Pimtulp, Pimbeeld, Pimmanchetknooj
REGIO
De kommetjes wisselen
Pim Fortuyn voor even naast Willem van Oranje
NAVRAAG
Leidsch Dagblad
Directie: B M. Essenberg, G P. Arnold
W MJ. Bouterse (adjunct)
E-mail: directie@damiatehdc.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van
der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct)
E-mail: redactie.ld@damiate.hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 323 508
Familieberichten fax 023-5150 567
ADVERTENTIES
071-5 356 300
Sprinters (rubrieksadv.): 072-519 6868
ABONNEESERVICE
071-5128 030
E-mail: abonneeservice@hdc.nl
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €19,60 (alleen aut ine)
p/kw €55,00 p/j €210,60
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 071-5128 030
ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV
c.q. de betreffende auteur.
HDC Uitgeverij Zuid BV, 2003
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de
verwerking van gegevens van abonnees van
dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens
worden gebruikt om gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
aan HDC Uitgeverij Zuid BV. Afdeling
Lezersservice, postbus 507,2003 PA Haarlem.
Woorden verouderen en
verdwijnen vervolgens uit
de taal. Vraag aan iemand
van onder de twintig of
hij of zij weet wat een
perronkaartje is en een
schaapachtige blik zal uw
deel zijn. Nee, dat weten
ze waarschijnlijk niet. Ze
hebben immers nooit
meegemaakt dat ze, voor
het luttele bedrag van 10
cents, een kaartje moes
ten kopen dat hen het
recht gaf het perron te
betreden.
Dat zo'n woord, dat ver
wijst naar een zaak die is
verouderd, verdwijnt, is
begrijpelijk. Maar waar
om zijn er steeds meer
mensen die geen uitdruk
kingen of spreekwoorden
meer kennen? Ik gebruik
te pas de uitdrukking dat
is botertje tot de boom.
Mijn gesprekspartner
keek mij stomverbaasd
aan. Wat mag dat in
's hemelsnaam beteke
nen', mompelde hij en ik
zag een lichte wrevel op
zijn gezicht. Hij kon het
duidelijk niet goed heb
ben dat hij iets niet wist,
terwijl dit toch zo'n
mooie, beeldende uit
drukking was.
De boom is hier een oude
vorm van bodem en let
terlijk staat er dus 'er is
boter tot aan de bodem
toe'. Boter was vroeger
een symbool van welvaart
en als er tot aan de bo
dem van het vat nog bo
ter zit, dan gaat het je dus
naar de wind. De uitdruk
king betekent 'er is voor
spoed, welvaart, over
vloed'. En vervolgens, om
nog iets anders positiefs
uit te drukken: 'ze zijn
heel erg op elkaar ge
steld', 'ze zijn erg lief voor
elkaar'.
Ook in het Leids verdwij
nen uiteraard allerlei
woorden en uitdrukkin
gen. Waarom? Omdat het
dialect achteruitgaat door
de invloed van het Stan
daardnederlands, door de
invloed van de media,
van het onderwijs. Kinde
ren spreken thuis geen
dialect meer en de streek
taal wordt dus niet meer
van vader op zoon, van
moeder op dochter door
gegeven.
In het Leids bestaat een
prachtige uitdrukking, die
precies het tegendeel be
tekent van de hierboven
genoemde met dat boter
tje en die bodem. De
kommetjes wisselen voor
'de vriendschap opzeg
gen'. Hoe moeten we ons
de oorsprong van die uit
drukking voorstellen? Wat
is een hoge vorm van so
ciaal verkeer? Althans
vroeger, tegenwoordig
geldt dat niet meer als zo
danig. Juist, met elkaar
koffie drinken, 'n Bakkie
doen. Je zit voor je huis
deur, op een omgekeerde
stoel. Kopje koffie in de
hand. De buren komen
ook naar buiten. Ook
kopje koffie in de hand.
'Komen jullie d'r even bij
zitten? Het wordt gezellig
en er volgen nog enige
bakkies. Na een uurtje
gaat ieder weer zijns
weegs. 'Laat de kopjes
maar staan. Die wassen
wij wel af. En na verloop
van tijd heeft de ene fa
milie de kopjes van de
andere en omgekeerd.
