REGIO Wordt het staartloos of van de staart? mm Haringgeur en maneschijn 'Wat financieel niet levensvatbaar is, moet een stille dood sterven 'Als ik moet gaan dokken voor het betaalde voetbal pak ik mijn kofft Archeon blijft een van het schooljaar. Ook NAVRAAG Schoolreizen zijn een goudmijntje voor pretparken en touringcarbe- drijven. Nederlandse basisscholen besteden zo'n 45 miljoen aan het traditionele hoogtepunt 1 7 7 het archeologische the- pOpUldlT SCflOOlVCtSJC mapark Archeon in Al phen aan den Rijn spint garen bij de educatieve reislust. Navraag bij directeur JACK VELD MAN. WOENSDAG 28 MEI 2003 Ook zo blij met busladingen vol tere kinderzieltjes? „Natuurlijk. Voor ons zijn schoolreizen aantrekkelijk omdat wij in deze tijd nog weinig vakantiegangers kunnen verwelkomen. Voor scholen is een bezoek aan Archeon aantrekkelijk omdat wij hun een spe ciaal pakket aanbieden. Wij zijn goedkoper dan de meeste at tractieparken en wat duur der dan een museum. Daarnaast krijgen scho len klassefoto's en terugkomkaartjes." Wat merkt u van de krappe schoolbudgetten? „Daarover kan ik niet oordelen. Dat Archeon sinds 1999 alleen maar meer scholen op bezoek krijgt, zegt niets over de schoolbud getten. Misschien laten zij duurdere parken wel links liggen. Ook kunnen scholen vaak wat regelen met de ouderbijdrage. Maar als ik puur naar ons park kijk, krijg ik niet de indruk dat scholen be knibbelen op schoolreizen." Wat brengt u de nieuwe generatie allemaal bij? .Archeon brengt de schoolboeken tot leven. Kinderen kunnen kennismaken met de prehistorie, de Griekse en Romeinse Oudheid en de Middeleeuwen. Scholen bereiden zich vaak goed voor. Maar er is ook vermaak, zoals schapen drijven en gladiatorengevechten. En er is de mogelijkheid om te overnachten. Daarvan maken niet alleen scholen uit België gebruik, maar ook scholen uit Leiden." Hoe organiseerden de oude Grieken en Romeinen hun schoolrei zen? „Daar heb ik zogauw geen antwoord op. Wel weet ik dat de Ro meinen schoolklassen hadden. Zij zullen vast wel eens naar een gladiatorengevecht zijn gaan kijken. Kunt u zich nog iets herinneren van uw eigen schoolreisjes? „Nou en of. 's Ochtends zenuwachtig en daarna uitgelaten zingen in de bus. Waarheen de reis ging? Oud-Valkeveen geloof ik, want ik woonde daar in de buurt, en naar de dierentuin in Amersfoort. Schoolreisjes zijn wat mij betreft van alle tijden." tekst: Tim Brouwer de Koning foto: Mark Lamers UIT DE ARCHIEVEN ANNO 1978, maandag 29 mei NOORDWIJK - De maat lijkt vol: zes Noordwijkse horecabedrijven willen dat de gemeente het sluitingsuur voor het hele jaar op twee 'uur 's nachts stelt. Komt zij niet aan de wensen van de exploitanten tegemoet, dan zullen zij zelf de deuren een uur langer dan tot nu toe is toegestaan, openhouden. "Er moet nu eindelijk maar eens een einde komen, aan die ongelijke behandeling," schrijven de horecamensen in een brief aan de ge meenteraad. De zes (Boule 7, Zeepaardje, Van Rheenen, Oesterbar en De Vuurbaak) zeggen dat zij al een lange tijd ontstemd zijn dat al leen de Miramar-bar tot vier uur open mag zijn. "Met het geld uit de ze bevoorrechte positie verkregen, sticht hij nieuwe bedrijven." Ver der kantten de exploitanten zich tegen de Northgohal, die het hele jaar tot één uur open is en de Nachtegaal, net over de grens van Noordwijk, waar men praktisch onbeperkt terecht kan. "We gunnen de exploitanten echt wel het licht in de ogen; er is voldoende publiek