'Juist dat extraatje kan het hem doen'
KUNST CULTUUR
'Vrouwen, wacht niet totdat je kapot bent'
Jip en Janneke zijn vijftig jaar
R7
■m
Lucas van Leyden Mecenaat 'zamelt geld in' voor Lakenhal
'The Matrix
Reloaded'
breekt
wereldwijd
records
Film over drie
zusters Brontë
Afscheidstentoonstelling Hedy d'Ancona is feest der herkenning
Grensoverschrijdend Naarden
dinsdag 20 mei 2003
fjadi.
p/Toussaint Kluiters
1 platenlabel
Wibi Soerjadi
oncertpianist Wibi
begint een eigen pla-
onder de naam Soerja-
cs. Na een lange juridi-
jd heeft hij gebroken
platenmaatschappij
1 Londen. De eerste cd
et nieuwe label zal in
den opgenomen en ligt
ember in de winkels.
|e Records gaat de dis-
■an de cd's van Soerjadi
wereldwijd verzorgen,
verkocht de afgelopen
ler dan 350.000 cd's.
zijn werk is bekroond
d en platina.
ruis als
;eschenk
Ter promotie van de
ïdse strip worden van
met 31 mei voor de
eer de Stripboekge-
agen gehouden, leder-
n een stripwinkel of bij
ia of AKO-filiaal mini-
euro aan strips be-
rijgt gratis het Strip-
rhenk mee naar huis.
je is dit jaar helemaal
an Jan Kmis, tekenaar
Jans en de kinderen',
onder meer een voor-
ie uit het laatste deel
populaire reeks.
Het Leids Dichtersgilde
mderdag om 20.00 uur
C een avond met poë-
iek, beeldende kunst
larkt van kleine uitge-
Irukkers. Deze zogehe-
n Action' vindt plaats
der van de Vrije Boe-
n. Zo houden dertien
een poëzie-estafette in
van vier. Bij elk blok
in beeldend kunste-
plekke een kunstwerk,
eind van de avond kun-
>ekers er een bod op
ït thema is 'De Andere
De toegangsprijs be-
50 euro.
ure prijs voor
n Pamuk
De Turkse schrijver
am uk krijgt dit jaar de
onal IMPAC Dublin Ii-
vard voor zijn roman
Carmozijn'. De prijs is
voor de beste roman
01 in het Engels is ver-
.Met 100.000 euro is
ran de grootste literaire
er wereld. 'Ik heet Kar-
is een thriller die zich
in de wereld van schil-
miniaturen in het Is-
an de zestiende eeuw.
imuks zesde roman.
leiden - Jip en Janneke zijn vijf
tig jaar. Daarom zijn in heel Ne
derland exposities waarin aan
dacht wordt besteed aan de kin
derboekenreeks van Annie M.G.
Schmidt en de figuurtjes van te
kenaar Fiep Westendorp. In het
LUMC is gisteren een Leidse Jip-
en-Janneke-tentoonstelling ge
opend met kleurenprenten van
Westendorp.
Elk jaar wordt op 20 mei al de
verjaardag van Annie M.G.
Schmidt gevierd. Maar omdat
het dit jaar 50 jaar geleden is dat
de eerste Jip en Janneke-boeken
van de hand van Annie M.G.
Schmidt van de drukpers rol
den, draait het nu vooral om de
figuurtjes van illustratrice Fiep
Westendorp.
In boekhandel Kooyker in het
LUMC opende Robert Holl,
hoofd van het Willem-Alexander
Kinder- en Jeugdcentrum, gis
termiddag de tentoonstelling
'Jip en Janneke 50 jaar'. De ten
toonstelling omvat de vijftig
mooiste kleurenprenten die
Fiep Westendorp maakte van Jip
en Janneke. De prenten zijn tot
en met 9 juni te zien in de win
kels op het Leidse Plein in het
LUMC en in het personeelsres-
taurant aldaar.
