Paard vaak niet lekker in het vel
GESPREK VAN DE DAG
r
Hoogbejaarde motorfan
tuft lekker door
Playboy bestaat twintig jaar
Stalondeugd beter te voorkomen dan te genezen
De werkelijkheid
DAGELIJKS LEVEN
'yAlr$ JE MüU Ev/EW GE. Kop HoWT/AN iTA^
WN KOlsi/v/EiV V/v E- GEN »£TE/V V/»NJ S 7""l L—7~kr^
MENSELIJK
De KLEINSTE SCHOOL van het Ver
enigd Koninkrijk is niet zoals ge
pland heropend. De enige leerling
kwam niet opdagen. De lagere
school op Papa Stour, onderdeel
van de Shetland Eilanden, sloot af
gelopen week weer nadat de pas be
noemde lerares Jane Puckney ver
geefs op haar leerling had gewacht.
De lerares moest het enige kind op
het eiland dat naar de lagere school
gaat, onderwijzen. De vorige leraar
ging met pensioen. Om het basison
derwijs nieuw leven in te blazen
werd een nieuwe lerares benoemd.
Maar de moeder van de leerling
heeft bezwaar tegen deze leer
kracht.
Ze krijgt 102 dagen betaald verlof,
mag tien weken met een camper
door Australië trekken en krijgt
2500 euro zakgeld mee. En een
vriendin mag mee. Janine Prins (25)
uit Nieuwegein won deze BIJZON
DERE REISPRIJS. Wat ze ervoor
deed? Haar naam invullen op de site
van Noordzee FM. Want daar had
den ze de ludieke verloting bedacht.
Om de baas van de prijswinnaar te
vreden te houden zorgt uitzendbu
reau Content voor vervanging. Oók
voorde reisgezel.
Alle Willems en Alexanders, de
naamgenoten van de Prins van
Oranje, mogen morgen gratis het
Fries Museum en het Princessehof
in Leeuwarden bezoeken. Daarmee
vieren de musea de verjaardag van
WILLEM-ALEXANDER, die morgen
36 jaar wordt, zo hebben de musea
woensdag meegedeeld. In het Fries
Museum en het Princessehof Leeu
warden is de dubbeltentoonstelling
De Friese Nassaus te zien. Het ver
telt de geschiedenis van de Friese
stadhouders die jarenlang in de
schaduw van de Oranjes leefden,
dan de positie van de Hollandse
Oranjes erven en naar Den Haag ver
huizen en uiteindelijk de koninklijke
troon bestijgen. Foto: ANP
Playboy koop je voor de goede inter
views. Het is de bekende smoes van
mannen die met het blootblad gezien
worden. Het maakt chef-redacteur
Jan Peter Jansen niet uit.Als we
maar verkocht worden.
En dat doet Playboy, al twintig jaar.
Die verjaardag werd gisteren gevierd
met een extra dik jubileumnummer
en een feest in de Heineken Music
Hall. Het blad kende een roerige start.
„Een blootblad was twintig jaar gele
den uniek", vertelt Jansen. „Er was
geen concurrentie van andere bladen
en op de twee Nederlandse televisie
zenders was ook geen naakt te zien."
De eerste uitgave van 140.000 exem
plaren was dan ook snel uitverkocht.
Een deel ervan belandde wel in de
Amsterdamse grachten. „Uit protest
tegen Playboy door Dolle Mina's erin
gegooid", lacht Jansen.
Ellen Soeters, de eerste Nederlandse
Playmate ooit, kan zich de protesten
niet voorstellen. „Met Playboy kreeg
Nederland een blootblad op niveau.
Het was geen pomo, maar stijlvol."
De Eindhovense Soeters was al tien
jaar fotomodel toen zij door Playboy
benaderd werd. „Ik was vooral be
kend als frau Antje. Een naakreporta-
ge had ik nog nooit gedaan, maar het
leek me een mooie afsluiting van
mijn carrière."
En dus stond Soeters in mei 1983 met
nietjes door haar buik in Playboy. Net
als zangeres Jemey Kaagman ging ze
all the way. „Maar beschaafd, er ston
den geen 'recht-in-de-doos' foto's
in", haast de Eindhovense zich te
zeggen. Haar omgeving reageerde po
sitief. „Ik wilde geen problemen met
mijn familie, dus die had ik het ge
vraagd. Zij stonden gelukkig achter
me." Soeters runt tegenwoordig een
bedrijf dat gastvrouwen verzorgt voor
festiviteiten bij bedrijven. Op haar re
portage is ze nog steeds trots. „De
eerste Playboy, dat is iets speciaals.
De mensen herinneren zich daardoor
mijn naam nog steeds."
