Het vluchtelingenkamp als wapen
REGIO
Een strooptocht langs Leidse winkels
f'
5Ik sta nu gemiddeld een
acht, dus dat is best goed
w/w
m
Een oorlog vecht je niet alleen met slimme raket
ten, tanks en Apaches. In een oorlog kan je te
genwoordig even hard toeslaan met vluchtelin
gen als wapen.
Tot die conclusie komt Peter Bos, die vorige week
aan de Universiteit Leiden promoveerde op het
managen van vluchtelingenstromen. Als militair
zat hij in Albanië toen de Kosovo-crisis uitbrak.
Met eigen ogen zag hij hoe Servië, als tactische
manoeuvre, grote aantallen vluchtelingen de
grens over stuurde naar Albanië en Macedonië.
Hij besloot gegevens bij te houden en te zien wie
welke rol speelde. Om uit te vinden hoe je een
vluchtelingenstroom het beste kan beheersen.
„Milosevic realiseerde
zich destijds dat hij
met zijn deportaties
enorme spanningen
creëerde in de buur
landen. En dat terwijl
de NAVO die gastlan
den hard nodig had
om Kosovo binnen te
trekken. Dat lukt niet
met Macedonië als
een ontploft kruitvat,
daarom had hij baat
bij zoveel mogelijk
chaos." Saddam
Hoessein had precies
hetzelfde kunnen
doen in de Irak-crisis,
denkt Bos. „Gelukkig
had hij zijn les niet
geleerd."
Alles hangt met elkaar
samen in een oorlog
zoals in Kosovo of
Irak, zegt Bos. Want
door het op de vlucht jagen van een mensen
massa kon Servië ook de beschuldigende vinger
op de geallieerden richten en zeggen: kijk nou
eens wat jullie aanrichten. De NAVO op zijn
beurt staat voor een dilemma. Aan de ene kant
vreest de legerleiding voor verlies van het hu
manitaire gezicht, want over hun rug kijken de
camera's van CNN mee. Aan de andere kant is
er angst om zich te mengen in opvang van
vluchtelingen. „Krijgsmachten zijn namelijk
bang voor het verschijnsel mission creep: dat
betekent dat je vertrekt met een helder doel
voor ogen, maar tijdens de strijd wordt meege
zogen in een heel ander conflict. Een stelling bij
mijn proefschrift luidt: humanitaire hulp mag
niet gezien worden als vorm van mission cre
ep."
Bos ontdekte dat de Amerikanen heel anders
met vluchtelingen omspringen dan de Britten.
I N
ONDER
ZOEK
Nieuwsgierigheid is
de belangrijkste
drijfveer voor de
wetenschap. De
rubriek In
Onderzoek doet
een greep uit de
vele onderwerpen
waar Leidse
onderzoekers zich
in hebben verdiept.
Vandaag: Peter Bos.
NAVRAAG
Leidsch Dagblad
Directie: B.M Essenberg, C.P. Arnold
W.MJ. Bouterse (adjunct)
E-mail: directie@damiate.hdc.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van
der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct)
E-mail: redactie.ld@damiate.hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 323 508
Familieberichten fax 023-5150 5^7
ADVERTENTIES
071-5356300
Sprinters (rubrieksadv.): 072-519 6868
ABONNEESERVICE
071-5128 030
E-mail. abonneeservice@hdc.nl
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €19,60 (alleen aut ine)
p/kw €55,00 p/j €210,60
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonneroeptsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging. 071-5128 030
ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV
cq. de betreffende auteur.
HDC Uitgeverij Zuid BV, 2003
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de
verwerking van gegevens van abonnees van
dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens
worden gebruikt om gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling
^ezersservice, postbus 507,2003 PA Haa'rfp m.
Twee Amsterdamse vriendinnen
gaan een dagje winkelen in Leiden.
Een van hen kent de binnenstad op
haar duimpje. En weet met name de
winkels te vinden waar ze makkelijk
spullen kan meenemen zonder te be
talen. De grotere winkelketens aan de
Haarlemmerstraat zijn bij haar favo
riet. De andere Amsterdamse is niet
op de hoogte van de dievenplannen
van haar vriendin maar laat zich
meeslepen. Dat verklaart ze in elk ge
val tegenover de rechtbank. Ondanks
dat de buit grotendeels in haar tas is
teruggevonden, beweert ze met de
diefstal in tien winkels weinig te ma
ken te hebben. Haar vriendin zou op
eigen initiatief de twee paar schoe
nen, gezichtsmaskers, sokken, de
odorants, lepeltj^\ waxinelichtjes,
een T-shirt en twee broeken hebben
gestolen. Zelf heeft de verdachte al
leen de tas met spullen vastgehou
den, omdat haar vriendin dat vroeg.
