Van de Kohlenpott naar de glamour van Berlijn
IJzeren Rinus is zo
bang als een wezel
SPORT
Huub Stevens bouwt aan nieuwe toekomst van Hertha BSC
Trainer huilde voor operatie een heel laken vol
door Rob Sporken
Van het sombere Gelsenkirchen naar het mondaine
Berlijn. Van het Bier und Bratwurst-concept bij Schalke
04 naar de champagne- en kaviaarcultuur bij Hertha
BSC. Van de eenzaamheid op een kille kasteelkamer
naar de warmte van het huiselijke gezinsleven. Na bijna
zes jaar Kohlenpott was het voor Huub Stevens (49)
even wennen in de flitsende hoofdstad van Duitsland.
'Nandoooooooo'. De bulderende stem van Huub Ste
vens teistert het trainingscomplex van Hertha BSC.
De vogels vallen bijna uit de bomen die langs het veld
staan, de vijf ringen bij de hoge poort van het verder
op gelegen Olympia-stadion verschieten haast van
kleur. Nando Rafael, het van Ajax overgenomen ta
lent, voert een aanvalsoeferiing iets te laconiek uit.
Tot zicht- en hoorbare ergernis van zijn tierende leer
meester. De Limburger benut elke minuut van de dag
om zijn ideaal gestalte te geven: een voetbalmachine
kneden waarop de Berlijners trots kunnen zijn.
In een recordtempo probeert het indrukwekkende
Berlijn zijn imago van gespleten metropool weg te
spoelen. Na de dramatische val van de muur, ruim
twaalf jaar geleden, veranderde de bmisende miljoe
nenstad in één grote bouwput. De wereld moest zo
snel mogelijk een glorieus Berlin te zien krijgen. De
geschiedenis werd afgesloten, de poort naar een bete
re toekomst opengezet.
De vurig verlangde omslag naar welzijn en welvaart
voor west én het voormalige oostelijke gedeelte ver
loopt echter moeizaam. Wie met de ondergrondse
naar de meest oostelijk gelegen buitenwijk dendert,
ademt bij elke halte steeds meer van de DDR-lucht in
die er ooit gehangen moet hebben. De metrostations
worden steeds bouwvalliger, de mensen steeds grau
wer, de sfeer steeds beklemmender.
De beelden zijn herkenbaar voor Stevens. De Limbur
ger ondervindt aan den lijve dat de nieuwe wereld
voor de 'andere kant' niet meteen een betere wereld
betekent. „De mensen hebben daar op een bepaalde
manier geleefd. Ineens krijgen ze te maken met vrij
heid. Daarmee leer je niet van de ene op de andere
dag omgaan. Zo n proces duurt jaren."
Huub Stevens is de naam van de 'architect' die in de
zomer in de Duitse hoofdstad neerstreek. Na de talrij
ke verbouwingen en renovaties aan tal van histori
sche monumenten kon de plaatselijke voetbaltrots
niet achterblijven. De slapende reus klopte aan bij de
kundige bouwmeester die op doordachte wijze clubs
als Roda JC en Schalke 04 uit de anonimiteit had ge
trokken.
De overgang van Kerkrade naar Gelsenkirchen was
een minimale vergeleken bij de stap die Stevens nu
zette. Als zoon van een mijnwerker kwam hij in de
Kohlenpott terecht op bekend terrein. De coach
sleepte de voetbalmiljonairs mee naar de zwarte hel
om hen een indruk te geven wat een gemiddelde
Schalke-fan moest ondergaan om een kaartje voor
een wedstrijd te kunnen betalen.
Huub Stevens: „De Berlijner is in eerste instantie trots op zijn stad. Hij wil de glamour en de uitstraling vervolgens ook terugzien in de club." Foto: GPD/Markus Schreiber
Zijn nieuwe omgeving vraagt een andere aanpak om
zijn mannen te stimuleren. Kommer en kwel maakten
plaats voor pracht en praal. „Hier heb je geen mijnen.
We zijn samen gaan fietsen en stopten om iets te
drinken of te eten, maar ook om gewoon rond te kij
ken. Berlijn is een schitterende stad met prachtige na
tuurgebieden. Ik wilde de jongens erop wijzen dat het
een enorm voorrecht is hier te mogen voetballen."
De insteek is anders, de achterliggende gedachte de
zelfde. Teambuilding als één van de bouwstenen die
moeten leiden tot een stevig voetbalbolwerk. De aan
hang is een veelbelovende toekomst voorgespiegeld.
