ECONOMIE
'Hypotheek
moet sneller
afbetaald'
'Meer landen eisen gegevens vliegtuigpassagiers'
Waarschuwing van notariaat
Nederlandse wormen in Amerikaanse supermarkt
Salarissen hoogopgeleide
jongeren lopen nu terug
upc royaal voor toppers VDL groot in bussen op Nederlandse schaal
Nog geen akkoord bij KLM
Ijfsleven
>ert door
=fc - Nederlandse onder
daan dit jaar uit van een
Verslechtering van de
Been in de bouw en de-
p| is nog wat optimis-
kpeuren over de te be-
sultaten. Dat blijkt uit
gag verschenen Con-
bnonitor die het econo-
hderzoeksbureau EIM
hengesteld voor de on-
Ersorganisatie VNO-
t> bedrijven verwachten
1 Bi 2004 het werk weer
i Aantrekken.
ekverkoop
e succes
)ri Computerfabrikant
de verwachtingen
Iuziekindustrie te heb-
iffen door binnen
meer dan 1 miljoen
verkopen via online-
fcinkel iTunes Music
1 kpman Morris van Uni-
iisic Group spreekt van
itrrend succes", zei Mor-
lownloaden van één
[ummer kost 99 dollar-
(m de helft van de
js is volgens Apple als
verkocht.
iteur licht
fs vertrekt
iam De 45-jarige Da-
directeur van de
;ie van Philips, vertrekt
ektronicaconcem.
iDeursen (56), nutij-
:teur van het be-
erdeel Lighting Elec-
jlgt Hamill 1 juli op.
ïgtreden blijft Hamill
iden bij Philips om
ïent te ondersteu-
kostenreductie en-
iteitsverbetering. Ha-
sinds 1986 bij Phi-
r is al 30 jaar
lips. In maart kon-
57-jarige Ad Veenhof
zijn vertrek aan als
de divisie huishou-
bparatuur.
tuntervan
i Duitsland
Het Duitse concern
rootste reisorganisatie
i, heeft gisteren met
Travel een dochterbe-
ïceerd dat in Duits-
lkope reizen gaat aan-
UI denkt daarmee de-
ten minste 150.000
kunnen boeken. Dis-
ivel verkoopt reizen
trandbestemmingen,
;er aan de Middelland-
Bulgarije en de Domi-
Republiek. Het initia-
men onder druk van
ie in de reisbranche,
ens topman Böttcher
ie. TUI Nederland (Ar-
liand International)
>eg kanalen voor goed
en te hebben.
uit de test'
I exclusief
- Producenten mo-
uitaten van de Con-
ibond niet naar eigen
iterpreteren en ze voor
ciële doeleinden ge-
Die conclusie trekt de
sntenbond na een uit-
hoger beroep bij het
erechtshof over het
t 'best uit de test' dat
ibrikant Daalderop
Dor zijn combiketel.
- ot de bond in het ver-
;elgat dat het Tielse
iet 'best uit de test' re-
aakte. Vorig jaar had
•ank in Amsterdam de
ïntenbond over deze
et ongelijk gesteld. De
trapte daarop het pre-
est uit de test'.
lotbedrijf in
en van KPN
KPN heeft de groot-
- rlandse aanbieder van
draadloos breed-
-tmet via WLAN overge-
let concern heeft 1,5
- euro betaald voor een
end belang in Hub-
- bHop exploiteert 35
sn hotspots: plaatsen
idloos toegang tot
hdinternet, waaronder
jrescentrum in Den
de Beurs van Berlage
rdam. De KPN-dochter
eeft plannen om in
d mee te doen met de
tie van publieke hot-
a leverde aan
lam Hussein'
kela - Softwareprodu-
ka Electronic uit Oude
I in opspraak geraakt,
rijf zou decoderings-
hebben geleverd aan
ind van Saddam Hus-
•nzin", reageert eigen-
:teur Horst Diesperger
i op de beschuldiging,
feekeinde werd geuit in
Sunday Times. De
eert zich op documen-
le geallieerden hebben
ispffen in Bagdad. Hoka
tic zou software hebben
J om gesprekken van
Jd Turkije af te luisteren.
dinsdag 6 mei 2003
door Ferdi Schrooten
den haag - Na de Verenigde Staten willen
ook andere landen luchtvaartmaatschap
pijen dwingen persoonlijke gegevens van
passagiers te verstrekken. Het gaat om
creditcardnummers, voedselvoorkeuren,
medische gegevens en de verblijfplaats.
