KUNST
Elke Johannes Passion
heeft een eigen karakter
CULTUUR
Veel geknutsel in objecten
van Evert Rodewijk
'Ouwe jongen' Steve Wynn
is nog lang niet versleten
R6
Carver speelt
menselijk
onvermogen
Laatste Avondmaal op Sint Pietersplein
Gergiev Festival in teken van Prokofjev
euwen. Publiciteitsfoto
Teeuwen
Leiden
De Leidse Schouwburg
i woensdag 4 juni een
orstelling ingelast van
er Hans Teeuwen. Het
een inspeelvoorstelling
nieuwe programma
yof love'. De kaartver-
gint vandaag. Volgens
burgdirecteur Bart van
speelt Teeuwen volgend
alleen in grote zalen en
us niet meer in Leiden
ijn.
rschotenaar
muziekprijs
ioten - Voorschotenaar
oiman heeft de Martin
ïprijs gewonnen. Hij
muziektheorieprijs, die
e jaar in Gent wordt
a, voor zijn artikel 'Oli-
iiaen en de Franse har-
dit artikel, dat in no-
13 in het tijdschrift
iektheorie wordt ge-
1, maakt Mooiman
van de verwantschap
Franse harmonie en
van organist/compo-
Messiaen.
samen
The Dead
icisco - Poplegende
in treedt binnenkort
;ren op met de overge-
den van de Californi-
band Grateful Dead,
noemt zich sinds de
voorman Jerry Garcia
d. Het is zestien jaar
lat Dylan met de groep
)ylan geeft negen con-
et de groep.
neltje speelt
de Jongen
De 13-jarige acteur
Stkamp speelt de
I in de film 'Kees de
jdie eind dit jaar uit-
jltkamp vertolkte vier
(den ook de hoofdrol in
ucces 'Kruimeltje'. In
Jre film, gebaseerd op
[jvan Theo Thijssen,
pnnah Cheney (13) de
losa Overbeek, de
|fde van Kees. De Leid-
chrijver Bob In 't Hout
phet boek totfilm-
p regie is in handen
ré van Duren.
muziek recensie
Hans Keijzers
Concert: Steve Wynn the Miracles.
Gezien:15/4, Q-bus, Leiden.
In een interview gaf Steve Wynn
onlangs aan dat hij een song
soms binnen vijf minuten klaar
heeft. Klasse natuurlijk, als je dat
kunt. Wynn die eind jaren tach
tig met The Dream Syndicate
een wereldconcert gaf in het
LVC kan bouwen op een aardig
portie krediet, maar solo is het
voor de Amerikaan na het uit
eenvallen van de invloedrijke
cultband behoorlijk kwakkelen
geweest. Wel bracht hij een di
arree aan platen uit, maar daar
bij werd meer gekeken naar de
kwantiteit dan de kwaliteit. Met
'Here come the Miracles' en het
pas verschenen 'Static Trans
mission' geeft Wynn weer de
kwaliteitsdraai aan zijn werk en
laat hij zoals in zijn goede jaren
de gitaar flink scheuren.
In Q-bus kiest Steve Wynn
noodgedwongen voor een con
cert met een meer akoestische
inslag. Drumster Linda Pitmon
is nog niet helemaal hersteld
van een duimkwetsuur en doet
eigenlijk alleen in de blessuretijd
van het concert mee. 'The side
I'll never show", 'California Sty
le' en 'Carolyn' worden zo te
ruggebracht tot een veredelde
twee meter sessie voor drie he
ren.
Dat rustige eerste gedeelte blijft
recht overeind staan mede
doordat de degelijke Ameri
kaanse liedjessmid Wynn een
pareltje van een gitarist naast
zich heeft staan. De jonge Jason
Victor weet op een uitgekiende
wijze zijn spel te doseren, soms
zeer ingetogen, met een geraffi
neerde sobere slide dan weer
met spetterende gitaarerupties
zoals in het tweede gedeelte van
de set. Want daar lag ontegen
zeggelijk gisteravond de kracht
van het concert.
Nadat drumster Linda Pitmon
haar plaats had ingenomen -
snaredrum voor de rechterhand
en sambaballen in de gebles
seerde linker - speelt Wynn het
dak van Q-bus. Met 'The Am-
bassaor of Soul' en 'The Days of
Wine and Roses' van het de
buutalbum van The Syndicate
laat Steve Wynn zijn heftige psy
chedelische kant doorkomen.
