OORLOG IN IRAK
Groot-Brittannië en VS botsen
Chaos houdt hulporganisaties buiten Irak over armloos jongetje AU
Engelse lezers hebben
genoeg van de oorlog
Watban Ibrahim:
vervreemd van Saddam
Landen verschillen van mening over aanpak van Syrië
Prinsheerlijk in de stoel
Gesprekken
luiden periode
na oorlog in
Medici slaken noodkreet
liners
=#iden in Irak
t - Nabij een fabriek
iegranaten in de
de stad Karbala in
i -.in van Irak hebben
mse militairen gisteren
aven scheepscontai-
3.] laboratoriumnitrus-
nden. Bij de vind-
1 o\ rd ook een paar hon-
>ese aan documenten aan-
s. B Onderzocht wordt of
gel< ners mobiele labora-
>eta r de aanmaak van che-
r E d biologische wapens
idei Amerikaanse minister
s inlandse zaken Colin
dd weerde eerder dit jaar
jn Veiligheidsraad van de
ten! e Naties dat Irak over
cent ia beschikte die door
jland werden rondgere-
b intdekking te voorko-
>mi l hoofd van de VN-wa-
aut cteurs, Hans Blix, zei
t o zulke laboratoria ner
en en aangetroffen.
ibi wil
>n« politieke rol
rwa
ma - Ahmed Chalabi, de
i ei e Iraakse oppositielei-
voor zichzelf geen rol
Eui jd in een nieuwe rege-
en ak, maar wil wel mee-
v iet de wederopbouw
ïmi aatschappij. Dat heeft
eci en in een vraaggesprek
/an ranse krant Le Monde
k )e leider van het Iraaks
jetj 1 Congres (INC) ver-
|iiet de politiek in te
ntt Absoluut niet. Ik ben
didaat voor welke post
Chalabi keerde vori-
temg naar zijn geboor-
i meer dan veertig jaar
itenland te hebben ge-
ie restaurant
ad heropend
Het chicste restaurant
ld. Nabil, is heropend,
van de duurste eet-
lid van de Iraakse
waren drie weken
igens de oorlog op
Eigenaar Nabil
„jloot gisteren het
lioor onbepaalde tijd
"'weg te halen. In ver-
de aanwezigheid van
iders in de stad, waren
in maart al 50 pro-
jen. Na de herope-
it restaurant nog duur-
irden en voor alle Ira-
taalbaar. Voor een
de klant geen 4,
illar neertellen. Kip
iten doen in het Nabil
18 dollar, tegen 5 dollar
Id-ien geleden. Het gemid-
is van een Iraakse
Iaajaris was voor de oorlog
tnÏ20 dollar.
dinsdag 15 april 2003
Jnige dinars
tn in waarde
bagdad/anp - De eerste man uit
de familiekring van de Iraakse
president Saddam Hussein is
opgepakt. De arrestatie van
Watban Ibrahim Hassan al-Ti-
kriti werd gisteren door het Cen
traal Commando van de Ameri
kaanse strijdkrachten in Qatar
bevestigd.
Watban is een van de drie half
broers van Saddam Hussein. Hij
werd geboren uit het tweede
huwelijk van Saddams moeder,
Subha Talfah. Zijn familieband
verzekerde hem van een hoge
positie binnen het Iraakse regi
me, maar de laatste jaren was
hij vervreemd van Saddam.
De arrestatie van Watban had
zondag plaats nabij de grens
met Syrië in de buurt van de
stad Mosul. Hij is een van de 52
leden van het regime die zijn
opgenomen in het door de
Amerikanen vervaardigde kaart
spel met de afbeeldingen van
Saddam en zijn meestgezochte
vertrouwelingen.
Na een carrière binnen de vei
ligheidsdiensten werd Watban
op 5 september 1993 tot minis
ter van binnenlandse zaken be
noemd. Hiermee bereikte hij het
toppunt van zijn macht. Maar
een echte vertrouweling van
Saddam Hussein werd hij nooit
en hij verloor zijn ministerpost
al weer twee jaar later, vermoe
delijk door toedoen van Sad
dams oudste zoon Uday.
