Leren
ogen van blinde te zijn
GESPREK VAN DE DAG
Chihuahua' en je telt mee
Fakes
Olifantenbaby in Blij do J
Sal
Blinde geleidehondencentrum breidt uit
el
WOENSDAG 14 MEI 200J I
DAGELIJKS LEVEN
MifcT CTArtM sLyMEMOovsT
MENSELIJK
De journalist van de New York Times die allemaal niet
bestaande verhalen en interviews uit de duim zoog,
houdt me bezig. Wat bezielde deze Jayson Blair nou
preciesPleegde hij in het begin van zijn carrière een
leugen om bestwil? Ging het toen van kwaad tot erger?
Vragen genoegen ofschoon die gezaghebbende krant
vijf redacteuren op de zaak zette die vier pagina's vol
schreven met als toegift ook nog een hoofdartikel, over
de beweegredenen van de 27-jarige Blair heb ik nog
geen antwoord. Op de website stookt de New York Ti
mes zijn lezers op om per e-mail te klikken als zij nog
meer wangedrag van Blair weten. Lullig van de krant.
De man ligt al op het asfalt en nu mogen de abonnees
ook nog komen schoppen.
Blair was er niet de man naar om de boel stiekem te be
lazeren. Hij pakte de zaken grondig aan. Hij verzon sto
ry na story rond mensen in de hitte van het nieuws. Een
roerend verhaal rond Jessica Lynch, de beroemdste
krijgsgevangene uit de drieweekse oorlog en haar onge
ruste familie? Vriend Jayson draaide er zijn duim niet
voor om. De onjuistheden schoten als een kometenre-
gen over de redactie zo de krant in. Het was duidelijk,
dat kon niet lang doorgaan en dat deed het ook niet.
In de glorietijd van de astronauten naar de maan had
je in Nederland plotseling een commentator die voor
aan aan de controletafel leek te zitten in het ruimtecen
trum te Houston, zo goed en en detail was hij inge
voerd. Maar het bleek dat hij de Nederlandse kijker toe
sprak vanuit een telefooncel op de Veluwe met een zak
doek rondom de hoorn en een vinger in zijn neus om
het geluid van lekker ver weg te laten klinken. De ont
maskering van de man was een kwestie van tijd en hij
moet het geweten hebben.
Van dichtbij in de familiekring stamt de anekdote rond
een jonge slagvaardige chirurg in een Eindhovens zie
kenhuis. Van herkomst Schot ontpopte hij zich als een
natuurtalent dat altijd op de toppen presteerde, of het
nu een simpele blindendarm was of een lekkende hart
klep. De man was een wandelende doktersroman,
droom van elke verpleegster en weldra kondigde zich
dan ook een verloving aan met een beauty in het hagel
wit. De vader van het meisje - Brabant was nog volop
rooms en op alle eer en deugd gesteld - verzamelde rou
tinematig wat gegevens tussen de doedelzakken. De
ontknoping was aanstaande. De jongeman had een
kortstondige loopbaan als ziekenbroeder in een Schots
hospitaal achter de rug daarbij genoeg kennis opge
daan van het menselijk interieur om ontspannen in een
Eindhovense OK neer te strijken, de handen uit de
korte mouwen te steken zodoende de dienstdoende
operatiezuster in de gelegenheid stellende, hem het
scalpel aan te reiken. De verloving werd afgebla
zen. Het scalpel raakte aan lager wal en eindigde
als bot aardappelmes. De verpleegster in kwestie
trouwde een Franse baron, oud, ziekelijk en zeer
vermogend, niks fake ditmaal. Een happy-end.
Een mens is graag wat hij niet is. De scheefgroei
begint in de jeugd. Onze Schotse vriend heeft
destijds vast te weinig doktertje ge-
speeld. Jayson Blair sprak als klein jon-
getje altijd de waarheid, kreeg op zijn
kop want de waarheid is zelden leuk, leerde
dat af en werd een pathologische jok-
ker.
Dus hadden die puberende etters uit
Lutjebroek als kind nou maar thuis
op de vaste vloerbedekking met een
speelgoedtrein stationschefje gespeeld
in plaats van bij McDonald's in het
ballenbad gelegen dan zou het nu
lekker relaxed reizen wezen tussen
Hoorn en Enkhuizen.