voor allemaal, maar om een behoorlijk bedrijfsresultaat te bereiken, is het noodzakelijk dat ons dezelfde mogelijkheden worden gebo den", aldus de brief. ANNO 1978, maandag 29 mei LEIDEN - Op Pomona streden zaterdag 26 jeugdige voetballertjes in de finale van het door de v.v. Leiden in samenwerking met het Leidsch Dagblad georganiseerde strafschoppen-voetbaltoernooi. Op de foto Richard Boot, één van de 26 finalisten, die Haarlem-doelman Rob Boersma beproeft. Foto: archief Leidsch Dagblad Foto's in deze rubriek kruinen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op gironummer 57055 t.n.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507,2003 PA Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d(datum van plaatsing) of door contante betaling aan de Dalie van het Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd. COLOFON Leidsch Dagblad Directie: B.M. Essenberg, G.P. Arnold W.MJ. Bouterse (adjunct) E-mail: directie@damiate.hdc.nl Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct) E-mail: redactie.ld@damiate.hdc.nl HOOFDKANTOOR Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356 Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden. Redactie fax 071-5 356 415 Advertentie fax 071-5 323 508 Familieberichten fax 023-5 '5° 567 ADVERTENTIES 071-5 356300 Sprinters (rubrieksadv.).- 072-519 6868 ABONNEESERVICE 071-5128 030 E-mail: abonneeservice@hdc.nl ABONNEMENTEN Bij vooruitbetaling (acceptgiro) p/m €19,60 (alleen aut. ine) p/kw €55,00 p/j €210,60 Abonnees die ons een machtiging verstrekken t(rt het aulomatisch-afschrijven van het abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting per betaling. VERZENDING PER POST Voor abonnementen die per post (binnenland) worden verzonden geldt een toeslag van €0,50 aan portokosten per verschijndag. GEEN KRANT ONTVANGEN? Voor nabezorging: 071-5128 030 ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur AUTEURSRECHTEN Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV cq. de betreffende auteur. HDC Uitgeverij Zuid BV, 2003 De publicatierechten van werken van beeldende kunstenaars aangesloten bij een CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting Beeldrecht te Amstelveen. HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de verwerking van gegevens van abonnees van dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens worden gebruikt om gerichte informatie over voordeelaanbiedingen te geven, zowel door onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling Lezersservice, postbus 507,2003 PA Haarlem. Dat Willem Beukelszoon uit Biervliet het haringkaken in 1380 heeft uitge vonden, dat weten de liefhebbers nu wel. Die vondst verlengde de houd baarheid van de vis, die vanaf vandaag weer als Hollandse Nieuwe verkocht mag worden. Maar welke wijsneus heeft bedacht dat haring 'van de staart' gegeten moet worden? Er zijn al heel wat verhalen over de zilte lek- kerij geschreven, maar over de wijze van verorberen is niets te vinden. Haring van de staart eten is nog steeds gemeengoed. Tenminste, in deze regio dan, want in Amsterdam is het normaal om een (grote) haring aan stukjes te snijden en er zuur bij te serveren. Dat raadt vishandelaar Schaap aan de Leidse Herenstraat zijn klandizie zeker niet aan. Van de honderd ha ringen die hij verkoopt, glijden er 99 van de staart gulzige kelen binnen. Cees Hartevelt van de gelijknamige kraam aan de Diamantlaan juicht die traditie toe: „Geen broodje