In dat datzelfde jaar raakte hij
gewond bij een schietpartij. Vol
gens geruchten liepen de span
ningen binnen de familie zo
hoog op dat Uday zijn oom
Watban in het been schoot.
Udays krant Babil meldde later
dat hij per ongeluk gewond was
geraakt tijdens een feest.
In de jaren daarop werd de
macht van de halfbroers van
Saddam Hussein verder be
perkt. Pas in 1999 traden ze voor
het eerst weer in het openbaar
op met de 'grote leider'. Op 27
december van dat jaar kregen
Watban en zijn broers Sabawi
en Barzan medailles van de pre
sident opgespeld vanwege hun
bewezen moed en verdiensten.
Na zijn ministerpost werd Wat
ban Ibrahim Hassan al-Tikriti
tot presidentieel adviseur be
noemd. Die functie vervulde hij
tot zijn arrestatie. Zijn beide
broers, Barzan en Sabawi, ver
vulden eveneens hoge posten
binnen het regime. Barzan zou
vorige week bij een luchtaanval
op zijn huis zijn gedood.
door Louis Burgers
londen - Londen en Washington
zijn het niet eens over de aanpak
van Syrië. Terwijl een Britse
staatssecretaris van buitenlandse
zaken maandag een ontmoeting
had met de Syrische president
Bashar Assad liet minister Colin
Powell weten te onderzoeken
welke diplomatieke of economi
sche maatregelen tegen Syrië
konden worden genomen. De
Verenigde Staten beschuldigen
Syrië dat het land massavernieti
gingswapens heeft, hulp biedt
aan vluchtende Iraakse leiders en
Iraakse wapens verbergt.
Premier Blair benadrukte in het
Britse parlement daarentegen
juist dat Groot-Brittannië en de
VS geen plannen hebben om na
het eind van de oorlog in Irak
ook Syrië binnen te vallen. Ook
zei hij dat president Assad hem
nog in het weekeinde had verze
kerd dat de Iraakse leiders in Sy
rië niet welkom waren. Blair
sprak de beschuldiging van Po
well en president Bush tegen dat
Syrië chemische wapens heeft.
Powell zei na een ontmoeting
met zijn ambtgenoot uit Koe
weit in Washington: „Syrië moet
in het licht van de jongste ont
wikkelingen haar handelingen
en gedrag herzien. Niet alleen
wat betreft massavernietigings
wapens en wie er toevlucht
krijgt, maar vooral wat betreft de
steun aan terroristische activi
teiten." Dat laatste slaat op de
beschuldiging dat Syrië Pales
tijnse terreurgroepen onder
steunt. De VS, die overigens nog
diplomatieke betrekkingen on
derhouden met Damascus,
plaatsten Syrië eind vorig jaar
op de lijst van de As van het
Kwaad, naast Irak, Iran, Noord-
Korea, Cuba en Libië.
Volgens Blair is president Bush
vooral bezorgd over Syrië omdat
het land het verdrag tegen de
verspreiding van chemische wa
pens niet heeft ondertekend.
Irak had zich daar wel bij aange
sloten. Formeel is Syrië niet in
overtreding wanneer het derge
lijke wapens fabriceert. Iets
soortgelijks geldt voor de VS die
ton - De Iraakse dinar
pH waardeloos sinds de
04 et regime van Saddam
maar sommige biljet-
ei' n in waarde op een in-
t filing. Een biljet dat als
ei leverde gisteren op de
hfense eBay-veiling 10
llar op. Een biljet in
r ide conditie van 10.000
ai e koop voor 60 dollar,
h elaren menen dat het
'Ojtde afbeeldingen van
i Hussein erop nog veel
kan brengen naarmate
lept werkelijke betalings-
o uitsterft. De Iraakse di-
3,20 dollar voor 1990.
vtprste Golfoorlog zette de
df ïheid de daling in. In
van 2002 gingen er
°C0 dinars in 1 dollar en
ol tot 4000.
