Amerika zet
Gamer nu al
aan de kant
BUITENLAND
Sji'itische leider na 23 jaar weer terug in Irak
Colin Powell vangt bot bij weigerachtig Israël en verdeelde Palestijnen
Britse militaire spion bij IRA vlucht na ontmaskering in pers
Crisis in Australië door
oude verkrachtingszaak
Minder nieuwe gevallen
van longziekte in Peking
Baby's gedood in Congo
Stinkende stad
pes over Bali
iek verdaagd
iuar Het proces tegen de
chten van de aanslagen
ji is vanmorgen vrijwel
en na de start met een
verdaagd. De Indonesi-
Dpenbaar aanklager ver
lom de onderbreking om
nnen reageren op bezwa-
m de verdediging. De eer-
jdachte die werd voorge
ls de 40-jarige monteur
,a, die de explosieven en
to zou hebben gekocht
nee de populaire uit-
'elegenheid Sari Club
opgeblazen. Bij de aanslag
ien 202 mensen om.
uwers vóór
sluiting bij EU
- Veel Litouwers heb-
Wsteren de toetreding tot
Eropese Unie gevierd. Zij
jn daarmee vooruit op de
jilag van het referendum
[(gelopen weekend, waar-
jet er voornamelijk om ging
je drempel van 50 procent
vorden gehaald. De officië-
slag wordt later vandaag
acht, maar verkiezings-
donarissen zeiden dat ruim
[ocent van de 2,7 miljoen
gerechtigden naar de
bus was gekomen. Litou-
zou daarmee de eerste
nalige sovjetrepubliek
len die toetreedt tot de EU.
derzoek naar
gramp Congo
iasa - De autoriteiten van
anocratische Republiek
•o hebben een officieel on-
iek gelast naar het ongeluk
een transportvliegtuig,
bij volgens ooggetuigen en
donarissen mogelijk hon-
n personen om het leven
nen. De overheid zelf
ekt in een verklaring over
heidene vermisten. Naar
lidt verloor het toestel van
ische makelij in de nacht
tonderdag op vrijdag de
van de laadruimte. Moge-
erdwenen tientallen perso-
door het gat van ruim 2 bij
ter en vielen te pletter.
ih: Oklahoma
ampgebied
ihoma city - De Ameri-
se president Bush heeft de
tornado's getroffen staat
horna zaterdag tot rampge-
verklaard. Daardoor kan
horna op snelle hulp van
derale regering rekenen.
Oklahoma City zijn in de
t van vrijdag op zaterdag
drie tornado's geraasd,
s begin deze maand zijn
driehonderd tornado's
het midden van de VS ge
en, waardoor zeker 42
sen om het leven zijn geko-
Het Amerikaanse nationa-
erbureau heeft gewaar-
ivd voor meer zwaar weer.
leime dienst
bij al-Jaieera
i£n - De Iraakse inlichtin-
ienst heeft met drie man
abische nieuwszender al-
ra geïnfiltreerd. Dat blijkt
xumenten uit augustus
tot november 2002 waar
itse krant The Sunday Ti
le hand op wist te leggen,
aofdredacteur van al-Ja-
bevestigde zaterdag al
de Britse zender Channel 4
eer waarschijnlijk Iraakse
len waren binnengedron-
De infiltratie was bedoeld
e verslaggeving over de
g tegen Irak te beïnvloe-
Het televisiestation ont-
dat de objectiviteit hier
in gevaar is gebracht.
ntenegro
st separatist
iORicA - Filip Vujanovic,
tnentsvoorzitter en voor-
Ier van onafhankelijkheid,
gisteren met een ruim
cliil de presidentsverkiezing
Qntenegro gewonnen. Vol-
voorlopige uitslagen ste-
eVujanovic, kandidaat is
de Democratische Partij
locialisten, af op 63 pro
van de stemmen, tegen 31
ent voor zijn grootste rivaal
•vie. Eerdere verkiezingen
len nietig verklaard, omdat
de vereiste meerderheid
iö procent was gehaald,
tenegro heeft die meerder-
sbepaling geschrapt.
tare straf voor
itse doodrijders
ytN - Mensen die door roe-
rijgedrag, rijden onder
Pedof bij joyrijden iemand
JPjke treffen, kunnen bin-
■ort in Groot-Brittannië re-
0 op een maximale celstraf
'eertien jaar. Dat staat in
'etsvoorstel wet dat ko-
deweek aan het Britse par
ot ter goedkeuring zal wor-
foorgelegd, zo meldde de
1 The Observer gisteren.
de verzwaarde straffen zou
e'oos rijgedrag of rijden
tinvloed gelijk worden ge-
aan zware vergrijpen als
tering, afpersing en gewa
lde overvallen.