Geheel overtuigd van haar onschuld
is de rechter niet. „Jullie zijn
maar liefst tien winkels af
gegaan!", roept hij veront
waardigd uit. „Dat het je
een keer overkomt dat je
per ongeluk betrokken bent
geraakt bij een diefstal, kan
ik nog wel begrijpen", zegt
hij. „Maar na de eerste win
kel wist u wat uw vriendin
van plan was^aarom bent
GERECHT
u toen niet direct naar huis gegaan?"
Ze bevond zich in een lastig parket,
legt de verdachte uit. „Ik ben niet be
kend in Leiden, ziet u. Ik wist niet
hoe ik weer naar het station moest
komen." Een onzinnig ar
gument, vindt de officier
van justitie. „U doet voor
komen alsof u een kind van
drie bent maar u bent vol
wassen. U heeft een mond.
U had de weg ook kunnen
vragen", snauwt ze snibbig.
Daarbij ligt de Haarlem
merstraat vlakbij het sta-
Nlion. Als de vrouw er vanuit
het station naar toe is gekomen,
moet de weg terug niet zo moeilijk te
vinden zijn, meent de officier.
„Het is allemaal in een roes gebeurd,
ik wist echt niet dat ik aan het stelen
was", vertelt de Amsterdamse met
een snik. Eigenlijk is ze van mening
dat ze niets verkeerd heeft gedaan.
„De spullen waren niet voor mij be
doeld." „U liep toch mee en liet de
gestolen spullen in uw tas doen",
houdt de rechter haar voor. „Dat heet
toch stelen, of noemt u dat een
black-out?" De vrouw knikt. „Ik heb
haar nog geprobeerd tegen te hou
den:"
„Dat is u dan niet gelukt", stelti
rechter droogjes vast. Volgens <J
cier dicht de verdachte zichzelf'
veel te passieve rol toe in de stro
tocht van het tweetal langs de li
winkels. „U heeft uw vriendin a
de schoenen aangewezen die u
mooi vond. U had redelijkerwijs
nen verwachten dat ze die voor
meenemen." De rechter deelt h
mening: „U heeft zich in ieder g
niet gedistantieerd van de dade
uw vriendin." De vrouw krijgt H
uur taakstraf en twee weken vo«
waardelijke gevangenisstraf opg
legd. De rechter ziet haar vriend
initiatiefneemster. Zij moet 50 u
extra taakstraf verrichten.
floor Ligtvoet
UIT DE ARCHIEVEN
ANNO 1903, Vrijdag 15 Mei
LEIDEN - Heden is het 25 jaren geleden dat de Leidsche Duinwater
leiding voor het eerst water gaf. Van het toen aan de Maatschappij
verbonden personeel zijn thans nog in betrekking A. Kleinhout,
hoefdfitter; C.P. van der Voort, chef-machinist; C. van Leeuwen, fil
terbaas, en J. Minnema, voorwerker.
Voor hen ging de dag niet onopgemerkt voorbij. Zij ontvingen een
gouden remontoir-horloge met de volgende inscriptie: 'Herinnering
aan den 25 jarigen trouwen dienst bij de Leidsche Duinwater Maat
schappij'.
Onder een toespraak, namens de directie, door de beide directeuren
Ch. van Spall en jhr. J.A. van Kretschmar van Veen, werden de horlo
ges overhandigd, benevens een geschenk in enveloppe voor ieder, om
een daarbij passenden ketting te koopen.
LEIDEN - De Volksconcerten in het Van-der-Werfpark zullen a.s.
Dinsdagavond om acht uur aanvangen.
DONDERDAG 15 Mi
Naam: Ivanka Schaaij (16)
Woonplaats: Alphen aan
den Rijn
Opleiding: vmbo (bb-leer-
weg/consumptieve tech
niek)
School: Groene Hart Ly
ceum in Alphen aan den
Rijn
Slagingskans: 80 procent
Vervolgopleiding: mbo-
toerisme
„Begin april had ik mijn praktijkexamens al. Effe kijken in m'n
mobieltje. Eh, dat was op 10 en 11 april. Op donderdag had ik
eerst 'koken'. Moest ik producten als mango en alfalfa herken
nen en de namen opschrijven. Vervolgens kreeg je de recepten.