Maar dan ontstaat er on
enigheid, een niet bij te
leggen meningsverschil.
Beide gezinnen willen de
kopjes terug en daarmee
is aan de vriendschap een
einde gekomen: de kopjes
worden gewisseld.
Is het zo gegaan? Ik weet
het niet. Maar 't kan.
Kaken. Niet alleen verou
deren dialectwoorden
waardoor ze uit het dia
lect verdwijnen, het komt
ook voor dat woorden uit
de standaardtaal verdwij
nen die in het dialect blij
ven voortbestaan. Dat
geldt bijvoorbeeld voor
het woord kaken in de
betekenis 'braken', 'over
geven'. Het komt nog
voor in zeventiende-
eeuwse teksten.
Zo staat in de Versame-
linghe van Reysen' te le
zen: 'Maar zo dra zy de
saus proefden begonden
zy altemaal te kaken en te
spuwen'. Naar mijn we
ten is dit kaken nog gang
baar in Leiden en omge
ving en misschien ook
nog in West-Friesland.
Het is natuurlijk duidelijk
hoe het woord in deze
betekenis is ontstaan. De
malende, kokhalzende
bewegingen van de kaken
spelen daarin een crucia
le rol.
Ik zoek nog naar de bete
kenissen van de volgende
woorden en uitdn
gen; of althans, ik
graag van u weten
nog actief kent en
nog worden gebn
echte boek zette, kt
poeresie, uitz'n ki
zijn (van kinderen
zegd) en apiijpert
(eveneens van kin
gezegd).
Hans Heestermans
Met veel dank aai
Faessen, mevr. R.
wes (Stampersgat)
lem Kooreman en
Overdevest.
Reacties en tips vo
rubriek kunt u stu
naar de redactie vt
krant, postbus 54,
AB Leiden, onder 1
ding van de rubrii
naam 'Leids dialer
mailen naar de ai
kan ook: heester-
mans@inl.nl
De Haagse bergbeklimmer Ronald Naar ligt onder vuur. Hij zou heb
ben gelogen over het bereiken van de Pakistaanse Nanga Parbat
(8125 meter),
Alleen het erewoord van uit
1 1. 7 j het begin van
klimmers telt met meer zijn klimcarrière.
Navraag bij ED-
MOND ÖFFNER uit Lisserbroek, die in 1992 met Naar op de top van de
Mount Everest (8850 meter) stond.
In een open brief in een bergsporttijdschrift heb je er onlangs
voor gepleit dat klimmers voortaan gewoon met bewijzen moe
ten komen als ze claimen op een top
te hebben gestaan.
„We houden in de bergsport nog altijd
vast aan een honderd jaar oude regel:
een man een man, een woord een
woord. Toch had zelfs Edmund Hillary
vijftig jaar geleden een foto op de Eve
rest. Tegenwoordig heb je gps-appa-
raatjes en polscomputers die tot op de
meter nauwkeurig opslaan hoe hoog
je zit en dat jarenlang kunnen opslaan.
De technische middelen zijn er ruim
schoots, daarom wil ik van die oude
afspraak af."
Betekent deze eis het faillissement
van het vertrouwen tussen klimmers
onderling? Of is de bergsport einde
lijk volwassen geworden?
„Het beklimmen van een achtduizender is een topprestatie. Ande
re topprestaties worden tot op de duizendste seconde vastgelegd.
Ik spreek als cameraman, ik ben altijd met een camera de berg op
geweest. Ik vind dat ook wel iets bijzonders hebben. Als je iets
moois neerzet, ben je ook mans of vrouws genoeg om het vast te
leggen."
Verdwijnt dan niet een deel van de romantiek en het eergevoel?
„Op het moment dat Bart Vos en Mariska Mourik voor de rechter
staan over de vraag of Vos wel of niet op de Everest heeft gestaan,
dan heb je toch ook een bizarre situatie? Hou toch eens op, denk
ik dan. Kijk, dat je de honderdduizendste beklimmer van de Mont
Blanc ben, daar hoeft van mij geen verslaglegging van te zijn. Maar
als Himalaya-expeditie heb je te maken met sponsors. Tegenover
hen moet je zorgdragen voor bewijs."