Gitaren en andere memorabilia van
de vorig jaar overleden bassist EN
TWISTLE van de legendarische
rockgroep The Who hebben donder
dag meer dan een miljoen Britse
pond (bijna 1,4 miljoen euro) opge
bracht op een veiling. De 350 voor
werpen die veilinghuis Sotheby's te
koop aanbood brachten meer dan
het dubbele op dan was verwacht.
Het meeste geld werd betaald voor
een zeldzame Gibson Explorer-gi
taar. De nieuwe eigenaar telde maar
liefst 95.200 pond (133.000 euro)
neer voor het instrument. Entwistle
zei er zelf ooit over: ,,lk betaalde
3.730 dollar voor het ding in 1975.
Nu zul je je huis moeten verkopen
om er een te kopen." Entwistle werd
op 27 juni 2002 dood aangetroffen
in een hotelkamer in Las Vegas,
waar hij was bezweken aan een hart
infarct dat was veroorzaakt door co
caïnegebruik. Foto: AP
Een Britse man die vorige week
werd aangevallen door een ontsnap
te DAS is waarschijnlijk voor het le
ven getekend. Dat vertelde de echt
genote van de 67-jarige Michael
Fitzgerald gisteren. Volgens Pam
Fitzgerald leek de aanval, die voor
de deur van hun huis in Evesham
plaatsvond, op een scene uit een
HORRORFILM. Haar man hield er
ernstige verwondingen aan de on
derarm en de benen aan over. Het
dier was vermoedelijk ontsnapt uit
een plaatselijk dierenpark en daar
om niet mensenschuw. Tijdens de
48 uur dat de das vrij rondliep, ver
wondde hij nog vier andere mensen
in het dorp. Fitzgerald ging op on
derzoek uit toen hij vrijdagavond
luid gebonk hoorde in zijn garage.
Hij ontdekte de das en opende de
garagedeur om het dier buiten te la
ten. Maar in plaats van ervandoor te
gaan, viel de das de man aan. De
das is intussen afgemaakt. Het is ui
terst ongewoon dat een das mensen
aanvalt.
Een van de beroemdste dubbelspi
onnen van de Koude Oorlog,
GEORGE BLAKE, verwacht niet dat
hij tijdens zijn leven wordt gerehabi
liteerd. Wel hoopt hij dat toekomsti
ge generaties milder over hem oor
delen. ,,ln de loop van de tijd ver
liest alles zijn scherpe kantjes",
stelt de tachtigjarige ex-agent giste
ren in The Times. Het in Nederland
geboren kind van een protestantse
Nederlandse moeder en een
Spaans-joodse vader spioneerde
voor de Britten maar feitelijk voor de
Sovjetunie. Blake gaf zijn eerste in
terview aan een Britse krant in ruim
tien jaar. De ex-spion woont in een
comfortabel appartement in het
centrum van Moskou en leeft van
een pensioen van de veiligheids
dienst KGB. Hij zegt nog steeds in
het communisme te geloven en mist
van Engeland eigenlijk alleen de ty
pische slagroom. Blake betuigt geen
spijt van zijn activiteiten. Door zijn
toedoen stierven naar verluidt zeker
veertig Britse agenten.
De Amerikaanse acteur RAY ROMA
NO krijgt volgend tv-seizoen liefst
1,7 miljoen dollar per aflevering van
zijn serie 'Everybody Loves Ray
mond'. Romano zal daarmee de
bestbetaalde acteur in een Ameri
kaanse humoristische televisieserie
zijn, aldus The Hollywood Reporter.
Everybody Loves Raymond wordt in
ons land uitgezonden door Yorin.
Romano verslaat met zijn inkomen
Kelsey Gramer die voor elke afleve
ring van 'Frasier' 1,6 miljoen tou
cheert. De zes acteurs van 'Friends'
vangen een miljoen dollar per episo
de. Foto: AP
Het houdt niet op met de Idols-successen. Na Jamai is het nu de beurt aan JIM.
'Tell Her', de eerste single van Jim Bakkum, tweede in de Idols-finale en favo
riet van jonge meisjes, verdrong deze week de single 'Step Right Up' van zijn
vriend Jamai naar de tweede plaats. Van Step Right Up zijn meer dan 300.000
exemplaren verkocht. Zeven weken stond Jamai op nummer 1 in de Top 40 en
de Mega Top 50, voor een Nederlandse debuutsingle een absoluut record.
