TOERISME
Top-10 van een reisredacteur
Buitenlanders betaler
in Hongarije volle po
Het ontzagwekkende van de Grand Canyon zit 'm natuurlijk ook in z'n afmetingen. Foto: Rob van den Dobbelsteen
REISBERICHTEN
Kunst van turf
Komende maand wordt een begin gemaakt met een uniek
nationaal kunstproject waarin turf, met andere natuurlijke
rialen, een belangrijke rol speelt. Dat gebeurt in een nog ori
hoogveengebied, naast het Veenpark in Barger Compas
vlakbij Emmen. Vijftien kunstenaars uit Nederland, Japan,
wegen, Duitsland, Frankrijk, Engeland en Peru zullen daar
mei aan de slag gaan. Ze creëren kunst op basis van die tu
alles klaar is wordt het tentoongesteld, van 6 juni tot i dece
Om alles - gratis - te kunnen bekijken moet je zo'n 5 kilo
wandelen over het Peatpolis-terrein. Behalve de kunstwerk I
je onderweg uiteraard ook het originele hoogveen-terrein, e<
thentieke schaapskooi met Drentse heideschapen en demol
ties turfsteken door vroegere veenarbeiders.
Meer informatie op website www.peatpolis.nl en/of
www.veenpark.nl
Lijndienst naar Sofia
Er komt een nieuwe lijndienst van Schiphol naar de Buljl
hoofdstad Sofia. Die gaat op 2 mei van start. Er zal door de n
Bulgaarse luchtvaartmaatschappij Bulgaria Air wekelijks dri i
worden gevlogen, op dinsdag, vrijdag en zondag. Bovendie
de vertrektijden aantrekkelijk. Het vertrek uit Amsterdam
9.50 uur, de aankomst in Sofia om 13.30 uur. Terug vertre
toestel om 7 uur en komt om 8.50 uur op Schiphol aan. Er
gevlogen met een Boeing 737-200. De afhandeling van de
giers op Schiphol wordt verzorgd door Jet Link Internationa
foon 020-3163290, e-mailadresjetlink.sales@wxs.nl
Middernachtzon
Reisorganisator Info Skandic in Groningen is vooral gesp
seerd in reizen naar Scandinavië. Daar loopt de toeristische i
nog redelijk voorspoedig, omdat de regio er probleemloos a
fe' is te kwalificeren. Info Skandic haakt daar op in met een
nieuwe programma's. Opmerkelijk daarbij zijn de duosteder
Helsinki en de Estse hoofdstad Tallinn, Oslo en Bergen in N<
gen, Oslo en Stockholm en Stockholm en Helsinki. Minstens
opvallend is het Middernachtzon-arrangement dat wordt
boden, van 15 juni tot en met 5 juli. De treinreis vanuit Stoc
wordt gemaakt met wagons van de legendarische Oriënt E)1
De brochures van Info Skandic zijn verkrijgbaar bij ANVR-r
reaus, of aan te vragen via de brochurelijn: 0900-2020435.
Q
door Rob van den Dobbelsteen
Als toerisme-redacteur van deze
krant reisde Rob van den Dobbel
steen jarenlang van hot naar
haar. Van evenaar tot pool, van
de Himalaya tot Disneyworld.
Aan de vooravond van de vut
maakt hij de balans op. Zijn top-
10 van favoriete plekken.
Enige tijd geleden vertoonde de
BBC een documentaire onder
de prikkelende titel 'Wat je van
de wereld moet hebben gezien
voor je sterft!' Binnen twee uur
flitsen de beelden van vijftig toe
ristische 'highlights' over het
scherm en tot mijn genoegen
hadden zij dezelfde nummer
één als ik. Bovendien bleken zes
'wereldwonderen' uit mijn top-
10, opgenomen in de top-10 van
de Britten. Met andere woorden:
als het om echte toppers gaat
bestaat er geen twijfel.
