aanslag op Kerstman in de maak
Bordes
Herculesslachtoffer Marco Habets heeft vrede met zijn gezicht
DAGELIJKS LEVEN
ER-IC zdl" »E AMPERE
MENSELIJK
De Amerikaanse Sectie Stiekem geeft overheidsdocumenten
niet graag prijs. Twee maanden geleden nam de regering-
Bush het zekere voor het onzekere. Washington bepaalde
dat de miljoenen documenten die op 17 april automatisch
zouden vrijkomen omdat ze 25 jaar oud zijn, nog minimaal
tot eind 2006 achter slot en grendel blijven.
Onderzoekers van The National Security Archive in Was
hington signaleren in een vorige week gepubliceerd rapport
een overdreven hang naar geheimzinnigdoenerij. Zo mag
het publiek nog altijd niet weten wat het CIA-budget was in
1947. Ook is het voorgekomen dat in een openbaar gemaakt
document het geboortejaar van een buitenlands staats
hoofd onleesbaar was gemaakt.
Helemaal fraai is de gang van zaken rond een weekrapport
over terrorisme uit 1974. De CIA maakt die weekoverzichten
voor een selecte groep functionarissen, onder wie de presi
dent. Exemplaren van het rapport van 17 december 1974
berusten onder meer bij de CIA zelf en de door oud-presi
dent Ford gestichte Gerald R. Ford Bibliotheek. Bij beide in
stanties is het document opgevraagd en twee verschillende
CIA-beambten hebben beoordeeld wat kon worden vrijge
geven en wat niet. Op een opmerkelijk punt verschilden zij
ernstig van mening.
Pagina B-VI-1 van het vrijgegeven CIA-exempIaar bevat
slechts het kopje: "VI. Terroristische Dreigingen en Plannen:
Wereldwijd'. Daaronder prijkt een pikzwarte rechthoek, die
een stuk tekst aan het zicht onttrekt. Het aardige is dat die
zelfde pagina in het exemplaar van de Gerald R. Ford Biblio
theek wel leesbaar is gebleven. Daar vernemen we dat voor
24 of 25 december 1974 groot onheil werd voorzien: „Een
nieuwe organisatie van onduidelijke samenstelling ond<
naam 'Groep van de Martelaar Ebenezer Scrooge' bereit
de sabotage voor van de jaarlijkse koeriersvlucht van de
gering van de Noordpool. Eerste minister en chef-koerie
Claus is ingelicht en veiligheidsmaatregelen worden wei
wijd gecoördineerd door de CCCT-werkgroep (VERTRO
WELIJK)".
Ebenezer Scrooge is een van de hoofdpersonen uit het 1
roemde kerstverhaal van Dickens en uiteraard is S. Clau
Kerstman. Geintje, moet kunnen, zal de CIA-controleur
hebben gedacht die deze passage vrijgaf. Wat de andere
heeft bewogen er de viltstift overheen te halen, is een ra
sel.
Ronald Frisart
Gisteren hadden we weer de seance met het bordes.
Buiten dus. Bij weer en wind blijven Beatrix en haar
excellenties binnen, hoog maar droog. Overigens kan
ik me die variant niet herinneren en mijn lange ge
heugen mag er wezen. Ook deze dinsdag was het weer
Huis ten Bosch open en bloot. Dat woord bordes' is
trouwens heel Nederlands. Engelsen kennen het niet
en komen na lang peinzen meteen omschrijving en
spreken van 'steps'. Het Franse woordenboek houdt
het op 'perron'. Daar denk ik maar niet aan, alleen al
vanwege de staatsveiligheid. De Duitsers met hun nei
ging om overal iets typisch Teutoons van te knutselen
noemen het 'Freitreppe' of - erger nog - 'Treppenab-
satz'. Met zulke geharnaste uitdrukkingen blijven de
oosterburen nog heel lang een republiek met weinig
feest.
