Nieuwe landing parachutisten
BUITENLAND
Militaire actie alleen
geen oplossing Atjeh
Terroristen zijn steeds moeilijker te herkennen
Afrikaner Boeremag in 'Mandeia's beklaagdenbank'
Massaal scholen in brand gestoken op eerste dag offensief in Atjeh
Zelfmoordaanslag in Israël
Taiwan blijft buiten WHO
igton - Woordvoerder
ischer van het Witte Huis
isteren bekendgemaakt
in de zomer terugtreedt,
i-erkers van president
eten weten dat Fleischer
jwil opstapt. De 42-jari-
scher zei dat hij is uitge-
Dr het vele werk dat hij
doen naar aanleiding
aanslagen van 11 sep-
de oorlogen in Afgha-
en Irak en tal van andere
s. Fleischer zei ook dat
^stappen voordat de
jne voor de presidents
logen van 2004 op volle
draait.
lakken
ger Saddam
igton - De Amerikaanse
i in Irak hebben vrijdag
ns zwager Luay Khayral-
gepakt. Dat maakte het
steren bekend. Khayral-
niet in het kaartspel dat
irikanen van de meest
te Irakezen hebben ge-
Wel is hij nummer 152
andere lijst met zo'n
inderd gezochte Irake-
layrallaha vervulde vol-
Amerikanen functies in
ns inlichtingen- en vei-
iapparaat.
lts beperkt
t gestolen
in - Slechts enkele hon-
voorwerpen zijn gesto-
let Iraaks Nationaal Mu-
i de nasleep van de val
regime van Saddam
a. Dat zei gisteren het
an Unesco, de culturele
atie van de Verenigde
Directeur Matsuura zei
Teekeinde een team van
kundigen is aangeko
de Iraakse hoofdstad
ichade aan het museum
ieren. ..In het begin was
teld dat de helft van de
rpen was gestolen. Dat
60.000 tot 70.000 voor-
neerkomen, maar het
nu naar uit dat het min-
iduizend is en dat be
ste spullen zijn gered."
ikopter VS
«gestort in Irak
igton - Vlakbij de Iraak-
Karbala is gisteren een
aanse helikopter neerge-
laarbij zijn vijf Ameri-
militairen om het leven
:n. Dit is vernomen van
ictionaris het Ameri-
ministerie van defensie,
en aanwijzing dat er
is geweest van vijandelij-
hieting. De helikopter
lij de crash in water te-
)e vier inzittenden kwa-
arbij om het leven. Een
merikaanse militair ver-
nj een reddingspoging.
nd verklaart
ik de oorlog
- De Ierse regering gaat
I aan tegen drankmis-
teclame voor drank
- aan banden gelegd en op
n moet voortaan wor-
■vaarschuwd tegen de
Hlijke gevolgen van alco-
Rpdigde premier Berde
l [isteren aan. Ierland
boek als een land van
I s. Recente onderzoeken
uit dat in weinig landen
wordt gedronken als in
In 2002 dronk een Ier
leid 10,8 liter alcohol,
;n onderzoek uit. Binnen
Dpese Unie slaan alleen
burgers nog meer drank
)ver. Volgens Ahern ver-
ct het drankgebruik gro-
üe problemen.
npansee
milie mens'
icton - Mensen en
insees stammen miljoe-
en geleden af van dezelf-
ouder en hun DNA is
identiek. Ze behoren
dezelfde familie. Dat
onderzoekers van de
State University School
icine in Michigan. De
nu de enige soort van
lie mensen en de soort
insee valt onder de fami-
isapen. De wetenschap-
iderzochten het erfelijke
lal van mensen, chim-
s, gorilla's, orang-
ezels en muizen. Daar-
ftk dat de genen van
jwisees en mensen vrijwel
[wocent) overeenkomen.
door onze correspondent
Theo Haerkens
Jakarta - Met de grootste mili
taire operatie sinds de inval in
Oost-Timor in 1976, willen de In
donesische strijdkrachten de fi
nale slag toebrengen aan de re
bellen van de Beweging Vrij At
jeh of CAM. Met machtsvertoon
alleen is het echter niet mogelijk
een eind te maken aan het sepa
ratisme.