Maar toch... gaan al die lijstjes
niet verschrikkelijk mank? Ooit
voer ik per schip in een vreemd,
fonkelend licht de Yakutat Bay
in Alaska binnen naar de tot in
de oceaan reikende Hubbard
Glacier. Het inferno waarin ijs-
muren van honderden meters
hoog, knallend, ratelend en in
een razernij van hoog opspat
tend water de diepte in donder
den, vergeet ik nooit meer. Het
zelfde geldt voor die late namid
dag in de Masai Mara (Kenya)
toen een kudde giraffes bij een
naar goud zwemend tegenlicht
in slowmotion over een heuvel
kam deinde. Of die zomeravond
in de Schoorlse duinen toen ik
bij een meertje een vos door de
paarsbloeiende hei zag sluipen.
Geen van die plekken staan op
mijn lijstje. Ik was slechts op het
juiste ogenblik op de juiste plek
en een top-10 mag daarvan niet
afhankelijk zijn.
10. Hawa Mahal
(Jaipur, India)
Ik vloog naar India om de Taj
Mahal te zien. Maar als ik terug
denk aan die reis, dan doemt
toch in de allereerste plaats de
Hawa Mahal in Jaipur op, een
levensgroot 'poppenhuis' waar
van de gevel is opgedirkt met
duizenden balkonnetjes en
raampjes. Waarom ik meer on
der de indruk was van de Hawa
Mahal (Paleis van de Wmd) dan
de veel beroemdere Taj Mahal?
Omdat die laatste schittert in
een schitterend decor. De Hawa
Mahal daarentegen ligt in een
smoezelig labyrint van steegjes,
pleintjes en straatjes. Waar
doorheen zich bellende riksja's
en toeterende scooters wringen.
Alsmede honden, kippen, ezels,
kamelen en koeien. En als bo
ven het geroezemoes van dui
zenden tussen de kraampjes
wriemelende mensen dan ook
het ijle gefluit klinkt van een
slangenbezweerder, waant de
bezoeker zich in een sprookje
van 1001 nacht.
9. Disneyworld
(Orlando, VS, Florida)
De kijkers van 'Travel', het reis
programma van de BBC, plaats
ten Disneyworld op de tweede
plaats en hoewel dat niet voor
me schijnt te pleiten, moet ik
toegeven dat ook ik dol ben op
het Magic Kingdom. Ik heb het
ettelijke keren bezocht en altijd
tot mijn genoegen. MGM (het
filmpark) is mij het liefst. Ik doe
er de Great Movie Ride, ik laat
me van vijftien hoog naar bene
den donderen in The Holly
wood Tower en ik lunch in het
Prime Time Café. Het etablisse
ment is ingericht naar de mode
De Matterhorn, een ongenaakbare, uit graniet opgetrokken punt
muts. Foto: PR/WV Wallis
van de jaren vijftig en daar die
nen de gasten zich naar te ge
dragen. Dus: netjes spreken,
handjes wassen voor het eten en
keurig je bordje leegeten. An
ders krijg je het met de diensters
aan de stok. Vooral leuk met een
groep ouderen.
8. Jüdisches Museum
(Berlijn, Duitsland)
Ontbrak in de BBC top-50. Lo
gisch. Het Museum opende pas
op 9 september 2001 z'n deu
ren. Maar op 3 mei 2002 al werd
de 500.000-ste bezoeker ontvan
gen. Gevolg waarschijnlijk van
het feit dat niet alleen de exposi
tie (tweeduizend jaar Duits-
joodse geschiedenis) een eerste
klas bezienswaardigheid is. Het
zelfde namelijk geldt voor het
door Daniel Libeskind gecom
poneerde, met architectuurprij
zen overladen gebouw. Gangen
die ongemerkt overgaan in za
len, zalen die ongemerkt over
gaan in torens, torens die onge
merkt overgaan in gangen. Een
grafiek van Escher, maar dan in
3-dimensionaal beton.