Gitarist Jason Victor geselt zijn
gitaar bij 'Amphetamine' en het
intense 'John Coltrane Stereo
Blues'. Echt een dampend setje
van een ouwe jongen die geluk
kig nog lang niet versleten is.
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Johannes Passion door het Leids
Kamerkoor o.l.v. Ton Beckers, het
Brederode Consort o.l.v. Henk Cijzen en
het Haarlemmermeers Oratoriumkoor
Excelsior o.l.v Sytze Stel Gehoord: 6/4,
Petruskerk, Leiden, 12/4, Oudshoomse
Kerk, Alphen a/d Rijn en 15/4, Geref.
Kerk, Nieuw-Vennep.
In en om Leiden zijn dit jaar
tenminste vier Johannes Passio
nen uitgevoerd. Drie ervan zijn
het vergelijken waard. Zo voerde
het Leids Kamerkoor het werk
uit in de Petruskerk. Met een ka
merkoor verwacht je een klei
ner, transparanter klankbeeld
dan bij een oratoriumvereni
ging, die veel meer zangers telt,
die meestal minder geschoold
zijn. Het koor van Beckers stelde
geenszins teleur; bracht een so
bere, ingetogen uitvoering, die
indruk maakte. Maar die verge
leken met vorig jaar iets lager
scoorde. Over de hele Johannes
lag een waas van matheid, die
een enkele keer te traceren viel.
Zo bleef het schitterende slotko-
raal, dat als een rots van overtui
ging en hoop kan blijven han
gen, achter bij de andere evoca
tieve, prachtig gezongen kora
len. Fraai homogeen en gescan
deerd weerklonken de turbae. In
'Ware dieser nicht ein Übeltater'
gonsde het orkest eensgezind
mee op de hitsige inhoud van
de tekst. Het ad hoe samenge
stelde orkest verdient lof, zowel
in de grote orkestpartijen als in
kleurrijk openbloeiende, of juist
ingetogen soli.
Op de bassen na getuigden alle
solisten van een merkwaardige,
hel doordringende klankkleur.
Daarentegen was de bas Jelle
Draijer vervuld van een wel
haast omfloerste innerlijke be
wogenheid, het lichtende mid
delpunt van deze uitvoering.
Ook de moeiteloos wendbare en
gloedvolle stem van de nog zeer
jonge Wiard Witholt is waard
om gememoreerd te worden.
Het Brederode Consort uit Al
phen is een vocaal en instru
mentaal ensemble dat zich toe
legt op muziek uit de barokpe
riode. In deze Johannes viel
eveneens veel te genieten. Zo
zongen de sopranen uitgespro
ken vitaal, mooi articulerend en
prachtig homogeen. De koralen
gaf Gijzen stuk voor stuk een ei
gen karakter. Klonk bij Beckers
het slotkoor weinig energiek, het
Brederode Consort zong voluit,
evocatief 'Herr Jesu Christ, er-
höre mich, ich will dich preisen
ewiglich'. De hele uitvoering
ademde een bevlogen, directe
dramatiek met bloedstollende
turbae en prachtige solistische
momenten.
De fraaiste stem had de bas
Robbert Muuse. Hij nam zijn
rol, evenals de alt, zeer serieus.
In de kleine partijen zong én
speelde hij Pilatus. De weerbars
tige aria 'Eilt, eilt, ihr angefocht-
'nen Seelen' blies hij nieuw le
ven in. Van de tenor evangelist,
tevens ariazanger Richard Prada
kan maar één ding gezegd wor
den: twee rollen kan hij niet aan.
Zijn stem liet het zeer geregeld
afweten. Zong de sopraan Mar
jolein Niels makkelijk maar te
glad, Eline Harbers legde veel
meer haar ziel en zaligheid in de
altaria 'Es ist vollbracht'.