dublin/ap - Een hoge informant die na
mens het Britse leger was geïnfiltreerd in
het Ierse Republikeinse Leger (IRA) is
Noord-Ierland ontvlucht, omdat enkele
kranten gisteren zijn naam hebben gepu
bliceerd De man, Alfredo 'Freddy* Scap-
paticci, alias 'Stakeknife', zou jarenlang
tot de IRA-top hebben behoord. Als chef
interne veiligheid was de spion verant
woordelijk voor het opsporen van verra
ders binnen de IRA.
Vier Britse en Ierse kranten onthulden de
identiteit van de man. Een bron bij de
Britse politie zei dat de gepubliceerde ge
gevens overeenkomen met die van de
politie. De Britse politie doet al jaren on
derzoek naar het gebruik van informan
ten in Noord-Ierland door het Britse le
ger. Volgens de Ierse Sunday Tribune
werkte Stakeknife sinds 1978 als spion
voor de Britten. Hij zou worden gedreven
door wraakzucht, omdat hij ooit door
een hoog IRA-lid in elkaar was geslagen.
De chef van de afdeling is op de hoogte
van de identiteit van alle IRA-leden, en
heeft grote macht doordat hij rivalen bin
nen de organisatie kan uitschakelen door
ze als verrader aan te merken. Stakeknife
zou tientallen mensen hebben laten ver
moorden. Daarnaast zouden zijn inlich
tingen hebben geleid tot de dood en de
arrestatie van belangrijke IRA-leden. Vol
gens commentatoren heeft het er alle
schijn van dat de Britse inlichtingen
dienst eind jaren tachtig feitelijk de ERA
leidde.
Scappaticci woonde in Andersonstown,
een wijk in West-Belfast die geldt als een
bolkwerk van het IRA. Hij was een buur
man van Sinn Féin-leider Gerry Adams,
met wie hij een vertrouwelijke relatie on
derhield. Aangenomen wordt dat hij de
afgelopen week is gevlucht naar een ge
heime locatie ten zuiden van Dublin en
vervolgens naar Engeland, vermoedelijk
naar de basis van de Force Research
Unit, de inlichtingendienst van het Britse
leger.
sydney/afp - De gouverneur-
generaal van Australië, Peter
Hollingworth, legt zijn functie
tijdelijk neer. Hij doet dat voor
de duur van de rechtszaak over
een verkrachting die hij in de
jaren zestig gepleegd zou heb
ben. Dit heeft de Australische
premier John Floward gisteren
meegedeeld. De gouverneur
van Tasmanië neemt de functie
van Hollingworth tijdelijk waar.
De gouverneur-generaal is de
permanente vertegenwoordiger
van de Britse koningin in Au
stralië. In deze functie als titu
lair staatshoofd heeft hij for
meel de bevoegdheid de rege
ring te ontbinden. De gouver
neur-generaal kan alleen door
de Britse vorst(in) worden aan
gesteld of ontslagen. De Austra
lische premier kan wel advise
ren. Tot dusver is nog nooit een
gouverneur-generaal de laan
uitgestuurd, en in de 102-jarige
geschiedenis van het ambt is
ook nog nooit één tijdelijk te
ruggetreden.
Donderdag werd bekend dat
een vrouw in maart een proces
tegen Hollingworth was begon
nen omdat hij haar in 1965 of
1966, toen zij 19 of 20, ver
kracht zou hebben tijdens een
jeugdkamp van de Anglicaanse
kerk. De vrouw heeft twee we
ken geleden zelfmoord ge
pleegd, maar de rechtszaak
gaat door. Hollingworth ont
kent dat hij schuldig is aan de
verkrachting. Het hoogge
rechtshof moet nog besluiten
of de zaak kan worden behan
deld, omdat het gaat over feiten
die meer dan veertig jaar oud
zijn.
Hollingworth lag al sinds zijn
benoeming in 2001 onder vuur,
omdat hij in zijn periode als
aartsbisschop van Brisbane za
ken over seksueel misbruik niet
goed behandeld zou hebben.
