Examens bezorg*
bij scholen
GESPREK VAN DE DAG
Thuis voor de buis
studeren met examen-dvd
Zwembadzwaluw
DAGELIJKS LEVEN
Ruim dertig jaar voor de affaire van
de Amerikaanse president Bill Clin
ton met Monica Lewinsky, had
JOHN F. KENNEDY al een verhou
ding met een stagiaire in het Witte
Huis. Dat stelt Robert Dallek in de
nieuwe Kennedy-biografie 'An Unfi
nished Life'. De in 1963 vermoorde
president had volgens Dallek op of
ficiële reizen en 'waarschijnlijk ook
in het Witte Huis' seks met een 19-
jarige stagiaire. De affaire met haar
was zeker niet de enige van Kenne
dy, maar voor zover Dallek bekend
wel de enige seksuele relatie van de
president met een stagiaire. De au
teur baseert dat op informatie van
een vroegere medewerkster van
Kennedy, Barbara Gamarekian. De
nu 77-jarige vrouw wilde de naam
van de stagiaire niet noemen. Ge
ruchten over talrijke affaires van
JFK zijn er altijd geweest, maar in
zijn tijd werd daar in Washington
niet zo openlijk over geschreven als
later in de Clinton-periode. Foto: AP
President ALVARO URIBE, met
veertig lijfwachten de best be
schermde man van Colombia, is op
straat bestolen. Dat was gisteren het
belangrijkste nieuws op de Colombi
aanse televisiezenders. De diefstal
gebeurde vrijdag bij aankomst van
de president in Bucaramanga, in
het noordoosten van het land. De
portefeuille van Uribe gleed uit zijn
jasje, dat hij net had uitgetrokken
omdat hij het warm had. Een van de
toeschouwers wist de portefeuille
ongezien mee te nemen. Met de cre
ditcard die zich tussen de diverse
documenten bevond, nam hij met
een 12 miljoen pesos (ongeveer
5500 euro) op. De code stond op
een papiertje dat het staatshoofd bij
het pasje bewaarde. De volgende
dag arresteerde de politie de man
die toen het volledige bedrag en de
creditcard teruggaf. Uribe heeft de
dief vergeven en geen aanklacht in
gediend. Foto: EPA
De politie van de Amerikaanse staat Florida heeft een vrouw gearresteerd nadat
haar man had gezegd dat ze hem had geprobeerd te VERMOORDEN met PAR
FUM. Dat heeft de politie gisteren laten weten. David Taylor is overgevoelig voor
chemicaliën. Hij beschuldigt zijn 36-jarige vrouw Lynda ervan zich te hullen in
een wolk van parfum, wierook te branden en luchtverfrissers te gebruiken om
hem te doden. Ze werd donderdag aangehouden in hun woning. Sergeant Janel-
le Atlas van de politie zei de man in eerste instantie niet serieuste hebben ge
nomen toen hij aangifte kwam doen. Pas toen de 46-jarige Taylor de politie een
brief van zijn arts lieten zien, geloofden de agenten hem. In de verklaring staat
dat de man extreem gevoelig is voor chemicaliën sinds hij als bouwvakker heeft
blootgestaan aan zeer giftige stoffen.
De leerlingen van jeugddorp De Glind in Barneveld kregen gistermiddag vrij om
het bloederige spektakel mee te maken. Conny, de mini-koe van de kinderboer
derij, beviel gisteren van een kalfje: BERRY, het kleinste stiertje van Nederland.
Het was een lange bevalling voor een koe, en met veel publiek. Om twaalf uur
begonnen de weeën en om precies half twee viel het kalfje op het stro. Een stier
tje, slechts tien kilo en vijf keer
kleiner dan een normaal kalfje.
Langs de hekken van de kin
derboerderij stonden tientallen
kinderen toe te kijken. Een ge
juich steeg op vanachter de
hekken op het moment van be
vallen. De kinderboerderij in
De Glind heeft een speciaal
fokprogramma voor mini-koei
en. Berry is een derde genera
tie mini-koe en tot nu toe de
kleinste. Foto: GPD
mm.
