Werkloosheid explodeert verder
ECONOMIE
Beleggen is voor Nederlander nu even geen optie
Albert Heijn schrapthalve prijs'-sticker
IMF waarschuwt voor
verder dalen prijzen
Pensioenfondsen schrikken van hogere eis toezichthouder
Si
Kamperen op een viaduct
Zaaizaadbedrijf Advanta
beticht van kinderarbeid
ThyssenKrupp buigt voor
sanctiedreigementen VS
EU onderzoekt overname
Roche-divisie door DSM
HDC 158
dinsdag 20 mei 2003
door Jan Ruesink
Reuters/Eriko Sugita
Ï50
reldtelefoon
i NTT Docomo
,55
)- De Japanse telefoon-
05 schappij NTT Docomo
.00 lervan KPN met i-mode)
j?® een 'wereldtelefoon' ge-
'95 nteerd. Het toestel wordt
•oo erd door Motorola en
5® t het mogelijk in 72 lan-
75 bellen en gebeld te wor-
19 jp basis van de eigen Ja-
2e 5 derde generatie mobiele
!9i ontechniek. De gebruiker
•J® aarbij zijn eigen nummer
/50 dvvijd meenemen.
^56
II verhoogt
s van benzine
i,5o iaag - Benzine is vandaag
oo ent duurder geworden,
üeider Shell heeft de prijs
i,03 uro ongelood opgetrokken
j-jJ 135 euro per liter. De ad-
170 ijs voor super plus ging
ens een cent omhoog, tot
voor een liter. De prijs
t9o en liter diesel is ongewij-
I II ebleven op 74,9 eurocent.
Ï91
3 ortsubsidies
u| eren veel op
- Subsidies voor eco-
sche samenwerking leve-
1 maal zoveel geld aan ex-
n investeringen op. Dat
\',5i enter, een onderdeel van
linisterie van economische
79 Senter geeft jaarlijks
io miljoen euro aan het
anima Economische Sa-
rerkingsprojecten (PESP).
3 25 door de subsidie werden
5'^ chten binnengehaald in
a'.sc meer China, Rusland en
esië voor de bouw van
lao irbeeld cementfabrieken
'!o6 terzuiveringsinstallaties.
irlopig geen
bij Philips
oven - Onderhandelingen
ien nieuwe CAO bij Phi-
jn voorlopig uitgesteld
ïadere studie van pensi-
lorstellen. Het duurt daar-
6,25 waarschijnlijk nog min-
3^ een maand voordat een
o.o5 an worden afgesloten bij
Nederland. Het concern
de nieuwe CAO de pensi-
975 uatie flink wijzigen. De
4 00 in willen liever eerst een
ifsluiten en daarna over
ïsioenen spreken. De
-•oor 30.000 medewerkers
mei in moeten gaan.
IC tevreden
r olieprijs
u - Secretaris-generaal A.
ran de OPEC heeft giste-
izegd tevreden te zijn met
idige olieprijs. De prijs
en vat ruwe OPEC-olie be-
gisteren ruim 26 dollar,
irtel van olieproduceren-
exporterende landen
jraag prijzen tussen de 22
dollar. De olieprijs
nmelde eerder dit jaar
Oorzaken waren stakin-
i raffinaderijen te Venezu-
de aanval op Irak. Op het
ite punt eind februari
)ijna 40 dollar per vat be-
eind april zakte de prijs
dollar.
uk in overleg
t verzekeraars
en - Het overleg over de
37 he-CAO voor verzeke-
ledrijven is gisteravond
ilopen. Dat is bekendge-
door de vakbond De
en werkgeversorganisatie
md van Verzekeraars. De
is heel uitzonderlijk voor
inche, met bedrijven als
i, Interpolis en ASR.
punt is het betalen van
oenpremie. In de bedrijfs-
ïbben werknemers nooit
e hoeven te betalen. De
evers hebben nu als voor
gesteld dat daar een
aan komt.
eepswerf in
rten failliet
in - Scheepswerf Bijlsma
t Friese Warten is failliet,
ïrf van Bijlsma in Lemmer
ipen, zo heeft curator
en gisteren bekendge-
Van de 74 werknemers
arten kan een deel in
ier aan de slag. De nieuwe
inder veerboot Oerd
deze week niet gedoopt.