Hij verdedigde een bisschop
die in de jaren vijftig een 14-ja-
rig meisje herhaaldelijk had
misbruikt. Verder is gebleken
dat hij een priester had opge
nomen in een commissie voor
de behandeling van klachten
over seksueel misbruik, hoewel
hij aanwijzingen had dat deze
man zich aan een jongen had
vergrepen.
caivano - Een Italiaanse in Caivano bij Napels
draagt een mondkapje tegen de stank van bergen
afval. In en rond de Zuid-Italiaanse stad ligt de vuil
verwerking stil, doordat er geen stortruimte meer
is. De gemeente heeft illegale stortplaatsen name
lijk verboden. De autoriteiten zeggen dat de plaat
selijke maffia, de Camorra belang heeft bij de cha
os, omdat illegale stortplaatsen meer winst opleve
ren dan traditionele activiteiten zoals drugssmok
kel. Bedrijven die banden onderhouden met de
gangsters houden zich bezig met de illegale stort.
Foto: EPA/Ciro Fusco
door onze correspondent
Gert-Jan Broere
Peking - China heeft gisteren het
geringste aantal nieuws SARS-
gevallen kunnen noteren sinds
het twee weken geleden begon
met het geven van volledige
openheid van zaken. In totaal
kwamen er 69 nieuwe patiënten
bij, van wie 42 in Peking.
Met vijf nieuwe sterfgevallen is
het dodental in China gestegen
naar 240, waarvan de helft in
Peking. Wereldwijd lijden nu in
dertig landen bijna 7300 men
sen aan de longziekte, die meer
dan 530 mensen het leven heeft
gekost. Verreweg het grootste
aantal ziektegevallen, bijna
5000, komt voor rekening van
China.
Een inspectieteam van de We
reldgezondheidsorganisatie
(WHO) onderzoekt in de provin
cies Guangxi en Hebei wat voor
maatregelen er worden geno
men om de verspreiding van het
virus in deze armere gebieden
tegen te gaan. Guangxi telt twin
tig SARS-patiënten en drie do
den, en de vrees bestaat dat de
medische zorg niet opgewassen
is tegen een serieuze uitbraak.
Hebei kent door de terugkeer
van gevluchte migranten uit Pe
king 166 SARS-patiënten en acht
doden.
Hong Kong lijkt aan de winnen
de hand in de strijd tegen SARS.
Hoewel er gisteren nog drie do
den vielen, kwamen er slechts
vier nieuwe patiënten bij. De
voormalige Portugese kolonie
Macau noteerde zijn eerste
SARS-geval. Taiwan daarente
gen worstelt met het virus. Er
kwamen twaalf nieuwe gevallen
bij en een verpleegster overleed,
waardoor het aantal slachtoffers
op negentien komt. Ook in Sin
gapore overleed een verpleeg
kundige.
In het Finse Turku ligt een man
in het ziekenhuis die waar
schijnlijk SARS heeft. Hij liep de
ziekte op tijdens een bezoek aan
het Canadese Toronto, buiten
Azië het zwaarst getroffen ge
bied. De Fin is aan de beterende
hand. Hij is de eerste patiënt in
het land.
personen de dood. Zij zijn alle
maal het slachtoffer van geweld
tussen rivaliserende bevolkings
groepen, dat oplaaide nadat
Ugandese troepen dinsdag vol
gens internationale afspraken
de regio hadden verlaten. De
baas van de Verenigde Naties,
Kofi Annan, riep de VN-Veilig
heidsraad afgelopen weekeinde
op in te grijpen om de burgers
in Congo tegen het etnisch ge
weld in het land te beschermen.
kigali-new york/afp-anp - Ze
ker twaalf mensen zijn omgeko
men bij weer een slachtpartij in
de Democratische Republiek
Congo. Onder de slachtoffers
van de slachting in Bunia, de
hoofdstad van de noordoostelij
ke regio Ituri, zijn drie baby's.
Hun keeltjes waren doorgesne
den en hun hoofdjes ingeslagen.
De negen volwassen doden
hadden schot- en snijwonden.
Bij een bloedbad zaterdag in de
zelfde streek vonden twintig
Duizenden aanhangers van al-Hakim haalden de ayatollah zaterdag binnen bij zijn terugkeer in Basra. Foto: Reuters/Damir Sagolj
basra/afp-rtr - De leider van de grootste
sji'itische oppositiegroep in Irak is zater
dag na een ballingschap van 23 jaar in
Iran in zijn vaderland teruggekeerd. Aya
tollah Mohammed Baqir al-Hakim werd
begroet door duizenden aanhangers die
langs de 20 kilometer lange weg van de
grens naar het centrum van de zuidelijke
havenstad Basra stonden.