Ik ben gewoon het menu gaan maken. Ik moest een... wat was
het nou ook weer. Oh ja, een salade en zalmfilet als hoofdge
recht. Het nagerecht was bavarois.
Het koken ging wel aardig. Sommigen hadden een bavarois die
uit twee kleuren bestond, dat was natuurlijk niet echt goed.
Om half een kwamen de gasten en moest je alles klaar zetten
en serveren.
Van tevoren was ik echt zenuwachtig, want je kunt voor een
praktijkvak niet zo makkelijk oefenen. En als we op school oe
fenden, kregen we toch altijd wel hulp. Eigenlijk had ik het
voor het examen nog nooit helemaal zelf gedaan. De vrijdag
ging het om het 'serveren'. Deden we eerst een rollenspel,
waarbij het ging om het opnemen van de bestelling, het op
schrijven van de gerechten en het tafel dekken. En je moest al
les van tevoren poleren. Oppoetsen en zo. Ik had wel verwacht
dat ik dit examen niet binnen de tijd klaar zou hebben, maar
het ging goed. Mijn eerste schriftelijke examen is maandag 19
mei. Dan heb ik 'vaktheorie koken en serveren'. Daar moet je
zeker heel veel voor weten. Je hebt een paar kooktheorieboe-
ken en naslagwerken waaruit je moet leren. Ik heb al heel veel
gedaan. Voor talen en zo maak ik me niet zo veel zorgen, maar
dit is wel moeilijk. Dus komend weekeinde doe ik geen gekke
dingen. Niet uitgaan, zodat ik de volgende dag gewoon kan le-
Van de mensen die naar een baan solliciteren liegt een kwart. Uit on-
ANNO 1978, dinsdag 16 mei
NOORDWUK - Supporters van Quick Boys zorgden voor wild-west op
het Noordwijk-terrein na een beslissing van de arrogante arbiter
Mellenbergh. Een politieman probeert vechtende supporters te kal
meren; een beeld dat zelden werd gezien op het veld van Noordwijk.
Een gedeelte van de staantribune bleek volkomen vernield. Noord-
wijk won met 2-0. Foto: archief Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
gironummer 57055 t.n.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507,2003 PA
Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d.(datum van
plaatsing) of door contante betaling aan de oalie van het Leidsch Dagblad,
Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
derzoekvan
Een sollicitant leverde het een recherche-
7-7 7 y bedrijf blijkt dat
diploma van zijn broer in veel werkne
mers zich op al
le niveaus mooier voordoen dan zij zijn. Sollicitanten zouden zelfs
niet schromen om diploma's te vervalsen. Navraag bij woordvoerster
KARIN WILLEMS van bierbrouwer Heineken in Zoeterwoude.
Heeft u ooit
het gevoel
geluid dut
een sollici
tant de
werkgever
wilde
flessen?
„Het komt
bij alle be
drijven voor,
dus ook bij
ons. Toch
kan ik mij
maar enkele
gevallen her
inneren. Zo
leverde eens
iemand het diploma van zijn broer in. Hij liep tegen de lamp. Maar
van zulke ervaringen leer je weer."
Welke wapens heeft uw bedrijf tegen fraude?
„Sinds die vervalste documenten accepteren wij alleen nog maar
originele diploma's, dus geen kopieën. Daar zetten we een stempel
op."
Is dat alles?
„Nee hoor. Verder hebben wij een sollicitatieprocedure met diver
se gesprekken, waarbij de waarheid algauw aan het licht komt. Als
we het niet vertrouwen, gaat iemand niet door naar de volgende
sollicitatieronde.
Lopen er bij Heineken werknemers rond die zich tijdens hun
sollicitatiegesprek mooier hebben voorgedaan dan zij zijn?
„Daarover kan ik geen mededelingen doen. Dat zou ik moeten na
vragen bij de afdeling personeelszaken."
Hoe heeft u destijds uw baan bemachtigd bij Heineken?