Kortom, onze bordesscène is niet voorde export. Het is
zoiets als korfbal, gekleurde hagelslag of rauwe haring
happen, staart tussen duim en wijsvinger. Een Neder
lands bordes, dat is democratie met weinig ophef en
weinig stoep, hoewel er achter die zogenaamde ont
spannen oploop een emmer vol protocol verborgen
staat. Thom de Graaf mag als vice-premier ondanks
zijn portefeuille van karton toch maar bijna naast
majesteit. Dames excellenties zijn er ditmaal veel,
maar alleen dat brutale standje Maria van der Hoe
ven was aan het grauwe peloton broekenmannen
achteraan ontsnapt en stond helemaal vooraan.
De duiven zijn gelost. Hedenmorgen zijn de dames en
heren begonnen. Nederland krijgt een grote beurt. Ik
hoor ferme taal. Als brave burger heb ik een knoop in
mijn broekriem gelegd. Een stethoscoop is alleen nog
antiquarisch op de kop te tikken. Dokter bewaart hem
in de brandkast in afuachting van het wassen der
WAO-varkentjes van 45 of jonger. In het Atlasgebergte
en Anatoliè hebben analfabete Marokkaanse en Turk
se bruidjes hun voorgeschreven stoomcursus Neder
lands vast opengeslagen, helaas ondersteboven. Niet
alleen wij hier zijn klaar voor de tweede poging van
jan Peter, de hele wereld is dus klaar.
Mijn kleine tuin grenst aan een heel grote die bij een
verpleeghuis behoort. Zo groot is die tuin, een bos ei
genlijk, dat de directeur in het ver weg gelegen rust
huis zelf er geen oog op houdt. Gelijk heeft hij. Boven
dien peurt hij uit de dikke wolk Alzheimer die hem
omgeeft al genoeg negatieve energie, jongetjes waren
met veel lawaai en creativiteit doende, een hut te spij
keren in een verweerde boom in zijn tuin, juist op de
grens met mijn territorium. De spijkers waren lang
de nagels blauw. De toekomstperspectieven van de
boom waren weldra nog beperkter dan die van de ve
geterend levende have van het rusthuis. Ik zei: „jon-
Franse cipiers hebben tijdens een
celcontrole twaalf liter ZELFGE-
STOOKTE ALCOHOL ontdekt in de
gevangenis van Toul in Lotharingen.
De man had appels en peren van an
dere gevangenen opgespaard en die
laten gisten in zijn kast. Vervolgens
distilleerde hij het gegiste sap op
een kookplaatje. Om stankoverlast
te vermijden sloot hij de kast af met
plastic. Deze huisvlijt leidde tot li
ters sterke drank met een alcohol-
waarde van 60 procent. De be
schaamde bewakers moesten toege
ven dat het lekker smaakte. De
sluikstoker hoopt een strafverlen-
ging te ontlopen. Hij zegt het gevan
genisreglement niet te hebben over
treden. Het reglement verbiedt wel
het binnensmokkelen van alcohol,
maar niet het zelf maken.
Eén gewonde en duizenden euro's
schade. Dat zijn de gevolgen van de
BESTORMING van een antiekmarkt
dooreen losgeslagen STIER in het
Noord-Engelse Lancaster. Het dier
moest zijn bezoekje aan de markt
met de dood bekopen. tIlk ben klaar
voor alle vergelijkingen met de oli
fant in de porseleinkast", zei de ei
genaar van de tachtig stalletjes tel
lende markt gisteren, een dag na
het incident. „Maar we moeten niet
vergeten dat er een vrouw gewond is
geraakt en dat het voor de andere
klanten een uitermate beangstigen
de gebeurtenis was." Volgens de po
litie, die erin slaagde de stier op de
markt neer te schieten, was het dier
ontsnapt van een plaatselijke vee
markt.
