KUNST CULTUUR
Het stadhuis zoals de Leienaar het ziet
ruisbestuiving levert mooiste resultaten op'
Het symfonieorkest is springlevend in de Bollenstreek
Publiek
loopt weg
bij West
Side Story
Twarres draait de
versterkers open
R7
e Meekers
en bang zijn
n gezicht
zaterdag 12 april 2003
Kopland.
IPD/Bert Jippes
land schrijft
bundel
pam - De dichter Rutger
ld schrijft de Gedichten -
idel 2004. De dag waar-
chten in Nederland en
eren extra aandacht krij-
eft volgend jaar voor de
eer plaats. Kopland is
n de meest gewaardeerde
s in de Nederlandstalige
en zijn werk werd in vele
•rtaald. De organiseren-
iting Poetry Internatio-
d het daarom logisch
i de bundel voor de lus-
itie te laten schrijven,
d maakt tien gedichten
bundel, die vanaf Ge
dag (29 januari 2004) te
jgdtheater recensie
strid Klein Beekman
ng: 'Wie is er bang voor...' van
ers. Te zien: 13/4, LAKtheater,
5/4, Stadstheater, Zoetermeer.
hpje staat op het toneel,
kt maakt veel goed als je
bent en bang voor spo-
bnsters of boemannen,
pcreter is de angst voor
of dat ze je uiüachen.
kers geven bang zijn een
in de dansvoorstelling
Buters 'Wie is er bang
jeografie komt van Ingrid
br. Het toneel, een plaat-
pn prentenboek, wordt
poor vier dansers en een
jkt. Met dans, muziek,
i soms ook wat woor-
n zij zien dat iedereen
bang is. Ook als ze zeg-
dat niet zo is. Maar
is die angst helemaal
voor nodig.
;ne dit allemaal door-
ot de kleuterhersens?
stig, zo niet onmogelijk,
Waarschijnlijk zal het
kind verschillen. Leuk
le meesten het aan de
in de zaal te horen wél.
■r heeft van 'Wie is er
ir...' dan ook een fanta-
snelle, bij vlagen grap-
soms ook spannende
ing gemaakt,
e gaat het verhaal wel
de hak op de tak, maar
jes lijken daar niet al te
:ite mee te hebben. Net
un eigen hoofd lopen
en werkelijkheid ook op
um door elkaar heen.
et De Meekers goed om
itlampje over de kleu-
te laten schijnen.
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Bloembollenstreek
Symfonieorkest o.l.v. Annelies Smit,
Jeugdorkest o.l.v. Erik Waerts en
Juniorenorkest o.l.v. Anneke van Dijk,
solisten Christopher Waerts, trompet en
Wouter Peelne, viool. Gehoord: 11/4, De
Nachtegaal, Lisse.
Het symfonieorkest is springle
vend in de Bloembollenstreek,
want zo zegt de voorzitter 'Cul
tuur wordt hier een warm hart
toegedragen'. Ook door Hotel
de Nachtegaal, dat een mooie
ruime zaal, extra verlichting, en
een groot podium ter beschik
king stelde.
Het Juniorenorkest onder moe
derlijke leiding van Anneke van
Dijk presenteert zich met piep
kleine viooltjes en cellotjes,
dwarsfluiten, klarinetten, trom
petten, een grote trom, alles
doet mee. Nog schuchter in de
Tsjechische dans, in het leuke
Israëlische liedje Hava Nagila
(kom laten we vrolijk wezen)
laat de trom en tamboerijn zich
pittig ritmisch horen. Klarinet,
fluiten en even later de trom
petten zingen boven de viool
klank uit tot in het laatste trom
geroffel. Dan treedt de eerste
solist op, de twaalfjarige Chris
topher Waerts met zijn glim
mende trompet. Hij speelt kor
daat een jolige melodie die
zachtjes opgevangen wordt
door kleine strijkerstreken. Het
juniororkest voert een heuse
wereldpremière uit met een da
capo en een échte cadens voor
de solist, in het Trompetconcert
nr 1 van Christophers vader de
dirigent Erik Waerts. Met een
mooi pastoraal langzaam mid
dendeel waarin een sfeervolle
echo-trompet op de achter-
grond.Ook in de Barbier van
Sevilla hoor je de trompetten er
helder bovenuit tetteren, maar
let op, ook de strijkers krijgen
steeds meer klank en kleur.