KLM en Martinair zeggen signalen te
hebben gekregen dat ze binnenkort on
der meer Spanje, Groot-Brittannië, Cana
da en Australië inzage moeten geven in
hun reserveringssysteem.
KLM en Martinair noemen luchtvaartau
toriteiten en collega-maatschappijen in
het buitenland als bronnen van hun in
formatie. Hoe de eisen er precies uitzien,
weten de maatschappijen nog niet. „Je
kunt ervan uitgaan dat ze op die van de
Amerikanen lijken," zegt een Martinair-
woordvoerder.
Door een overeenkomst tussen de Euro
pese Commissie en de VS moeten lucht
vaartmaatschappijen uit veiligheidsover
wegingen al gedetailleerde, privacyge
voelige gegevens verstrekken over passa
giers die in Amerika landen of overstap
pen. Als ze niet meewerken of foute ge
gevens verstrekken, kunnen ze boetes
van maximaal 50.000 dollar krijgen. In
het ergste geval kunnen landingsrechten
worden ingetrokken.
Martinair verstrekt al sinds begin maart
passagiersgegevens aan de Amerikaanse
douane. KLM begint daar naar verwach
ting binnen een paar weken mee. Passa
giers die hun gegevens niet willen door
geven mogen niet mee. De luchtvaart
maatschappijen erkennen dat verstrek
king van gegevens weinig klantvriendelijk
is en mogelijk in strijd met nationale en
Europese privacywetgeving. „Maar we
staan met de rug tegen de muur," aldus
een KLM-woordvoerder.
Intussen neemt het protest tegen de ver
strekking van gegevens toe. Tien burger
rechtenorganisaties uit zeven Europese
landen, waaronder Nederland, zijn een
actie begonnen tegen de in hun ogen il
legale verstrekking van de gegevens. De
organisaties, verenigd in de Europese
burgerrechtenbeweging EDRI, vrezen
misstanden zoals die op binnenlandse
vluchten in de VS. „Wie daar een groen
vlaggetje achter zijn naam krijgt, heeft
geen problemen. Maar geel betekent ex
tra controles. Bij een rood vlaggetje mag
je helemaal niet vliegen. Ze zeggen niet
waarom. Dat is geheime informatie,"
zegt Maurice Wessling van EDRI.
De organisatie helpt reizigers die naar de
VS vliegen bij de luchtvaartmaatschappij
op te vragen welke gegevens aan de
Amerikaanse autoriteiten zijn verstrekt.
Op de website van EDRI (www.edri.org)
staat in acht talen een standaardverzoek.
De site biedt ook een standaardverzoek
aan de nationale 'privacywaakhond', in
Nederland het College Bescherming Per
soonsgegevens om te onderzoeken of de
luchtvaartmaatschappijen privacywetge
ving overtreden.
den haag/gpd - De notarissen
willen dat huiseigenaren hun hy
potheek sneller aflossen. Het no
tariaat vreest dat mensen met
een restschuld blijven zitten als
het huis bij verkoop niet genoeg
oplevert. Zeker nu de gemiddelde
waardeontwikkeling van de wo
ningen stabiliseert en duurdere
woningen hier en daar in prijs da
len.
Voorzitter D. Plaggemars van de
Koninklijke Notariële Beroeps
organisatie zegt zich zorgen te
maken over de toename van het
aantal aflossingsvrije hypothe
ken en de massale keuze om zo
lang mogelijk te profiteren van
de fiscale aftrekbaarheid van de
schuld. Plaggemars pleit daar
om voor een fiscale stimulans
voor het aflossen van de hypo
theek.
De KNB komt met de waarschu
wing omdat de notarissen tus
sen de koper en de hypotheek
verstrekker in staan, ze moeten
de hypotheekpapieren controle
ren. Daardoor zien ze de vele
hypotheekvormen voorbij ko
men. Individuele notarissen ui
ten hun zorgen om de riskante
leningen bij de beroepsorgani
satie.
Plaggemars roept de informa
teurs en later de formateur van
het nieuwe kabinet op aandacht
te besteden aan het 'hypotheek
probleem'. „We moeten het
rampscenario uit de vroege ja
ren tachtig voorkomen," aldus
Plaggemars. De huizenprijzen
daalden toen in korte tijd zo n
twintig procent. Mensen die
hun huis moesten verkopen ble
ven daardoor met een rest
schuld zitten.
Directeur K. Schiffer van de Na
tionale Hypotheek Garantie (die
garant staat voor terugbetaling
aan de bank bij problemen)
deelt de zorgen van de KNB in
het geheel niet. „Nu de prijzen
van huizen stagneren is bij som
mige partijen populair om daar
paniekerig dingen over te roe
pen," aldus Schiffer. „Maar op
het moment wijst niets erop dat
de prijzen scherp gaan dalen.