Tranen plengend beloofde Me
gawati Soekarnoputri dat er in
Atjeh 'geen druppel bloed'
meer vergoten zou worden als
zij aan het roer stond van de
natie. Dat was in 1999. Zondag
avond gaf dezelfde vrouw op
dracht tot de grootste militaire
operatie in Indonesië in meer
dan vijfentwintig jaar, bedoeld
om de separatisten van GAM
uit te roeien.
Het moeizaam bereikte staakt-
het-vuren van 9 december vo
rig jaar tussen regering en re
bellen was aan herijking toe. Er
waren weer vaker gewapende
schermutselingen en steeds
meer slachtoffers. Internationa
le monitors bliezen de aftocht.
Niemand nam de verantwoor
delijkheid voor het geweld; de
partijen wezen naar elkaar.
Onder grote druk van de do
norlanden hield Indonesië af
gelopen weekeinde nog ge
sprekken met GAM, maar die
waren kansloos. Bij eerdere be
sprekingen in Genève was het
streven naar afscheiding wijse
lijk genegeerd. Dit weekeinde
dicteerde Indonesië dat het
daarmee afgelopen moest zijn.
GAM moest autonomie accep
teren en zijn wapens inleveren.
Die hobbel konden de rebellen
niet nemen, want daaraan im
mers ontlenen zij hun be
staansrecht.
Het is begrijpelijk dat Indonesië
af wil van de gewapende rebel
lie in Atjeh, nergens zou een re
gering zoiets toestaan. Maar
het is een misverstand dat de
strijdkrachten nu zouden kun
nen wat zelfs Soeharto met zijn
ijzeren vuist niet lukte: de sepa
ratisten met geweld temmen.
De rebellen zijn heer en mees
ter in de bergen en de jungle
die nog een behoorlijk deel van
Atjeh bedekt. Bovendien gaan
zij gemakkelijk schuil onder de
burgerbevolking. Guerrillastrijd
heeft in Atjeh een lange traditie,
zelfs de Nederlandse kolonia
len waren er nooit volledig de
baas. Dat wil niet zeggen dat de
GAM-strijders veel sympathie
wekken. Zij zijn namelijk niet
minder hardhandig dan de In
donesische troepen. De gewo
ne man in Atjeh weet allang dat
hij van de krijgsheren van GAM
niets hoeft te verwachten. Ze
persen mensen af en straffen
verraad genadeloos af. Wie hen
niet helpt is tegen hen en moet
de consequenties onder ogen
zien.
Het gaat leger noch separatis
ten om politieke idealen alleen.
Het probleem is deels dat de
provincie zeer rijk is aan gas,
olie en hout. Dat biedt de leger
top en ook de GAM-leiders ge
weldige mogelijkheden hun
zakken te vullen. Terwijl hun
manschappen elkaar in het
veld beschieten, wordt er op
het hoogste niveau soms zelfs
samengewerkt om deze schat
ten te gelde te maken.
Dat is niet zo gek als het klinkt.
Het Indonesische leger sprok
kelt driekwart van het eigen
budget bij elkaar omdat de re
gering geen geld heeft. Dat
biedt corrupte generaals de
kans ook hun eigen toekomst
financieel veilig te stellen. Jan
Soldaat doet - soms gedwon
gen - op eigen niveau mee en
verkoopt wapens en munitie
aan de rebellen.
De bevolking ondertussen is
door de drie presidenten na
Soeharto zoet gehouden met
de belofte dat de misdaden uit
de tijd van de dictator worden
bestraft. Zover is het nooit ge
komen. Een enkele soldaat is
veroordeeld, maar de top van
het leger bleef buiten schot.
