DENKSPORT
"4*°
Nigel Short kan het nog
Zwakke dammers bestaan niet
li
lil
:^l
I
II
Ui
P
1!
ut
XI
M
i
11
G
p
Ill
a
a
n
1
p
i
Wijnbouw in Liechtenstein op herhaling
Dwing eerst
het aas eruit
ïiif
lil!
III
I
m
II
gg
l
III
M
P
1
p
a
i
lil
p
es
P
G
II
0
Q
e
HDC965
ZATERDAG 26 APRIL 2OO3
BRIDGE
PUZZEL
SCHAKEN
Marijke van der Pas
De leider heeft in de ene hand de heer en in
de andere de vrouw. Als bekend is dat een
bepaalde tegenstander het aas heeft, is het
gebruikelijk naar de honneur achter het aas
toe te spelen. De man met het aas zit dan op
de tweede hand. Als hij de slag neemt met
het aas zijn zowel de heer als de vrouw
hoog. Een verstandig man zal de slag duiken
en dan heeft de leider een slag binnen. Dit
automatisme kan soms averechts werken.
Vaak is het juist goed het aas er in de eerste
ronde van die kleur direct uit te werken.
Daarna heeft de leider zelf de hoogste kaart
en dus de controle in die kleur. Het eerste
spel is een eenvoudig voorbeeld van het nut
van die manoeuvre.
Spel 1
N/Allen
H 6 3 2
V A 5 2
976
B 4 3
4 A B10 N 4975
VVB73 u„1\ *10 9 8
54
HV65
4V84
VH64
AH VB
A72
Zuid opent met 14. West doubleert. Noord
biedt 14 en hoogt zuids herbieding van 2SA
(18-19 punten) op naar 3SA. West komt te
gen dat contract uit met *2. De leider wil
zijn entree in de dummy sparen en is bo
vendien bang voor een klaverenswitch. Hij
neemt de slag daarom met de heer in de
hand. Hij telt zeven vaste slagen en moet uit
de schoppenkleur de overige twee slagen
zien te ontwikkelen. Omdat west vrijwel alle
uitstaande punten moet hebben, weet de
leider dat daar het aas zit. De leider kan
twee schoppenslagen maken als west 4A
tweede heeft, of als de kleur 3-3 zit. Hij be
gint met een schoppen naar de heer en
duikt vervolgens een schoppen. Helaas
heeft west niet aas-tweede: hij neemt de
slag met de boer. De leider neemt de nage
speelde harten met het aas en ziet zonder
verdere entrees in de dummy geen kans een
negende slag te ontwikkelen.
De leider heeft de regel: 'speel altijd naar
honneurs toe' in de praktijk gebracht maar
op dit spel is dat fataal. Na het informatie
doublet op 14 heeft west uiteraard niet 4
A-tweede. Met een doublet belooft hij min
stens een driekaart in een ongeboden hoge
kleur. De enige maakkans die de leider heeft
is een 3-3 zitsel in schoppen. Hij moet, na
dat hij de uitkomst met de heer genomen
heeft, 4V uit de hand spelen. West moet die
slag wel nemen anders wordt 4H op een
voudige wijze de negende slag. West zal met
harten vervolgen en dus de hartenentree uit
de dummy wegspelen. Dat is niet erg want
daar ligt nu nog 4H. Om de communicatie
met de dummy te bewaren geeft de leider
eerst een schoppen af. West mag naast zijn
twee schoppenslagen nog twee hartensla
gen incasseren. Omdat de schoppenkleur
netjes 3-3 valt, zijn de resterende slagen
voor zuid.
Ook in het tweede spel moet de leider de
neiging onderdrukken om naar een hon
neur toe te spelen.
Spel 2
Z/Allen
4 H 4 3
A V 8 6 5
53
976
4 A B 9
H 4
AH 10 9
B 8 5 2
Z
N 4108
B 10 7 2
V B 8 6 2
10 3
4 V 7 6 5 2
*93
74
AH V4
Zuid opent met 14. West volgt ISA en dat
wordt door noord gedoubleerd. Oost loopt
weg naar 24. Als dat bod naar noord door
loopt, biedt hij 34. Zuid peinst er niet over
de invite aan te nemen en past. Tegen 34
komt west uit met 4A, incasseert ook 4H en
speelt daarna een kleine klaveren na. De lei
der neemt de slag met de vrouw. Omdat
west zeker in het bezit is van 4A is het ver
leidelijk een kleine troef naar de heer te spe
len. Die houdt. De leider wil nog graag een
klaveren in de dummy troeven. Als hij nu
klaveren speelt, maakt oost een introever en
dat is de downslag. Als de leider troef door
speelt, maakt west de boer. West speelt een
derde ronde troef en krijgt later nog een kla
verenslag. Weer is het contract één down.