„Mijn ervaring lijkt mij niet zo representatief, want ik kwam hier
terecht via omwegen, na wat uitzendwerk. Ik vind het relevanter
om te melden dat wij altijd op zoek zijn naar 'bierige' werknemers.
Begrijp mij goed, dat betekent niet dat zo iemand per se bier moet
drinken. Wel moeten sollicitanten passen bij de wat informele be
drijfscultuur. Maar liegen past daar nooit bij. Wie betrapt wordt op
een leugen, krijgt geen baan bij Heineken."
tekst: Tim Brouwer de Koning
ne
1
at
Naam: Christiaan Vin
tijn (,7)
Woonplaats: Noordw
Opleiding: vmbo-kad
elektrotechniek
School: Andreas Colk
Katwijk
Slagingskans: 60 pro 1
Vervolgopleiding: mi t
„Wat de cijfers betreft loopt het nog niet zo goed. Ik sta zo
voor Engels als wiskunde op een vijf. Vandaar dat ik mijn
van slagen op ongeveer 60 procent schat. Maar dat ik volg
jaar met die ICT-opleiding bij het ROC ga beginnen, is zei
Dan haal ik nu een deelcertificaat en de vakken die ik niet
doe ik volgend jaar over. Dat mag. Moet je natuurlijk well
uren maken, maar dat kan wel.
Het praktijkvak 'elektro' heb ik begin april al gedaan. Kwi
we 's ochtends aan, moesten we gaan zitten en kregen we
uitgelegd hoe het zou gaan. En toen moesten we een teke
maken, een stroomkringschema. Daarna moesten we een
teriaallijst maken, spullen pakken en het in elkaar zetten
kreeg een soort eh, hoe zal ik het zeggen, nou goed je ma
verschillende draden goed aansluiten, 't Blauwe draadje i
stopcontact, enzovoorts.
Voor mij ging het goed, dat praktijkgedeelte. Ik had het hl
aantal punten voor het maken van de materiaallijst. Ieder
kreeg de punten daarvan al gelijk te horen. De rest horen
over een maand.Maandag heb ik het eerst schriftelijke ex
'theorie elektro'. De leraar zelf zei dat het erg moeilijk wai
ik het zo zeggen: dat het best wel pittig zal zijn. Vijf boeke
hebben we ervoor. Da's toch aardig wat. Ik moet ze nogb
deren. Nee hoor, dat red ik makkelijk. Normaal werk ik 's
dags en 's zondags op de Zwarte Markt in Beverwijk Daar
koop ik computers. 'Maar nu even niet'. Die tweevolle dar
heb ik wel nodig voor die vijf boeken. Ik ben niet zo'n uit?
jongetje, dus wat dat betreft hoef ik het niet rustiger aanti
doen."
„Dat zie je ook in Irak. Het zit in de cultuur,
denk ik. De VS zijn veel meer op hun mission
gericht en op het geweldsaspect. De Britse
commandanten richten zich van nature veel
meer op humanitaire hulp, gewoon als iets dat
erbij hoort. Tegenwoordig kin je niet meer een
campagne aangaan zonder je druk te maken
over alle facetten, dus ook over het vluchtelin
genprobleem. Amerikanen proberen die twee
dingen nog altijd los van elkaar te zien.
Bos heeft nog een aanbeveling voor de toe
komst: in het geval van een vluchtelingen
stroom moet er meer steun naar de landen die
de mensen moeten opvangen. Gastlanden,
meestal zelf onstabiel, zijn tot nu toe als factor
onderbelicht gebleven.
Bos zat in de Albanese stad Kukes toen de Kos-
ovo-oorlog uitbrak. „Ik heb de eerste tiendui
zenden op de marktpleinen gezien. Veel zeiden
ze niet, ze hadden al veel meegemaakt. Het was
een vormeloze massa, maar wat wil je."
Toch is een vluchtelingenstroom meer dan een
afgestompte stoet. Het zijn 'zich verplaatsen
de samenlevingen'. Ook in de kampen
trof Bos een pikorde, waar de oude
burgemeester uit het dorp nog
steeds als burgemeester in het
kamp functioneerde.
Vreselijke, maar in
teressante' tafe
relen zag
Bos in
de
kampen. Blije gezinnen, kinderen zonder ou
ders, ouders zonder kinderen, criminelen die
kinderen uit de kampen kidnappen.