Samen met burgemeester Co-
hen van Amsterdam opende
Fiep Westendorp zelf gisteren
de tentoonstelling van tekenin
gen van Jip en Janneke op de
Amsterdamse Nieuwmarkt. Eer
der opende de 86-jarige tekena-
res al de tentoonstelling 'Op be
zoek bij Jip en Janneke' in het
museum van haar geboorte
plaats Zaltbommel. Hier is een
keukentje in Jip-en-Janneke-stijl
nagebouwd. Met een kapot kop
je op het aanrecht. Precies zoals
in de verhalen. In kasten en op
glazen tafels liggen honderden
boekjes en krantenstroken. Niet
alleen van Jip en Janneke, maar
ook van Otje en Pluk van de Pet-
teflet.
'Op bezoek bij Jip en Janneke' is
tot 3 oktober te zien in het
Maarten van Rossummuseum
in Zaltbommel.
De Kunsthal in Rotterdam
houdt later dit jaar een jubile
umtentoonstelling van het oeu
vre van Fiep Westendorp. De il
lustratrice begon haar carrière
op de kunstacademie in Rotter
dam. De Kunsthal besteedt van
af september niet alleen aan
dacht aan Jip en Janneke, maar
ook aan bekende personages als
Floddertje, Pluk van de Petteflet
en Otje.
De Kunsthal stelt ook het deco-
ratiewerk van Westendorp voor
het cruiseschip de Nieuw Am
sterdam van de Holland-Ameri-
ka Lijn tentoon. Bovendien
toont het museum haar illustra
ties in Het Parool.
De tentoonstelling laat originele
tekeningen en documenten zien
die nooit eerder publiekelijk zijn
getoond, aldus het museum.
Vanaf 13 september zijn Jip,
Janneke en alle andere persona
ges en illustraties te zien. De
tentoonstelling loopt tot 11 ja
nuari 2004.
Belangstelling van jong en oud voor de tekeningen van Jip en Janneke die overal in Nederland te zien
zijn. Foto: ANP/Toussaint Kluiters
Bij uitgeverij Querido is een ju
bileumboek verschenen over 50
jaar Jip en Janneke. En bij alle
feestelijkheden hoort volgens de
uitgeverij ook een wedstrijd.
Querido is op zoek naar de per
fecte Jip en Janneke van van
daag de dag, die zich ergens op
een peuterspeelzaal, kinderdag
verblijf of in de eerste groepen
van de basisschool moeten be
vinden.
door Rody van der Pols
leiden - Een expositieruimte ver
noemd naar een gul bedrijf, de
namen van particuliere schenkers
vereeuwigd op een koperen pla
quette. Het is heel goed mogelijk
in De Lakenhal nieuwe stijl. Want
als het aan het Leids stedelijk
museum ligt, wordt de geplande
uitbreiding grotendeels door ver
mogende particulieren, fondsen
en bedrijven gefinancierd. Don
derdag ziet het Lucas van Leyden
Mecenaat het licht, de club die
het geld moet gaan 'binnenbren
gen'. „We moeten er in Neder
land aan wennen dat we niet
voor alles bij de overheid kunnen
aankloppen."
'Fondsenwerving' heet het met
een mooi woord: particulieren,
bedrijven en instellingen verlei
den tot een financiële bijdrage,
meestal in ruil voor een klein
eerbetoon. Een plaquette met
de namen van de royale gevers,
een zaal vernoemd naar een gul
bedrijf. In Amerika schering en
inslag, in Nederland een nog re
latief nieuw fenomeen. Zeker in
de museumwereld, waar de
subsidiekraan tot enkele jaren
geleden wagenwijd openstond.
Maar de tijden veranderen: ook
de musea worden geacht com
merciëler te werk te gaan. En
dan is fondsenwerving zeker
geen overbodige luxe. „Er zijn
op die manier heel mooie din
gen gebeurd", zegt Leidenaar
Joan de Wijkersiooth, voorzitter
van het Lucas van Leyden Me
cenaat en in het dagelijks leven
hoogste baas van het Openbaar
Ministerie. „Ga maar eens kij
ken bij Beelden aan Zee in Sche-
veningen. Een prachtig muse-
a 17
JL
Jgl
1
lp. m
Joan de Wijkersiooth: „Als je als museum echt iets wilt bereiken, kun je niet gaan zitten wachten tot de gemeente met een zak geld over de
brug komt." Foto: GPD/Harmen de Jong
um, met bij de ingang een grote
plaquette met namen van
schenkers. Of het Mauritshuis,
daar springen ze ook heel slim
met sponsoring om."