Na het spelen van een schoppen naar de
heer is er geen winnende voortzetting meer.
Het goede speelplan is eigenlijk heel een
voudig. De leider wil graag dat de tegenpar
tij de eerste schoppenslag neemt. Hij moet
daarom 4V uit de hand spelen. West is ge
dwongen die slag met het aas te nemen. Hij
vervolgt weer met klaveren. Voor de com
municatie neemt zuid nu eerst de harten-
snit. Daarna incasseert hij 4H. West heeft
nu nog een hoge troef en die mag blijven
zitten. Zuid troeft na VA een harten. West
mag overtroeven maar in de dummy blijft
een kleine troef liggen om de vierde klave
ren mee in te troeven.
Langs het aas van de tegenpartij spelen lijkt
mooi maar soms is het beter eerst het aas
eruit te dwingen.
Oplossing
nummer 16
De twee gevraagde woorden van de puz
zel van vorige week waren:
WATERUNIE en MOEDERMELK
Kruiswoordraadsel
nummer 17
HORIZONTAAL:
1. Privilege; 8. van de; 9. gelofte; 10.
Duitse omroep; 12. poolhond; 13. toege
haalde lus; 15. lichaamsslagader; 16.
teer; 18. Spaanse heer; 20. Zwitserse
schilder; 21. soort; 22. van gelijke waar
de; 24. Griekse letter; 26. deel van de bij
bel; 28. Jeruzalem; 30. edelmetaal; 33.
westerlengte; 34. zuil; 35. aandeel; 36.
ondernemingsraad; 37. van geringe
breedte; 39. schaapkameel; 40. gewicht;
42. grootmoeder; 45. hoofd van een
moskee; 48. geroosterd brood; 49.
lichaamsdeel; 51. betelplant; 53. interest;
54. heerlijk; 55. schedelholte; 56. kle
dingstuk bij het paardrijden; 57. muziek
noot; 58. kloosterlinge; 60. kleding; 61.
radius.
VERTICAAL:
1. Stadsmuur; 2. zwaardwalvis; 3.
muzieknoot; 4. van kort geleden; 5. edi
tie; 6. sprookjesfiguur; 7. bende; 8. voort
bestaan; 11. Germaanse godheid; 12.
dierenverblijf; 14. duw; 15. stadsburcht
van Griekse steden; 16. wortel; 17. drijf-
til; 19. samenstel van riolen; 23. plaats in
Florida; 25. Finland; 27. Transit
International Routier; 28. schutsluis; 29.
bid; 31. grootvader; 32. spoedig; 33. keg;
38. fijngemalen eikenbast; 39. hinder; 41.
schaker van Helena; 43. broodwortel; 44.
Grieks eiland; 46. eucharistieviering; 47.
zoon van Zeus; 49. adellijk persoon; 50.
boom; 52. assistentie; 54. bepaalde stof;
58. achter; 59. nota bene.
Welke twee woorden worden gevormd
door de letters in de volgende vakjes: 37-
7-50-33-15-56-44-24-57-18 en 2-22^39-5-
45-60-53-59-30
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, bij voorkeur per brief
kaart, dienen uiterlijk woensdag a.s. in het bezit te zijn van het Redactiesecretariaat
Leidsch Dagblad, Postbus 54, 2300 AB Leiden. Onder de inzenders worden twee ca
deaubonnen van 12,5 euro verloot.
Winnaars
W.P. Heemskerk, Watertoren 17,
Roelofarendsveen (cryptogram).
Mw. W. Harmsen-Visser, Brederostraat 36,
Leiden (kruiswoord).
Cryptogram nummer 17
HORIZONTAAL
4. Tuinbroek? (10); 6. Het kasteel waar de hartstocht
eindigt (8); 8. Met veel klanten draait het prima (10);
10. In dit gebied gaat men op de vuist (4); 11.
Verdienstelijk deel van een toneelstuk op het land?
(10); 14. Mensen die naar buiten golven (10); 15.