Dus vanaf nu is een topclaim zonder foto geen geldige claim.
„Ik weet de oplossing ook niet. Het moet ook niet zo zijn dat er een
klimpolitie komt, of een Waarheidscommissie. Bergbeklimmen
doe je nou eenmaal daarboven op die berg, en daar staat geen
agentje."
Wat vind je van de beschuldigingen aan het adres van Ronald
Naar?
„Uit de grond van mijn hart: ik weet het niet. De enige die het weet
is Ronald. Met Bart Vos: idem dito. De enige die er iets over kan
zeggen is hij. Dat is het gekke, en daarom vind ik: je moet voor be
wijsvoering zorgen. Eigenlijk is een Himalayabeklimming een
soort kunstwerk, je bedenkt je dat je iets wilt in je leven. Dan kan je
op je reet blijven zitten, maar dat schiet niet op. Je komt uit je stoel
en gaat het organiseren. Je zet iets heel bijzonders neer. Je bent
een onderdeel van de historie. Het vastleggen is deel daarvan."
tekst: Silvan Schoonhoven foto: Dick Hogewoning
UIT DE ARCHIEVEN
COLOFON
Fortuyn-aanhangers zullen
zeggen dat het géén toeval is.
Symbolisch is het zeker. Het
beschadigde bronzen beeld
van Pim Fortuyn naast dat
van Willem van Oranje. De
laatste is de grondlegger van
de Nederlandse staat, de eer
ste liet het politieke bestel in
Nederland op zijn grondves
ten schudden. Op het terrein
van de Haarlemse brons
beeldgieterij Binder verkeren
de bronzen beelden voor een
paar dagen in eikaars nabij
heid. De vermoorde politicus
en de vermoorde prins. Een
bizar toeval.
Het levensgrote beeld van
Willem van Oranje ('de Zwij
ger'), gemaakt door Auke Het-
tema, is bij Binder afgegoten
en komt in Delft te staan op
de plek waar de vader des va
derlands in 1584 door Balt-
hasar G. werd neergeschoten.
Fortuyns beeld wordt in Haar
lem gerepareerd, nadat het
twee weken geleden was ont
hoofd tijdens het vervoer door
Rotterdam.
Het bronzen hoofd van For
tuyn is door de broers Willem
en John Hirs van de firma
Binder weer op de nek gelast.
Het is niet de enige beschadi
ging aan het beeld. De rech
terwijsvinger (van de 'at your
service'- hand) is afgebroken,
in het achterhoofd zit een for
se deuk en door de klap tegen
het viaduct is de rechtervoet
van de bronzen sokkel ge
scheurd.
Voor de reparaties hangt het
beeld van Fortuyn tijdelijk in
de takels, voorovergebogen,
met het gezicht naar de
grond. Met chirurgische pre
cisie vult Willem Hirs de deuk
in het achterhoofd op met
brons, daarna schuurt en
freest hij de plek glad.
Uitdeuken, zo legt broer John
uit, was onmogelijk. Dan had
den ze een gat in het hoofd
moeten maken om er van
binnenuit met een hamertje
bij te kunnen.
Straks moeten de reparaties
alleen nog op kleur worden
gebracht - patineren in vak
jargon - en dan zal er van de
schade niets meer te zien zijn,
verzekeren de broers. D
volle werkdagen zijn ze
mee bezig. c
Binder kreeg de opdracl
de eigenaar van het bee t
makelaar/tv-presentato
ry Mens, die meer bron
objecten in onderhoud
bij het bedrijf. Begin mt j
wordt Fortuyn weer opj n
haald en naar Keukenht
bracht.
Bronzen Pim zal dit ma;
gend worden vervoerd.