miljoen euro kostende
is mede door de proble-
n Warten nog niet klaar.
enschede - Eindelijk kan Henk de suf
ferd weer genieten op verjaardagsfees
tjes. Jarenlang werd hij voor dom ver
sleten omdat hij niet kon meepraten
over enorme koerswinsten, winstver-
driedubbelaars, overwaarde en gouden
tips. Want Henk had zijn centjes op een
spaarrekening staan kon niet meepo-
chen over de pas vergaarde rijkdom van
zijn kennissen. Maar Henk is uit zijn
stille hoekje gekropen en geniet van
zijn leedvermaak.
De rijkdom van die kennissen bleek
namelijk niet meer dan een papieren
rijkdom. Lucht, die er door henzelf
was ingepompt en er door diezelfde
beleggers weer is uitgehaald, nu zij de
beurs de rug toekeren. Want de tijden
van immer stijgende koersen zijn
voorbij en wat rest is de kater van een
te uitbundig gevierd feestje.
Afgelopen jaar zagen particuliere be
leggers zo'n drie miljard euro aan pa
pieren vermogen onder hun neus ver
dampen. Doordat er toch nog zoiets
bleek te bestaan als laagconjunctuur,
doordat internet en telecom opgebla
zen hypes bleken en doordat veel win
sten en vooruitzichten slechts door
boekhoudkundige kunstgrepen wer
den opgekrikt. Het Centrum voor
Marketing Analyses (CMA) maakte
gisteren bekend dat afgelopen jaar
320.000 huishoudens het voor gezien
hielden op de beurs. Dat zijn er meer
dan ooit tevoren. Nederland telt nu
nog 1,37 miljoen 'echte' beleggers, dat
wil zeggen mensen die rechtstreeks in
aandelen, obligaties, fondsen of lease
constructies zitten. Direct èn indirect
(via bijvoorbeeld levensverzekering of
beleggingshypotheek) telt ons land
wel 6,8 miljoen beleggers en via ons
pensioen zijn wij vrijwel allen zelfs be
legger.
Vorig jaar waagden maar weinig men
sen, een kleine 20.000 particulieren,
de eerste stap naar het Damrak en dat
was een laagterecord. Opmerkelijk,
want deskundigen houden ons altijd
voor dat het juist bij lage koersen inte
ressant is om in te stappen.
Maar de Nederlander heeft voorlopig
de buik vol van beleggen, zegt direc
teur Peter Zegwaart van het CMA.
„Niemand weet of de bodem al be
reikt is en hoe lang de malaise nog
voortduurt, adviseurs kunnen niet
meer vertellen wat verstandig is en be
leggen met geleend geld is fiscaal niet
meer interessant. Ik verwacht dus niet
dat mensen snel weer naar de beurs
terugkeren.
Anders dan in de jaren negentig, heb
ben de mensen nu aan den lijve on
dervonden dat het ook verschrikkelijk
kam misgaan met beleggen."
Volgens Zegwaart zijn vooral de men
sen die voor de snelle winst gingen -
met als hoogtepunt de World Online-
rage - met de staart tussen de benen
vertrokken. „Ze zijn veelal ingestapt
rond 1998,1999 toen aandelen al heel
duur waren en ze hebben hun verlies
genomen toen de koersen al ver onder
dat niveau waren gedaald."
Nu de rook rond de beursval is opge
trokken, blijven de sigaren over. De
'blijvers' op de beurs zijn volgens het
CMA de verstokte beleggers, de men
sen dus die al voor de hype aandeel
houder waren. „Het zijn mannen van
tegen de vijftig met een meer dan ge
middeld welstandsniveau, die in te
genstelling tot de nieuwkomers wel
tegen een stootje kunnen", aldus Zeg
waart. Hun portefeuille heeft dan ook
een laag risicoprofiel met een lange
termijnstrategie: aandelen van 'rusti
ge' goed draaiende bedrijven (Unile
ver, Kon. Olie), een via beleggings
fondsen goed gespreid bezit en veel
obligaties. Inmiddels houdt 30 pro
cent van de beleggers de relatief veili
ge obligaties aan, tegen amper 20 pro
cent in de hosanna-periode.