Vertrek met een schuiver naar het feest! (4); 17. Het
beste van een munt in een drank (6); 18. Toon de
partij deze tafel! 19. Draagkracht? (7); 21. Een stu
dent met magische krachten verschiet van kleur (8).
VERTICAAL
1. De Vechtstreek (13); 2. Uiteindelijk staat het op de
rekening (3,5); 3. Vloeken als een mitrailleur (9); 5.
Hij is ten slotte de baas (11); 7. Later aankomend
lichaamsdeel? (9); 9. Voorbehoedmiddel volgens het
boekje (7); 12. Houdt gekken en dwazen bezig (10);
13. Wordt voornamelijk gesproken tussen Spanje en
Vlaanderen (5); 16. Volgens de sterren niet stom
dronken (7); 20. In naam is het een kanjer (4).
Oplossing
nummer 16
HORIZONTAAL
2. Puck; 6. remslaap; 10.
strijdros; 11. touwen; 12. ski
sok; 13. reporter; 14. gehoor
gestoord; 16. mestgier; 19.
omloop; 20. bergplaats; 22.
inbegrip.
VERTICAAL
1. Huwelijksbootje; 3. kaskra
ker; 4. brasserie; 5. opstap; 7.
stekkeren; 8. vuurpoel; 9.
wereldbol; 15. toonaard; 17.
ingang; 18. rolkei; 21. sap.
Hij is alweer 37, het voormalige
wonderkind Nigel Short. Van de
zeventien schakers die boven
hem staan op de wereldranglijst
is alleen Gari Kasparov ouder:
hij werd deze maand veertig.
Heeft de Brit een mooie carrière
achter de rug, of is hij er nog
mee bezig? Zijn hoogtepunt ligt
alweer tien jaar achter ons: in
1993 bereikte hij de finale van
het wereldkampioenschap. Ru
zies om de organisatie van die
finale leverden de grote breuk in
de schaakwereld op, waarna
Short en Kasparov een wilde
WK-match speelden. Short werd
verpletterd en werd vanwege de
breuk vervolgens ook nog eens
door velen met de nek aangeke
ken. Na een moeilijke periode
behaalde hij een belangrijke
toernooizege in 1996 in Gronin
gen, het Koop Tjuchemtoemooi.
Het bracht hem weer even in de
top-10 van de wereld. Een jaar
later kreeg hij in dezelfde stad
het publiek op de banken tij
dens het officiële WK van de
FIDE, waarin hij pas werd uitge
schakeld door finalist Michael
Adams. Een fraaie toernooizege
behaalde hij eind 1999 in Pam
plona, een tienkamp met onder
anderen Gelfand, Lautier, Polgar
en Timman. Ook die zege
bracht hem bijna weer in de
top-10. Daarna volgden echter
geen grote klappers meer en
stond hij steeds net boven of net
onder de twintigste plaats.
Vorige week, ruim drie jaar na
Pamplona, sloeg Short opeens
weer een grote slag. In Boeda
pest won hij een zeer sterke
tienkamp, voor Polgar, Leko
Gelfand en Kortsjnoj. Short
speelde een zeer evenwichtig
Diagram 1:
Stand na 21...Lf6
toernooi met vier zeges en vijf
remises. In de achtste ronde
versloeg hij zijn belangrijkste ri
vale Judit Polgar, die was begon
nen met drie overwinningen.
Op de wereldranglijst stijgt hij
hierdoor van achttien naar der
tien, net boven de magische
Elo-grens van 2700. Een nieuwe
toernooizege kan hem weer in
de top-10 brengen, maar de tijd
dat Short toernooien op rij won,
ligt helaas ver achter ons.
De volgende partij uit Boeda
pest is illustratief voor de spec
taculaire speelstijl van Nigel
Short. Het is moeilijk te beoor
delen of hij in de opening een
fout heeft gemaakt en ervan
heeft geprofiteerd dat zijn te
genstander toen in slaap viel, of
dat er sprake is van een strategi
sche topprestatie.
Short-Lutz
l.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4
4.Pxd4 Pc6 5.Pc3 Dc7 6.Le3 a6
7.Dd2 b5 8.f3 Pxd4 9.Lxd4 Pe7
10.0-0-0 Pc6 ll.Le3 Le7 12.h4
0-0 13.Kbl Tb8 14.h5 b4
15.Pd5
Had Lutz dit standaardoffer niet
zien aankomen? Waarschijnlijk
wel en heeft hij ook al gezien dat
er een lek in de combinatie zit.