Daar hadden zich in een stadion tiendui
zenden aanhangers verzameld om de
eerste toespraak van de leider van de Op
perste Raad voor de Islamitische Revolu
tie in Irak (Sciri) te horen. Al-Hakim ver
klaarde in een 45 minuten durende rede
dat Irakezen him eigen regering moeten
kiezen, en geen opgelegd bestuur zullen
accepteren. „Eerst zeiden we ja tegen
vrijheid, nu zeggen we ja tegen onafhan-
kefijkheid."
De meerderheid van de Iraakse bevolking
is sji'itisch. Hakims broer, Abdul Aziz, is
al sinds medio vorige maand in Irak. Hij
nam ook al namens de Sciri deel aan ge
sprekken over een Iraaks overgangsbe-
stuur. De sji'itische organisatie is voor
stander van een islamitische republiek.
Washington vreest dat Hakim zal probe
ren in Irak een theocratische republiek
naar het voorbeeld van Iran te vestigen.
De sji'itische leider heeft geprobeerd de
ze angst bij de Amerikanen weg te ne
men. Hij heeft benadrukt dat hij geen ko
pie wil maken van het islamitische be
wind in Iran. De geestelijke zegt voor
stander te zijn van een brede, democra
tisch gekozen coalitieregering, als ver
vanger van het dictatoriale regime van
Saddam Hussein.
Voordat hij naar Irak vertrok, zei Hakim
in een vraaggesprek met de Arabische
zender al-Arabiya de aanwezigheid van
buitenlandse troepen 'een heel groot
probleem te vinden, dat moet worden
opgelost'. Hij zei verder de levensstan
daard van Irakezen te willen verbeteren
en de orde te willen herstellen.
Het is nog onduidelijk welke rol hij straks
in het politieke veld gaat spelen. Een Sci-
ri-fïmctionaris zei dat Hakim geen zitting
gaat nemen in een interim-regering. „Hij
staat daar boven. Hij is een geestelijk lei
der en een geestelijk leider is machtiger
dan een president", aldus de zegsman.
Mohammed Baqir al-Hakim maakt de
komende dagen met een konvooi van
tientallen voertuigen een rondreis door
het zuiden van het land en keert uitein
delijk naar zijn geboorteplaats Najaf te
rug.
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington - De Amerikaanse
'burgemeester" van Bagdad, Bar
bara Bodine, is per direct door de
VS teruggehaald uit Irak. Dat is
gisteren door een woordvoerder
van de Amerikaanse dienst voor
reconstructie en humanitaire
hulp in Bagdad bevestigd. Ook
het hoofd van die dienst, oud-ge
neraal Jay Garner, zal volgens
Amerikaanse media binnen af
zienbare tijd vertrekken.
De reden voor het snelle vertrek
van Bodine, die pas drie weken
de scepter zwaaide over Mid-
den-Irak, is onduidelijk. Aange
nomen wordt dat het deel uit
maakt van een uitgebreidere re
organisatie van het interim-be
stuur, waarmee vorige week een
begin is gemaakt met de benoe
ming van oud-diplomaat Paul
Bremer tot de nieuwe civiele
topman in Irak.
Volgens The Washington Post,
die het nieuws over Bodine als
eerste bracht, is er zorg in Ame
rika over de te trage voortgang
van de wederopbouw in Irak.
Het team van Gamer zou niet
goed op zijn taak zijn voorbe
reid. Ruim een maand na het
verdrijven van Saddam Hus
seins regime werken allerlei
voorzieningen nog niet naar be
horen en regeert de wetteloos
heid. „We kunnen onszelf niet
eens besturen, laat staan een
land", zo zei iemand van Gar
ners dienst tegen de BBC.
Ondanks herhaalde bezwerin
gen van minister Rumsfeld (de
fensie) dat er geen sprake is van
kritiek op het functioneren van
Gamer, zou het weinig adequate
optreden van de door hem aan
gestelde oud-militair de reden
zijn voor een versneld vertrek.
Gisteren suggereerde Gamer dat
het altijd de bedoeling is ge
weest dat hij 'niet lang" zou blij
ven, maar er is altijd van uit ge
gaan dat hij zeker drie maanden
zou blijven, en ook de hoogste
civiele baas in het na-oorlogse
Irak zou worden.