Maar de beelden van morgen mogen nog zo mooi
worden gepresenteerd, ze zijn niets waard als van
daag geen punten worden gepakt.. „Als trainer word
je beoordeeld op de resultaten van nu."
En die waren aanvankelijk magertjes. In de competi
tie acteerde Hertha voor de winterstop wisselvallig, in
de beker namen de amateurs van Holstein in de eer
ste ronde de strafschoppen beter. Alleen in de UEFA
Cup worstelden de pupillen van Stevens zich steeds
een ronde verder. Lange tijd leek hij hetzelfde hobbe
lige pad te bewandelen als in zijn eerste jaar bij Schal
ke. De successen in Europa waren ook toen een han
dige dekmantel voor de mindere prestaties in de Bun-
desliga.
De verrassende winst van de UEFA Cup zadelde Ste
vens destijds met een onverwacht probleem op. Hoe
wel de oudere spelers duidelijk op hun retour waren,
kon hij hen moeilijk bedanken voor bewezen dien
sten. Daardoor liep de planning in Gelsenkirchen
minstens een jaar vertraging op. De recente uitscha
keling in de kwartfinale door Boavista voorkomt een
herhaling. Ook Hertha telt een groot aantal oudge
dienden die voorzichtig uit de formatie worden weg
gesneden.
Die renovatie kon onmogelijk vanaf de eerste dag
worden ingezet. In Duitsland is het not-done ex-Na-
tionalspieler (oud-internationals, red.) op de bank te
zetten. De start van het seizoen verliep dan ooi2,1
terst moeizaam. Het ambitieuze Hertha was Ian r
meer middenmoter dan subtopper. De man d#
binnengehaald als een soort Messias stond niet
onder druk.
Opvallend genoeg hield de pers zich betrekkeli,
tig. De coach bleek rich uitstekend te hebben ii c'1
steld op de media-aandacht bij rijn nieuwe wei
ver. Negen kranten, waarvan drie met recht hei 1
kaat boulevardblad dragen, moeten dagelijks ie
melden hebben over de club. Daarom is er opi
trainingsdag een persconferentie. De bijeenkoi
gaat eigenlijk nergens over. Opvallend is dat de
lachse Stevens, vroeger nog wel eens gespanne m
merkelijk kalm is. „Ik zoek niet meer zo snel de )e
frontatie met de pers. Als ik iets lees wat me sto
ik rustig het gesprek aan met de schrijver. Dati ve
mogelijk als je je emoties de vrije loop laat." ,n
Mogelijk speelt ook rijn privé-situatie een grote
dan hijzelf aangeeft en denkt. In Gelsenkirchen 2
bracht hij rijn tijd op doordeweekse dagen in zi
pie door in een kasteel. Vrouw Toos en de opgi
de kinderen Maikel (21) en Laura (16) woondei 3,
tijd in Eindhoven, waar rijn studerende zoon oi e
is achtergebleven. „Ik voelde me vaak best eem 1
Eventuele problemen thuis moest ik veelal tele! er
nisch oplossen. De situatie is nu totaal anders. e
thuis, het eten staat klaar, we gaan samen aani gj
De regelmaat in het dagelijkse leven lijkt een p<
invloed te hebben op de man die vaak als eenv y
buskruit op ontploffen stond. Door de dagelijks q
persconferenties wordt hij de rest van de dag n ;e
tig gevallen door de schrijvende media. En ond j,
de vele verplichtingen houdt hij tijd over om zit
ontspannen.
Achter zijn prachtig gelegen huis op amper drii ,r|
nuten rijden van het stadion vormen de uitgesi
bossen een ideaal wandelgebied. En iets verdei
gen schitterende meren waarop bovenmodale
ten en zeilboten dobberen waardoor de bezoel i
in Zuid-Frankrijk waant. Rust als ultieme uitlaa H
in een hectisch bestaan. De schrijvende media
het deksel weliswaar op de gifpotjes, een klein 4
te van de achterban begon in de eerste weken a
gelijk te morren. Stevens had het geluk dat del A
aanhang qua aantal en fanatisme niet te vergd
met die in Gelsenkirchen. „In Gelsenkirchen h er
de mensen eigenlijk alleen het voetbal. In Berli n;
je alles. De landelijke politiek rit hier, internatii
filmsterren en popidolen komen langs. Er zijn
theaters, noem maar op. De Berlijner is in eers igi
stantie trots op rijn stad. Hij wil de glamour en
straling vervolgens ook terugzien in de club."