7. Machapuchare
(Phokare, Nepal)
Met sherpa's als dragers klom
men we naar een kamp van
waaruit we een onvergetelijk
uitzicht zouden hebben op de
Hiunchuli (6441 meter), de Ma
chapuchare (6997), deAnnapur-
na Zuid (7195), de Annapurna 1
(8091) en de Annapurna Hl
(7555). Het miezerde, we wer
den belaagd door bloedzuigers
en de grond was zo doorweekt,
dat de tentstokken nauwelijks
bleven staan. Hoe meer moeite
je er voor doet, hoe mooier het
uitzicht. Een half uur lang staar
den we de volgende ochtend
sprakeloos naar een magistrale
rij blinkendwitte toppen. Toen
keerden in razende vaart de
wolken terug. Denkend aan Ne
pal zie ik eerder de Machapu
chare dan de gouden tempels
van Bhaktapur.
6. Chichèn-Itza
(Yucatén, Mexico)
We reden er in een vloot van 15
touringcars naar toe. Vanuit
badplaats Cancun een uur of
drie. Het was broeierig heet en
de tocht ging over lange rechte
wegen, dwars door de dampen
de jungle. Er werd in de bus
flink geklaagd. Maar ik hou wel
van dat ouderwetse reizen.
Raampje open, elleboog op de
sponning, kop in de lauwe
wind. Dit hoogtepunt van de
Maya-cultuur werd pas halver
wege de 19de eeuw ontdekt.
Midden in de jungle die de stad
had overwoekerd, maar waar
aan hij langzaam maar zeker
werd ontworsteld. Nu ben je er
met gemak een dag zoet. Geen
steen zonder verhaal, geen af
beelding zonder betekenis. De
fascinerende resten van een
raadselachtige beschaving door
drenkt met bloed, mensenoffers
en afgoderij.
The Hollywood Tower, één van de favoriete attracties in Disney's
MGM-studio's in Orlando (Florida). Foto: PR Disney
5. Alhambra
(Granada, Spanje)
Even heb ik erover gedacht op
deze plek het Plaza Mayor van
La Coruna te zetten. Of dat van
Salamanca, of Almagro bij Ciu-
dad Real. En ook dacht ik nog
aan die even merkwaardige als
verbijsterende Mesquita in
Cordoba. Maar dan doe je het
Alhambra, dat broze sprookjes-
slot hoog boven Granada, toch
echt tekort. Ooit logeerde ik er
in de Parador. Zodat ik in de na
middag, als de toeristen zijn ver
dwenen, in alle rust langs de Pa
tio de los Leones kon wandelen.
En door de uitgestrekte tovertui
nen van El Generalife, helemaal
achterin het Moorse paleiscom
plex. Maar op z'n allermooist is
het Alhambra natuurlijk vanuit
El Albaican, de Moorse wijk, aan
de andere kant van de stad.
4. Matterhorn
(Zermatt, Zwitserland)
Als je vanuit Zermatt met de
Gomergrat-bahn naar boven
gaat, komt hij na een minuut of
tien in zicht. Meteen na een
scherpe bocht. En altijd weer
zucht de hele coupé: 'Oöööööh!'
Zelfs de passagiers die de Mat
terhorn al eerder zagen. Met de
Mount McKinley in Alaska on
getwijfeld de indrukwekkendste
berg ter wereld. Vooral als je 'm
vanuit het noorden benadert.
Dan is hij op zijn machtigst: een
ongenaakbare, uit graniet opge
trokken puntmuts. Wie er naar
kijkt, vraagt zich af of er daarbo
ven wel voldoende ruimte is om
te staan. Ja. De legendarische
gids Ulrich Inderbinen bedwong
de berg die eeuwen lang werd
beschouwd als ongenaakbaar
350 keer.
3. Sella delta Segnatura
(Rome, Italië)
In Leuven stond ik eens plotse
ling voor het mooiste 'Laatste
Avondmaal' dat ik ooit zag. Dat
van Dirk Bouts. Maar is het echt
'het mooiste'? Waarschijnlijk
was het de verrassing van het
onbekende. Ik had het schilderij
nooit gezien. Rafaëls 'School
van Athene' in de Sala della Seg
natura in Rome (Vaticaan) ken
de ik natuurlijk wel. Maar in de
zelfde 'Sala' schittert ook het
veel onbekendere 'Triomf van
de Godsdienst'. Geschilderd
door hetzelfde genie, maar met
nóg meer gevoel voor composi
tie en nóg pregnantere gelaats
uitdrukkingen. Later begreep ik
dat ik naar de aartsvaders had
staan kijken. En naar de profe
ten. En naar Dante en Julius II.