15...exd5 16.exd5 b3 17.cxb3
Pb4 18.d6 Da5 19.a3 Df5+
20.Kal Pc2+ 21.Ka2 Lf6
Zie diagram 1. Wit heeft geen
tijd gehad om dit stuk te slaan
en heeft slechts twee b-pionnen
als compensatie voor het stuk.
22.La7 Ta8 23.1x13 De5 24.Dxc2
Txa7 25.The 1 Dg5 26.Lxh7+
Kh8 27.Le4 Lb7 28.g4 a5 29.Df2
Lxe4 30.Txe4
Wit heeft toch wel lekker spel,
maar na bijvoorbeeld 30.Dxa7
Lxf3 31.Tcl? Dd2! doet zwart
opeens weer helemaal mee.
30...Tb7 31.De2 Db5 32.Td3
Tbb8 33.f4
Nu blijkt dat de d-pion nog
steeds een nagel aan zwarts
doodskist is: waar moet de loper
naartoe?
33...Kg8 34.g5 Ld8 35.Te5 Da6
36.De4 Tb6 37.Ted5 Tc6 38.h6
a4 39.hxg7 axb3+ 40.Kxb3
Zwart heeft met twee inactieve
stukken voorlopig geen kans om
van deze rare koningspositie te
profiteren, hoewel de witte da
me wel Dc4 (mat) moet blij
dekken.
40...Kxg7 41.Th3 Tg8 42.
Kf8
Zie diagram 2.
43.Txf7+
Een verrassend torenofFer
geforceerd tot mat leidt. D
te dame moet daarvoor op
komen, maar alles moet m
schaak gepaaid gaan vanw
het zwarte Dc4.
43...Kxf7 44.DÏ5+ Kg7 45
Kg6
Ook na 45...Kh8 36.Dh3+
de dame op h6.
46.De6+
Zwart geeft het op vanweg
46...Kg7 47.Dh6+ Kf7 48.T
Ke8 49.De6+ en mat. Op
46...Kh5 volgt 47.Dh3 met
gang naar dezelfde variant
In het Duitse Deizisau won
twintigjarige Jelmer Jens,
van Utrecht, een meesterti
kamp. Zodra Jens een ratin
heeft van 2400, mag hij zie
meester noemen. Op dit
ment schijnt zijn rating offi
2399 te bedragen.
Direct na de tienkamp wer
open toernooi gehouden
in het volgende potje werd
speeld. De witspeler is gro
meester, de zwartspeler ee
telloze amateur, die zich
heel knullig laat inpakken
Misschien werd de partij
gens vroeg gespeeld.
Landa-Nedkov
l.e4 d6 2.d4 Pd7
Als zwart voor deze afwijke
zet kiest, zou je denken dat
ook de gevaren ervan kent
3.Pf3 g6 4.Lc4 Lg7 5.Lxf7+
6.Pg5+
Zwart geeft het op.
DAMMEN
Eric van Dusseldorp
De match om de wereldtitel tus
sen de Russen Georgiew en
Tsjizjow is amper ten einde of
een nieuw wereldkampioen
schap staat voor de deur van 1
tot en met 23 mei zal in Zwart
sluis een rondtoemooi tussen 20
spelers om de hoogste mondiale
titel worden afgewerkt.
Het wordt - als iedereen komt
ppdagen - het sterkste WK-toer-
nooi aller tijden en dat is het re
sultaat van eindeloos 'filteren'
via allerlei voorwedstrijden. Het
is wellicht een beetje jammer
dat door dat 'gefilter' een tradi
tioneel damland als Frankrijk
(samen met Nederland de ba
kermat van het 10x10 interna
tionale spel) verstek moet laten
gaan, terwijl in de persoon van
Arnaud Cordier een uitstekende
kandidaat voorhanden was ge
weest. Eveneens zullen spelers
uit België, Polen, Italië, Brazilië
en Suriname op het appèl ont
breken, terwijl ook niet alle ster
ke Afrikaanse landen met een
afgevaardigde van de partij zul
len zijn.
Men hoort wel eens beweren
dat spelers uit zwakkere dam-
landen niet thuishoren op een
WK. Maar in het verleden zijn zij
vaak de krenten in de pap ge
weest. Neem bijvoorbeeld Raoul
Alias uit het wel zeer kleine
damland Curagao.