Gisteravond voerde het Haar
lemmermeers Oratoriumkoor
Excelsior deze passie uit, en we
derom was ik onder de indruk
van wat een gewoon koor ver
mag. Het betekent niet dat alle
hoge a's loepzuiver waren, ook
niet dat het tekort aan mannen
niet hoorbaar was, maar toch:
prachtig gescandeerde, beteke
nisvolle turbae met vooral hel
dere sopranen, een bijna overal
overtuigend alert orkest dat
spannend inspeelde op sferen
en affecten. Koralen die gewel
dig mooi, door puntige articula
tie en geraffineerd gedoseerde
dynamiek, inhoudelijk straal
den. De allermooiste aria van
deze Johannes was 'Zerfliesse,
mein Herze, in Fluten der Zah-
ren' door de sopraan Diane Ver
doodt aangrijpend mooi ver
tolkt. Niet overdreven, maar met
een fantastische techniek, een
glanzend wendbare stem en een
groot inlevingsvermogen naar
de luisteraar toe. Ludwig van
Gijsegem leefde zich flamboyant
uit, op andere plaatsen schuch
ter, verwonderd of bedroefd, in
de rol van verteller. Met een gro
te innerlijke kracht zette de bas
Hans de Vries Jezus neer als ie
mand met een ontzagwekkend
overwicht, én overgave aan zijn
lot dat hij willens en wetens op
zich nam.
woensdag 16 april 2003
theater recensie
Susanne Lammers
Voorstelling: 'Onbegonnen Werk' door
Carver. Gemaakt en geschreven door
Beppie Melissen, Leny Breederveld, René
van 't Hof, Peer Mascini en Jim van der
Woude. Regie: Helmert Woudenberg.
Gezien: 15/4, LAKtheater, Leiden. Nog te
zien: 16 t/m 19/4, aldaar.
Vorig jaar stond in het teken van
het muizenfeuilleton Pi, Po, Pu,
Pa Pé; in de nieuwste voor
stelling kiest Carver voor een
collage van meer en minder uit
gewerkte beelden. 'Onbegonnen
Werk' heet het, en hoe onmoge
lijk het ook lijkt, ze zeggen veel
over zoiets onbeschrijflijks als
het leven zelf. Het begint met
scherpe observaties die vertaald
worden in altijd schrijnende en
vaak oerkomische schetsjes.
Peer Mascini, als een opper
priesterlijke tovenaar uitgedost,
praat met ontsporende teksten
de verwarring naar een hoogte
punt. Wie diep wil graven, zou
kunnen stellen dat hij de ratio
verbeeldt, die de mens alleen
maar op een dwaalspoor brengt.
Daaromheen spelen René van 't
Hof, Leny Breederveld, Jim van
der Woude en Beppie Melissen
de menselijke ontoereikend
heid.
Het begint al geniaal, met een
grote doos waaruit geklop en
gekras klinkt. Dan prikt Van 't
Hof een vinger door het karton
en heel langzaam groeit het gat
en wurmt hij zich, het gezicht
op verbeten, uit het ei. Zelden
zie je het moeizame geboren
worden en de eerste wankele
schreden sterker verbeeld. Van
't Hof kan heel mooi onhandig
doen, maar hij excelleert ook in
het trefzekere. Als schootbelust,
jong hondje en als etnische
stokkenvechter beweegt hij ver
beten sierlijk en gesmeerd.
Beppie Melissen en Leny Bree
derveld houden zich meer bezig
met verbaal sadomasochisme.
Ze zetten bijvoorbeeld een cha-
otica tegenover een precieze en
het stapelen van steeds vreselij
ker wordende zinnetjes, het be
leefd en voorzichtig uit de hand
laten lopen, is akelig raak. Melis
sen is ook prachtig in een zeer
herkenbare onzekere-mensen-
tirade, waarin je door Jim van
der Woude als Rus tot twee keer
toe op het verkeerde been wordt
gezet.
Niet alle ideeën zijn om in te
lijsten, maar Carver heeft zulke
scherpe ogen, dat in elke scène
toch zeker één moment eruit
springt. Bovendien is 'Onbegon
nen Werk' een lust voor het oog,
een kleurrijk plaatjesboek, dat
eüidigt met een buitengewoon
poëtisch, maar in feite zeer
grimmig beeld. Van illusies over
het leven laat Carver weinig
heel, en toch word je erdoor ge
sterkt.
rome - De Russische kunstenares Natalia Tsarkova poseert voor haar schilderij van paus Johannes Paulus II
in haar studio in centraal Rome. Tsarkova hoopt haar meest recente werk, een verbeelding van het Laatste
Avondmaal, op de voorgevel van het Apostolisch Paleis in Rome te mogen projecteren. De kolossale projec
tie, van zo'n veertig bij veertig meter, zou morgenavond - op Witte Donderdag - op het Sint Pietersplein te
zien moeten zijn. Foto: Reuters/Max Rossi
rotterdam/anp - Het Gergiev Festival in Rotter
dam staat dit jaar geheel in het teken van de mu
ziek van de Russische componist Sergej Prokofjev.