13 P-Esr
MENSELIJK
Middelbare scholieren maken massaal ge
bruik van speciale dvd's om zich goed voor
te bereiden op de eindexamens die deze
week beginnen. In korte filmpjes leggen
vakdocenten uit wat voor soort vragen leer
lingen van het vmbo, havo en vwo kunnen
verwachten. Voor de prijs van 24,50 euro
komen alle vakken aan bod en kunnen
scholieren thuis voor de buis studeren.
Vooral voor vmbo-leerlingen is het dit jaar
flink ploeteren. Het is voor het eerst dat alle
vmbo'ers eindexamen moeten doen. Vorig
jaar gold dat alleen voor leerlingen op c en
d-niveau. Bij het Landelijk aktiekomité
scholieren (Laks) komen veel vragen binnen
van vmbo'ers die niet weten wat ze precies
moeten leren. Ook is er een grote behoefte
aan oefenexamens. Juist voor vmbo'ers is
het aanbod karig omdat het centrale exa
men dit jaar haar primeur beleeft.
De speciale eindexamen-dvd kan uitkomst
bieden. In een film vertelt een docent bij
voorbeeld welke vragen er gesteld kunnen
worden tijdens het examen aardrijkskunde.
Onder het thema 'Transport en infrastruc
tuur' kunnen vmbo'ers een vraag veiwach-
ten over het verschil tussen Schiphol en de
luchthaven in Frankfurt. Of: wat is de over
eenkomst tussen de haven in Rotterdam en
die in Le Havre in Frankrijk?
Dat middelbare scholieren op deze manier
hele examens krijgen voorgekauwd, is on
zin, zegt aardrijkskundedocent Wisse Wes
ter. Hij heeft meegewerkt aan de eindexa
men-dvd. „Ik heb 35 jaar voor de klas ge
staan en duizenden leerlingen over de eind
streep moeten trekken. Vroeger was het
stampen, stampen, stampen. Je moest een
heel boek uit je hoofd leren. Met behulp van
oefenmateriaal op internet of een dvd kun
nen scholieren tegenwoordig veel gerichter
studeren. In hun eigen tijd en tempo."
In totaal doen bijna 200.000 middelbare
scholieren eindexamen. Havisten beginnen
op donderdag 15 mei met maatschappijleer
en Spaans, vwo'ers buigen zich over de vak
ken Grieks, Spaans en muziek. Voor de vm
bo'ers begint het examen op vrijdag 16 mei
Een handleiding voor da
mes en heren van plezier en
nuttige tips voor hoerenlo
pers op een rijtje. Voormalig
escortkoningin ELÈNEVIS
presenteerde gisteren in
Amsterdam het boek 'Hanky
Panky - Sex a la carte: waar
om mannen vreemdgaan en
hoe je daar het meeste geld
aan verdient'. Prins Ali uit
Saudi-Arabië, een goede
klant van het voormalige es-
cortbureau van Vis, over
handigde haar het boek. Per week doet bijna 1 miljoen mannen het aan betaal
de seks, aldus de escortkoningin. ,,Het is dan ook heel begrijpelijk dat er een in
dustrie is ontstaan waarin vrouwen geld verdienen aan mannen die vreemdgaan.
Maar hoe klop je mannen op een nette manier het meeste geld uit hun zakken?"
Die laatste vraag komt in het boek volop aan bod. Foto: ANP
De examens staan weer voor de deur. Donderdag nemen duizenden
leerlingen in het hele land plaats achter de in rijen opgestelde tafels. De
al gearriveerde examenopgaven worden tot die tijd in de kluis opgebor
gen. Foto's: GPD en ANP
DINSDAG 13 MEI 2003
met Frans en beeldende vakken als teken n
en handvaardigheid.