of andere poespas. De staart tussen de vingers, nek naar achteren en happen maar. Wat mij betreft zonder uitjes. En, ui- Dit is Henk. Henk is een haring. Of liever, een Clupea Harengus Haren- gus, om hem zijn officiële naam te geven. Henk is acht jaar, al een hele leeftijd voor een haring in de Noordzee. Hoewel zijn neefjes en nichtjes verder naar het noorden een stuk ouder kunnen worden, soms wel vijfentwintig jaar. Henk is een centimeter of twintig lang. Ook dat is voor een Noordzee- haring fors. Zijn ouders hebben hem verteld dat oom Hagar, die ha ring is bij Noorwegen, meer dan twee keer zo groot is, maar die heeft Henk nog nooit met eigen visse- ogen gezien. Acht jaar geleden begon Henk in een wolk van hom en kuit, in het noorden van de Noordzee. Daar zijn de paaigronden waar jaarlijks miljoenen haringen hun hom (sper ma) en kuit (eitjes) het water in schieten. Er zweeft zoveel hom rond, dat geen enkel eitje onbe vrucht blijft. En een van die eitjes werd Henk. Het eerste jaar werd Henk nog weerloos door de stromingen mee gevoerd. Twee weken na het paaien van zijn miljoenen ouders was hij al een larve tussen de larven. En zag hij hoe zijn broers, zusters, neven, nichten en vage kennissen bij bos jes werden verorberd door andere zeedieren. Larf)es van anderhalve centimeter lang, door eb en vloed over een enorm gebied uitgespreid, die zich voedden met plankton. Henk heeft geluk. Hij overleeft de eerste winter, en begint dan als een gek te groeien. De eerste zomer al tien centimeter. Dan is hij groot ge noeg om de nakomelingen van zee- kreeftjes te eten. En ook de tweede winter valt Henk niet - zoals nog eens een slordig miljoentje soortge noten - ten prooi aan roofvissen of zeevogels. Noch belandt hij als jon ge, zilverkleurige haringbaby in de netten van gamalenvissers. Ook een rotmanier om aan je eind te komen. Toen hij twee was, durfde Henk voor het eerst naar dieper water te zwemmen. Daar zwemt de oudere haring rond, en Henk kon vrolijk achter de ouderen aan naar de paaigebieden. Als Noordzeeharinkje is hij op tweejarige leeftijd al ge slachtsrijp, terwijl zijn Noorse colle ga's - die ouder, groter en dikker worden en vooral in Duitsland ge liefd zijn - nog een paar jaar moe ten wachten. Zo brengt Henk de komende zes jaar door. Overdag in het diepe water, 's nachts wat meer aan de oppervlakte, omringd door honderdduizend soortgenoten. Een keer per jaar naar het paaigebied. Dan zwemmen de jonge L_ haringen achter Henk aan, iP zoals hij vroeger achter de 1 oudere aanzwom. En intus- i sen oppassen voor kabel- 1 jauw, wilde zalm, zee honden, orka's, dolfij nen, Jan-van-Genten, en als je dat allemaal hebt overleefd dan krijg je ook nog eens die mensen met hun netten. Nu, acht jaar oud en al bijna aan het einde van zijn natuurlijke leven, is het geluk van Henk op. Een Katwijkse trawler heeft hem in het net gestrikt. Morgen laat een grote, dikke man met een snor hem zijn keelgat inglijden. Als er maar geen uitjes bij zitten, denkt Henk nog, voordat hij ruw wordt gekaakt. Anton Diedrich teraard, vers van het mes." Bij Ben Teske van de Fish Company in Noordwijk is het niet anders. „Maar als ik een mantelpakje mijn zaak zie binnenwandelen, dan vraag ik of ze de haring in stukjes gesneden op een kartonnetje geseiveerd wil. Meestal heb ik het bij het juiste eind: die vrouw wil de haring inderdaad in stukjes gesneden. Maar dat gebeurt niet vaak." Nico Schui temaker van de