Jay Garner en Barbara Bodine vorige maand, kort na hun aankomst
in Bagdad. Foto: AFP/Odd Andersen
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - Colin Powell wil dat Israël en de Palestijnen ophou
den met het stellen van voorwaarden en onmiddellijk begin
nen met de uitvoering van de 'wegenkaart', het nieuwe in
ternationale vredesplan voor het Midden-Oosten. „In de toe
komst zal er nog tijd genoeg zijn voor een discussie over hei
kele onderwerpen", zei de Amerikaanse minister van buiten
landse zaken gisteren, na bezoeken aan Jeruzalem en Jericho.
Zijn dringende oproep vond echter geen gehoor bij zijn Is
raëlische en Palestijnse gesprekspartners. De Israëlische
premier Ariel Sharon zei nogmaals dat zijn land het inter
nationale vredesplan in zijn huidige vorm niet accepteert.
Hij zei ook dat er geen enkele vooruitgang te verwachten is
zolang de Palestijnen niet beginnen met het ontwapenen
van hun milities.
Het Palestijnse Bestuur wil pas met de uitvoering van de
'wegenkaart' beginnen als Israël die zonder wijzigingen
aanvaardt. De nieuwe premier, Mahmoud Abbas (Abu-
Mazen), noemde gisteren na zijn gesprek met Powell nog
een aantal eisen. Hij wil dat Israël de bewegingsvrijheid
van president Yasser Arafat onmiddellijk herstelt, de bouw
van nederzettingen staakt, stopt met het liquideren van Pa
lestijnse militieleiders en langgestrafte Palestijnse gevange
nen vrijlaat.
Er is geen enkele kans dat de Israëlische regering aan die
verlangens zal toegeven. Israël meent dat Arafat eerder te
veel dan te weinig bewegingsvrijheid geniet, het opgeven
van de nederzettingenbouw acht de regering op dit mo
ment onbespreekbaar en ze wil doorgaan met de liquida
ties zolang er Palestijnse milities actief zijn. Sharon fiet gis
teren wel weten dat hij in de komende dagen een aantal
niet nader omschreven gebaren van goede wil zal maken,
vooruiüopend op zijn bezoek van volgende week aan Was
hington.
Powell noemde Sharons gebaren 'veelbelovend', maar vol
gens regeringsbronnen zullen ze niet veel afwijken van de
maatregelen die Israël gewoonlijk afkondigt aan de voor
avond van dergelijke bezoeken, zoals de uitgifte van extra
Israëlische werkvergunningen voor Palestijnen, de versoe
peling van handelsbeperkingen, een uitbreiding van het
visgebied voor de kust van Gaza en vervroegde vrijlating
voor een paar honderd kort gestrafte gevangenen.
Alles wijst er op dat de Amerikaanse regering weinig of
geen hoop meer koestert dat Israël en de Palestijnen snel
een begin zullen maken met de-uitvoering van het plan,
een gezamenlijk product van de Verenigde Staten, de Eu
ropese Unie, Rusland en de Verenigde Naties (het 'kwar
tet'). President Bush noemde het voorstel niet eens toen hij
afgelopen vrijdag in een beleidstoespraak zijn visie gaf op
de toekomst van het Midden-Oosten, compleet met vrij
handelszones.
Sharon heeft het internationale plan van het begin af aan
doodgezwegen. Hij refereert alleen aan de toespraak die
Bush vorig jaar juni aan het Midden-Oosten wijdde, en die
het begin inluidde van de Amerikaanse boycot van Arafat.
Het was tekenend dat Powell afgelopen weekeinde wel een
onderhoud had met de Israëlische president Moshe Kats-
av, die een strikt ceremoniële functie vervult, maar niet
met de nog steeds invloedrijke Arafat.
Op het laatste moment werd zijn gesprek met Abu-Mazen
'om veiligheidsredenen' verplaatst van Ramallah naar het
afgelegen Jericho. Arafats Fatah-organisatie had in Ramal
lah betogingen aangekondigd tegen de Amerikaanse boy
cot van de Palestijnse president, die volgens opiniepeilin
gen populairder is dan Abu-Mazen. Veel Palestijnen be
schouwen de laatste als een door de Verenigde Staten en
Israël opgedrongen leider.
Na zijn gesprek met Abu-Mazen zei Powell dat Europese
leiders zelf moeten weten of ze Arafat mijden of niet, hoe
wel Amerika het eerste zou prefereren. Hij zei te waarderen
dat de Palestijnen al een aantal 'positieve stappen' hebben
genomen op het gebied van bestuurshervorming. „Maar
we willen ook vastberaden stappen zien, die zijn gericht op
het ontwapenen en ontmantelen van de infrastructuur van
de terreur."