Inmiddels is Soeters lang niet meer
de enige die voor Playboy uit de kle
ren ging. Behalve beroemdheden als
Patricia Paay, Viola Holt, Froukje de
Both en Katja Schuurman plaatst het
blad ook graag schoonheden uit de
Ellen Soeters stond twintig jaar gele
den als eerste playmate in de Playboy.
Foto's: CPD
provincie. Wat de modellen met po
seren verdienen, wil Jansen niet zeg
gen. „We hebben één huwelijkse
voorwaarde: nooit over geld praten."
Op het hoogtepunt verkocht Playboy
200.000 bladen per maand. Tegen
woordig is dat de helft. „Dat komt
door concurrentie van televisie, inter
net en andere blootbladen", zegt Jan
sen. Bang dat Playboy ooit verdwijnt
is hij echter niet. „Iedere man blijft
een jongetje. Het spannende gevoel
om Playboy te kijken zal altijd blij
ven." Modellen zullen er ook altijd
zijn, zegt Jansen. „Het zou toch ook
wel erg zijn als het arsenaal mooie
vrouwen in Nederland uitgeput
raakt"
Joris Roes
Motorfanaat Henk Posthumus (82) uit Marum (Gro
ningen) is een tevreden mens. Hij prijst zich gelukkig
dat hij ondanks zijn gevorderde leeftijd nog steeds
kan gassen op klassieke en antieke tweewielers. We
kelijks wekt hij in lente en zomer motoren uit lang
vervlogen tijden met een stevige hijs op de kickstarter
roffelend tot leven voor fijne toertochten. Morgen
verschijnt Posthumus met een Simplex 550 cc uit
1914 op landgoed Nienoord in Leek aan de start van
de 22ste Internationale Horsepowerrun. Hij en de Brit
Charles Godfrey - eveneens 82 - zijn deze keer de
oudste deelnemers.
Al regent het pijpenstelen zoals vorig jaar tijdens de
veteranenrit het geval was, Posthumus zal zich er niet
door laten afschrikken. „Ik verlang echt naar de
Horsepowerrun. Die tocht zal ik hoe dan ook rijden.
Als het lente wordt, word ik altijd wat onrustig. Dan
moet ik echt rijden. Voor motorrijders van mijn leef
tijd duurt de winter gewoon te lang", stelt Posthu
mus.
De machine waarop hij deze keer van de partij is, ge
bruikte hij al eerder voor de Horsepowerrun. Een in
ternationaal vermaarde rit van zo'n 80 kilometer waar
dit jaar 118 stokoude motorfietsen en zijspancombi-
naties aan deelnemen. De bouwjaargrens ligt op 31
december 1920. Alles dat nieuwer is, wordt niet inge
schreven.
Hoewel Posthumus zo'n tien klassieke motoren bezit
(waaronder machines van merken als Puch, Sparta,
TWN en BSA), gebruikt hij voor de rit van zondag de
antieke Simplex van een vriend. Het aantrappen van
de Simplex bezorgt Posthumus fysiek volstrekt geen
problemen. „Het mag dan een heel oude motorfiets
zijn. maar er is er niet één die je makkelijker aantrapt.
Ik heb hem net uit de mottenballen gehaald en het
was weer één trap en hij liep."
Wat de bekoring is van een veteranenrit vanuit Leek -
die wel wordt vergeleken met de roemruchte Britse rit
voor gemotoriseerd antiek van Londen naar Brighton
- vat hij moeiteloos samen: „Veel motoren van dezelf
de leeftijd bij elkaar, veel publiek langs de kant en een
erg mooie route."
Toch is zo'n tocht met een voorhistorische motorfiets
niet alleen maar pure ontspanning, beklemtoont
Posthumus, die tot voor kort ook nog jaarlijks de 700
kilometer lange rally Luik-Nancy-Luik reed. „De rem
men stelden in de tijd dat die oude machines werden
gebouwd niet zo bar veel voor. Maar tegenwoordig is
er veel meer verkeer. Je moet dus heel goed uitkijken,
want andere bestuurders houden niet extra rekening
met je. Voor de veiligheid zal ik als ik Leek weer bin
nenlij op weg naar de finish terugschakelen naar de
tweede versnelling (de Simplex heeft er drie, red.).
Dan loop ik voor het oog van horden publiek - 'tuf,
tuf, tuf - zo'n beetje met stationair toerental binnen."
Bouwe van Norden
Henk Posthumus in zijn klassieke leren motoroutfit bij
de Simplex 550 cc uit 1914. Foto: GPD/Omke Oudeman
Een paard kan ongelukkig zijn, diep
ongelukkig zelfs. Hij uit dat door
zich afwijkend te gedragen en dat
drijft niet zelden zijn eigenaar tot
wanhoop. Voorkomen is beter dan
genezen, vindt de Raad voor Dieren-
aangelegenheden en heeft daarom
een brochure voor beginnende
paardenliefhebbers uitgebracht. Er
wordt aandacht besteed aan allerlei
aspecten die met de niet-professio-
nele paardenhouderij samenhan
gen met de nadruk op huisvesting,
transport, de training en het ge
bruik.