Arnout Heemskerk
ANNO 1953, Zaterdag 25 April
ROELOFARENDSVEEN - Roelofarendsveen heeft al meer dan 50
jaar aardbeien-cultuur. Geëxporteerd werden deze vruchten pas om
streeks 1920, toen enkele tuinders aardbeien onder glas tot rijping
brachten en daardoor bereikten, dat de producten enkele weken eer
der aan de markt konden worden gebracht. Was voorheen Amsterdam
de grootste afnemer, de onder glas getrokken aardbeien vonden gre
tig aftrek in Engeland. In 1924 gingen de eerste zendingen per vlieg
tuig naar deze nieuwe afnemer. De komende jaren ging men talrijke
broeiramen maken. De afzetmogelijkheden naar het buitenland wer
den aanmerkelijk vergroot. In hoeverre de aardbeienteelt de kurk is,
waarop Roelofarendsveen drijft blijkt uit het feit, dat niet minder dan
130.000 ramen of 150.000 m2 met aardbeien zijn beteeld.
ANNO 1978, dinsdag 25 april
OEGSTCEEST - „De wens van de ouders, al vanaf 1968, naar meer
uniformiteit van het onderwijs op de lagere Montessorischool vormt
de grondslag, die nu waarschijnlijk tot de opheffing ervan leidt,"
zegt het schoolhoofd van de Oegstgeester Montessorischool. De
school staat op het punt aan het eind van dit schooljaar te verdwij
nen. De 59 leerlingen worden ondergebracht op gelijke scholen in
Leiderdorp en Wassenaar. Foto: archief Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
gironummer 57055 t.n.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA
Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d.(datum van
plaatsing) of door contante betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad,
Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
HDC 970
Keukenhof speelt prominente rol in eerste herdenking van Fortuyns sterfdag
VRIJDAG 25 APRIL 20<£
Willem Hirs vult de achterkant van het hoofd van Fortuyn
op met brons. Foto: United Photos De Boer/Poppe de Boer
dachten:Als het partijkantoor
wordt wat ik denk dat het woril
past het mooi in de hal", zegtpi
heimzinnig. „Anders vinden vie
een mooie plaats voor het karpt
De reden voor de geheimzinnk
is simpel: „We zijn op dit moipr
met verschillende locaties bez}<
zijn er nog niet uit met de gen» i
maar in augustus willen we ve^j
zen. Op die dag komt dus ooki:
beeld naar Rotterdam.te
Als het goed is, heeft de Maasic
dus vanaf augustus drie beeldjt.
Pim Fortuyn: de twee beeldenre
Mens en Du Barry en een beeL
de Stichting Beeld van Pim. D|g
ste standbeeld wordt op 6 me})'
huid en komt te staan op de Kjr
Hoogstraat, tegenover het Hisfe
Museum. Volgens de stichting
prima plaats: prominent, in d|U
tram en dicht bij het stadhuisjr
het beeld, een buste op een zii
in totaal 4,50 meter hoog, zijmr
replica's te bestellen. Die beelji
hoogte ongeveer 28 centimeté.
ten 35 euro. Wie zeven euro njli
overmaakt ontvangt een specfc
plaatje met daarop de origineb
handtekening van Pim Fortuyti
Niet alleen Rotterdam, ook Aid
dam heeft zijn Pim Fortuynbde:
Amsterdam heeft zelfs een strlU
voor omdat de professor in hev
senbeeldenmuseum Madamèi
saud's geflankeerd wordt dooiii
neth en Carla, zijn twee hondjr
viervoeters hebben daarvoor
een poseersessie van drie uurjn
ten doorstaan. Fortuyn en zijijt
hondjes zijn vanaf eind april tn
in een tijdelijke tentoonstellirjf
Madame Tussaud's. .Achter i
schermen wordt nog hard je
om het decor, het beeld en
hondjes op tijd af te krijgk
naam van de onthuller el
precieze datum blijven»
even een verrassing." fj
Wie niet genoeg heeftd
het aanbod aan stanto
den, niet kan wachter
de Pim Fortuyn-tulpt
de bloemist liggen itf
toch nu al een herije
aan Fortuyn in huift
kan de herdenking^1
manchetknopen nP
Fortuynfamifiewail)
stellen. De kosten k
van liggen tussen de:
euro (zilver) tot 49|o
goud of witgoud).b
versspelden zijn e
de prijzen variëb
tussen de 49 j»
zilveren sp|t>
249 eurolv
een wil}
den. v
d
Gt.