Foto: ANP
Koningin Beatrix opende vandaag in Amstel
veen het nieuwe gebouw van de 'hondenuni
versiteit': het trainingscentrum voor blinden
geleidehonden In het centrum leren de hon
den de ogen van een blinde te zijn en maken
ze kennis met hun baasje. De eerste veertien
maanden worden ze opgevoed in een pup
pypleeggezin.
Jaap Oosterhoff, instructeur van het Ko
ninklijk Nederlands Geleidehondenfonds
(KNGF), parkeert zijn witte KNGF-bus vol
honden behendig in de drukke Amsterdam
se volkswijk De Pijp. In het vakje in de deur
rammelt een stapel 'kakzakken' mee. De
jonge honden achterin gaan enthousiast
staan, hun opgeheven neuzen in de richting
van de deur. Ze weten dat één van hen
straks mee naar buiten mag.
Collega Irma van Hoeven twijfelt even wie
van haar honden ze als eerste meeneemt.
De blonde labrador Amy, die bij de opening
een mandje met bloemen naar de koningin
mag brengen, de kleine zwarte Elvy of Ar
thur, het zwartharige broertje van Amy? Ar
thur (volgens Irma eigenwijs en gevoelig te
gelijk) is de eerste gelukkige. Hij laat zich
buiten de bus geduldig een tuigje omdoen
voor de wandeling.
De instructeurs trainen vaak met de honden
in drukke Amsterdamse wijken.Als een
hond hier kan functioneren, kan hij het
overal", zegt Irma. De Pijp is favoriet. De
stoepen hebben veel obstakels waar de hon
den mee om moeten leren gaan en er is zo
wel een park in de buurt als de drukke Al-
bert Cuypmarkt.
Arthur dribbelt geduldig een halve pas voor
Irma over de stoep. De trainster houdt het
tuigje losjes in haar linkerhand. Als ze bij
een hoek komen wordt actie van Arthur ver
wacht. Irma wil doorlopen; de straat over en
tussen twee dicht bij elkaar geparkeerde au
to's door. De hond schat in dat de ruimte
tussen de auto's te krap is en houdt haar te
gen door met zijn lichaam de doorgang te
blokkeren. Door het hondenlijf tegen haar
linker scheenbeen voelt Irma dat ze met
haar lichaam naar rechts moet. Arthur
brengt haar een paar meter verderop en
blijft even stilstaan met zijn voorpoten op
de stoep om te waarschuwen voor de ver
hoogde rand.
Met een hoog stemmetje geeft Irma de
hond voortdurend complimenten. „Goed zo
man!" Als hij afgeleid raakt door een andere
hond, de geur van een slagerij of omstan
ders die hem willen knuffelen, haalt ze een
brokje uit haar zak om zijn aandacht terug
te krijgen. Het dier moet leren zo min mo
gelijk aan die natuurlijke impulsen toe te ge
ven. „Dat blijft een moeilijk punt," zegt de
instructrice, terwijl ze verhindert dat Arthur
bij een bakker naar binnen wandelt. „Het
blijven vreetzakken. We leveren ze bij hun
baasjes af zonder dat ze het doen, maar als
een baasje het één keer toestaat hebben ze
het zo weer aangeleerd."
De moeilijkste obstakels waar een hond zijn
blinde baas voor moet behoeden zijn hin-
In diergaarde Blijdorp heeft oli
fant Douanita gisteren het leven
geschonken aan een dochter,
Throng Nhi. Het olifantje is ver
noemd naar een beroemde leid
ster in de geschiedenis van Viet
nam, die gezeten op de mg van
een olifant haar rijk inspecteer
de.
Throng Nhi is het tweede kalfje
van Douanita. Haar eerste jong
kwam in januari 2000 levenloos
ter wereld. De geboorte van
Throng Nhi verliep niet geheel
vlekkeloos. De dierenartsen Wil
lem Schaftenaar en Marjan
Mensink moesten de bekkenbo
dem van Douanita masseren om
de weeën op te wekken. De ge
boorte gebeurde gisteren te
midden van de complete olifan
tenkudde van Blijdorp. Direct na
de bevalling trompetterden alle
olifanten, inclusief vader Alexan
der, luidkeels.