Toen Alias, begin jaren 80, nog
in Nederland woonde, speelde
hij bij het Amsterdamse VAD en
had moeite om zich te plaatsen
voor het tweede tiental. Terug in
zijn geboorteland begon zijn
a
-
-
Diagram nr. 1
ster langzaam maar zeker te rij
zen en via een goed resultaat in
het Pan-Amerikaans Zonetoer-
nooi wist de sympathieke Antil
liaan zich te plaatsen voor het
WK van 1994. Alias verloor veel
partijen en eindigde als laatstb.
Toch zullen twee Nederlandse
toppers met rillingen terugden
ken aan deze speler.
Zwart: R. Alias - Wit: H. Jansen
Zie diagram 1. Wit heeft eigen
lijk weinig bereikt en er moet
maar eens wat geforceerd wor
den. 34.27-22??,.Natuurlijk,
op (28-33) volgt nu 31-27
(17x28) 27-21 (16x27) 36-31
(27x36) 47-41 (36x38) 43x12 met
een gelijk aantal stukken, maar
gewonnen positie. Het ant
woord van de Curagaoënaar
was even simpel als ontnuchte
rend: 34.16-21! en zonder het
slagje naar 50 af te wachten gaf
wit het op.
Sensatie dus, een onbetekenen
de speler wint van een interna
tionaal grootmeester. Drie da
gen later herhaalde Alias echter
Diagram nr. 2
dat kunststukje. Ditmaal moest
Rob Clerc ervaren hoe vervelend
het is om te moeten dammen
tegen een zwakkere speler die
domweg weigert fouten te ma
ken.
Zwart: R. Alias - Wit: R. Clerc
1.33-29,20-24; 2. 29x20, 15x24;
3. 34-30, 18-23; 4. 39-33, 12-18;
5. 32-28, 23x32; 6. 37x28, 7-12; 7.
44-39, 1-7; 8. 41-37, 18-23; 9. 46-
41, 23x32; 10. 37x28, 12-18; 11.
30-25, 7-12; 12. 50-44, 17-21; 13.
41-37, 21-26; 14. 37-32, 26x37;
15. 32x41, 16-21; 16. 40-34, 11-
17; 17. 41-37, 6-11; 18.37-31, 21-
26; 19.42-37,11-16; 20. 44-40,
17-21; 21. 47-42, 2-7; 22. 34-30,
10-15; 23. 28-22, 18x27; 24.
31x22, 7-11; 25. 33-28, 5-10; 26.
39-34, 11-17; 27. 22x11, 16x7; 28.
43-39,12-17; 29.38-33,17-22;
30. 28x17, 21x12; 31. 42-38, 12-
18; 32. 38-32, 8-12; 33. 48-43, 18-
23; 34. 36-31,13-18; 35. 33-28, 9-
13; 36. 43-38, 4-9; 37. 39-33, 3-8;
?8. 31-27, 7-11; 39. 34-29, 23x34;
40. 40x20, 15x24; 41. 27-21,
26x17; 42. 25-20, 14x34; 43. 28-
22, 17x39; 44. 38-33, 39x28;
32x5,12-17; 46. 5-19, 24-29)
19-23, 18-22; 48. 23-32, 11-J
49. 32-43, 16-21;50. 43x12,
51.35-30, 13-19; 52. 49-43,
28; 53. 30-25, 19-24; 54. 43-i
29-33; 55. 39-34, 24-30; 56.1
20, 30x39; 57. 20-14, 39-43;
14-10, 43-49; 59. 10-4, 8-13;>
4x16, 33-38; 61. 16x43, 49x4
Wit gaf het op. Heeft ooit e4
topspeler in één toernooi vj
zowel Rob Clerc als Hans Ja
gewonnen?
Aan het WK van 2001 in Mo
nam een andere Curacaoërj
deel: de oorspronkelijk uit i
keveen afkomstige JA Kost
Grootmeester Alexander G(
manski uit Rusland, ook in
weer van de partij, zal geen
tige herinneringen hebben
gehouden aan zijn duel teg
Koster. Zie diagram 2.
Zwart J. Koster - Wit: A. Ge|
manski
Wit heeft voordeel, maar bi
poging om dat te verzilvere
gaat het helemaal mis.
31.48-42, 17-21;32. 32-28,
23; 33.28x17, 21x12; 34. 39
12-17; 35. 38-32, 6-11; 36.3
8-13; 37. 29x18, 13x22; 38.3
22x31;39. 36x27, 11-16; 40.