De Lakenhal zou ook die weg
moeten bewandelen. De Wijker
siooth: „Als je als museum echt
iets wilt bereiken, kun je niet
gaan zitten wachten tot de ge
meente met een zak geld over
de brug komt. Dan moet je ook
zelf in actie komen." Daartoe
heeft het museum onlangs het
mecenaat in het leven geroepen,
vernoemd naar Lucas van Ley
den, een zestiende-eeuwse
Leidse schilder. Een van de kun
stenaars die de Renaissance
naar de Noordelijke Nederlan
den bracht.
Het eerste wapenfeit van het
mecenaat is het afleveren van
een mooie, fullcolour folder, be
doeld om mensen en bedrijven
over te halen in de buidel te tas
ten. Die folder wordt nu op rele
vante plaatsen neergelegd,
waaronder notariskantoren.
Want ook het nalaten van een
bedrag aan het museum hoort
tot de mogelijkheden.
Met dat geld heeft het mecenaat
een aantal mooie plannen. Al
lereerst moet het besteed wor
den aan de geplande uitbreiding
van De Lakenhal. Want die is
hard nodig, benadrukt De Wij
kersiooth. „Het museum ont
beert een goede ruimte voor tij
delijke exposities. Zodra die er
is, kan de Lakenhal makkelijker
inspelen op het circuit van rou
lerende exposities. Dat schept
de mogelijkheid het museum
meer nationale en internationa
le allure te verschaffen."
Dat laatste zal ook zeker het ge
val zijn wanneer het museum
erin slaagt om naast de twee
Rembrandts die het al bezit, nog
een werk van de grote meester
te verwerven. Zeker in verband
met de Rembrandt-manifestatie
die voor het jaar 2006 staat ge
pland, de vierhonderdste ge
boortedag van de in Leiden ge
boren schilder. „Een doek uit
zijn vroege, liefst Leidse periode
zou mooi zijn. Daarmee bena
druk je nog eens de Leidse con
nectie van Rembrandt. Zoiets
geeft het museum een veel bre
dere uitstraling." Hoe het mece
naat een doek van de schilder
denkt te verwerven, laat De Wij
kersiooth liever nog even in het
midden. „Nee, daar kan ik beter
nog niks over zeggen."
Iets concreter zijn de plannen
over samenwerking met de uni
versiteit. „We denken bijvoor
beeld aan het financieren van
een bijzonder hoogleraar", ont
hult De Wijkersiooth. „Zo ie
mand zou onderzoek moeten
doen op een terrein dat zowel
voor de wetenschap als de mu
seale wereld van belang is. Bij
voorbeeld naar het veroude
ringsproces van verven. De
kunstwereld zou daar zeer bij
gebaat zijn. En ik kan me voor
stellen dat het voor een bedrijf
dat verven produceert interes
sant zou zijn om zo'n leerstoel
te sponsoren."
Het zijn dit soort projecten
waarmee je je museum - én
daarmee je stad - prestige geeft,
zegt De Wijkersiooth. „Omge
keerd kan het voor een bedrijf
interessant zijn om op deze ma
nier aan naamsbekendheid te
werken." Moeite met een be
drijfsnaam binnen de muren
van een cultuurtempel heeft hij
zeker niet. „Als er in Den Haag
een Anton Philipszaal staat,
waarom zou een museumzaal in
de Lakenhal dan niet naar een
schenker vernoemd kunnen
worden? Uiteindelijk zijn het
juist de extraatjes waarmee je je
museum tot iets echt moois
kunt maken."
amsterdam/anp - De speelfilm
'The Matrix Reloaded', het twee
de deel uit de Matrix-trilogie,
heeft dit weekeinde niet alleen
in Amerika, maar ook in Neder
land records gebroken.