Minister Yudhoyono van poli
tieke zaken en veiligheid, zelf
een gepensioneerd generaal,
wil de bevolking tijdens deze
militaire campagne ontzien. Bij
herhaling beloofde hij beter be
stuur, wetshandhaving en ver
betering van de levensstan
daard. De regering doet er goed
aan die beloften deze keer niet
te vergeten, want zolang rech
teloosheid overheerst en ze
hoofd en hart van de inwoners
van Atjeh niet wint, blijft er een
voedingsbodem voor rebellie
bestaan.
door onze correspondent
Theo Haerkens
Jakarta - Bij de eerste aanval op doelen
van de Beweging Vrij Atjeh (CAM) in Atjeh
zijn gisteren vijf rebellen omgekomen en
zeven man aangehouden. Dit heeft het In
donesische leger vanochtend bekend ge
maakt. Ook werd het lijk van een bestuur
der gevonden, die door de rebellen zou
zijn omgebracht. De strijdkrachten drop
ten vroeg in de ochtend opnieuw parachu
tisten bij Takengon in het noordoostelijk
deel van Atjeh, maar er zijn geen gevech
ten gemeld.
Volgens de politie in Bireuen zijn gisteren
in die regio twintig scholen in brand ge
stoken. Militaire bronnen maakten ge
wag van ruim 60 scholen die in de as zijn
gelegd. Volgens politie heeft GAM dat ge
daan. De scholen stonden voornamelijk
in gebieden waar veel politie en leger
aanwezig is en volgens de politiewoord
voerder was het de opzet van de rebellen
de veiligheidstroepen de verantwoorde
lijkheid voor de branden in de schoenen
te schuiven.
In het verleden hebben rebellen en vei
ligheidstroepen elkaar ook steeds overal
de schuld van gegeven.
Voor de Indonesische televisie riep de
voormalige commandant van GAM, Amri
Abdul Wahab, vanochtend de rebellen
op om de weerstand in Atjeh te beëindi
gen. Wahab, die pas vorige week over
liep, drong er bij de leden van de rebel-
lenorganisatie op aan zich over te geven
en de eenheid van de Indonesische repu
bliek te erkennen. Volgens hem was dat
in ieders belang. Wahab zei dat GAM van
zijn oude idealen is afgeweken. Hij riep
de bevolking van de regio op samen te
werken met de politie en het Indonesi
sche leger.
De Indonesische minister van verkeer
Agum Gumelar ondertussen riep op tot
verhoogde waakzaamheid op alle vlieg
velden in het land. Die kunnen doelwit
zijn van aanslagen. Eind april ontplofte
op het vliegveld Soekarno-Hatta in Jakar
ta een klein explosief. Dat werd toen
door de regering onmiddellijk toege
schreven aan GAM.
Bij monde van Kofi Anan, de secretaris
generaal van de Verenigde Naties, heeft
de internationale gemeenschap aange
drongen op hervatting van de besprekin
gen tussen de Indonesische regering en
de GAM-separatisten.
Indonesische militairen tonen hun macht in de straatjes van een dorpje op Atjeh.Foto: EPA/Abdullah Zaini
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - Het lichaam van een man, dat vorige
week aanspoelde aan het strand van Tel Aviv,
is gisteren geïdentificeerd. Zoals de politie al
vermoedde ging het om Omar Khan Sharif,
een 27-jarige Britse moslim die eind vorige
maand een zelfmoordaanslag probeerde uit te
voeren op 'Mike's Place', een druk bezochte
bar aan de boulevard. Het ontstekingsmecha
nisme weigerde en hij moest vluchten.
Zijn vriend Asif Mohammed Hanif, eveneens
houder van een Brits paspoort, had meer suc
ces. Hij joeg twee Israëliërs en een Franse toe-
riste de dood in. Zelfmoordaanslagen zijn in
Israël niets bijzonders meer, maar deze actie
plaatste de veiligheidsdienst toch voor geheel
nieuwe problemen. Voor het eerst waren de
daders buitenlanders en ze gebruikten een
nieuw soort explosieven. De conclusie ligt
voor de hand: naarmate het Israëlische leger
de druk op de radicale Palestijnse milities op
voert, grijpen de leiders naar nieuwere en
minder voor de hand liggende methoden.