En de kopers hebben op termijn!
voldoende tegenwaarde in hun
huis zitten om hun schulden af
te lossen. Als je nu een huis
koopt en er dertig jaar in blijft^,
zitten kun je ervan uit gaan datfl
het bij matige prijsstijgingen en
inflatie drie keer zoveel waard
is."
Schiffer ziet geen kwaad in de
aflossingsvrije hypotheken. Het
is ook mogelijk de NHG te krij
gen bij dergelijke hypotheken,
mits het aflossingsvrije deel niet
meer is dan vijftig procent. Mei
een aflossingsvrij deel in de hy
potheek kan de huiseigenaar
volgens Schiffer voorkomen dat
hij bezwijkt onder de maande
lijkse lasten. Want met zo'n hy
potheek zijn de lasten lager dan
bij andere hypotheekvormen.
Een bak met door Biodine gekweekte wormen. Foto: GPD/Ruud Rogier
almkerk/gpd - Wormenkexpor-
teur Biodone in Almkerk gaat
viswormen leveren aan 1400
Walm art-stores in de Verenigde
Staten. Daarvoor heeft Biodone
een contract gesloten met het
Amerikaanse supermarktcon
cern. De omzet van het bedrijf
neemt door de order toe van 3
miljoen naar 10 miljoen dollar.
De wormen worden voor het
grootste deel geproduceerd bij
de eigen kwekerij in Almkerk.
De helft zal worden gekweekt bij
gelieerde kwekerijen in Neder
land en België. De order is van
zo'n omvang dat de kwekerij de
productiecapaciteit fors wil uit
breiden.
De broers Mekelenkamp begon
nen de kwekerij in 1997 en ze
zijn inmiddels uitgegroeid tot de
grootste wormkwekerij ter we
reld, met vorig jaar een produc
tie van 35.000 kilo wormen. Re
denen voor het succes zijn on
der meer het zelf ontwikkelde
krachtvoer voor de wormen en
het geschikt maken van de pro
ductiemethode voor automati
sering. Het grootste deel van de
methode is door het bedrijf zelf
ontwikkeld. In 2000 richtten de
broers en hun zakenpartner B.
de Peuter het exportbedrijf Bio
done op. Het derde deel van het
bedrijf richt zich op de Neder
landse tuinbouw, die de wor
men gebruikt voor composte-
ring en grondstructuurverbete
ring.
Tachtig procent van de produc
tie wordt geëxporteerd, groten
deels al naar de Verenigde Sta
ten, maar ook naar de rest van
Europa en naar Rusland. Twin
tig procent van de wormen
wordt gebruikt voor de tuin
bouw.
Bij de supermarkten zullen spe
ciaal ontwikkelde worm-o-ma-
tics worden geplaatst, koelauto-
maten waar sportvissers 24 uur
per dag de Nederlandse wor
men uit kunnen halen. Walm art
plaatst de automaten in fases.
Aan het eind van het jaar staan
de koelautomaten bij 850 vesti
gingen en volgend voorjaar bij
alle 1400.
huizen/anp - Jonge hoger opge
leide werknemers beginnen de
verslechterende economie in
hun portemonnee te voelen.
Vergeleken met vorig jaar is het
gemiddelde bruto jaarsalaris
van hbo- en universitair ge
schoolde medewerkers met 7
procent gedaald naar 34.795 eu
ro.
Dat blijkt uit het jaarlijks gehou
den Intermediair Imago Onder
zoek, dat maandag is gepubli
ceerd. Het is voor het eerst in de
negenjarige geschiedenis van
het onderzoek dat de jonge ho
ger opgeleide werknemers hun
besteedbare inkomen zien da
len. Ze verwachten wegens de
ongunstige arbeidsmarkt ook
geen stijging van hun salaris op
'ange termijn (na zes jaar ar
beid).
Voor het onderzoek in opdracht
van Intermediair ondervroeg
bureau Ithaka Media Consult dit
jaar 8058 laatstejaars studenten
en hoger opgeleiden met maxi
maal tien jaar werkervaring. Bij
na de helft van deze groep is on
gunstig tot zeer ongunstig ge
stemd over de situatie op de ar
beidsmarkt. Ongeveer een op de
tien is nog positief over zijn of
haar carrièreperspectieven en 42
procent vindt het moeilijk om
de huidige situatie te schatten.