De portefeuilles van de sigerenrokers
vertonen weinig mutaties. „Ze weten
dat koersen kunnen stijgen en dalen,
maar datje daar niet elke nacht van
wakker hoeft te liggen."
Veel van de gelukszoekers uit de afge
lopen jaren, die nu terug bij af zijn,
moeten nu wel met een restschuld zit
ten. Gemiddeld verloren ze volgens
Zegwaart per saldo 5.000 tot 10.000
euro. „Voor mensen die hun hypo
theek verhoogden om te gaan beleg
gen is de pijn nu goed voelbaar en he
lemaal als je in een dalende markt dat
huis nog zou moeten verkopen. Dan
komt de klap dubbel hard aan."
den haag/gpd-anp - De explosieve stij
ging van de werkloosheid heeft zich in
april voortgezet. Die maand kwamen er
achttienduizend werklozen bij. De werk
loosheid slaat vooral toe onder jongeren.
Inmiddels is tien procent van de 15 tot 24-
jarigen zonder baan.
Gemiddeld waren er in de maanden fe
bruari, maart en april 392.000 mensen
werkloos, 102.000 meer dan in dezelfde
periode vorig jaar. Dat blijkt uit de
nieuwste cijfers van het Centraal Bureau
voor de Statistiek (CBS). Het tempo
waarin mensen hun baan kwijtraken is
sinds begin van dit jaar versneld.
Het CBS merkt op dat het aprilcijfer nog
een vrij hoge onnauwkeurigheidsmarge
heeft. Het suggereert de verandering van
de werkloosheid over een wat langere pe
riode te bekijken. Over een half jaar be
zien is sprake van een gemiddelde maan
delijkse werkloosheidstoename van elf
duizend. Het CBS registreert de werkloze
beroepsbevolking, die bestaat uit men
sen tussen 15 en 64 jaar, zoekend naar
een baan van minimaal twaalf uur per
week. In april was 5,3 procent van de be
volking zonder werk, een jaar geleden
was dat nog 3,9 procent.
Opvallend is dat oudere werknemers nog
het minst kwetsbaar lijken op de arbeids
markt. In de categorie 45 tot 64-jarigen is
de stijging van baanloosheid het kleinst
Ook percentagegewijs komt daar de min
ste werkloosheid voor. Verder stijgt de
werkloosheid onder mannen sterker dan
onder vrouwen.
De Centra voor Werk en Inkomen (CWI)
meldden gisteren dat het aantal niet-
werkende werkzoekenden (die niet alle
maal meetellen in de definitie van werk
loosheid van het CBS) in april is gelijkge-
bleven. In voorgaande jaren nam dat
aantal in april nog sterk af. De bureaus
noteerden juist metr veertigplussers,
vrouwen en etnische minderheden en
minder jongeren. Vooral seizoensgebon
den bouwvakkers en landbouwmede-
werkers lieten zich uitschrijven.
Via de CWI's zochten per 1 mei 590.000
niet-werkenden een baan. Dat is 7,8 pro
cent van de beroepsbevolking. Daarnaast
zoeken nog circa 80.000 werkenden via
het CWI een andere baan.
Regio Rotterdam heeft het hoogste per
centage niet-werkende werkzoekenden
deventer - Een viaduct over de Ai bij Deventer gaat schuil
onder een 80 bij 10 meter grote tent. De opblaasbare
tenttunnel is afkomstig uit Zwitserland en maakt het mo
gelijk om ongehinderd door weersomstandigheden een
nieuw betonnen wegdek aan te brengen. Drie viaducten
bij Deventer worden op deze manier onder handen geno
men. De viaducten worden aangepast zodat ze in de na
bije toekomst kunnen worden aangepast om ruimte te
bieden aan drie rijstroken. Het is voor het eerst dat in Ne
derland een tenttunnel van deze afmetingen wordt ge
bruikt. Foto: ANPA/idiphoto
door Karei Beckmans
zaandam - Klanten die in de su
permarkten van Albert Heijn
tussen de producten naar voor
deeltjes zoeken, moeten voort
aan iets dieper in de buidel tas
ten. In de bijna 700 AH-super-
markten is sinds gisteren de
'halve prijs-sticker' afgeschaft.