Nadat het eerste briesje was gaan liggen, braki O;
door. Van de laatste acht competitiewedstrijdeUl
den er vijf gewonnen, de doelstelling (Europee
bal) ligt voor het grijpen, al werd afgelopen zat
op eigen veld wel een pijnlijke 6-3 nederlaag te
Bayem München geleden. Hertha staat nu vijf
stand wordt pas opgemaakt na 34 duels. Het is 6
dat we vijfde staan, goed ook voor het vertrouv
de spelers. Maar we hebben nog steeds niets." 0
door Henri van der Steen
Daar is-ie weer: Rinus Israel, voet
baltrainer en cynicus. Praktisch
kampioen met ADO Den Haag.
Vanaf augustus krijgt de voetbal
liefhebber weer ongeëvenaarde,
met een stalen gezicht gedebi
teerde antwoorden op alle vra
gen. Kun jij spelers maken en bre
ken? „Nou, breken wel."
Het is niet eens midden in de
nacht als vanuit de woonkamer
een soort gegrom hoorbaar
wordt. „Greet! Greet! Greet!
Greet'" Mevrouw Israel is in
slaap gesukkeld. „Je snurkt,
Greet!" En dat moeten we niet
hebben. Niet omdat het lieflijke,
rij het enigszins luidruchtige ge
ronk het gesprek hindert, maar
omdat Greep'e Israel tot dan
juist een fijne rol heeft gespeeld
tijdens het interview, met haar
pikante toevoegingen en inte
ressante, soms ongevraagde op
vattingen. Als de vrouw des hui
zes ietwat gegeneerd overeind is
gekomen, zal ze door de schuif
deuren heen de rest van de
nacht geen minuut meer missen
van de conversatie en haar ge
liefde regelmatig bijstaan, tot
meerdere eer van Rinus en het
verhaal.
Hier, in de salon van hun appar
tement in Landsmeer, rit de
man van staal, de speler die er
tijdens zijn glorieuze loopbaan
als speler een sport van maakte
tegenstanders zo bang te ma
ken, dat ze rijn strafschopgebied
niet eens meer in durfden, laat
staan dat ze nog snode plannen
dorsten te beramen. Deden ze
dit toch, dan kwam Rinus in ac
tie. Hij deinsde er niet voor te
rug een tegenstrever .drie meter
de lucht in te schoppen of een
professionele poging te wagen
iemands been te breken. Hij en
maatje Theo Laseroms werden
bij Feyenoord beroemd en be
rucht. Laseroms was hard, kei
hard. „Maar ik was gemener",
stelt Israel, zonder een spoor
van trots of spijt in rijn stem.
Spijt kent hij niet, trots evenmin.
Het was zoals het was.
Hij is mogelijk de eerste voetbal
trainer ter wereld die zich ten
behoeve van een interview heeft
laten bandageren. De knieën
van Israel willen niet meer,
daarbij is hij twee keer geope
reerd aan een hernia Israel
brengt rijn avonden thuis on
veranderd languit liggend op het
tapijt door, met de benen hoog
op een stoel en een kussen on
der rijn hoofd. Zo kijkt Rinus te
levisie (sport) en riet hij het elke
avond bedtijd worden.
Rustige man? Zeg maar saai. Dat
zegt Rinus zelf tenminste. Bur
gerlijk „Mijn leven riet er niet
zo uitbundig uit, nee." Hij is het
liefste thuis. „Op vakantie gaan
is wel leuk, maar het leukste is
altijd weer naar huis gaan." Kan
hij tenminste weer languit voor
de televisie liggen.
Een interview op de grond riet
hij echter niet ritten; om de
nacht rittend door te komen,
heeft hij de knieën daarom inge-
taped, zodat die niet meteen
vollopen.
Oudste trainer
Israel is de oudste trainer in het
betaalde voetbal. Hij had suc
cessen bij FC Den Bosch, was
trainer bij Feyenoord, in Grie
kenland, De Verenigde Emira
ten, Ghana, Roemenië. Zou hij
nog bij Feyenoord willen ritten?
„Ik moet er niet aan denken!
Nee, ik vind dit al zenuwachtig
genoeg. Ik heb ook nooit de
brandende ambitie gehad bij
Feyenoord of Ajax of PSV te
werken. Ik nam meestal de eer
ste aanbieding aan die er kwam.
Feyenoord was leuk, maar FC
Den Bosch was ook leuk. En ik
heb een half jaar DWV getraind,
dat was ook leuk. Ik had dat als
speler al. Ik speelde bij Excelsi
or, kwam Hans Kraay naar onze
flat in Rotterdam. Weet je nog,
Greetje? (Ja, Greetje weet het
nog, red.) Er waren problemen
met Blankenburg of zo. Of ik
naar Ajax wilde komen. Maar ik
had helemaal geen interesse. Al
die drukte... Leuk dat-ie kwam,
dat wel."