Douanita geldt als een bijzonder
lid van de Rotterdamse olifan
tenfamilie. Het dier is in de zo
mer van 1988 in Blijdorp opge
nomen nadat het toen twee jaar
oude olifantje door de Algemene
Inspectiedienst in de Rotter
damse haven in beslag was ge
nomen. Samen met een
beer zat de olifant aan bi
van het Oostduitse vracl
Nauburg. Beide dieren
ruil voor enkele Lada's,
van Vietnam naar de dii
in het Tsjechische Usti
bem. De twee waren ei
zwakt door havenwerkei
ruim van het schip aang<
in een veel te klein hok.
is ondergebracht in diei
Beekse Bergen, Douanita'
opgenomen in Blijdorp.
Douanita dankt haar naam
de douaniers die destijds
hebben ingeschakeld.
Het eerste kalf van Douani
drie jaar geleden de milli
baby in Blijdorp moeten u
den. Het is echter een b
gegeven dat het eerste j<
een in gevangschap levent JLU(
Hal
tei
fant geen grote overleving n.a.
heeft. Het kalfje had het la 11
kind van bul Ramon zullen k
Het dekken van Douanita 1 "r6
destijds letterlijk én fïguurl
laatste daad van deze buLl E^j
overleed op 24 april 1998 a j
gevolgen van een hartstik P c
direct na afloop van de pat
met Douanita. 5e5
odi
eric
Het sloeg nergens op, maar leuk was het wel. Keihard
pizza roepen om niks. Op kantoor binnenkomen met
de kreet 'goeiesmorgus juffrouw Jannie'. Biertje? Nu
even niet, Popie Jopie. Want nu voel ik me chihuahua
Knettergek word je ervan. Niezen? Doet men tegen
woordig op de melodie van chihuahua. Collega komt
binnen en voelt zich lekker? Roept harduit chihua
hua. Coca-Cola bellen? Leuke pauzemuziek.
Inderdaad, de hit chihuahua.
De reclame van de colafabrikant is een
doorslaand succes. In eerste instantie vorig
jaar bedacht en opgenomen in Spanje.
Door toedoen van dj Bobo werd het daar
een enorme hit. En dachten ze in Neder
land: die term kunnen wij ook gebruiken.
„Je roept het als je iets geks wilt doen, daar
om sluit het goed aan op onze jonge doel
groep", legt Suzy Doerahman van de fris
drankgigant uit.Al betekent het voor ieder
een iets anders. Op internet hadden we een
wedstrijd. Voor de een is kussen met Ben Af
fleck chihuahua. Voor een ander is het chihua
hua als zijn scooter harder gaat dan die van een
ander." Ook hier is het nummer inmiddels een hit,
deze keer in de versie van het Nederlandse meiden
groep Dare. Het trio nam de clip op in de metro, net
als in de reclames waarin onder meer een dansende
bejaarde te zien is. „Het is echt een zomerhit. En het
is een modewoord, de kreet spreekt de jeugd aan.
Los van de kreet is Chihuahua een provincie in Mexi
co. Met als hoofdstad: Chihuahua. Maar net zo be
kend is de term van het gelijknamige hondenras. „Ik
Irma van der Hoeven traint al zeven jaar toekomstige blindengeleidehonden. Foto: GPD/Bas Jongma
demissen in de lucht, zoals lage overkap
pingen, en bewegende mensen. Bij de trai
ningen wordt de hoogte van obstakels
steeds verder opgevoerd. De hond leert
eerst dat hij niet onder een hekje door moet
lopen waar het baasje niet onder door kan.
Later komen ook vlaggen en overhangende
zonneschermen op zijn pad.
Een paar keer gedurende de zes tot acht
maanden training op het instituut in Am
stelveen doet de instructeur zelf alsof hij
niets ziet. Irma wandelt dan met een zwart
gemaakte skibril op - en voor de zekerheid
met een collega erbij - samen met de hond
door de wijk. Het is een belangrijk testmo
ment. De instructeurs lopen altijd het risico
dat ze tijdens de normale trainingen met
hun lichaamstaal onbewust signalen aan de
hond geven waarop hij reageert. Signalen
die een blinde niet geeft, zoals een onbe
wust teken 'de kust is veilig' bij een over
steek. De hond let dan zelf minder goed op.