„De brochure 'Zorg voor je Paard'
is vooral gericht op jongeren, met
name op meisjes van 16 die voor
het eerst een paard gaan verzorgen
en misschien later een eigen paard
zullen kopen", vertelt secretaris
Ingeborg de Wolf van de Raad
voor Dierenaangelegenheden.
„Het is namelijk niet zo dat ruiters
willens en wetens hun dier tekort
doen, maar veel verkeerde dingen
gebeuren uit onwetendheid. Die
kun je alleen wegnemen met goe
de voorlichting en daarom hebben
wij voor een verhelderende bro
chure gekozen."
In deze uitgebreide toelichting
wordt geen aspect van de hobby-
paardenhouderij onbesproken ge
laten. Uit een uitvoerige en inter
nationaal georiënteerde literaire
studie van de raad blijkt dat afwij
kend gedrag, dat in de sector stal
ondeugd wordt genoemd, vaak
wordt veroorzaakt door te krappe
huisvesting, te weinig mogelijkhe
den tot sociaal contact, onvol
doende bewegingsvrijheid, ver
keerd voedingsgedrag en verkeer
de trainingsmethoden.
In Nederland houden circa een
half miljoen mensen zich met het
paard bezig. Ongeveer een kwart
doet dit in wedstrijdverband, de
rest is puur voor de recreatie met
de dieren bezig. Nog eens een half
miljoen mensen is in passieve zin
bij de paardensport betrokken,
veelal vaste bezoeker van de ruim
4300 paardenevenementen die
jaarlijks worden gehouden. De
paardensport is de op een na
snelst groeiende tak van sport en
staat wat ledenaantal betreft lan
delijk op een achtste plaats. In de
sector gaat jaarlijks een kleine mil
jard euro om.
Exacte cijfers van het aantal pro
bleemgevallen zijn niet bekend,
maar er zijn wel schattingen ge
daan in uiteenlopende weten
schappelijke publicaties. Hierin
wordt gesproken van zeven tot
dertig procent van de 'hobbypaar-
hS.
mr
m
Het is van cruciaal belang ongewenst gedrag van een paard voor te zijn. Ondeugden als kribbenbijten, luchtzuigen en weven zijn vaak het gevolg va
verkeerde huisvesting of onjuiste bejegening in de jeugdjaren. Foto: Dick Hogewoning
den' die ongewenst gedrag ver
toont. De belangrijkste stalon-
deugden zijn kribbenbijten, lucht
zuigen en weven.
Bij kribbenbijten klemt het paard
zijn snijtanden op een voorwerp,
zuigt lucht naar binnen en maakt
daarbij telkens een knorrend ge
luid. Een gerelateerde vorm aan
het kribbenbijten is het luchtzui
gen, zonder aanhaking op een ob
ject. Weven is het dwangmatig
heen en weer bewegen van de hals
en hoofd waarbij het gewicht tel
kens van het ene op het andere
voorbeen wordt verplaatst.
De afwijkingen kunnen tot gevolg
hebben dat een 'stresspaard' ge
voeliger is voor ziekten en storin
gen in de spijsvertering. Maar ze
ker zo belangrijk is dat het dier ge
woon niet lekker in z'n vel zit en
eigenlijk naar de psychiater zou
moeten. Hoewel, afleren van het
afwijkende gedrag is onbegonnen
werk. Door een paard voldoende
beweging te geven, speeltjes, voer
waar 'ie lekker lang mee bezig is en
dergelijke ingrepen kan het leed
worden verzacht, maar niet ver
holpen. Een stalondeugd gaat zel
den of nooit over.
Het is dan ook duizend maal beter
om de ongewenste gedragingen
voor te zijn. De eerste levensjaren
zijn hierbij van cruciaal belang
omdat stalondeugden meestal
rond het derde levensjaar optre
den en het gevolg zijn van bijvoor
beeld verkeerde huisvesting of be
jegening in de jeugdjaren.
De manier waarop paarden wor
den gehouden, bepaalt voor een
belangrijk deel hun geluk. Hoe
groter de bewegingsruimte hoe
beter. Ruime loopstallen voldoen
het best aan de natuurlijke wensen
van het paard. De meest gangbare
stalruimte echter is drie bij drie.
Die ruimte wordt het paard in feite
toebedeeld door de overheid die
grotere stallen over het algemeen
niet toestaat.