Ervoor in de plaats komt een
korting van 35 procent.
De supermarkt wil 'iets minder
voordeel aan veel meer klanten'
geven op producten die het eind
van hun houdbaarheid ras na
deren.
Vrijwel elke supermarkt in Ne
derland kent het systeem van af
prijzen om producten die aan
bederf onderhevig zijn nog op
tijd te verkopen. Vernietiging
van producten met een 'verlo
pen datum' is duurder dan ver
kopen tegen restwaarde, ook al
is die soms minder dan de in
koopprijs. Daarom hanteerde
bijvoorbeeld Albert Heijn de
sticker 'halve prijs' als de tijd
van dagmelk of vers gesneden
beleg daar rijp voor was. De
concurrentie kent eigen syste
men met kortingen van tien
procent tot soms driekwart van
de normale prijs.
Voor sommige klanten, die al
leen naar afgeprijsde artikelen
speuren, wordt Albert Heijn nu
iets duurder, erkent woordvoer
ster Matjan Rozemeijer. „Maar
het afprijssysteem komt nu be
schikbaar voor meer klanten."
Hoeveel niet langer houdbare
producten Albert Heijn dagelijks
van Nederland (11,6 procent), gevolgd
door Groningen/Noord-Drenthe (10,9
procent) en Zuid-Limburg (9,9 procent).
Het laagste percentage is te vinden in de
regio Rijn-Gouwe rond Gouda (4,2 pro
cent).
Het aantal inschrijvingen bij de CWI's is
de afgelopen vier maanden met 42.965
toegenomen.
Vergeleken met een jaar geleden zijn er
circa 20 procent meer mensen ingeschre
ven. Daar staat tegenover dat het aantal
vacatures afneemt. In de eerste vier
maanden van 2003 werden 63.000 vaca
tures aangemeld, 3 procent minder dan
in dezelfde periode in 2002. Vooral in de
zakelijke dienstverlening en in de land
bouw is nog werk te vinden.
kapelle/gpd - Advanta Seeds In
ternational uit het Zeeuwse Ka-
pelle wordt door de Landelijke
India Werkgroep beschuldigd
van kinderarbeid in India. Er
zouden drieduizend kinderen
werken voor Advanta India.
Het bedrijf stelt geen kinderen
in dienst te hebben, maar zegt
ook dat het onmogelijk is om te
controleren wat er op vele kleine
boerenbedrijven gebeurt. Ad
vanta vindt dat 'een gezamenlijk
aanpak vereist is' en zegt daar
om bereid te zijn tot 'construc
tief overleg'.
De beschuldigingen staan in
een rapport dat is opgesteld in
opdracht van de Landelijke In
dia Werkgroep (LTW). Volgens
onderzoeker D. Venkateswarlu
zouden in India 53.500 kinderen
werkzaam zijn in de zaaizaad
productie. De rol van de inter
nationale bedrijven groeit, stelt
Venkateswarlu. In India zijn vijf
grote spelers actief: Hindustan
Lever Ltd., Syngenta, Advanta,
Mahyco-Monsanto en Proagro.
Samen met Proagro behoort Ad
vanta tot de kleine spelers. Ad
vanta India bezit ruim 121 hec
tare plantages. Daar zouden
drieduizend kinderen werkzaam
zijn. Ter vergelijking: Hindustan
Lever Ltd. bezit 1012 hectare.
Volgens de onderzoeker werken
daar 25.000 kinderen. Eerder
heeft overigens ook Unilever ie
dere betrokkenheid bij kinderar
beid ontkend.
.Advanta Seeds is actief in India
via een lokaal zaadbedrijf, Ad
vanta India", zegt R. de Munnik
van het bedrijf in Kapelle. Ad
vanta India Limited is een joint-
venture tussen Advanta en
Agrotech Foods. .Advanta India
heeft geen kinderen in dienst."
Een deel van de zaadproductie
wordt via tussenpersonen on
dergebracht bij lokale boeren.