In Nederland bezochten het
eerste weekeinde ruim 230.000
mensen de film. The Matrix
Reloaded' heeft daarmee het op
twee na beste openingsweekein
de ooit in Nederland op zijn
naam gezet. Alleen de twee Har
ry Potter-films trokken meer be
zoekers, maar deze films waren
voor vrijwel alle leeftijden toe
gankelijk 'The Matrix Reloaded'
mag alleen worden bezocht
door publiek boven de 12 jaar,
wat een beperking van de doel
groep betekent.
Ook in Amerika brak de tweede
Matrix-films alle records. Het
eerste weekeinde bracht de film
ruim 93 miljoen dollar op. De
enige film die in het eerste
weekeinde meer bezoekers trok,
was 'Spider-Man', maar ook de
ze was voor een veel groter pu
bliek toegankelijk. In Amerika
mogen alleen kijkers boven de
16 naar 'The Matrix Reloaded'.
Het tweede deel van de trilogie
borduurt voort op het origineel
uit 1999. Hoofdrolspeler Neo
(Keanu Reeves) gaat de strijd
aan met machines en compu
terprogramma's die het dage
lijks leven hebben overgeno
men. Hij maakt deel uit van een
kleine groep opstandelingen die
met een ondergrondse stad als
basis vechten tegen de compu
ters. Ze doen dat met grensver
leggende stunts, waarbij acteurs
lijken te vliegen en kogels kun
nen ontwijken. Bijzonder spec
taculair in de nieuwe film is een
autoachtervolging die een kwar
tier duurt en waarvoor een stuk
snelweg werd nagebouwd.
De Matrix-trilogie wordt in no
vember afgesloten met 'The Ma
trix Revolutions'. Het jaar 2003
wordt daarom door filmliefheb
bers bestempeld als het jaar van
de Matrix.
londen - Marleen Gorris is ge
contracteerd voor het regisseren
van een Britse film over de fami
lie Brontë. Komende zomer al
zouden de opnamen moeten
beginnen voor het gedramati
seerde relaas van de drie begaaf
de, schrijvende zusters Charlot
te, Emily en Anne. Charlotte
Brontë (1816-1855) schreef in
totaal vier romans, waaronder
het wereldberoemde 'Jane Eyre'.
Emily Brontë (1818-1848) com
poneerde de niet minder be
roemde roman 'Wuthering
Heights' en Anne (1820-1849),
ten slotte, schreef 'Agnes Grey'
en 'The tenant of Wildfell Hall'.
Het script voor de film was ei
genlijk zeven jaar geleden al ver
kocht aan DreamWorks, de
maatschappij van Steven Spiel
berg, zonder dat het tot een ver
filming kwam.
Hedy d Anco-
na als baby
zittend op de
arm van haar
vader.
Publiciteits-
wen. „Het is geen ideologie
waardoor ik word aangedreven,
maar de droefheid om het lot
van anderen. Die compassie
maakt van mij een doener",
zegt de ex-non en actievoerder
Carla Brünott in de begeleiden
de tekst bij haar foto.
Ook d'Ancona zelf komt aan
het woord. Zij werd niet door
Hoffman geportretteerd, maar
leverde een zeer dierbare foto
aan, daterend uit 1938. Daarop
zien wij haar als baby zittend
op de arm van haar vader, Elie
d'Ancona. De tekst die zij erbij
schreef spreekt boekdelen: 'De
enige tastbare herinnering aan
mijn vader'. Haar vader stierf
kort voor het einde van de
Tweede Wereldoorlog tijdens
een transport vanuit een con
centratiekamp. „Mijn kleine
meisjeswoede over dit onrecht,
en dat ikzelf die ander had kun
nen zijn, is misschien wel de
belangrijkste motivatie in mijn
politieke werk", zegt zij daar
over. Terecht vormt dit gedeelte
het hart van de expositie.
Jammer is wel dat de intimiteit
daarvan verstoord wordt door
het lawaai van de videofilms
aan de andere kant van de
ruimte. Het slot van de ten
toonstelling gaat namelijk over
de hedendaagse beeldvorming
van politici in de media. Op de
films zien we hoe politici zich
in verkiezingstijd uitsloven om
populair te worden gevonden.