2. De grafkelder van Kagemni
(Sakkara, Egypte)
Aan de voet van de piramide
van Djoser, zouden we, omdat
we er zoveel moois over hadden
gelezen, de laatste rustplaats be
zoeken van grootvizier Ti. Maar
dat kon even niet. Dus wipten
we om de tijd te doden even
binnen bij de grafkelder van
buurman Kagemni, collega van
Ti. Het geluk van de onwetende.
Met steeds groter wordend en
thousiasme wandelden we langs
een sublieme, in steen gebeitel
de weergave van de manier van
leven in Egypte, vijfduizend jaar
terug. Een boottocht tussen de
papyrusvelden, drie vissers,
twee vrijende krokodillen, dan
sers, door het water wadende
ossen, vissen, een nijlpaard met
jong en een melkende boer die
een spantouw om de achterpo
ten van zijn koe had gebonden.
Wat waren we graag langer ge
bleven dan dat schamele uurtje.
1. Grand Canyon
(Arizona, Verenigde Staten)
Het ontzagwekkende van de
Grand Canyon zit 'm natuurlijk
ook in z'n afmetingen. Maar dat
is niet het enige. Héél groot im
mers, is vaak ook héél lelijk. Hier
niet. Komt door de kleuren.
Gloeiend oranje toen we op Ma
ther Point stonden, paarsig toen
we er in de vroege ochtend in
een schuddende helikopter
overheen scheerden, flamingo-
roze toen we in opperste verba
zing de door God gestucte kloof
inwandelden, knalrood toen we
op Plateau Point aan onze bo
terhammetjes begonnen, opaal
toen we 's avonds weer naar bo
ven klauterden. Het liefst waren
we afgedaald tot aan de Colora
do River die zich, vijftienhon
derd meter naar beneden door
het bruinrode steen beet Een
dag heen en een dag terug.
Maar toen we vier maanden
voor het begin van onze reis wil
den reserveren in de Phantom
Ranch, de enige lodge op de
Canyon-bodem, bleken we veel
te laat. Stom, geweldig stom!
Circus bij Disneyland
In juni zal in Disneyland Parijs het eerste themahotel ge1
worden: het Holiday Inn Disneyland Resort Paris. Het thema'
cus, en dat merkje zodra je over de drempel stapt. In de entl
staan drie levensgrote beelden van steigerende drcuspaard
'circus' vind je in de kamers terug, met name in de wijze u
ze gedecoreerd zijn. Het hotel heeft 325 gezinskamers, waar,
160 onderling met elkaar verbonden zijn. Plus een fitnessr 1
een overdekt zwembad, een kinderzwembad, een groot buili
ras en een park - met een meer erin - van io are.
Voor meer informatie: tel. 0800-0221155 of website
www.holiday-inn.com
Groningen
Hoewel Groningen geen provincie is die grote aantallen to
trekt, waarderen de mensen die er wél komen het toeristis<
duet Groningen toch met een dikke 7. Dat blijkt uit een ond
dat vorig jaar werd gehouden onder 3500 toeristen, die in C
gen, Friesland of Drenthe op bezoek waren. Friesland en D
zijn uiteraard wel uitgesproken toeristische provincies en d j
ren dan ook goed, met rapportcijfers van tussen de 7,5 en 1
zowel dag- als verblijfstoeristen. Groningen krijgt een 7,4
dagtoeristen en een 7,7 van de verblijfstoeristen. De geënqi
den geven trouwens wel aan de toeristische faciliteiten,
met name de slechtweeraccommodaties, in het noorden voi
betering vatbaar te vinden.