Net als vijftig jaar geleden reed ED
MUND HILLARY gisteren in een
koetsje door de eeuwenoude straat
jes van Kathmandu. Duizenden dol
enthousiaste Nepalezen juichten
hem toe. Het land eert de 83-jarige
Nieuw-Zeelander, die op 29 mei
1953 als eerste de Mount Everest
beklom. Die eerste beklimming
heeft Nepal vanuit bittere armoe
naar relatieve welvaart gebracht,
ómdat daarmee het toerisme op
gang kwam. Sinds die eerste tocht
beklommen meer dan 1200 mensen
de berg, en kwamen er 175 om het
leven. Ook daarna zette de Nieuw-
Zeelander zich in voor de ontwikke
ling van de onherbergzame en ach
tergebleven Himalaya. Hij stichtte
de eerste school en het eerste zie
kenhuis. Het volk is Sir Edmund er
dankbaar voor en schenkt hem mor
gen de titel van ereburger. Foto: AP
Gelaatstransplantatie is technisch al
mogelijk. Het Universitair Medisch
Centrum in Utrecht aast op de we
reldprimeur, maar roept eerst de
vraag op: moeten we het ook wil
len? Marco Habets uit Vught, de
zwaarst gehavende overlevende
van de Herculesramp, is beslist.
„Voor mij nooit."
„Na het ongeval, nu bijna zeven
jaar geleden, heb ik van de grond
af aan moeten beginnen. Ik kon
amper saxofoon meer spelen. De
embouchure was volledig weg: er
zat geen spanning meer in mijn
gezicht, mond en lippen. Om dat
terug te krijgen heb ik zo'n zestig
operaties ondergaan.
Qua spel ben ik terug op het oude
niveau, maar het blijft hard wer
ken. Vooral het uithoudingsver
mogen kan nog een probleem zijn.
Ik heb nog steeds een volledige
baan bij het Fanfarekorps Konink
lijke Landmacht en studeer daar
naast aan het Brabants Conserva
torium.
Elke operatie is ingrijpend, maar
het went ook. Zoals een ander
naar de kapper gaat, zo ga ik onder
het mes, zeg maar. Zit het een
beetje strak, ga ik effe naar Bever
wijk. Er moet nóg wel iets gebeu
ren, maar het loopt wel naar het
einde nu. Maar de belangrijkste
heelmeester is tijd. Huid wordt in
de loop der jaren losser. Voor an
deren is dat een probleem, voor
mij alleen maar fijn.
Een gelaatsoperatie? Voor mij
nooit. Als ik naar mezelf kijk, zie ik
een kerngezonde jongen met een
heleboel littekens. Zou ik me laten
transplanteren dan word ik een
zieke jongen met vermoedelijk een
paar littekens. Ik zou altijd zware
chemicaliën moeten slikken om
afstoting te voorkomen.
Ik ben zo hard bezig geweest om
het allemaal weer te laten werken.
De operaties waren bedoeld om
weer te kunnen spelen, eten, om
mijn ogen weer cücht te kunnen
krijgen. Af en toe doen ze meteen
iets om het er ook wat beter uit te
laten zien: er zijn wenkbrauwen
gemaakt, een neus. TVe maken er
geen lappendeken van', zeggen de
artsen zelf.
Nu komt er dan iets waarbij het al
lemaal om het uiterlijk gaat. Om
dat cosmetische plaatje heb ik he
lemaal niet gevraagd. Mensen roe
pen: doen Marco, dan zie je er
weer goed uit. Mag jij vinden, denk
ik dan, maar ik zie dat anders en
mijn vriendin ook.
Ik geloof ook niet dat je er zo goed
als niets meer van zou zien, zeker
bij mij niet. Er is veel weg: ik heb
geen oren, kin, mijn nek is bijna
niets meer. Bovendien moet je die
nieuwe huid érgens bevestigen,
dat blijf je zien.
Het lijkt me ook een raar idee: de
huid van een ander die voor mij
gaat vóelen. Mijn vriendin die me
kust op de wang van een andere
kereL Als de nier van een ander in
jouw lijf zijn werk doet, sta je daar
niet bij stil. Maar aan dit idee zou
ik lang moeten wennen.