De internetbedrijven Smc en Maximedia
Enschede, gespecialiseerd op de ondenv bl
markt, hebben inmiddels duizend eindej 8
men-dvd's verkocht. (1
Wie een dvd te duur vindt, kan ook een \j 3n
deo downloaden via www.eindexamen.ri vi
Maar ook dit advies van uitgeverij Malm- 21
berg is niet gratis. Voor 70 cent per minu ia
verschijnt een docent met wijze raad in j-e
beeld. Scholieren die geen cent uit willen mi
geven aan examenstress, surfen over heti ii
en klikken op studietips. ie
Carine Neefjes
Wagens van waardetransportbedrijf Brink's heb
ben gisteren bij de eerste scholen voor het voort
gezet onderwijs een product afgeleverd dat voor
de ongeveer 190.000 eindexamenkandidaten in
Nederland bijzonder begeerlijk is: de opgaven voor
de eindexamens. Alle vragen moeten geheim blij
ven, totdat donderdag de eerste examens begin
nen.
.Alvast een kijkje nemen in de opgaven? Dat is
absoluut verboden, ook voor docenten", schrikt
Arie Vrijburg van het Eindhovense Christiaan
Huygens College. Onder zijn leiding werden de
eindexamens gistermiddag in eenjduis op school
opgeborgen. De economieleraar is heel nieuws
gierig wat voor vragen zijn leerlingen krijgen.
„Maar als je als leraar op de hoogte zou zijn, zou
je wel sterk in de schoenen moeten staan om te
genover de leerlingen geen enkele toespeling te
maken."
Het toetsinstituut Cito in Arnhem is twee jaar ge
leden al begonnen met het ontwikkelen van de
vragen voor de centrale examens van nu. Zij laat
opgaven door speciaal getrainde leraren opstel
len, die zelf niet weten of en in welk jaar hun vra
gen gebruikt worden. De examenformulieren
worden gedrukt door het bedrijf Johan Enschedé,
gespecialiseerd in het maken van waardepapie
ren. Deze formulieren worden op een geheime
leb
fti
locatie opgeslagen. Gisteren heeft de Informal! ro i
Beheergroep in Groningen het startschot gegei liet
voor de verspreiding ervan. Volgens een woon ets
voerder is dat een waar logistiek circus, want! en,
derland telt ruim 1300 havo-, vwo- en vmbo- d
scholen. Brink's bezorgt vandaag en morgend ro:
laatste examens.
Geheimhouding staat voorop. „Bij de ontvang
moest ik me legitimeren", vertelt Leon Vincke
docent Duits bij het Pleincollege Aloysius De
Roosten. „En de medewerkers van Brink's bier
tot alle pakketten in de kluis lagen. Als iemand
kans zou zien een examenpakket mee te nen
is het natuurlijk foute boel." Als een examen
uiüekken, dan heeft het Cito een reserve-exan^eri
klaar liggen. Stiekem de vragen inzien is 01
lijk, aldus Vincken. „Examenpakketten zijn vei
geld met plakband. En bij het begin van een ei Igei
men laten we een leerling controleren of de'za sdu
in orde is." de
Als de eigen leraren de gemaakte opgaven heb en
ben nagekeken, gaan ze per aangetekende pos w.a
naar een andere school voor een tweede cone eis
tie. Aan de hand van de behaalde scores bepa; gen
het Cito de normen. Vervolgens kunnen de sci 855
len cijfers berekenen en aangeven wie wel ent
is geslaagd. Naar verwachting moeten vmbo-
leerlingen tot 11 juni in spanning zitten en wc ngs
en havo-leerlingen tot 12 juni.