Het profiel van de 'doorsnee zelfmoordterro
rist' is dat van een man tussen de 17 en 25,
vrijgezel en in veel gevallen recent bekeerd tot
een fanatieke vorm van de islam. Sinds kort lij
ken echter uitzonderingen de regel te worden.
De zelfmoordterrorist die gisteren drie men
sen vermoordde bij een winkelcentrum in
Afula was waarschijnlijk een vrouw. Eerder de
ze maand werd een Palestijnse vrouw ontmas
kerd die een wegversperring wilde passeren
met een lading explosieven onder haar bor
sten. De militieleiders die de terroristen uitstu
ren weten dat vrouwen aanzienlijk minder
kans lopen gefouilleerd te worden.
Een andere tactiek die steeds vaker wordt toe
gepast is het uitdossen van zelfmoordterroris
ten als vrome joden. Een zwarte hoed of een
keppeltje, een lange zwarte jas, een kunst-
baard en een gebedskleed. Iemand die niet al
te lang kijkt ziet Ahmed aan voor Moshe. De
Palestijn die het afgelopen weekeinde in He-
bron een Israëlisch echtpaar doodde zag er uit
als een religieuze jood. En de man die een dag
later een bus in Jeruzalem opblies paste de
zelfde methode toe.
Niet alleen de terroristen zijn te vermommen,
maar ook de explosieven. Bij het onderzoek
naar de aanslag op 'Mike's Place' was onmid
dellijk duidelijk dat de slachtoffers andere ver
wondingen hadden dan doorgaans. De spring
stof in 'traditionele bommen' komt uit oude
mijnen, opgegraven door Bedoeinen in het Is-
raëlisch-Egyptische grensgebied. De uitwer
king wordt versterkt door de toevoeging van
spijkers, schroeven, moeren of kogellagers.
Wat de twee Britse moslims gebruikten is niet
bekend gemaakt, al weet de veiligheidsdienst
precies wat het was. Omar Sharif wierp im
mers zijn explosieven weg toen hij er niet in
slaagde ze te ontsteken. Een week na de aan
slag onthulde minister van defensie Shaul
Mofaz, dat Sharif en Hanif hun explosieven
hadden verborgen in een exemplaar van de
koran. Dat zou niet zijn opgemerkt toen ze
vanuit Jordanië via de Allenby-brug binnen
kwamen. Het gerenommeerde Britse defensie
instituut Jane's denkt dat er 'deta-sheets' in
het boek waren verborgen: een plastic spring
middel in de vorm van pagina-dunne lagen.
Het kan worden ingelegd in een boek, ver
stuurd als brief, ingenaaid in kleding of opge
plakt tegen de wand van een koffer. Ideaal dus
voor gebruik door terroristen. Ook al omdat
het bijna niet is te ontdekken met bestaande
detectiemiddelen.
Het 'goede nieuws' is dat deta-sheets bij ge
bruik in terreuracties tegen personen minder
effectief zijn dan conventionele explosieven.
„Hoewel het materiaal een hoge resonantie
heeft, is de uitwerking beperkt. Dit materiaal
doodt niet iedereen in de directe omgeving,
maar veroorzaakt zware brandwonden", aldus
een explosieven-deskundige.
De leden van de Boeremag zitten in de genummerde bankjes van de rechtszaal. Foto: EPA/Kim Ludbrook
tel aviv-oaza/afp-anp - Een
zelfmoordaanslag in de Noord-
Israëlische plaats Afula heeft gis
teren vier levens geëist. Een Pa
lestijnse vrouw blies zichzelf op
bij de ingang van een winkel
centrum en doodde daarbij drie
mensen en verwondde er 48.