Het Jüdisches Museum in Berlijn, een grafiek van Escher in 3-dimen-
sionaal beton. Foto: Rob van den Dobbelsteen
door Runa Hellinga
Buitenlanders betalen het volle
pond bij de dierentuin in Boe
dapest. Daar is niets mis mee,
want waarom zou je toeristen
minder laten betalen dan ande
ren? Het punt is: zij zijn de eni
gen die het volle pond betalen.
Wie Hongaars spreekt, en dat
doen maar weinig buitenlan
ders, krijgt korting.
Niet dat het ergens met zoveel
woorden staat, maar het is wel
zo. Naast de kassa hangt een
bord met toegangsprijzen. Daar
is, in het Hongaars en in een
aantal buitenlandse talen, de
entreeprijs vermeld. Daaronder
staat, uitsluitend in het Hon
gaars, een lijst met kortingen. En
korting krijgt iedereen: volwas
senen, kinderen, studenten, be
jaarden. Mits je maar in het
Hongaars om een kaartje vraagt
De dierentuin is niet de enige
die dubbele toegangsprijzen
hanteert. Een jaar geleden werd
in Boedapest het Terreurhuis
geopend, in het voormalige
hoofdkwartier van de commu
nistische geheime dienst. Met
1.000 forint (pakweg 4 euro) is
de toegang voor Hongaren prij
zig. Maar buitenlanders betalen
maar liefst het drievoudige.
Vooral in de binnenstad, waar
alles duurder is dan elders, is
het niet ongebruikelijk dat res
taurants er twee kaarten op na
houden, een voor Hongaren en
een voor buitenlanders. De bui
tenlandse gasten betalen meer.
Omdat die praktijk wettelijk ver
boden is, heeft een enkele een
wat subtielere methode gevon
den: Hongaren en buitenlanders
betalen weliswaar dezelfde prijs
voor hetzelfde gerecht, maar op
de Engelse en Duitse kaart staan
alleen de duurdere gerechten
vermeld.
Ook hotels hanteren her en der
nog steeds verschillende tarie
ven en verontschuldigen zich
met het argument dat Hongaren
de hogere prijzen niet kunnen
betalen. Het vereist af en toe wat
jongleurkunsten bij de receptie,
want je moet natuurlijk
kijken dat de Hongaarse
geen buitenlandse gast a j
ogen komen. 1
Hongarije staat niet allee
die praktijken. In Praag
de het een tijdlang zelfs
risten meer voor hun ijsj
taalden dan Tsjechen. E<
bel prijssysteem was one
communisme overal in 1
Oostblok heel normaal. 1
landers betaalden stand;
(veel) meer voor hotels,
en vervoer.
In landen als Roemenië
garije is er nog steeds we
voor te zeggen. Veel Roe
en Bulgaren hebben een
gewoon laag inkomen ei
kale museumprijzen zijr
aan aangepast. Maar (we
toeristen kunnen makke
meer betalen, en de mui
nen dat geld goed gebru
prijsverschillen kunnen
lopen. Het kan gebeurer
een toerist in Bulgarije ii
museum 5 tot 6 euro nee
waar een lokale inwoner
eurocent naar binnen ka
De praktijk van dubbele
is in regelrechte tegensp
met de EU-regelgeving,
gaat van gelijke behande
Dat is voor Roemenië of
rije nog niet direct een p
bleem, maar dat ligt and
Hongarije, dat volgend j<
de unie wil toetreden. D
prijzen zijn bij wet verbo
zegt de Hongaarse staat!
taris voor toerisme, Gyöi
kely. „Het prijssysteem ii
aan dat in EU-landen, d<
voorwaarde voor toetrec
Dat lijkt logisch, maar v(
garen vinden dat nog ste
zo gewoon. Onlangs bes
regering dat de entree to
musea (90 procent van a
sea in het land) vanaf 11
tis is. Dat leidde tot een
sie op het moment dat d
sitie zich realiseerde datl
herroepelijk zou beteken
ook Nederlandse en Dui
risten voortaan gratis na
nen kunnen.