Vanda van der Kooi
Aan de muur zit een hagedis geplakt en hij staart lood
recht naar beneden. Langzaam daalt hij af. passeert de
brandende lamp op de muur en is de vlinder tot op tien
centimeter genaderd. De hagedis houdt halt. De nacht
vlinder blijft zitten in het lamplicht dat blijkbaar zo
aantrekkelijk is. Dankzij datzelfde licht kan de hagedis
zijn vizier definitief scherpstellen, schiet naar voren,
hapt de vlinder van de muur en blijft stokstijf zitten op
de plek van de moord. Dit incident vond vorige week
plaats, op Sicilië. Maar over de hele wereld profiteren
aan de muur klevende hagedissen elke dag opnieuw
van de uitvinding van de elektriciteit. En van de onge
neselijke lichtverslaving van insecten, trouwens, die
daar echt eens iets aan zouden moeten doen. Maar die
hagedissen, hoe overleefden die toen het 's nachts nog
overal aardedonker was? Ze aten waarschijnlijk over
dag of tijdens nachten dat de maan scheen. Ze bestaan
al miljoenen jaren, zoveel is zeker, en vingen dus altijd
genoeg insecten om het elektrische feestmaal van de
twintigste eeuw te halen. Maar wellicht zijn er inmid
dels hagedissen die uitsluitend nog 's nachts jagen en
overdag geeuwend liggen uit te buiken op een warme
steen. Ze ontmoeten nooit meer die andere hagedissen,
die ver van de mensen wonen en hun eten nog overdag
verzamelen. Als de mensheid lang genoeg blijft bestaan
en de stopcontacten het blijven doen zal de hagedissen-
wereld zich, langzaam maag onvermijdelijk, in tweeën
splitsen. De elektrische hagedissen en ouderiuetse dag
jagers zullen tot verschillende soorten worden en samen
geen kindertjes meer kunnen krijgen. Al was het maar
omdat ze elkaar nooit meer ontmoeten. Ik weet niet
hoever de evolutie wat dat betreft gevorderd is. Maar
het lijkt me heel goed mogelijk dat sommige hagedissen
inmiddels zo elektrisch geworden dat ze het jagen bij
zonlicht zijn verleerd.
Want overdag jagen is veel moeilijker. Bij zonlicht ver
zamelen de insecten zich niet spontaan rond één cen
trale lichtbron en de hagedis moet er zelf achteraan. De
insecten zijn bovendien overdag ook sneller, want het is
dan warmer. En als ze al netjes stil blijven zitten, dan
toch meestal niet op een glad stuk muur, keurig rond
om een lamp. Voorde elektrische hagedis, gewend om
relaxed rond te hangen in zijn verwarmde snackbar,
zal het een enorme overgang zijn zelf weer het harde
werk te moeten doen. Zouden ze een stroomstoring van
een week nog overleven? Als ik bioloog was zou ik nu
direct subsidie aanvragen om dat uit te zoeken. En
neem de zwembadzwaluw dan ook even mee, een an-
der gemoderniseerd dier, dat ik vorige week op Sicilië
voor het eerst in mijn leven zag. Boven het blauwe
zwembad in onze gehuurde tuin verscheen, rond ze
ven uur, opeens een wolk zwaluwen. Steeds van
buiten naar binnen naar het zwembad duikend,
joegen ze insecten het heldere zwembadwater in.
Datzelfde insect, een hulpeloos zwart stipje dat
perfect afstak tegen de bodem, werd met de vol
gende duik opgepikt van het wateroppervlak.
Doen zwaluwen dat ook in de vrije natuur, bo
ven rivieren en meren? Vast weL Maar nergens
is het zo ideaal jagen als boven een zwembad.
Stilstaand, glashelder water. Lichte bo
dem. Maximaal contrast. Ik besloot
die nachtzo lang mogelijk bij het
zwembad te blijven, waarvan ik de
lichten onder water had aangelaten.
Het wachten was nu op snoekende
nachtzwembadzwaluwen, want die zou
den er dan toch inmiddels ook moeten zijn.
Helaas, daarvoor was de evolutie blijkbaar
nog niet genoeg gevorderd.