Het evenement van 4 tot en met 13 september in
de Doelen en de Rotterdamse Schouwburg omvat
onder meer zeven symfonische concerten, tien
pianorecitals, opera, ballet, toneel, kamermuziek,
historische films en een symposium. Het is daar
mee het grootste festival dat ooit in Nederland
aan Prokofjev is gewijd.
Onder leiding van chef-dirigent Valery Gergiev
van het Rotterdams Philharmonisch Orkest con
centreert het tiendaagse muziekspektakel zich op
het thema 'de verloren zoon'. Het is een verwij
zing naar het leven van Prokofjev, die in 1891 in
Oekraïne werd geboren. Hij verliet na de Oktober
revolutie in 1917 Rusland, maakte furore in het
Westen om uiteindelijk tot ieders verbazing weer
naar zijn geboorteland terug te keren.
De tien festivaldagen volgen Prokofjev op zijn reis
naar huis, een tocht van het Parijs van 1927 naar
het Moskou van 1947. In deze periode maakte hij
beroemde werken als 'Peter en de wolf, 'Romeo
en Julia',' Ivan de Verschrikkelijke' en het ballet
'De Verloren Zoon'.
Het Gergiev Festival beleeft zijn achtste editie.
Kunstwerk van Evert Rodewijk. Fc
schijnlijk doet het er niet zoveel
toe wat het precies voorstelt.
Zoals je met verf en linnen een
abstract schilderij kunt maken
waarin de toeschouwer van alles
en nog wat kan zien. Zo kan dat
ook door een aantal voorwerpen
samen te brengen.
Eindeloos rijgt Rodewijk zijn
spulletjes aan elkaar. Soms is
dat grappig. Een vliegtuig geeft
hij bijvoorbeeld als vleugels de
hoom van een speelgoedtele
foon, terwijl hij aan de neus van
het toestel een klein vliegtuigje
heeft bevestigd dat dienst doet
als propeller.
En in een hoek van de expositie
ruimte zien wij een model van
een zonnestelsel. Het is vervaar-
j: Henk Bouwman
digd van ijzerdraad, met daar
aan vastgemaakt een aantal bal
letjes en trechters die de hemel
lichamen voorstellen. Hoewel
Rodewijk veel van zijn objecten
aan het plafond hangt, is het
amusant om te zien dat hij daar
in dit geval juist van heeft afge
zien. Het zonnestelsel staat na
melijk op een onderstel met
wielen. Het wekt geen ontzag
op, wij kunnen ermee doen wat
wij willen.
Toch is de artistieke waarde van
deze objecten beperkt. Nadat je
er twee of drie hebt gezien, weet
je het eigenlijk wel. Sterker nog:
met een beetje handigheid
maak je de vierde en de vijfde
gewoon zelf.
beeldende kunst recensie
Bernadette van der Goes
Expositie: Objecten van Evert Rodewijk.
Prijzen: 40 t/m 1.700 euro. Te zien: t/m
29/4, ma t/m do 9-18 uur, vrij 9-21 uur,
za9-16 uur, De Watertoren, Noordhoek
5, Roelofarendsveen.
De bovenste verdieping van De
Watertoren in Roelofarendsveen
is gevuld met een aantal
vreemdsoortige objecten van
plastic. Maker Evert Rodewiik
stelde ze samen uit gebruiks
voorwerpen en kinderspeel
goed. Is dit kunst of geknutsel?
Dat is een vraag die vrijwel di
rect opkomt bij het zien van dit
alles.
Een deel van de ruimte wordt
ingenomen door een hangende
witte bol waar tegenaan allerlei
gekleurde voorwerpen zijn ge
plakt.
We zien dopjes, staakjes, pud
dingvormpjes, plastic schaapjes
en een miniatuurolifant. Verder
steken er twee langere sprieten
uit de bol. Ze zijn opgebouwd
uit plastic buisjes en kralen. En
ook hier heeft Rodewijk allerlei
plastic dieren aan zijn bouwsels
toegevoegd. Wat wil hij met dit
werk uitbeelden? Is het een sa
telliet? Een wetenschappelijk
model om de samenstelling van
een ingewikkelde chemische
stof inzichtelijk te maken? Of
worden we hier geconfronteerd
met een ruimtewezen dat ons
met zijn gevaarlijke tentakels
bedreigt?