v
i i vrouw van
im gevlucht
Ipi !ton - De eerste vrouw
evallen Iraakse presi-
jldam Hussein is ver-
jk naar Syrië of een an-
uitgeweken, zo is giste-
bierikaanse regerings-
vemomen. De Ameri-
f tninister van defensie
Rumsfeld had op 2 april
1 dat familieleden van
mogelijk waren ge-
I )at vermoeden is sinds-
ker geworden. Sad-
rste vrouw Sajida
^ahTelfah is de moeder
zoons Oday en Qusay
ijn dochters Raghad,
a Hala"
0 praat over
ots Turkije
^g-brussel - Binnen de
ltstaat discussie over
lire steun aan Turkije,
»rlog in Irak op zijn ein-
Daardoor zouden ook
irlandse patriot-afweer-
l in het zuidoosten van
n liet langer nodig zijn.
lid wil deze kwestie de-
binnen de NAVO ter
Hengen. Turkije staat
log niet te trappelen om
leten artikel-4-status,
Je militaire steun door
^partners is geregeld,
gedaan te maken. Di1
eke bronnen houden er
Bkening mee dat de
leun aan Turkije niet
«r duurt.
bagdad - Een Amerikaanse soldaat zit in een stoel van Uday, de zoon van Saddam, in het presidentiële paleis in Bagdad. De Amerikanen en Brit
ten beheersen het hele land nu strijdkrachten gisteren ook Tikrit, de thuisplaats van Saddam Hussein, hebben ingenomen.
Foto: EPA/Ramzi Haida
'Bush blokkeerde plannenmakerij oorlog Syrië'
De Amerikaanse minister van defensie, Donald
Rumsfeld, heeft in de afgelopen weken opdrach
ten gegeven aan zijn topambtenaren om scena
rio's voor een eventuele oorlog tegen Syrië af te
stoffen. De plannenmakerij is evenwel door zijn
baas president Bush stilgelegd, aldus de Britse
krant The Guardian vandaag. Het dagblad ba
seert zich op bronnen in Washington.
Het voorbereidende werk voor een mogelijke
verplaatsing van de oorlog in Irak naar buurland
Syrië zou zijn uitgevoerd door onderminister
Doug Feith van defensie en William Luti, een
topfunctionaris op het Pentagon. Feith en Luti
speelden eerder een grote rol bij de voorberei
dingen in het Witte Huis van de oorlog tegen
Irak. „De gesprekken over Syrië leidden uitein
delijk nergens heen. Het Witte Huis heeft de dis
cussie eigenlijk afgebroken", aldus een bron bij
de Amerikaanse inlichtingendiensten tegen de
krant De opstelling van de president zou sa
menhangen met het feit dat Bush zijn handen al
vol heeft aan Irak en Afghanistan en dat er bo
vendien volgend jaar weer presidentsverkiezin
gen zijn in de VS.
zich niet hebben aangesloten bij
het verdrag tegen de versprei
ding van mijnen. De VS beschik
ken dan ook over landmijnen.
Aan de andere kant moest een
Britse woordvoerder toegeven
dat niet alles van het Syrische
wapenprogramma bekend was.
Blair waarschuwde tegen het te
veel geloof hechten aan een
stroom van geruchten over een
mogelijke aanpak van Syrië. „Er
zijn geen plannen om Syrië bin
nen te vallen, en dus is het lo
gisch dat we dat ook niet zullen
doen. Er kunnen mogelijk tallo
ze spookverhalen in de kranten
die telkens worden toegeschre
ven aan verschillende afdelin
gen van de Amerikaanse rege
ring. Ik heb het voordeel dat ik
de Amerikaanse president regel
matig spreek, en ik kan u verze
keren dat er geen plannen voor
een invasie van Syrië bestaan,"
zei hij in het parlement.
nasiriya/anp-rtr - Hoewel de
Verenigde Staten de overwin
ning in de oorlog tegen Irak nog
niet officieel willen opeisen, zijn
vandaag in de zuid-Iraakse stad
Nasiriya gesprekken met Iraakse
oppositiegroeperingen over de
toekomst van het land begon
nen. De bijeenkomst is de eerste
in een reeks, waarin het bestuur
van Irak vorm moet krijgen.