Nu is hij weer in de nadagen be
land. „In de loop der jaren merk
je, dat je vroeger dingen lachend
verwerkte. Nu heb je daar meer
moeite mee. Met conflicten,
spanningen. Dat conflict met
die Been bij Feyenoord, dat zou
ik nu niet meer leuk vinden. Al
zou ik nog wel dezelfde maatre
gelen nemen. Maar voor maat
regelen is geen aanleiding mo
menteel."
Greet schenkt een fris watertje.
Ze heeft een tweeliterfles Bar le
Due koud gezet. Het mag laat
worden!
Is de huidige generatie te braaf
voor conflicten? Israel: „Nou,
misschien dat de spelers een
beetje huiverig zijn voor hun
carrière. Zo veel smaken zijn er
niet meer."
Zijn eigen vak heeft aan kwali
teit ingeboet, vindt-ie. „Het is
allemaal gladjes geworden. Trai
ners moeten een goed verhaal
hebben, zich tussen sponsors
kunnen bewegen. Ik heb nooit
toegegeven aan die praktijken,
ik ga mijn eigen weg. Trainers
hebben tegenwoordig een ge
weldige pr. Ze doen hun best
maar."
De persconferenties laat hij dit
seizoen over aan assistent Lex
Schoenmaker. Dat kan hij vanaf
augustus niet meer maken. „Dat
moeten we nog eens goed door
spreken, ja. Maar kijk, nadat ik
die by-pass operatie had gehad,
heb ik gezegd: we gaan door zo
als het ging. Als ik jonger was
geweest, met meer geldings
drang, had ik misschien gezegd:
'Sorry Lex, ik neem het weer
over.' Ik heb het nu maar gela
ten zoals het ging."
Het H-woord is eruit. Israel tob
de met het hart, een voor 80
percent dichtgeslibde kransslag
ader. Stress? Hijzelf denkt dat
het in de familie zit, een te hoog
cholesterolgehalte. Het leed is
nog niet geleden. „Ik slaap niet
makkelijk na een wedstrijd, dan
rit er nog spanning in het li
chaam. Terwijl we niet meer
hebben verloren sinds ik weer
op de bank rit. Ik zou dus flui
tend naar huis moeten rijden en
zo bewusteloos in bed moeten
vallen. Vroeger sliep ik goed, na
een nederlaag zelfs beter dan na
een overwinning. Maar ja, de
spanning..."
Terwijl hij toch bepaald een an
der type is dan, zeg, Dick Advo
caat, zijn oud-collega van Oran
je. „Geschikte trainer, heel toe
gewijd. Kan van vroeg tot laat
over voetballen praten. Nee, die
neiging heb ik nooit gehad." Ge
volg: rijn imago is er een van
een weinig begeesterde, zelfs
luie trainer. Israel: „Je hebt trai
ners die van 's morgens vroeg
tot 's avonds laat op het stadion
rijn. Tja. Maar ik ben juist wel
gedreven, op de training laat ik
er niet de kantjes aflopen. Aan
de andere kant: als ik word ont
slagen, ben ik dat na een of twee
dagen kwijt, daar zet ik me zo
over heen. Toen ik werd ontsla
gen bij Feyenoord, kwam ik
thuis en hebben we snel gege
ten, want ik moest voetballen
zien op televisie. Greetje be
greep er niks van, dat ik über
haupt nog naar voetballen kon
kijken!"
Trainen bij Feyenoord zei hem
in feite niks, ontslagen worden
ook niet. Hij heeft een fijne fa
milie en hij heeft Greet, zijn eer
ste meisje. Nu 38 jaar getrouwd.
Het relativeren komt hem intus
sen goed van pas, nu rijn ge
zondheid een kwestie werd. Hij
wil wel vertellen. Greetje
schenkt eerst nog eens bij.
Heerlijk, eerlijk water.
„Vorige zomer zag ik toevallig
het blaadje van de CBV (Coa
ches Betaald Voetbal, red.), met
een stuk over de keuring voor
trainers. Heb ik aangevraagd. Ik
was een beetje moe. En ik was al
eens een beetje moe geweest bij
PEC Zwolle. Toen is er een car
diogram gemaakt. Was niet
goed. Ik vroeg meteen of ik het
wel zou redden. Dat wisten ze
niet. Ik ben al helemaal geen
held, dus ik werd zo bang als
een wezel. Achteraf bleek dat ik
gewoon een sporthart had.