lijknamige viswinkel in Katwijk bespeurt èen ten dens: de haring wordt steeds minder van <j staart gegeten. „Bij supermarkten Albert Heijn zie je haring staartloij de winkel liggen. Die ontwikkelinj houden wij in de gaten, want je ra met de tijd meegaan." Bij visbuff( levert Schuitemaker staartloze haj aan. „Omdat het wat makkelijker: eet", legt Schuitemaker uit. Zelf 6 hij de haring in de periode van Hj landse Nieuwe van de staart met( 'heel klein' uitje. Schuitemaker constateert verder! het haringpubliek vergrijst. „Er geen jeugd de zaak binnen die o haring vraagt. Ze vragen wel om beling. Daar moeten we op inspej Dan moeten we haring ook op eej andere manier promoten. Als onj deel van een salade, bijvoorbeeld Maar dat staat nog in de kinder- j schoenen." Rob Onderwater Cees Hartevelt hapt een haring 'van de staart'. Foto: Wim Dijkman KLANKBORD De burgemeester van Maastricht die het aan durfde de geldkraan voor MW dicht te draaien heeft politiebescherming 'nodig. Woedend zijn ze, de supporters. Toch heeft de burgemeester waar schijnlijk een ruime (zwij gende) meerderheid aan zijn zijde, zo blijkt uit de reacties op de LD-stelling van deze week: 'Burgers mogen best meebetalen aan het in stand houden van betaald voetbal'. Ne gentig procent is het niet met de stelling eens. Een selectie uit de reacties. Ad Kop, Leiden: „Wordt het niet eens tijd dat we ons gaan realiseren wat voetbal doet voor onze maatschappij? Niet veel goeds, toch?" Angelique Valk, Leiden: „Het lijkt me eerlijker om dit te beperken tot de voetballiefhebbers. De (belachelijke) salarissen van voetballers moeten omlaag en verenigingen moeten zelf maar geld zien te verdienen." J. van der Meulen, Lei den: „Eens, gewoon de toegangsprijzen verho gen. Mogen die voetbal lers met droge ogen gaan uitleggen dat dat kaartje zo duur is omdat zij zo veel verdienen of omdat er jarenlang wanbeleid is gevoerd is. Niet meebeta len via hogere OZB na tuurlijk, alles wel op vrij willige basis." Jan Hariot, Oegstgeest: „Burgers mogen best meebetalen (en doen dat ook) aan het instandhou den van amateurvoetbal. Betaald voetbal is een ge wone bedrijfstak. Wan neer een club financieel niet levensvatbaar is, dan is dat jammer, maar wanneer het met je favo riete kruidenier niet goed gaat, springt de overheid (en in financiële zin de burger) tenslotte ook niet in." PA.M. Peeters, Katwijk: „Professioneel voetbal is een bedrijfstak en dient als zodanig behandeld te worden. Amateurvoetbal daarentegen kan in een aantal gevallen als wel- zijnsonderdeel worden gezien. Instandhouding hiervan is belangrijk." J.S.M. van Ulden, Roer mond: „Zolang ze het uit eigen zak doen, prima. Nooit van belastinggeld want er zijn zoveel tak ken van sport die niets Burgers mogen best meebetalen aan het in stand houden van betaald voetbal gesubsidieerd krijgen." M. van der Zwan, Lisse: „Laat die voetballers maar wat minder verdie nen, dan gaat het al gauw beter. Wij werken ruim veertig uur en wat zij in de maand verdienen daar doen wij drie jaar over." C. van der Plas, Katwijk: „Elke zichzelf respecte rende club moet zich mijns inziens zelf kun nen bedruipen. Persoon lijk voel ik me niet geroe pen de 'gigantische' sala rissen van de heren voet ballers/trainers te spon soren. Mijn mening is dat je zelfs de maatschappe lijke kosten (politie-inzet, en dergelijke) bij de prof clubs in rekening moet brengen. Waarom zou de burger (via z'n belasting geld) hiervoor moeten