Te veel zicht kan daarom ook een reden zijn
om een slechtziende een hond te weigeren.
„Je moet je volledig kunnen overgeven aan
een hond. Hem echt zijn werk laten doen,
anders wordt hij onbetrouwbaar", legt Irma
uit.
Jaarlijks worden ongeveer zestig 'afgestu
deerde' geleidehonden afgeleverd. Met het
nieuwe gebouw, waar ook nieuwe trainers
en instructeurs opgeleid worden, kan dat
groeien naar 110 honden per jaar. Nu staan
blinden die een hond willen ruim een jaar
op een wachtlijst.
In feite zetten de instructeurs de puntjes op
de i van een lange training die al vlak na de
geboorte begint. Het KNGF fokt de honden
zelf. Ze worden geboren in een fokgastgezin
en blijven daar zeven weken. Daarna wonen
ze ongeveer veertien maanden bij een pup
pypleeggezin. Irma: „Daar gebeurt ontzet
tend veel waar wij profijt van hebben."
De familie De Waard uit Heerhugowaard
heeft sinds elf weken Vaico in huis. De lichte
nieuwbouwwoning is op de gast ingericht:
op de banken liggen doeken om het leer te
beschermen tegen de scherpe hondentand
jes en de tegelvloer is makkelijk in verband
met het opruimen van haren. De grote grij
ze hondenmand is een prominent meubel
stuk in de huiskamer.
Het zwarte donsbeestje is nog wat wankel
op zijn pootjes en heeft veel tijd en aan
dacht nodig. Het is verleidelijk het diertje
voortdurend te aaien als hij voor een plasje
in de goot aan de lijn voor het huis heen en
weer wandelt, maar dat mag niet, waar
schuwt 'hoofdopvoeder' Annemiek de
Waard. De pup moet zo snel mogelijk leren
dat hij alleen mag spelen en knuffelen*
niet aangelijnd is.
Vaico is al met Annemiek mee gewet
het winkelcentrum en de trein. Het wAng
centrum is belangrijk vanwege de vera en
lende ondergronden waar de hond aas paa
moet wennen: hout, ribbels, gladde tej un
een mat. Het is de bedoeling dat hij bij elijl
gezin zo veel mogelijk meemaakt en op ie f
duur nergens meer van schrikt. „Ik mo 1001
erg aan wennen dat je hem niet mag ti ilbs
ten als hij bang is, zoals je bij kinderen Ufo
Hij moet juist niet beloond worden in ay,
schrikgedrag", vertelt Annemiek. ens
Het is al het zevende hondje voor hetg 1 r.
De gasthonden zijn een compromis. Yj np
Cor de Waard wil geen eigen hond, ma de
rest van het gezin wel. Sinds Cor op de 0n
over het KNGF hoorde, hebben de De
Waards steeds een puppy te gast.
voor een goed doel. In het keuken
staan zes doorzichtige tegeltjes met di
men en een schets van de vorige hont
Jelle, Boender, Zitta, Yalu, Kyno en Jits
Over ruim een jaar komt Vaico daar od /Ni
naast te staan, want dan is het moment far
afscheid nemen weer aangebroken.
Marloes de Koning
ben blij dat Nederlanders het woord nu eindelijk
goed leren uitspreken", zegt Margery Noble uit Moer
dijk, fokker van de kleinste hond ter wereld.Als ze
het woord zien zeggen ze anders meestal tsjie-hoewa-
hoewa." Hartstikke leuke dieren zijn het, bezweert ze.
Vrolijk, makkelijk en aanhankelijk. Ze hoopt alleen
niet dat het ras door de reclame nu ook een modever
schijnsel wordt. „Net zoals je zag bij Lassie of Rex."
Wat dat betreft is ze blij dat de reclame geen hondjes
laat zien maar een bepaald gevoel wil uitstralen. „Het
is leuk dat het nu een kreet van blijdschap is. In de
buurt waar ik vandaan kom, Los Angeles, was het
meer een vloekwoord. Als je met een hamer op je
duim sloeg riep je chihuahua!"
Bas Timmers