Het was de vijfde zelfmoordaan
slag in drie dagen van Palestijn
se militanten. De verantwoorde
lijkheid voor de aanslag is opge
ëist door zowel Harnas als Isla
mitische Jihad. De aanslag is
vermoedelijk gepleegd door de
19-jarige Shadi Nabaheen (19)
uit de Gazastrook. Ze werd bij
de ingang van het winkelcen
trum in Afula door een veilig-
peking/cpd - SARS laat zien dat
in de strijd tegen nieuwe ziekten
alle naties meer moeten samen
werken, was de boodschap van
algemeen directeur Gro Harlem
Brundtland tijdens de openings
sessie van het jaarlijkse Assem
blee van de Wereld Gezond
heidsorganisatie (WHO). Maar
de pogingen een nieuw 'entiteit'
aan de 191 leden toe te voegen
liepen uit op een fiasco. Het
streven van Taiwan om als ob
servator in de VN-club te wor
den geaccepteerd werd geblok
keerd door China.
De uitkomst was niet opmerke
lijk. De afgelopen zeven jaar
faalde Taiwan even zovele ke
ren. Alleen dit keer dichtte Tai
pei zichzelf betere kansen toe.
Er was steun van Amerika en Ja
pan. Maar belangrijker was de
heidsagente tegengehouden en
blies zichzelf op. De agente die
haar staande hield, is onder de
doden, zo hebben Israëlische
media bericht. Het aantal
slachtoffers was mogelijk hoger
geweest indien ze toegang tot
het centrum had gekregen.
Eerder gisteren bracht een Pa
lestijnse op een fiets een spring
lading tot ontploffing toen hij in
de Gazastrook naast een jeep
van de Israëlische bezettings
macht reed. De dader kwam om
en drie Israëlische militairen
raakten lichtgewond. Elders in
de strook van Gaza schoten Is
raëlische soldaten gisteren een
dertienjarige jongen dood.
vermeende anti-Chinastemming
onder de leden van de gezond
heidsorganisatie WHO. China
werd verantwoordelijk gehou
den voor de uitbraak van SARS
door de ernst van epidemie lan
ge tijd te verzwijgen. Wereldwijd
zijn er 7700 mensen besmet en
634 mensen overleden aan de
ziekte, doordat China faalde
alert te reageren, aldus de Tai
wanese autoriteiten.
Taiwan wees er bovendien op
dat het volgens Peking geen lid
kan worden omdat het geen
soeverein land is, maar een los
geslagen provincie van China.
Peking zou bij de WHO ook de
belangen behartigen van de 23
miljoen inwoners van het ei
land. Maar juist de SARS-epide-
mie bewees het tegendeel.
door onze correspondent
Eelco van der Linden
pretoria - Zet Afrikaners bij el
kaar en het is meteen gezellig.
De koekjes gaan rond, er wordt
koffie getapt uit een thermos-
kan. Mannen met baarden be
groeten elkaar, vrouwen knip
ogen. De houten banken zou
den het kunnen suggereren,
maar dit is geen dienst van de
Nederduits Hervormde Kerk.
Het is de eerste procesdag voor
22 leden van de 'Boeremag', een
rechtse Afrikaner groep die op
'Gods aanwijzing' de regering
omver wilde werpen en het land
teruggeven aan de blanke min
derheid.
De omgeving van het gerechts
gebouw in het centrum van Pre
toria is deze ochtend om zes uur
al hermetisch afgesloten,
scherpschutters staan op daken,
alles en iedereen wordt gefilmd.
Een gevonden gsm wordt op het
plein tot ontploffing gebracht.
„Is het al oorlog?", vraagt een
man in het - zwarte - publiek
dat ver van de ingang wordt ge
houden.
Binnen in de kleine rechtszaal is
de kleur wit en de taal Afrikaans.