„Het gaat hier om kleine fami
liebedrijfjes waar boeren met
hun hele gezin het land bewer
ken en tijdens de seizoensdrukte
een beroep doen op hulp uit de
directe omgeving. Wij kunnen
niet uitsluiten dat in deze om
standigheden ook kinderen
meewerken."
Advanta stelt tegen kinderarbeid
te zijn. Maar zaadbedrijven kun
nen onmogelijk sturen en con
troleren wat er op vele kleine
boerenbedrijfjes gebeurt, stelt
het bedrijf. De Munnik: „Wij er
kennen dat kinderarbeid een se
rieus maatschappelijk probleem
vormt, maar zijn van mening
dat hierbij een gezamenlijke
aanpak is vereist van overheden,
instanties en bedrijven."
washington/rtr/anp - In een
aantal landen bestaat een flink
en groeiend risico van deflatie,
een daling van de prijzen. Daar
toe behoren Duitsland, Hong
Kong en Taiwan. De deflatie in
Japan dreigt toe te nemen. Toch
is er geen aanleiding tot grote
zorgen over algemene deflatie in
de wereld.
Dat is de conclusie van een stu
die van een speciale werkgroep
van het Internationaal Monetair
Fonds (IMF). Het fonds wijst er
op dat deflatie zelden goedaar
dig is. „Het proces kan kostbaar
zijn en is moeilijk te voorkomen.
Een deflatie gedurende een
kwartaal of zes maanden is niet
zorgwekkend, maar dat wordt
het wel als het langer duurt."
Deflatie kan een economie lam-
leggen doordat bestedingen
worden uitgesteld in afwachting
van verdere prijsdalingen.
Duitsland is kwetsbaar voor de
flatie wegens de zwakte van de
economie, de hoge werkloos
heid en de problemen in de
banksector. Het land heeft wei
nig beleidsmogelijkheden om
het gevaar te bezweren. Wel zou
een renteverlaging door de Eu
ropese Centrale Bank welkom
zijn, aldus het IMF.
De andere grote landen in Euro
pa lopen weinig risico. Een 'ge
matigd' deflatiegevaar ziet het
IMF in België, Finland, Noorwe
gen, Portugal, Zweden en Zwit
serland. Ook Singapore valt in
deze categorie. In de VS lijkt het
deflatierisico gering, maar het
IMF tekent wel aan dat er daar
'aanzienlijke onzekerheden'
zijn.
laat vernietigen, kon de woord
voerster gisteren niet precies
zeggen. „Ons streven is zo vers
mogelijke producten te verko
pen. Verkijk je ook niet op de
uitval. Het gaat niet om giganti
sche partijen die we afprijzen of
moeten vernietigen. Maar we
willen het liefst helemaal geen
spullen voor vernietiging retour
sturen."
düsseldorf/anp - Het Duitse
staal- en machinebouwconcem
ThyssenKrupp koopt onder
druk van een sanctiedreiging
van de Verenigde Staten eigen
aandelen terug van de Iraanse
staatshoudstermaatschappij
IFIC. Dat is gisteren bekendge
maakt na afloop van een verga
dering van de raad van commis
sarissen.
Volgens ThyssenKnipp is het
besluit genomen op basis van
een artikel in de statuten over
'het afwenden van zware on
middellijke schade' voor het be
drijf. Krachtens boycotwetge
ving van de VS tegen Iran en U-
bië dreigt beperking van de toe
gang van ThyssenKrupp tot de
Amerikaanse markt, wat flinke
schade zou opleveren.
ThyssenKrupp koopt van IFIC
16,9 miljoen eigen aandelen
voor ongeveer 406 miljoen euro.
Daardoor komt het belang van
de Iraniërs in het Duitse con
cern onder de grens van 5 pro
cent. Het vermindert van 7,79
tot 4,5 procent. IFIC krijgt om
gerekend per aandeel ongeveer
24 euro, bijna het drievoudige
van de beurskoers van Thyssen
Krupp op maandagmiddag (8,81
euro).
brussel/gpd - De Europese
Commissie wil een nader on
derzoek naar de overname van
de vitamine en fijnchemie-divi-
sie van Roche door het Neder
landse DSM. Volgens de Euro
pese Commissie bestaat het ge
vaar dat de geplande overname
tot monopolievorming op het
gebied van bepaalde ingrediën
ten voor veevoer leidt.