opdraaien? Laat, wat fi nancieel niet levensvat baar is, maar een stille dood sterven." W. Veenstra, Leiden: „De burger betaalt al ge noeg aan het in stand houden van het betaalde voetbal: politie-inzet, schade na relletjes of uit de hand gelopen kampi oensfeesten, enzovoort. Ik zie niet in waarom ge meenten en andere in stanties dan nog zouden moeten bijdragen. Als een club niet voldoende inkomsten uit sponso ring, kaartverkoop en dergelijke heeft, dan moeten ze maar snijden in de uitgaven. En als de club het financieel niet meer kan redden, gaat ze - net als elk ander com mercieel bedrijf - failliet. Dat is heel jammer voor de supporters, maar het is niet in het algemeen belang van de bevolking om dergelijke clubs te ondersteunen met ge meenschapsgeld.' H. Ouwersloot, Katwijk: „Grotere onzin heb ik de laatste jaren niet ge hoord." Ton Hoffmans, Noord- wijkerhout: „Commerci ële instellingen dienen zelf hun broek op te hou den. Mensen hoeven niet mee te betalen aan iets waar Ve geen behoefte aan hebben. Ik wil dus alleen betalen via een toegangskaartje." RW.M. Langerak, Al phen aan den Rijn: „Eens. Omdat miljoenen mensen daar plezier aan beleven. Tenslotte beta len we ook allemaal mee aan het instandhouden van theaters, musea en dergelijke." H. Dubbelaar, Leider dorp: .Absoluut niet mee eens, als je ziet wat het al kost om voetbal wedstrijden ordelijk te la ten verlopen, kan je het geld voor veel leukere dingen gebruiken. En daarbij houdt niet ieder een van voetbal, er zijn veel leukere sporten om van te genieten." T. Ouwehand, Katwijk: „Voetballers moeten eerst maar eens met veel minder salaris genoegen nemen, want dat is hele maal buiten alle normale verhoudingen. Het is be lachelijk dat gemeentes stadions op moeten ko pen met gemeenschaps geld omdat de voetbal clubs die veel te lang op veel te grote voet hebben geleefd anders failliet gaan." R. van Houten, Noord wijk: „Toen ze allemaal miljoenen verdienden, hadden ze mij ook niet nodig om het op te ma ken." Ronald de Ligny, Lei den: „Ik ben niet tegen betaald voetbal, maar de overheid moet zich niet bemoeien met een be drijfstak, die ver boven zijn stand leeft." J. van Rijn, Katwijk: „Ik vind het belachelijk dat de belastingbetaler amu sement in stand moet houden. Dat geld kan be ter naar onderwijs of ge zondheidszorg." HJ. Peeters, Oegstgeest: „Natuurlijk mogen zij dat, zolang zij dat eigener beweging en uit hun ei gen portemonnee doen. Zij kunnen lid of dona teur worden van hun fa voriete club. Iets anders wordt het, wanneer zij dat geld reeds hebben af gedragen aan de belas tingdienst. Dan is h melijk niet langer hl gen, vrijwillige keuz antwoord moet dan luiden: zeer beslist In het betaald voetb gaan salarissen en tl fergelden om, die ei veelvoud bedragen het tractement van minister-president, taald voetbal is 'big ness', en verre van o lijdend, tenzij door* beleid en wanbeheè: 'Meebetalen' zou bil dien leiden tot grovt rechtsongelijkheid, j ten die wat de koste de uitgaven betreft,f nog een beetje noru houden, zouden vo! hun burgerzin gesü worden, door geeni veel lagere ondersté ning." De stelling van deze gaat over de salariëj de top van het bedrf ven en overheidsinsl gen en luidt heel sin Topmanagers verdie veel Reageren: www.leiti dagblad.nl of via dej (Stelling, postbus 54 AB Leiden.) Cees van Duijn (41), vastgoedcon sultant/belegger te Warmond: „Wanneer burgers ook nog eens so- lidariteitbelasting moeten