I"
prima dat de LPF van plan is om met
het bronzen 'At your service' het
nieuwe partijkantoor in Rotterdam
te sieren. „Dat doen ze maar. Zoals
bekend had ik graag gezien dat het
standbeeld een prominente mooie
plek in Den Haag zou krijgen, maar
dat idee is door de gemeente niet ge
waardeerd. Dat is jammer. Maai
nogmaals, ik heb verder niets meer
met het beeld te maken en hoef ook
niet bij die plechtigheid te zijn. Dat
heb ik niet nodig. Weet u, de meeste
mensen die Pim herdenken, hebben
hem nog nooit de hand geschud.
Het lijkt mij beter om mijn her
inneringen aan Pim
voor mezelf te hou
den. Op 3 mei ga ik
lekker op vakantie,
de hele 6 mei-her-
hem wel op mijn eigen manier."
Het beeld dat nu van de LPF is, werd
twee weken geleden letterlijk in een
klap wereldberoemd toen het bij het
transport van Lisse naar Rotterdam
werd 'onthoofd' bij een te laag via
duct. Op de plek waar dat geknakte
beeld terecht moest komen, de voor
tuin van Fortuyns huis aan het G.W.
Burgerplein, verrees een dag later
het brons dat veilig in een kist in Lis-
se was achtergebleven.
De gehavende versie is voor repara
tie naar Haarlem gebracht, waar het
blijft tot 3 mei. Dan gaat het terug
naar Lisse omdat het
beeld een week in
Keukenhof blijft
staan. „Leuk
toch voor
Keukenhof.
Het zal ze
ker extra
toeristen
trekken",
is het
laatste
wat Mens
over het
standbeeld
kwijt wil.
LPF'er André
de Jong coör
dineert de her
denkingsdag en
houdt ook de
plannen rond
het standbeeld
in de gaten.
Hij heeft al
een plek
inge-
c
Over twee jaar ligt-ie bij de bloemist:
de Pim Fortuyn-tulp. Van de witte sta
tige tulp, een zaailing van de veel ver
kochte Yokohama, bestaan nu al zo'n
tweeduizend kilogram tulpenbollen
maar in bloembollenland is dat nau
welijks meer dan een handjevol. „De
bollen worden nu opgeplant om te
worden vermeerderd. In 2005 zullen
er wel genoeg zijn voor de bloemis
ten", zegt Henny van der Voort van
bloembollenbemiddelaar SBC Lisse die
de vertegenwoordiger is van de eige
naar van het nieuwe tulpenras.
De Pim Fortuyn wordt op 6 mei,
precies een jaar na de dag dat de
Rotterdamse politicus in Hilversum
werd vermoord, gedoopt. Dat ge
beurt met een bijzondere plechtig
heid in Keukenhof, waar de familie
van Fortuyn, zijn vrienden, de Ka
merleden van de LPF, de demissio
naire LPF-ministers en -staatssecre
tarissen en andere genodigden acte
de presence zullen geven. Volgens
de website van de Lijst Pim Fortuyn
is overigens iedereen wel
kom. „Deze bijeen
komst is open
baar. U dient
echter wel
de toegang
tot de
Keu
ken
hof
te betalenaldus de site.
De doopplechtigheid, die om 14.00
uur plaatsvindt, is de opmaat van
een andere ceremonie: de officiële
overhandiging van een van de twee
Fortuyn-standbeelden die in op
dracht van Harry Mens door Daph
ne du Barry zijn gemaakt. Dat beeld
wordt 3 mei naar Keukenhof ge
bracht waar het een weekje in het
Prins Willem Alexanderpaviljoen
blijft staan.
Harry Mens zal echter niet bij die
plechtigheid aanwezig zijn. Hij ge
niet dan van een weekje vakantie in
het buitenland. „Het standbeeld heb
ik al aan de LPF gegeven, ik heb er
dus helemaal geen bemoeienis meer
mee. Op een gegeven moment moet
je de knoop doorhakken, als je ziet
dat je niet bereikt wat
je voor ogen stond.
Voor mij is dat
boek gesloten.
Het boek-Pim
daarentegen
zal ik nooit
dichtslaan."
Mens
vindt
het