Proficiat Junioren!
Bij het wisselen van de wacht -
het Symfonieorkest Bloembol
lenstreek bevolkt druppelsge
wijs het podium - racen de ju
nioren dwars door de zaal om
stoom af te blazen en te geinen
met het wachtende Jeugdorkest
Onder leiding van Annelies
Smit trachten de senioren een
mooie orkestklank op te bou
wen in een Sinfonia van Joh-
.Chnstian Bach. Dat lukt de
blazers (inclusief een paar
mooie donkere fagotten) een
stuk beter dan de violen die nog
te veel aarzelen, geen volle ho
mogene samenklank krijgen.
Het is dat Annelies het tempo
er goed inhoudt, want het valt
niet mee om zuiver en klankvol
de boventoon te voeren, Voor
de jonge Wouter Peelen die so
leert in het Vioolconcert in A
van een zekere J.B. Accolay is
het een harde dobber. Maar on
verstoord en onverdroten
wordt de klankkleur warmer en
intoneert hij beter. Ook het or
kest komt meer op dreef.
Peelen speelt met groot gemak
zonder partituur, petje af! Hij
moet vooral nog werken aan
zuiverheid, want daar schort
het nog wel aan. De senioren
zouden gebaat zijn bij een pro
fessionele aanvoerder (van de
violen) en een goede eerste cel
list die samen het hele gezel
schap mee kunnen trekken.
Niettemin leveren orkest en so
list een verschrikkelijk leuk en
soms al virtuoos staaltje musi
ceren.
door Ad van Kaam
leiden - Wie afscheid neemt van
het Leidse gemeentebestuur,
krijgt als dank voor bewezen
diensten de roemer en de wijn
uitgereikt. Met die traditie van
het weggeven van een kopie van
de glazen fles van Bastiaen Boers
uit 1690 brak het stadsbestuur
deze week, althans als het om
vertrekkende burgemeesters of
wethouders gaat.
B en W hebben kunstenaar Nick
Oudshoom gevraagd om voor
vertrekkende gemeentebestuur
ders iets origineels en eigentijds
te bedenken. Een uitdaging die
Oudshoom - 'Ik doe anders
nooit in opdrachten' - met een
blij gemoed aanging. De eer om
het eerste kunstwerk in ont
vangst te nemen, viel deze week
te beurt aan staatssecretaris Me-
lanie Schultz, ex-wethouder van
Leiden.
Nick Oudshoom (1949) maakte
als ondernemer al naam en
faam met zijn winkel Licht In
terieur, aan de Breestraat, en als
kunstenaar met een serie zeef
drukken van musici als Van
Morrisson en John Lee Hooker.
Hij exposeerde op het North Sea
Jazz Festival en Crossing Border,
en de combinatie van pop en art
- in de beste traditie van Andy
Warhol - bracht hem eigenlijk
als vanzelfsprekend van de ene
passie - muziek - naar de ande
re: historie. In dit geval de ge
schiedenis van Nederland in het
algemeen en die van zijn stad
Leiden in het bijzonder.
Na zijn Prisoners of Rock Roll
is het nu dus tijd voor iets ge
heel anders. Hoewel, heel veel
verschil tussen die onderwerpen
- muziek en geschiedenis - be
staat er voor Oudshoom niet. In
beide gevallen praat hij over een
fascinatie en bewondering voor
bepaalde personen en over de
emotie die ze bij hem oproepen.
En of dat nou Mick Jagger, Elvis
Presley of Frank Zappa aan de
ene kant zijn, of Rembrandt,
Erasmus en Willem van Oranje
aan de andere, maakt hem ei
genlijk niet zoveel uit. Het gaat
Oudshoom om het beeld en de
verbeelding. Over de zeggings
kracht van zijn helden.
Zo heet zijn nieuwe serie zeef
drukken ook: Hollandse Helden.