De vertegenwoordigers van de
oppositie worden vanuit hun
ballingsoorden overgevlogen
naar een luchthaven bij Nasiriya
om daar de tribale en religieuze
leiders te ontmoeten. De Ameri
kaanse speciale gezant Zalmay
Khalilzad leidt de zwaar bevei
ligde bijeenkomst, een rol die hij
ook in Afghanistan vervulde.
De Amerikaanse ex-generaal en
toekomstig 'bewindvoerder' van
Irak, Jay Gamer, maakte er voor
het eerst zijn opwachting in
Irak. Vertegenwoordigers van de
Verenigde Naties waren aanwe
zig als waarnemers. Vanochtend
waren in de stad ongeveer
20.000 man op de been om te
demonstreren tegen de Ameri
kaanse invloed. Zij willen dat de
sjiitische geestelijken uit Najaf
de nieuwe vertegenwoordigers
van het volk kiezen.
Gamer gaat na de bijeenkomst
temg naar zijn basis in Koeweit,
maar neemt naar verwachting
later deze week zijn post in Bag
dad in. Daarmee begint formeel
het tijdelijke Amerikaanse be
stuur over het Arabische land,
bedoeld als opmaat naar de in
stallatie van een Iraaks over-
gangsbestuur. Dat zal de naam
Iraq Interim Authority (HA.) dra
gen en verkiezingen moeten
voorbereiden.
Gamer, die al de Sheriff van
Bagdad wordt genoemd, wil Irak
in eerste aanleg in drie be-
stuurszones indelen. Gamer en
zijn Bureau voor Wederopbouw
en Reconstructie (OHRA) zullen
de touwtjes in Irak drie tot acht
maanden in handen hebben, zo
verwachten de Amerikanen.
De Iraakse strijdkrachten lijken
inmiddels volledig te zijn uitge
schakeld. De Britse premier
Blair zei gisteren dat er uitslui
tend nog weerstand wordt ge
boden door 'buitenlandse strij
ders'. Amerikaanse mariniers
namen maandag het belangrijk
ste deel van de stad Tikrit in
zonder op veel verzet te stuiten.
De stad en het complex van de
paleizen van Saddam Hussein
bleken uitgestorven.
door Louis Burgers
londen - De oorlog in Irak heeft
de Britse kranten niet de econo
mische successen gebracht waar
zij stilletjes op hoopten. Pagina
na pagina aan oorlogsverslagge
ving, sfeerverhalen en menselij
ke berichten wisten de lezers
niet te boeien. Een enkele uit
zondering daargelaten verkoch
ten de serieuze kranten en de
populaire tabloids de afgelopen
maanden tienduizenden kran
ten minder. De gezamenlijke
zondagskranten verloren zelfs
tot een half miljoen lezers.
Dat gebeurt terwijl de kosten
van de intensieve verslaggeving
juist enorm hoog zijn. De kran
ten hopen dat het verlies tijde
lijk is, en dat het kopen van de
krant snel weer tot de dagelijkse
gewoonten gaat behoren. In
Groot-Brittannië geldt nog
steeds, en meer dan elders, dat
de krant die je leest, bepaalt tot
welke sociale groep je wenst te
horen. De afgelopen weken
kwam daar vooral de klad in
doordat de belangrijkste televi
siezenders bijna permanent
oorlogsbeelden uitzonden.
De kranten konden de snelheid
van de televisiecamera gewoon
niet evenaren. Zij kregen ook te
maken met de oorlogsmoeheid
bij lezers en televisieldjkers. Een
van de tabloids, de Daily Mail,
heeft in ieder geval de les ge
trokken uit het afhaken van de
lezers. Voor het eerst sinds het
begin van de oorlog opende de
krant gisteren niet met Irak,
maar met de ontdekking van
een vaccin tegen astma.