betalen voor een sportvoorziening, dan staat het hele belastingsysteem ter discus sie. Als er onvoldoende draagvlak of geld is voor een type sport dan is er, democratisch gezien, geen plaats voor deze sport. Er zijn allerlei stich tingen, fondsen en subsidieregelin gen die sportverenigingen financieel ondersteunen. Wil je met weinig le den en grote club opbouwen en ver wacht je dat mensen die niets met je sport van doen hebben, hierin bij dragen, dan sla je de plank mis. Jammer voor MW. Even weer de voetjes op de 1 vloer en niet zwe- f vend filosoferen over internatio naal voetbal met de over heid als shirtsponsor." Nancy Knijnenburg (35) uit Leiden, beveiligingsmedewerker/trainer vrouwenselectie SJC Noordwijk: „Niet mee eens. Betaalde voetballers zijn gewoon werknemers die betaald moeten worden door een 'baas'. De ze baas krijgt z'n geld binnen van sponsors en betalende toeschou wers. Ik vind niet dat burgers moe ten gaan betalen om een club in nood te redden. Indirect betalen ze toch al, want als de gemeente in springt komt dat geld meestal uit het gemeentelijke belastingpotje. Als je als sponsor wil helpen, prima. Maar je kunt de mensen niet gaan ver plichten de club te behouden, er zijn namelijk ook mensen die helemaal niet van voetbal houden. Vrijwilligheid is het enige juiste woord in f deze." Dennis Salman (30) uit Noordwijk, actief lid Lijst Nieuwe Politiek, me dewerker Noordwijkse Woning stichting, discjockey:Als voetbal hater nummer 1 - ik ben zélfs geen supporter van het Nederlands elftal - laat mijn mening zich al raden. Beetje stom achter een balletje aan rennen en ik daarvoor betalen? Grrrr... ik zit me nu al vreselijk boos te maken. Als ik straks via de belas ting voor het betaald voetbal moet gaan dokken, pak ik écht mijn koffer om dit land definitief de rug toe te keren. Ik boycot niet voor niets de publieke omroep die van onze cen ten duur betaalde voetbaluitzendin gen brengt. Ik kan me voorstellen dat veel mensen van voetbal genieten, maar laat p j hen daar dan ook IH maar zelf voor beta- - J? len. Eens kijken of voetbal dan nog zo V .^Jk leuk is. Berend Stolk (48) uit leiderdorp, intensive care-specialist in Dijk- zigt-ziekenhuis: „In het oude Rome was het volksvermaak in de arena gratis. Gladiatoren en wat knagende leeuwen, allemaal voor niks. Wij le ven in een iets andere tijd, dus dat we mee betalen aan voetbal vind ik best. We betalen overgens ook mee aan de bewaking, aan het inzetten van de ME straks bij iedere wedstrijd van FC Den Haag en indirect ook aan alle vernielingen na een kampi oenschap. Allemaal best. Maar dat ik mee moet betalen aan faillissemen ten, veroorzaakt door niet-capabele bestuurders die vele miljoenen beta len aan ongemanierde spelers, die niet kunnen scoren maar wel kla- gen, vind ik bezopen. 1 Burgemeester Leers van Maastricht ver dient een lintje." Karin Castelijn (42) uit Rijpw ring, boerin: „Met de stelling burgers zouden moeten meeb aan de instandhouding van bt voetbal ben ik het niet eens. B houden het betaald voetbal in door toegangskaarten te kope Daarom moet het betaald voe aantrekkelijk zijn om naar toe gaan. En indirect betaalt de bi ook al voor het betaald voetba maar eens naar al die reclame den. Dus ik zou werkelijk niet op welke manier de burger zij steentje zou moeten bijdrager het betaald voetbal in stand te den. De burger betaalt al ge noeg."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2003 | | pagina 16