Zij, die Nederland in de 16e en
17e eeuw op de kaart hebben
gezet. Die van het zompige lage
landje aan de zee een wereld
macht maakten op velerlei fron
ten. Mannen als Constantijn
Huygens, Michiel Adriaenszoon
de Ruyter, Tromp, Boerhaave of
de genoemde Vader des Vader
lands, Willem van Oranje. Hij
begon in 2000 aan de serie van
27 portretten, heeft ze stuk voor
stuk geschetst, geschilderd
(acrylaat op mazeniet), gefoto
grafeerd, gerasterd en vervol
gens in zeefdruk tot leven ge
bracht. Ze liggen uitgespreid op
de vloer van zijn atelier. In
zwart, in blauw, ja zelfs in oran
je. Herkenbaar tot en met, want
realistisch afgebeeld. Een toe
lichting is niet nodig voor wie
ook maar een beetje besef heeft
van kopstukken uit een ver ver
leden. ,Als ik moet gaan uitleg
gen dat dit Rembrandt is, doe ik
volgens mij iets niet goed."
Hij noemt het voorlopig vinger
oefeningen, want het project is
nog lang niet af. „Misschien
over twee jaar. Dan hebben ze
kleuren waar Karei Appel van
verschiet", zegt hij lachend.
„Wat ik doe is het uitvergroten
van de werkelijkheid. Zodat je er
op een andere manier naar kijkt.
Maar let vooral ook op de tek
sten in het beeld. Dat zet ze nog
eens extra apart. Deze bijvoor
beeld is uit de briefwisseling
tussen Rembrandt en Constan
tijn Huygens. De schilder gaf de
secretaris van Frederik Hendrik
opdracht hoe hij het portret dat
hij van hem had geschilderd het
beste kon ophangen. Een
vreemd gemoed als eer vergoed,
schreef hij. Zo heb ik elk portret
van een historische tekst voor
zien."
Kan het nog leuker? Natuurlijk
kan dat. Als de gemeente waar je
je hele leven woont bij je aan
klopt om te vragen of je in het
verlengde van die muzikale en
historische helden iets kunt
doen dat betrekking heeft op de
stad en haar historie. „Ik heb
nooit opdrachten gedaan, altijd
vrij werk. Maar dit trof me als
een mooie uitdaging. Mijn oog
viel op het stadhuis. Obligaat
vanzelfsprekend, want iedereen
kent die lange renaissance gevel
natuurlijk. Ik wil het daarom op
een andere manier laten zien.
Bepaalde beelden eruit halen,
andere kleuren eraan geven, de
tails uitvergroten en zo er op
een andere manier naar kijken.
Het blijft het stadhuis, het blijft
herkenbaar, maar het staat in
een heel ander perspectief. Net
als bij mijn helden en mijn pop
sterren."
Het fotograferen, plakken en
monteren resulteerde in een se-
rie'van vier zeefdrukken met als
titel De Voorkant van de Macht.
„Want zo ziet de Leienaar na
tuurlijk zijn stadhuis uit 1598 -
als de plaats waar de macht van
oudsher zetelt. Daar geef je je
kind aan, daar ga je trouwen,
daar haal je je rijbewijs en je uit
reksel uit het geboorteregister.
Daar bepalen ze wat er gebeurt.
Die symboliek vind je terug in
de vier zeefdrukken. Op de De
Tiender Maand der derden, zie
je het poortje van Jan van Hout.
Met een historische tekst. Op De
Tijdelijkheid kom je Jan van der
Does tegen, met zijn postdui-
venbrief aan Boiset, de geuzen-
leider ten tijde van het Leids Be
leg. In De Eeuwigheid, De Eeu
wige Roem zie je burgemeester
Van der Werf met zijn originele
handtekening. En tenslotte De
Gerechtigheid en De Vrede, twee
grootheden gepersonifieerd in
Willem van Oranje, die overi
gens ondertekende met Guillau-
me van Nassau. Het beeld is di
rect onttrokken aan het stad-
kijkt."
Foto: Hielco
Kuipers
huis, de tekst is historisch ver
antwoord."
De handschriften en teksten
staan ook op het bijbehorende
boekje en op de fraaie map
waarin Oudshoom zijn zeef
drukken heeft vervat. De gewo
ne Leidenaar heeft pech. Zoals
gezegd, dit is het officiële af
scheidsgeschenk van de ge
meente aan zijn bestuurders in
een voorlopige oplage van 100
stuks.