Maar nu liet ik me dus weer
eens keuren. Bleek er een ader
voor 80 procent dichtgeslibd."
„Of ik bang werd? Pfoeoeoe. Ik
was bang, ja, want Greetje zat
nog in Spanje. Ik was heel bang.
Ontiegelijk bang! Greet is met
een teruggekomen. Toen bleken
er drie mogelijkheden: medicij
nen, dotteren of een hartopera
tie. Het werd dotteren. Ik opge
lucht, dacht: dat is voor de bak
ker. Maar dat dotteren bleek
toch niet te kunnen, ik moest
geopereerd. Toen stortte m'n
wereld in. Onze elftalleider, die
zelf vier omleidingen heeft,
praatte me moed in, hij sprak
erover alsof ik naar de pedicure
moest. Toen was ik helemaal
niet meer te redden! Ik dacht: fi
nished, het is afgelopen."
„Nee, ik kan niet zeggen dat ik
positief van gedachten was, in
die tijd. Ik vroeg de chirurg ook:
overleef ik het? 'De operatie
wel', zei hij, 'maar een garantie
dat je de komende tien jaar
overleeft, is er niet.' Ik vond dat
al een heel bemoedigend ant
woord. Vervolgens hoorde ik
niks meer, ik was zo stom te
gaan geloven dat die hele opera
tie niet zou doorgaan, dat het
toch niet hoefde. Tot ik werd ge
beld met de datum. Dat was een
klap! Het was nu definitief."
„Iedereen deed vervolgens of
het een fluitje van een cent was,
maar in het ziekenhuis werd ik
ontvangen door een gastvrouw
die alles regelde: het contact
met de familie voor de operatie,
tijdens de operatie, na de opera
tie. Dat was heel geruststellend
voor de familie, maar niet voor
mij. Ik had thuis al zitten huilen,
in het ziekenhuis weer. Een la
ken vol', preciseert Greetje vanaf
de bank) Op woensdag werd ik
geopereerd, op vrijdag maakte
ik al een wandelingetje door het
dorp. De eerste die me zag,
vroeg hoe het ging. De tranen
stonden me meteen weer in de
ogen, maar die emotie schijnt
normaal te rijn na operaties."
„Een paar uur later voelde ik
kramp. Meteen het ziekenhuis
gebeld. Ik kon komen. Greetje
reed, ik zenuwachtig ernaast, ik
spoorde haar maar aan sneller
te rijden. Ik was vreselijk bang.
Net die dag was Hans Dorjee
overleden, aan rijn hart."
Het kwam allemaal goed. Rinus
was evenwel zo bang alleen te
zijn, dat hij zelfs met Greetje
meegingals die ging winkelen.
„En daar had hij altijd een ge
weldige hekel aan", roept ze in
de aanvullende wijs. Israel: „La
ter, toen het beter ging, hoefde
dat winkelen natuurlijk niet
meer. En zo ging het bij het
voetballen ook. Eerst hou je een
beetje afstand, als het beter gaat,
verval je weer in dezelfde fou
ten." En dus slaapt hij de laatste
weken weer niet zo goed. Dat
heeft ook van doen met vroeger.
Zijn vader overleed vijf dagen
voordat het WK van 1974 begon.
Plotseling.
Waaraan is hij overleden, Rinus?
„Hetzelfde als ik. Nou ja, ik ben
natuurlijk nog niet overleden.
T
Maar die heeft een harta
gehad, van de ene op de
dag weg. Nooit eerder kl;
gehad, 62 jaar, mijn leeft!
Ik ben 61. Sinds PEC Zwt
ik daarom al een kleine 0
en houd ik elke dag, zek<
training, mijn eigen hart
de gaten."
Pa was metselaar, Rinus
jonge jaren stratenmaka
voelt zich bevoorrecht.
hard werken is niet leuk.
moet wel een bijzondere
hebber rijn om elke dag
acht te beginnen en dan
dag met plezier zwaar v\
doen. In mijn tijd als straC
ker lag ik in de pauzes b
loos in de kruiwagen. Ne
voel me bevoorrecht."
En gelukkig. Het is nu vrt
den in de nacht, ver ovei
midden van de nacht. A2
overkant staat een reiger
waterkant. Over een uur
het ochtendconcert van
en mussen en andere flu
Rinus en Greetje gaan sir
Het zal best lukken nu.
kampioen, gezond moe.
zond. „Ik heb alle geluk'
wereld gehad dat ik me
ten keuren."