De jonge hoger opgeleiden heb
ben volgens Intermediair inmid
dels hun ambities aan de on
gunstige arbeidsmarkt aange
past. Immateriële doelen als in
tellectuele groei en gezinsvor
ming hebben een hogere priori
teit gekregen dan vorig jaar. De
animo voor vervolgopleidingen,
zoals voor managementvaardig
heden, is juist het meest ge
daald.
„De trend naar zelfreflectie lijkt
zich door te zetten", conclu
deert het carrièreblad voor
hoogopgeleiden. Voor veel jon
ge hoger opgeleiden is een carri
ère belangrijk, maar de meer
derheid laest voor werken in
deeltijd. Ook vindt 70 procent
dat de werknemer zelf zijn
werktijden zou moeten kunnen
bepalen.
amsterdam/anp - Het noodlij
dende kabelbedrijf UPC is goed
voor zijn topmensen. Zo mag
directeur John Riordan het
vliegtuig van UPC gebruiken
voor privé-doeleinden. Hij deed
dat vorig jaar voor circa 34.000
euro. Verder kreeg Riordan nog
eens ruim 43.000 euro 'huisver
goeding'.
De UPC-topman ontving de ver
goedingen in 2002 naast zijn ba
sissalaris van 625.781 euro, een
bonus van 125.000 euro en 6400
euro voor onder meer zijn ziek
tekostenverzekeringen.
Financieel directeur Charles
Bracken ontving vorig jaar een
salaris van 465.000 euro. Boven
dien kreeg Bracken een bonus
van 816.750 euro voor waarde
loos geworden opties. De finan
cieel directeur had bij het afslui
ten van zijn contract bedongen
dat hij 1 miljoen dollar zou krij
gen als zijn opties niets waard
bleken te zijn. Bracken had hier
mee een vooruitziende blik
want de koers van UPC is in drie
jaar tijd compleet gekelderd, van
83 euro in de hoogtijdagen tot
ongeveer een dubbeltje mo
menteel.
UPC werkt aan een schuldensa
neringsprogramma Het .kabel
bedrijf wil de schulden verklei
nen door obligaties om te ruilen
voor aandelen.
Amstelveen - De KLM en de
vakbonden zijn het gisteren niet
eens geworden over een sociaal
plan voor de komende reorgani
satie. Volgens FNV-bestuurder J.
van den Brink is het aanwijzen
van boventalligen het grootste
geschilpunt. De KLM heeft aan
gekondigd twee- tot drieduizend
banen te schrappen, waarbij
ook gedwongen ontslagen zul
len vallen.
FNV Bondgenoten wil dat de
KLM zorgt voor ander werk voor
de boventalligen zodat zij niet in
de WW terechtkomen. Daar
naast heeft deze bond voorge
steld de werknemers die het
laatst in dienst zijn getreden, als
eerste in aanmerking te laten
komen voor boventalligheid.
„De KLM wil ze per leeftijdsca
tegorie aanwijzen, maar dat be
tekent dat ook veertigers en vijf
tigers eruit moeten. Bij de huidi
ge arbeidsmarkt zullen zij moei
lijk een andere baan kunnen
vinden", aldus Van den Brink.
„Daarom kiezen wij voor het
principe 'last in, first out' tenzij
de KLM voor ander werk kan
zorgen."
De gesprekken gaan volgens
Van den Brink over het schrap
pen van drieduizend banen.
Onduidelijk is nog hoeveel men
sen uiteindelijk gedwongen de
poort uit moeten. Volgens Van
den Brink zullen eerst de tijdelij
ke krachten moeten verdwijnen.
De bonden en de KLM hervat
ten vrijdag het overleg.
eindhoven/gpd - „Samen maak
ten Bova en onze VDL-bedrijven
vorig jaar 1258 complete bussen.
Is dat groot? Ach, Mercedes zit op
25.000 en Volvo op 12.000." Hoe
enthousiast eigenaar-directeur
Wim van der Leegte van VDL
Groep ook is over de overname
van Bova, hij kent zijn plaats op
de bussenmarkt. Dat neemt niet
weg dat die grote Europese
broers met verlies werken, terwijl
de busdivisie van VDL al enige ja
ren winst maakt. „Wij zijn erg
scherp op de kosten en leveren
gewoon een goed product",
meldt Van der Leegte trots:
De 620 personeelsleden van Bo
va maakten vorig jaar 589 bus
sen en een omzet van 153 mil
joen euro. VDL maakte 669 bus
sen en daarnaast nog eens 787
buschassis en 316 kleine bus
sen. De omzet van de busdivisie
van VDL bedroeg 215 miljoen
euro. Bova wordt de 48ste werk
maatschappij van VDL dat in to
taal 4000 werknemers en een
omzet van 576 miljoen euro
heeft.