Toch zijn er ook dieper liggende
oorzaken aan te geven. Net als
in Nederland neemt ook in
Groot-Brittannië de ontlezing
hand over hand toe. Daarnaast
concurreren ook hier gratis
treinkranten, waaronder de En
gelse versie van Metro, met de
betaalde kranten.
Voor één krant zijn de druiven
bijzonder zuur. Dat is de Daily
Minor, een linkse tabloid die
zich richt op de arbeiders. Als
enige van de kranten koos de
Mirror voor een permanent ver
zet tegen de oorlog, naar het
leek gesteund door de massale
anti-oorlogsdemonstratie van 15
februari. Het effect: voor het
eerst daalde afgelopen maand
de oplage van de krant onder de
twee miljoen. Eens was het de
grootste krant van Engeland,
met meer dan vijf miljoen ver
kochte exemplaren. Een nieuwe
directrice, Sly Bailey, die zich
nadrukkelijk ook met de redac
tionele lijn zal bemoeien, moet
de afkalving stoppen. De berich
ten over de afkalving van de
Mirror zijn een verder bewijs
voor de stelling dat - zodra dit
land in oorlog is - de bevolking
massaal de soldaten steunt. Uit
een opiniepeiling van afgelopen
weekeinde blijkt voorts dat
Blair's besluit een positieve be
oordeling krijgt. Ondanks het
oorspronkelijke verzet tegen de
oorlog zijn zo'n twee van de drie
Britten het inmiddels eens met
de stelling dat de militaire actie
de juiste beslissing was, meldt
The Times. Ook is de voorsprong
van Labour op de Conservatie
ven verder gegroeid.
De twaalfjarige Ali verloor bij een bombardement beide armen en hij
liep ernstige brandwonden op. Foto: Reuters/Faleh Kheiber
door Mark van Assen
amman - De internationale hulporganisa
ties willen zo snel mogelijk Irak in, maar
worden tegengehouden door de explosie
ve situatie in het land. „Als het niet veilig
is, gaan we niet", zegt Tim Pitt van Artsen
zonder Grenzen. En het Rode Kruis ziet
niet graag dat hun konvooien worden ge
plunderd. Maar de tijd dringt.
Er ligt een treurig lijstje op het bureau
van Michèle Mercier, de woordvoerder
van het Rode Kruis in Amman. 'Bagdad'
staat erboven, en wat volgt is een over
zicht van de stand van zaken in de zie
kenhuizen van de Iraakse hoofdstad. Al
Yarmouk: gesloten na plundering. Al Ka-
rama: niet geplunderd, maar verschillen
de ambulances gestolen. Medical City,
Bagdads grootste ziekenhuis met 1400
bedden: watervoorziening ernstig be_-
schadigd. Al Rashad: medicijnvoorraad
geplunderd.
Mercier zucht diep: „We willen zo graag
naar binnen, iedereen staat te popelen,
maar het is gewoon nog niet veilig ge
noeg. Een paar dagen geleden hebben
we zelfs één van onze collega's verloren.
Hij was verzeild geraakt in een schoten
wisseling en kon zich niet in veiligheid
brengen."
Het enige wat het Rode Kruis volgens
haar nu kan doen, behalve wachten, is de
bezettingsmacht op het hart drukken dat
ze de ziekenhuizen en de water- en elek
triciteitsvoorziening zo goed mogelijk be
schermt. „Het voor ons namelijk niet de
moeilijkheid om mensen en spullen ge
regeld te krijgen, onze pakhuizen hier en
in Koeweit-stad puilen uit, maar om ze
veilig naar de plaats van bestemming te
brengen."
Op dit moment zijn er teams van het Ro
de Kruis bezig de situatie in Bagdad in
kaait te brengen. De stad telt 33 zieken
huizen en het is niet duidelijk welke er
nog functionereD^Nog geen week gele-
den was er relatief gezien niets aan de
hand. Er was voldoende water en
stroom; en, ook de medicijnen waren
geen probleem. Maar sinds de chaos toe
sloeg is alles erg onduidelijk geworden.