29, 14-19:41.37-32, 10-14;
44-39, 17-22; 43. 27x18, 19-
44. 39-33, 23x12; 45. 32-27,
46. 33-28??, 4-10!; 47. 15x4,
21!; 48.4x1,21x34; 49. 1x40
45x34;
De Rus zag dat het eindspe
kansloos verloren was en g
op.
FILATELIE
Slechts negen jaar na het verschijnen van
het blokje van vier zegels 'De wijnstok in de
vierjaargetijden' komt Liechtenstein weer
met het identieke thema op de proppen: 'De
wijnbouw door het jaar heen'. Bestond de
emissie in 1994 uit vier zegels van 60 rappen
met daarop een wijnrank in het voorjaar, de
zomer, de herfst en de winter, ditmaal gaat
het om vier series van drie zegels, die tel
kens in het teken staan van werkzaamheden
in één van de jaargetijden.
De eerste serie verscheen 3 maart waarop
het werk in het voorjaar is te zien: het snoei
en in februari (1,30 Zfr.), het
geleiden/opbinden in maart (1,80 Zfr.) en
het losmaken van de aarde in april
(2,20 Zfr.). De tweede serie is voor 2 juni ge
pland met het werk in mei (1,20 Zfr.), in juni
(1,80 Zfr.) en in juli (3,50 Zfr.). Deel III en IV
verschijnen respectievelijk op 1 september
(0,70, 0,90 en 1,10 Zfr.) en 24 november
(0,70,0,90 en 1,20 Zfr.).
Liechtenstein bracht verder 3 maart de Eu
ropa-zegel met affichekunst (1,20 Zfr.): een
affiche gewijd aan de posterijen en in de
reeks 'Alte Bauten und Ortsbildschutz' twee
zegels met beelden van Ruggels, de kerk SL
Fridolin (70 rp) en Haus in Spidach
(2,50 Zfr.).
Oostenrijk heeft het uitgiftejaar laat ingezet.
In de loop van maart verschenen pas de
eerste drie zegels, alle drie in de waarde van
0,58. (NB: Dit zijn nog 'oude' waarden,
want op 1 mei gaan er nieuwe tarieven gel
den).
De eerste kwam 14 maart uit en heeft Graz
als onderwerp, de culturele hoofdstad 2003
van Europa. Waarde dus 0,58; oplage
880.000 stuks. (NB: In de loop der jaren zijn
er al heel wat zegels aan dit onderwerp ge
wijd. Mogelijk een idee om zelf een paar al
bumbladen met deze zegels samen te stel
len.
De tweede maart-zegel (21/3) is een vervolg
op de reeks 'Auslandsösterreicher'. Hij eert
de filmlegende Billy Wilder, die begin dit
jaar op 95-jarige leeftijd overleed. Op de ze
gel een portret; oplage 500.000 stuks. Even
eens 21 maart verscheen in een oplage van
2 miljoen een zoete huwelijkszegel met twee
duifjes tegen een achtergrond van een hart
en twee trouwringen.
Zwitserland heeft net als Liechtenstein
Luxemburg jaarlijks maar een paar em
data. De eerste emissiedag (6 maart) w
echter nog maar net verstreken of er ve
scheen een niet geprogrammeerde zeg
ere van de Zwitser Emesto Bertarelli di
februari met de Alinghi de prestigieuze
America Cup won. Over de 7 maart ver
nen 90 rp-zegel (ook in velletjes van tie
stuks) scheert de Alinghi. Het is voor h<
eerst dat er in Zwitserland een zegel aa
zeilen werd gewijd. Met de overwinnin
de zeilregatta haalde Zwitserland de or
sporttrofee ter wereld (sedert 1851) voc
eerst naar Europa.
Op 6 maart zette Zwitserland tevens ee
nieuwe permanente serie op de rails. T
risme wordt vervangen door geneeskra
ge planten: 70 rp, sint-janskruid (Hype
cum perforatum), 90 rp, kleine maagdt
palm (Vinca Minor), 110 rp, echte valei
(Valeriana officinalis), 120 rp, valkruid
ca montana), 180 rp, groot kaasjeskrui<
(Malva sylvestris) en 220 rp, schijfkami
(Matricaria chamomilla). Verder: een 9
zegel die in het teken staat van het Inte
tionale jaar van het water (waterval); h(
derd jaar Zwitserse blindenbond (70 rp
braille); WK-oriëntatieloop (90 rp, o.a.I
pas) en 100 jaar Marché-Concours (90
hoofd van paard).