En dat is jammer, want grotere
paarden hebben aan de stan-
daardmaat niet genoeg. De raad
hanteert een aantal vuistregels
voor minimale stalgrootte die sa
menhangen met de schofthoogte
van het dier. Ligt die beneden de
1.55 meter dan is een standaard
stal van drie bij drie groot genoeg,
maar is de schofthoogte 165 -174
cm dan is bijna elf vierkante meter
bewegingsvrijheid nodig.
Voorts zijn de mogelijkheden tot
contact in aparte stallen vaak ge
ring en zijn beweging en fourage-
ren beperkt. De onvrede van het
paard met zijn omstandigheden
kan zich uiten in stress die vervol
gens omslaat in een stalondeugd.
Ook andere onnatuurlijke omstan
digheden kunnen tot het onge
wenste gedrag leiden zoals bij
voorbeeld het te vroeg bij de moe
der weghalen van een veulen.
Ingrijpen met fysieke middelen,
zoals vaak gebeurt, lijkt de raad
een heilloze weg. Er zijn onder
meer antibijtriemen en antiweef-
rekken in de handel. Ook wordt
wel eens schrikdraad in de stal
toegepast opdat het dier zijn afwij
kend gedrag niet kan vertonen.
Maar als een paard, hoe dwang
matig ook, zijn gang niet kan ga« j
leidt dat alleen maar tot meer
stress en wordt het nog ongeluk! (l
ger.
De raad rekent ook af met een
wijdverbreid misverstand. Paar-
deneigenaars denken dat gezon<
paarden de slechte gewoonten v
een ongelukkige buurman oveb
men, maar daar heeft de raad ge
bewijzen voor gevonden. Gelieft
zijn de 'psychopaarden' niet bij
ruiters en amazones. Ook al pre:
teren ze leuk in de sport, ze zijn
moeilijk of slechts tegen geringe
bedragen te verkopen. Overigen
reageren alle paarden niet gelijk
op dezelfde slechte situatie. Dat
versterkt het vermoeden dat afw
kend gedrag gedeeltelijk erfelijk
bepaald is.
Hennie Talens
Natuurlijk lieg ik altijd in deze columns. De
waarheid en niets dan de waarheid heb ik nooit
in de aanbieding gehad. Niet één columnist trou
wens. Meneer A vertelt je iets leuks. Dat schrijf je
op. Het doet je denken aan iets dat vele jaren gele
den meneer B overkomen is. Tegen de tijd dat je
uitgelegd heb wie meneer Bis en hoe langgeleden
je hem voor het laatst hebt gezien, ben je honderd
woorden verder. Dus voor het gemak laat je verle
den en heden samenvloeien en schrijf je de avon
turen van meneer B ook aan meneer A toe. Je ver
andert Maastricht in Groningen, je plaatst de ja
ren vijftig in deze eeuw en je maakt een tante van
je achterneef. Je schrijft geen columns, je knipt en
plakt ze. En alles klopt behalve de feiten.
Dus was het behoorlijk merkwaardig, bijna eng
wat mij overkivam in Maastricht. En dan heb ik
het over de naakte feiten. Ik was daar eerste Paas
dag naar toe voor een korte tv-reportage over de
Amstel Gold Race. Het viel me weer eens op hoe
toegankelijk wielrenners zijn. Ik had van de om
roep een soort persbadge gekregen die toegang gaf
tot de andere kant van de dranghekken maar bij
de start was het zo druk dat het leek of heel Maas
tricht een perskaart had. Het peloton was van
hoog tot laag aanspreekbaar tot een paar minu
ten voorde start. Armstrong Van Petegem, Boo-
gerd lieten zich interviewen door wie maar wilde.
Bij een voetbalwedstrijd kom je niet eens in de
buurt van de kleedkamer.
Maargoed het peloton vertrok en de regisseur en
ik namen plaats op een terras terwijl de camera
man iets uitzijn auto ging halen. Nog hadden wij
onze koffie niet voor ons of het mobieltje van
mijn metgezel rinkelde. Iemand belde hem rnet
de mededeling dat een gemeenschappelijke ken
nis een hartaanval had gekregen. Treurig genoeg.
Even later kwam de cameraman terug en zei:
„Vlakbij mijn auto kreeg iemand een hartaanval.
Ik heb hem letterlijk opgevangen. Gelukkig
kwam er politie langs die meteen een ambulan
ce waarschuwde. Toch eng hoor.Dat waren
wij met hem eens. Vreemd, je gaat met tivee
man op stap en tegelijkertijd hebben ze allebei
met een hartaanval te maken. Dat verzint zelfs
de meest leugenachtige columnist niet.
Ik vertelde dit verhaal thuis. Mijn vrouw vroeg:
Was dat slachtoffer in Maastricht dezelfde als de
kennis over wie werd opgebeld?" „Natuurlijk
niet", zei ik. „Dat had ik nou een echt sterk staal
tje gevonden", zei ze.
Sommige mensen zijn nooit tevreden.
I