Het uitgebreide verkoopkanaal
van Bova in Europa biedt vol
gens Van der Leegte het belang
rijkste voordeel. Het producten
pallet dat via dit kanaal aan de
Europese klanten kan worden
aangeboden wordt nu aanzien
lijk verbreed. Behalve de Magiq
en de Futura van Bova worden
Nog maar één Nederlandse busbouwer over
Een van de paradepaardjes van Bova, de Magiq-bus. Foto: PR
nu ook de Arrow en de Axial van
de VDL-bedrijven aangeboden.
„Deze bussen lijken wel op el
kaar, maar toch denk ik dat dat
heel goed kan. De Bova-bussen
worden bijvoorbeeld door DAF-
motoren aangedreven en Jonck-
heere gebruikt motoren van Vol
vo. Ik denk dat de klant dit soort
keuzes heel erg op prijs stelt",
zegt Van der Leegte.
Groot voordeel denkt de VDL-
topman ook te halen als het gaat
om de ontwikkeling van nieuwe
producten. Maar van samen
voeging van ontwikkelingsafde
lingen wil hij niet weten. „Dat
wordt een te log lichaam. Ik wil
bij iedere fabriek een ontwikke
lingsafdeling die zijn eigen
broek op moet houden. Wel
moeten er specialismes ont
staan en een hechte samenwer
king om daar zoveel mogelijk
van te profiteren."
Die samenwerking moet ook lei
den tot gezamenlijke inkoop van
onderdelen, zodat lagere prijzen
bedongen kunnen worden. Ook
in de productie ziet Van der
Leegte voordelen. „Bova kampt
momenteel bijvoorbeeld met
een tekort aan spuitcapaciteit.
Daar kunnen we al direct iets
voor elkaar betekenen."
VDL bezit 21 procent van de
aandelen van Bova sinds het in
1993 buiten het faillissement
van het overkoepelende United
Bus kon worden gehouden. De
overige aandelen zijn nu onder
meer nog in handen van HAL
VDL Groep in Eindhoven gaat
zijn productie van autobussen
in een klap bijna verdubbelen
door de overname van con
current Bova Holding in Val-
kenswaard. VDL is na de over
name de enige busfabrikant
van Nederland. De andere
overgebleven concurrent, Den
Oudsten in Woerden, ging vo
rig jaar failliet De twee bedrij
ven bereikten gisteren over
eenstemming over de overna
me van 80 procent van de
aandelen van Bova door VDL.
De overige 20 procent waren
al in handen van het bedrij-
venconglomeraat. VDL ver
wacht op 30 juni de aankoop
te bezegelen, die dan met te
rugwerkende kracht per 1 ja
nuari van dit jaar ingaat. De
620 werknemers van het be
drijf zijn gisteren ingelicht
over de transactie, die niet met
ontslagen gepaard gaat. Onder
Investments (33 procent), de
kinderen van wijlen directeur P.
van Doome (20 procent), voor
malig directeur W. Lijmer (10
procent) en de familie van de
huidige directeur W. van Door-
ne (19 procent).
Deze laatste zegt vol vertrouwen
te zijn dat Bova onder VDL een
goede toekomst tegemoet zal
gaan. „We kennen VDL al tien
de hoede van VDL waren al de
busbedrijven Berkhof in Hee
renveen en Valkenswaard en
Jonckheere in het Belgische
Roeselaare. Daarnaast maakt
dochter DAF Bus complete
busonderstellen en Kusters in
Venlo de opbouw voor kleine
bussen. Volgens directeur-ei
genaar van VDL Wim van der
Leegte zal door de samenwer
king veel voordeel te behalen
zijn. „Bova heeft verkoopkan
toren in tien landen in Europa
waar wij niet zitten. Die kun
nen nu behalve de touringcars
van Bova ook onze bussen
waaronder de dubbeldekkers,
van Berkhof verkopei^Hus de
openbaar vervoerbusJR, klei
ne bussen en buschassis van
onze bedrijven. Hierdoor ver
wacht ik zoveel meer te kun
nen verkopen, dat we meer
mensen nodig zullen heb
ben."
jaar als aandeelhouder en als
zeer betrouwbare partner. Bo
vendien werken we al samen.
Op de huidige bussenmarkt is
het steeds harder nodig dat er
wordt samengewerkt. Onze
twee bedrijven bijten elkaar niet
op de Europese markt en we
passen uitstekend bij elkaar", al
dus W. van Doome.