Ik heb geen probleem met mijn ui
terlijk. Behalve dan omdat het me
nog elke dag confronteert met wat
er is gebeurd. Verder is het meer
het probleem van anderen. Het
De zoon van wijlen prinses Diana,
de Britse PRINS WILLIAM, werpt
zich op als vredestichter. Hij wil de
slepende vete tussen de families
van zijn vader en zijn moeder op zijn
verjaardag beslechten. Volgens de
Britse krant Sunday Telegraph komt
zowel de koninklijke familie als de
familie Spencer naar de 21ste ver
jaardag van de prins op 21 juni. Het
zou de eerste keer zijn dat de
Windsors en de verwanten van
Diana elkaar ontmoeten sinds de
begrafenis van Diana bijna zes jaar
geleden. De spanningen tussen de
Spencers en koningin Elizabeth en
haar familie liepen op toen het hu
welijk tussen Diana en kroonprins
Charles slecht begon te worden.
„Prins William had nog nooit ruzie
met iemand. Hij wil samen met zijn
naaste familie en zijn vrienden zijn
verjaardag vieren", citeert de krant
een functionaris van het hof.
Foto: AP
leven gaan nadenken. Dat kon
ook omdat ik veel jongens heb
loren. Zoals ik nu van binnen 1
past niet meer bij de Marco op
foto van voor het ongeluk. In r
dromen zie ik mezelf ook zoals
nu ben. Je moet accepteren da
dingen veranderen. Het is goei
zoals het is.
Daarom stoort het me ook zo
mensen zo nodig aan een plaa
moeten voldoen. Ik heb me ge
dig geërgerd aan inzamelingsc
pagnes voor brandwondenslat
offers. Werd er gecollecteerd v
pruiken, protheses en make-u
'zodat mensen er straks weer i
maal kunnen uitzien'. Ben ik n
normaal dan? Het is zó onzinn
slachtoffers meteen die kant oj
duwen.
Ik wil dit niet vertellen als les. I
is mijn verhaal, ieder moet het
zijn manier doen. Ik kan me vc
stellen dat zo'n operatie of pro
ses voor mensen een redmiddi
zijn. Maar je ziet brandwondp
enten met aangeplakte wenkb
wen, neuzen, pruiken, oren, IV
chael Jackson is er niks bij. He
jammer als dat door maatscha
pelijk druk is ingegeven.
Je ziet het toch op allerlei terre
nen? Baywatch op tv? Iedereer
grote borsten! Een rimpel? stra
trekken! Grijze haar? Verven! II
walg van mensen met zo'n gel
hoofd. Ik vind mezelf nog moe
dan zo'n strakgetrokken groot
moeder. Er zijn erbij die hun o
niet eens meer fatsoenlijk kuni
bewegen. Steek liever je energi
accepteren dat je verandert, d<
ik dan.
Eigenlijk laat dat nieuws over j
laatstransplantatie me koud. E
weer iets nieuws, het zal mijn t
wel duren. Ik had destijds een
te bos krullen en mooi dik haa
Nu heb ik alleen achterop nog
stukje. Er is een nieuwe techni
waarbij ze een ballon onder di
behaarde huid zetten en die h
maal oprekken. Dan kun je we
een mooie kop haar krijgen. Ik
gezegd: laat maar. Ik ga toch gi
jaar met zo'n ei op mijn kop lo
pen?"
Stephan Jongerius
Ik ben niet iemand die wegkruipt
achter de geraniums. Sterker, ik sta
wekelijks op het podium, in de
spotlights. Dan gaat het nooit om
mijn uiterlijk, alleen om muziek.
Ik zeg wel eens: ik word alleen nog
maar mooier, de rest lelijker. Ik
drijf er ook maar een beetje de
spot mee. Dat heb ik me niet aan
gemeten, zo was ik al. Ik ben ook
nog steeds een ijdeltuit. Als ik uit
ga, wil ik er netjes op staan: mij zie
Een vliegtuig is er gisteren in ge
slaagd de Britse AVONTURIER Pen
Hadow op te pikken van de drijven
de ijsschots bij de NOORDPOOL
waarop hij sinds een week vastzat.
De 41-jarige Hadow werd opgepikt
nadat het toestel was geland op de
landingsbaan die hij met plastic
zakken op het ijs had gemarkeerd.