Het gaat de Commissie met na
me om enzymen die worden
toegevoegd aan veevoer om de
opname van voedingsstoffen te
verbeteren. DSM heeft op enzy-
mengebied een alliantie met het
Duitse BASF en de vitamine en
fijnchemie-divisie van Roche
met het Deense Novozymes. De
overname van de Roche-divisie
door DSM kan leiden tot bijna-
monopolies, zo vreest de Com
missie. DSM heeft al aangebo
den de alliantie met BASF te be
ëindigen, maar het is volgens de
Commissie nog niet duidelijk of
dat ook werkelijk tot effectieve
concurrentie zal leiden.
den haag/anp - Pensioenfondsen heb
ben grote moeite met het voorstel van de
Pensioen- en Verzekeringskamer (PVK)
om het vemiogen voor de lange termijn
te meten. De toezichthouder wil gepen
sioneerden meer zekerheid bieden. De
fondsen vrezen echter dat de eis hun
taak ondermijnt.
Dat heeft directeur P. Borgdorff van de
Vereniging van Bedrijfstakpensioenfond
sen (VB) gisteren laten weten. Het PVK-
concept komt neer op een dekkingsgraad
van de pensioenverplichtingen van 145
procent, zo heeft de VB berekend met de
andere twee koepels, de stichting Onder
nemingspensioenfondsen (Opf) en de
Unie van Beroepspensioenfondsen.
Daarbij is uitgegaan van een gemiddeld
pensioenfonds. Veel fondsen zitten nu
rond 100 procent.
Met een dergelijke dekkingsgraad is een
pensioenfonds in staat aan al zijn ver
plichtingen te voldoen. De PVK eist een
minimumdekkingsgraad van 105 pro
cent. Die extra 5 procent is bedoeld om
fondsen te behoeden voor de financiële
gevolgen van koersdalingen op de effec
tenbeurzen.
,Als pensioenfondsen al een kleine reser
ve hebben, mogen ze die straks niet meer
gebruiken om de pensioenuitkeringen te
indexeren, dus aan te passen aan de
loon- of prijsstijgingen," stelt Borgdorff.
„Dat extra geld zouden we dan moeten
aanwenden om de buffers aan te vullen
tot een dekkingsgraad van 145 procent."
Hij benadrukt dat pensioenfondsen
moeten zorgen voor goede pensioenen.
De uitkeringen op peil houden door ze te
indexeren, is in zijn ogen essentieel.
Het grootste bezwaar van de stichting
Opf is dat de PVK „te veel zekerheden
opstapelt", stelt directeur J. Steenvoor
den. Hij meent dat de politiek zich moet
uitspreken over de vraag hoeveel zeker
heid de werknemers over hun pensioen
uitkeringen zouden moeten hebben.
Daaraan hangt een prijskaartje, want
'hoe hoger de zekerheid, des te hoger de
premies', legt Steenvoorden uit. Wat
minder zekerheid zou de pensioenen
volgens het huidige stelsel beter betaal
baar kunnen houden, zo beaamt de Opf-
directeur. De drie pensioenkoepels wer
ken aan alternatieven die naar verwach
ting aan het begin van de zomer klaar
zijn. De PVK kan de dekkingsgraad van
145 procent die de VB heeft becijferd,
niet bevestigen. „Dat verschilt per pensi
oenfonds. De solvabiliteitstoets zal bij het
ene fonds tot een hogere dekkingsgraad
leiden dan bij het andere", aldus een
woordvoerder. De PVK heeft het stuk ge
schreven ter voorbereiding van het nieu
we financiële toetsingskader (FTK). Dat
moet begin 2006 van kracht worden. De
PVK heeft het discussiestuk aan belang
hebbenden gestuurd met de vraag erop
te reageren. In 2004 moeten de beleidsre
gels klaar zijn, zodat de financiële partij
en daarmee een jaar lang kunnen proef
draaien.