Bos bezocht een 'perfect' Albanees vluchtelin
genkamp, geleid door
Oostenrijkers, waar
alle voorzieningen
goed geregeld
waren. „Daar
hadden jij en ik
best een tijdje
in willen zit
ten. Maar in
Albanië zag ik
een kamp waar
alles gebeurde
wat God verbo
den had. Bedrei
gingen, stank, ge
dwongen prostitu
tie, messentrek
kerij. Vluchte
lingen wer
den er
als
i
honden behandeld. Ik zei: we moeten eri
aan doen, want dit is mensonwaardig. Ik
als antwoord van het personeel: je weet 11
waarover je het hebt, in Goma (in Congo
was het nog veel erger, wat jij gezien heb
goed genoeg"
Bos wil een lans breken voor de vluchtel
organisatie UNHCR onder Ruud l.ubbei
voorspelde dat de Irak-crisis 600.000 v
lingen op de been zou brengen. Het fc
een stuk minder te zijn. „Maar Lubben
niet te verklaren waarom het er geen
zijn geworden, dat is volstrekt irrelevat
moet wel kunnen uitleggen dat hij gene
voorbereid was voor het geval dét."
Het UNHCR heeft het uiterst lastig. Dat
tussen alle belangenpartijen door mani
ren, en met de handen van politiek afblij
Tegelijkertijd moet het de aandacht verde
tussen mediageniek menselijk leed.
zijn heel veel 'stille' crises, 1
selijk leed waar geen cai
bij staat. Wat horen
bijvoorbeeld uit T
tsjenië? Het leedi
daar niet minde
in Kosovo of Ir
Dat is het pn.-
van UNHCRJj
zijn er niet al
voor de vlud
lingen op tv
maar ookv
alle andei
wij gema
ve verga
Silvan
Schoon' 11
Peter Bos (inmiddels bij de brandweer) zag als militair schokkende taferelen in het vluchtelingenkamp. Foto: Henk Bouwman
Naam: Lyssandre Rammos
(<7)
Woonplaats: Oegstgeest
Opleiding: vwo
School: Rijnlands Lyceum
in Oegstgeest
Slagingskans: 100 procent
Vervolgopleiding: Techni
sche Universiteit Delft
„Het gaat mij om 't goeie gemiddelde. Daar ga ik voor. Dat ik
zak is vrijwel uitgesloten; daarvoor moet ik echt gaan spieken.
En dat ga ik toch niet doen. Ik sta nu gemiddeld een acht, dus
dat is best goed. Ik ga me niet doodleren voor het hoogste cij
fer, maar ik kan er slecht tegen als klasgenoten een hoger cijfer
halen voor iets dat ik beter snap.
Twee examens van de internationale opleiding heb ik al ge
daan. Vorige week Engels, dat ik volg via het tweetalig onder
wijs. Dan krijg je tot de vierde klas een aantal vakken in het En
gels en leer je de taal op het niveau van een 'native speaker'.
Dat zit net onder het niveau van een Engelse scholier. Frans
heb ik op een hoger niveau gedaan, het Al-niveau. Ik heb een
Franse halfbroer en thuis spreken we Frans als hij er is. Mijn
ouders zijn overigens Grieks. Ik ben in Nederland opgegroeid,
maar heb wel een Frans paspoort. Ik vond Engels een stuk
makkelijker dan Frans, omdat Frans veel moeilijker is. Ja, dat
klinkt logisch, hè? Je moest twee keer een essay schrijven en bij
Frans moest ik, vanwege dat hogere niveau, ook veel verwijzin
gen naar literatuur en gedichten opnemen. Het zal niet uit
muntend zijn, wat ik heb ingeleverd, maar dat geeft niet. De
vakken van de internationale opleiding tellen niet mee voor het
gemiddelde van mijn eindlijst. Ik heb voor die vakken ook niet
zo veel geleerd. Ze zullen het gemiddelde zeker omlaag halen,
dat denk ik wel.
Voor de exacte vakken moet ik de komende dagen nog wel
even wat doen.
Dinsdag heb ik als eerste van die vakken scheikunde. Morgen
en in het weekeinde ga ik daaraan werken."
Vandaag beginnen circa 200.000 scholieren aan hun schril
eindexamen. Het Leidsch Dagblad volgt in deze rubriek ef
hen. Tekst: Erna Straatsma. Foto's: Dick Hogewoning k
EXAMENTIJD