Mat Herben die bij een opticien
belachelijke brillen past. Gerrit
Zalm achter de flipperkast. En
als toppunt van sensatie Win
nie de Jong die haar fotorepor
tage in de Panorama signeert.
Zonder zich echt kritisch uit te
laten signaleert d'Ancona deze
ontwikkeling. Waarschijnlijk
zouden de feministes uit de ja
ren zeventig hier heel anders
mee om zijn gegaan. Maar dat
is al te lang geleden. Als een
kalme, wijze vrouw bekijkt
d'Ancona de dingen vanaf ge
paste afstand.
Tien sterke mannen zijn er nodig om de
n Justin Yin in gereedheid te brengen. De
ote werken van deze Brits/Chinese foto-
te zien op het achtste fotofestival Naar-
volgende week donderdag voor het pu-
ingaat. Het overschrijden van grenzen is
ia van het tweejaarlijkse evenement in de
historische vestingstad. Het tentoongestelde werk,
van zowel amateurs en professionals, beweegt zich
op alle terreinen, van kunst tot commercie, van re
portage tot reclame. Naast de expositie worden er
ook lezingen gehouden en zijn er workshops voor
fotografen.
Foto: ANP/Koen Suyk
beeldende kunst recensie
Bernadette van der Goes
Expositie: Het persoonlijke is politiek, door
de ogen van Hedy d'Ancona. Te zien: t/m
5/10, di t/m zo 10-17 uur, Rijksmuseum
voor Volkenkunde, Steenstraat 1Leiden.
Voor wie in de jaren zeventig en
tachtig van de vorige eeuw de
tweede feministische golf be
wust heeft meegemaakt, is de
tentoonstelling die Hedy
d'Ancona in het Rijksmuseum
voor Volkenkunde samenstelde
bij haar afscheid als voorzitter
van de Raad van Toezicht, een
feest van herkenning. Alleen de
titel al: 'Het persoonlijke is poli
tiek', roept beelden op van fa
natieke Dolle Mina's die met
ludieke acties streden voor za
ken als gelijke behandeling op
de arbeidsmarkt, het recht op
abortus, de mogelijkheid om in
deeltijd te werken en kinderop
vang. Vanaf het allereerste be
gin speelde d'Ancona daarbij
een hoofdrol.
In 1968 richtte zij samen met
Joke Smit de actiegroep Man
Vrouw Maatschappij op en vier
jaar later was zij een van de ini
tiatiefnemers van het feminis
tisch maandblad Opzij. Het wa
ren roerige tijden. Daarvan ge
tuigt in de tentoonstelling on
der meer een wand met affi
ches. 'Van Agt moet weg omdat
hij is Gods eigen seksist', staat
op een aanplakbiljet waarmee
het vrouwenbevrijdingsfront
zich verzette tegen het anti-
abortusbeleid.
'Vrouwen wacht niet te lang,
wacht niet totdat je kapot bent',
met deze woorden waarschuwt
een affiche van de feministi
sche uitgeverij De Bonte Was
vrouwen voor onderdrukking in
het huwelijk. Onder de tekst is
een hele lijst symptomen opge
somd waaraan zij kunnen mer
ken dat ze er bijna aan onder
door gaan: 'Als je regelmatig 's
nachts gillend wakker wordt,
als je je kinderen wilt wurgen,
als je man je verbiedt met an
deren te praten, als je opge
lucht bent wanneer je man de
deur uitgaat.' Andere posters
wijzen vrouwen op het belang
om verder te leren: 'Ingenieur
Noortje de Vries. Wat klinkt
daar zo gek aan?' Of pleiten
voor zwaardere straffen voor
verkrachters: 'Op verkrachting
staat levenslang... Voor vrou
wen'.
Maar d'Ancona laat het niet bij
het opfrissen van ons feminis
tisch geheugen. In het tweede
gedeelte van de expositie gaat
zij op zoek naar de drijfveren
van mensen en hoe die bepaald
worden door hun persoonlijke
omstandigheden. Fotograaf
Thorn Hoffman maakte twaalf
portretten van bekende en min
der bekende mannen en vrou