Om de paar meter zit langs de
muur een agent op zijn hurken
in kogelvrij gevechtstenue en
gewapend met een automatisch
geweer. Zuid-Afrikaans surrea
lisme. Ze houden het op elkaar
gepakte, koekjes etende publiek
van vrienden en familieleden
van de witte terroristen scherp
in de gaten en melden verdach
te bewegingen direct via een mi
crofoontje op het revers.
„Het is pure intimidatie, alle
maal onderdeel van hetzelfde
complot", zegt Gerald van
Rooyen, vader van Herman, le
gerofficier en een van de leiders
van de Boeremag. Hij blikt naar
zijn zoon in de volgepakte be
klaagdenbank. Ze lachen naar
elkaar, alsof het om een spel
gaat, een absurde vergissing.
„Kijk nou naar die bank en hier
om je heen", zegt Van Rooyen,
„Wat zie je zitten? Nette men
sen, een dokter een ingenieur,
zie je die een coup plegen?"
Het is inderdaad moeilijk voor
te stellen dat deze mannen het
brein vormen van een gedetail
leerd plan dat volgens de aan
klacht bevatte: het ontketenen
van een burgeroorlog, de macht
overnemen en alle niet-witten
over de kling jagen. Nelson
Mandela had in de aanloop naar
de wedergeboorte van de Boe
renrepubliek het meest eclatan
te slachtoffer moeten worden.
Maar de bom die voor zijn auto
bestemd was, werd niet tot ont
ploffing gebracht omdat hij die
dag besloot met een helikopter
te reizen.
Er waren wel bomontploffingen
vorig jaar in onder andere So-
weto, waarbij een vrouw om
kwam, en vondsten van wapens
en explosieven. De politie wist
binnen een paar maanden alle
kopstukken te arresteren en sta
pels bewijs te verzamelen. De
staat heeft 600 getuigenverkla
ringen en zal 369 getuigen op
roepen tijdens het proces, dat
zeker twee jaar zal duren.
Advocaat Tonie Meiring ziet
hierin het bewijs van het com
plot waarvan iedereen op de tri
bune spreekt. „Ze zijn erbij ge
lapt, het is het werk van provo
cateurs, de dingen zijn in scène
gezet. Deze regering heeft pro
blemen aan de linkerzijde en wil
een gemeenschappelijke vijand
hebban om de interne rust te
bewaren."
Hij ziet een 'vies spel met geme
ne trucs'. Dat het proces van
daag begint in het net gerestau
reerde gerechtshof èn in de zaal
waarin de 'terrorist' Nelson
Mandela in 1961 tot levenslang
werd veroordeeld, is er een
voorbeeld van. „Ze willen sym
boliek, stemming kweken.
Tot nu is die stemming scep
tisch. De gemiddelde Zuid-Afri
kaan, ongeacht zijn kleur, ziet
de Boeremag als een wonderlijk
relikwie. Wat te denken van een
organisatie die haar coupplan-
nen 'Operatie Popeye' noemt?
Of van alle mystieke elementen?
Het plan zou zijn gebaseerd op
de voorspelling van de 19e-
eeuwse 'profeet' Sienervan
Rensberg. Die zei dat chaos voor
'die witmense' begü* met een
emmer bloed die in hef noorden
zou worden omgekiept, een me
tafoor waarin de coupplegers de
situatie in Zimbabwe herken
den.
Het mag op de lachspieren wer
ken, maar de aanklacht omvat
hoogverraad, moord, poging tot
moord en verboden wapenbe
zit. Genoeg om vele keren le
venslang te krijgen. Toch geen
grap, moet ook de 27-jarige Da-
wid Oosthuizen hebben gedacht
toen hij vorige week opteerde
voor een schuldbekentenis in
ruil voor strafvermindering.
Oosthuyzen, codenaam 'Buur
man', krijgt slechts acht jaar cel
en zal optreden als kroongetui
ge. Voor vader Van Rooyen past
ook dit in het complot tegen het
Afrikaner volk: „Hij is omge
kocht om ons kapot te maken."