Ook al omdat we simpelweg niet meer
konden bellen met de ziekenhuizen. Wat
we wel weten, is dat er veel waterzuive
ringsinstallaties vernield zijn en dat er
nauwelijks materieel is om ze te repare
ren."
Een bijkomende moeilijkheid is dat er
veel artsen gevlucht zijn voor het oor
logsgeweld en de plunderingen. Degenen
die hun werk zijn blijven doen, zijn wel
iswaar buitengewoon kundig ('Irak heeft
fantastische dokters'), maar kunnen het
werk gewoon niet aan. „Dus waar het om
draait, is dat de boel weer veilig wordt.
Dan kunnen wij en alle andere hulporga
nisaties naar binnen en kunnen ook de
Irakezen hun leven weer enigszins op
pakken. Wij zijn er klaar voor, we kunnen
elke minuut vertrekken als Genève het
licht op groen zet. Maar het heeft geen
enkele zin als onze konvooien op weg
naar Bagdad langs de kant worden gezet
en alle sptülen moeten inleveren. Dat is
misschien goed voor de media-aandacht,
maar daar doen we het niet voor."
Artsen zonder Grenzen (AzG) kampt met
dezelfde problemen.Als het niet veilig
is, dan houdt het op", zegt Tim Pitt, het
hoofd van de delegatie in Amman. Hij
heeft moeite o'm diplomatiek te blijven,
getuige zijn stevige kritiek op de Ameri
kanen. „Hoe kunnen die nou zeggen dat
de veiligheid in Irak niet hun zaak is? Dat
is gewoon een onderdeel van hun taak,
dat staat ook in de Geneefse Conventie,
of het leger dat nou leuk vindt of niet."
Twee Nederlandse teams van AzG zijn
inmiddels in het zuiden van Irak om te
kijken wat er gedaan kan worden. Uit
eerste rapportages blijkt dat er vooral een
tekort is aan essentiële medicijnen. „Dat
heeft dus op dit moment onze eerste
prioriteit. Normaal gesproken sturen we
artsen, maar dat is in dit geval niet nodig
vanwege het niveau van de medische
stand." Pitt denkt dat AzG pas echt in ac
tie gaat komen als de Amerikanen er niet
slagen de water- en stroomvoorziening te
beveiligen.
bagdad/anp - Iraakse artsen
vrezen voor het leven van de
armloze jongen die geldt als het
bekendste slachtoffer van de
oorlog in Irak. Volgens de medi
ci die het kind behandelen is het
nodig hem direct naar een zie
kenhuis in het buitenland te
vliegen voor specialistische be
handeling.
Zonder ingrijpen sterft de jon
gen aan bloedvergiftiging. Zijn
gezondheidstoestand verslech
tert met de dag, aldus een plei
dooi aan de Amerikaanse presi
dent Bush en de Britse premier
Blair. „De situatie is wanhopig.
Hij sterft als hij blijft. Stuur als
tublieft een van uw helikopters
of vliegtuigen", citeert de Britse
omroep BBC maandag uit de
brief van een verpleegster van
het Saddam City ziekenhuis.
De 12-jarige Ali Abbas staat
symbool voor alle Iraakse bur
gerslachtoffers van de oorlog.
Tijdens een bombardement ver
loor hij beide armen en liep hij
ernstige brandwonden over zijn
lichaam op. Zijn zwangere moe
der, zijn vader en acht andere
familieleden kwame® om het le
ven. Televisiebeelden van de
jongen gingen de hele wereld
over.
Britse kranten richtten een
fonds op om Ali en andere ge
wonden te helpen. De Daily
Minor verzamelde 100.000
pond. Een Britse vereniging van
personen die ledematen verlo
ren, de Limbless Association,
bracht samen met een conser
vatieve politica ruim 50.000 euro
bijeen om Ali in een ziekenhuis
in Londen te kunnen opereren.
Het Britse ministerie van defen
sie zou al zijn benaderd om het
transport te verzorgen. Maar de
toestand van de jongen moet
eerst zo stabiel zijn dat hij kan
worden vervoerd, aldus de poli
tica Caroline Spelman.