Hadow, die niet veel voedsel meer
had en zichzelf op rantsoen had ge
zet, maakte het naar omstandighe
den goed. Twee eerdere pogingen
Hadow te redden waren mislukt
door brekend ijs en dichte bewol
king. Hij leefde sinds donderdag op
een rantsoen van noten, chocola en
gedroogd fruit. Hadow vertrok op 17
maart lopend van het Noord-Cana-
dese eijand Ward Hunt. Op 19 mei
arriveerde hij op de geografische
Noordpool. Naar eigen zeggen is hij
de eerste die solo vanuit Canada de
noordelijkste punt van de aarde
heeft bereikt, een tocht van 770 ki
lometer.
Marco Habets liep bij de Herculesramp (foto onder) ernstige brandwonden op. Foto's: GPD/ANP
zijn wel hun reacties die vervelend
kunnen zijn. Het geeft niets als ie
mand even naar me kijkt, maar dat
staren is niet leuk. Kinderen reage
ren spontaan. Het is plezierig als
een moeder zegt: vraag het die
meneer maar. Dan leg ik het uit,
lach een keer, en klaar. Maar soms
krijgt zo'n ouder een rode kop en
trekt zoon of dochter snel mee.
Dat is dom. dan denkt zo'n kind
dat het griezelig is of misschien
wel besmettelijk.
Mijn vriendin stoort zich daar nog
meer aan dan ik, ze ziet het ook
meer. We hebben elkaar pas na
het ongeluk leren kennen. We
hebben nu vier jaar verkering. Ze
is een lot uit de loterij, nou en of,
maar dat zou ik ook gezegd heb
ben als me niets was overkomen.
Er zijn gelukkig genoeg mensen
die mijn uiterlijk niet als probleem
zien. Ik besef wel dat wie geen
partner heeft dat zwarter ziet,
maar ik heb nooit het idee gehad
dat ik een relatie wel kon vergeten.
je niet in een joggingbroek. En
ach, je roeit met de riemen die je
hebt. Met carnaval heb ik mijn kop
blauw geschminkt. Een ander te
kent een zonnetje of maantje op
zijn wang, ik was een overtuigende
alien. Heb ik veel succes mee ge
had.
Verstandelijk kan ik wel beredene
ren dat een verminkt gezicht le
vensbedreigend kan zijn: dat ie
mand eigenlijk niet verder wil le
ven. Dan ben je in mijn ogen cos
metisch gehandicapt. Je bent je ei
gen identiteit te allen tijde kwijt,
daar zit misschien de kern. Dat is
ook voor mij een groot probleem
geweest. Dan keek ik in de spiegel
en dacht wie is dat? Ik kende niets
meer van mezelf.
Maar die Marco van toen is er niet
meer, je verandert ook innerlijk. Ik
ben ouder en rustiger geworden,
ben dieper over de dingen van het
gens, hou er nu mee op, opgelazerd. Die boom gaat
eraan en ik heb last van jullie rotherrie.Dat her
haalde ik met ruime tussenpozen de afgelopen
drie weken. De technische dienst van het rust
huis zou komen kijken. Ik stond op de wacht
lijst. Ook de politie was nog eens op patrouille
richting hamertje tik. Deze dinsdag de treden
van het bordes het paleis waren nog warm van
alle nauwelijks ingelopen excellente nieuwe
zalen, dopte ik mijn eigen bonen en nam met
inspiratie van het nieuwe kabinet actie
in het belendende bos. Zero tolerance
voortaan. Ik heb eigenhandig de hut
gesloopt, ofschoon de meeste spijkers
in het oude boomvlees achterbleven
en voelde mij zeer lullig. De twee
jongetjes konden mij wel vermoor
den en ik mezelf eigenlijk ook.
Ach ja, het is maargoed dat men de
trappen op het bordes van Huis ten
Bosch niet in kan gooien. Dat kan
wél met de achterruiten van mijn
momenteel nog zo zonnige woning.
Ik wacht maar af.