Het kan allemaal, en waar-
Leiden en de regio bestaat grote belangstelling voor
sionele en amateuristische kunstbeoefening. Heilig Vuur
t stad- en regiogenoten die musiceren, zingen, dansen,
leelspelen, fotograferen of op andere wijze actief zijn.
Vandaag: Moeders Mooiste uit Leiden.
opping op het creatieve
at is theatersport in een
dop, volgens Marcel
„In een toneelstuk staan
haal en de personages
voren vast. Bij theater-
Wordt alles ter plekke be-
Er ontstaat iets onder de
an het publiek. Dat
het een hele eerlijke
an theater."
weet waarover hij praat,
lefent deze 'sport' in-
s al tien jaar, waarvan
ste vijf bij Moeders
e in Leiden. Dat bete
ins per week 'trainen' en
arkeer per jaar een
rijd' spelen, zowel 'uit'
lis'. En hoewel deze
ijden het hart van de
sport vormen, gaat de
ihand liggende analogie
voorbeeld een voetbal-
titie niet op. „Winnen is
k niet belangrijk. Er is
lijks competitie."
e regels op een rijtje. Tij
en avondje theatersport
twee teams van elk vier
spelers tegen elkaar. De teams
kiezen om de beurt een game,
wat zoveel wil zeggen als de
spelvorm waarin een scène
wordt gegoten. „In totaal zijn
er wel meer dan honderd
games", zegt Voogt. „'Drie in
de pan' bijvoorbeeld. Bij die
spelvorm speel je een scène
één keer neutraal en daama op
drie verschillende manieren.
Dat kunnen drie emoties zijn,
maar ook drie film- of muziek
stijlen."
Een ander vast gegeven zijn de
drie juryleden. Zij geven pun
ten voor techniek, inhoud en
amusement. Zijn de toeschou
wers het niet met de jury eens,
dan kunnen ze hun ongenoe
gen met behulp van een welge
mikte natte spons kenbaar ma
ken. En dat is niet de enige
participatie die van het publiek
verwacht wordt Iedere spel
vorm vraagt om de invulling
van een aantal basisgegevens:
beroepen, emoties, locaties, re
laties, noem maar op. De toe
schouwers mogen hun voor-
„Het is belangrijk erop te vertrouwen dat er altijd wel iets in de je opkomt wanneer je op het podium
staat." Foto: Ronald Segaar
keuren luidkeels kenbaar ma
ken.
„De relatie met het publiek is
daardoor wel enigszins dub
belzinnig", grijnst Voogt. „Aan
de ene kant probeer je het pu
bliek te behagen, krijg je vaak
hele positieve reacties. Aan de
andere kant is het ook zo dat
de toeschouwers de meest idi
ote dingen proberen te beden
ken, om het je zo moeilijk mo
gelijk te maken."
Het vraagt dan wel enig lef, om
zonder tekst, zonder rol, zon
der enig idee het podium op te
stappen, beaamt Voogt. „Ver
trouwen is daarbij heel belang
rijk. Vertrouwen dat er altijd
wel iets in je opkomt. Vertrou
wen ook dat iemand anders
het wel oppikt wanneer je het
zelf even niet weet." Belangrijk
is daarom om de drang tot ori
ginaliteit te laten varen. „Want
op het moment datje origineel
wilt zijn, ga je al nadenken over
wat je doet. En dat blokkeert
het creatieve proces."
Wie eenmaal zijn angst over
wonnen heeft, krijgt er veel
voor terug, zeggen Voogt en
ook Richard Weenink. „Ik ben
er een stuk extroverter door ge
worden", zegt Weenink. Voogt:
„Ook in het dagelijks leven heb
ik een stuk meer zelfvertrou
wen gekregen. Het toespreken
van een grote groep wild
vreemden gaat me een stuk ge
makkelijker af." Maar bovenal
is er het spelplezier, benadruk
ken ze. Het idee dat je mag im
proviseren, zeggen wat je wil,
doen wat er in je opkomt.
Weenink: „Als ik op donder
dagavond naar de training
fiets, heb ik echt zo'n gevoel
van: hè lekker, alles mag weer."
Moeders Mooiste speelt vrij
dag 25 april een 'thuiswed
strijd' in theater Imperium,
Oude vest 33e, Leiden. Reser
veren: tel. 071-5141141.
Rody van der Pols