Vindt Nick Oudshoom het niet
jammer, ras-Leidenaar als hij is,
dat de verspreiding beperkt blijft
tot een elitegroepje? „Tja, daar is
het een opdracht voor. En de
opdrachtgever bepaalt nu een
maal wat die ermee doet. Ik
vond het in elk geval voor een
Leidse kunstenaar een eervolle
opdracht. Het sloot precies aan
bij de dingen doe ik doe en die
ik leuk vind."
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: 'West Side Story' door
Nueva Manteca en Jeroen van Merwijk.
Gezien: 11/4, schouwburg Leiden
Normaal gesproken zie je in de
pauze een run op de koffie. Gis
teravond was het echter druk bij
de garderobe. Tientallen bezoe
kers stapten voortijdig op. Dat
komt in Leiden zelden voor. En
inderdaad, wie een echte musi
cal had verwacht, kwam be
hoorlijk bedrogen uit. Geen
zang, geen dans, geen acteurs,
geen decors - alleen een band
en een verteller. Maar wat voor
band en wat voor verteller! Toch
konden ze kennelijk vele thea
terbezoekers niet boeien. Zij
haakten af - typisch een geval
van verstoorde verwachtingspa
tronen.
Toegegeven, op één punt heb
ben de afhakers gelijk. In het
programmaboek van de
schouwburg was ook dans be
loofd. Dat onderdeel blijkt ge
schrapt, het zal uiteindelijk niet
in het concept hebben gepast.
Wat echter resteert, is de unieke
samenwerking van een topband
als Nueva Manteca en een
hoogst eigenzinnige cabaretier
als Jeroen van Merwijk. Het is
een uiterst zeldzame combinatie
van een concert en een cabaret
voorstelling geworden.
Van Merwijk parafraseert het
bekende verhaal van The West
Side Story. Het is een combina
tie van de criticus die recen
seert, het koor in de klassieke
tragedie dat commentaar geeft,
de deskundploog die de achter
gronden van het verhaal analy
seert en de cabaretier die persi
fleert. En dat alles met de spot
tende logica van Van Merwijk:
'Komt alles toch nog goed? Het
CDA ziet de toekomst met ver
trouwen tegemoet!'
Hoofdmoot van de avond is de
'Latin Tribute to West Side Sto
ry' om de titel van de cd te cite
ren. Nueva Manteca geeft een
perfecte latin jazz versie van dit
algemeen erkende meesterwerk
van Leonard Bernstein ten bes
te. Bandleider Jan Laurens Har
tong heeft knappe arrangemen
ten bedacht. Zijn versie van
'Maria', bijvoorbeeld, is hoeki
ger, feller en scheiper dan je
doorgaans gewend bent. Het
klinkt schitterend. Zoals bij latin
jazz gebruikelijk, is er ook hier
bij Nueva Manteca een glansrol
voor de blazers en de percussio
nisten weggelegd. Dat alles
wordt aangevuld met een die
nende bas en een voornamelijk
ritmisch gebruik van de vleugel
met karakteristieke latin-loopjes.
Heel veel moois dus, maar geen
mooi, romantisch verhaal. Alle
zwijmelarij wordt hier wegge
blazen, weggetrommeld en
weggëïroniseerd.
(advertentie)
)rugse saxofonist mengt jazz met andere stijlen
k> de With
icce - Saxofonist Toon Roos
hsdag zijn nieuwe cd 'Free at
poop in de Amsterdamse pop-
(cweg. Het is alweer .tien jaar ge
it de Woubrugse muzikant een
pder zijn eigen naam uitbracht,
jft in die periode niet stilgeze-
veel op tournee geweest met
per het Dutch Jazz Orchestra.
|n ontwikkelde zijn smaak zich
p dat is te horen op de nieuwe
t de Toon Roos Group, waar jazz
jatsgemaakt voor fusion.
heeft een andere associatie
oord fusion. Vanwege de na-
jlyriek en groove noem ik onze
Sensual Fusion: een sensuele
hg van stijlen, waarbij jazz nog
it uitgangspunt is. Er worden
eel nadrukkelijk invloeden uit
pk, latin en bossanova toege-
legt Toon Roos geduldig uit.
Ivan de composities op 'Free at
1 zijn eigen hand. Het andere
Jomamelijk geschreven door
Ie pianist Karei Boehlee, met
j al sinds 1983 samenwerkt,
naakt ook deel uit van de zes-
Toon Roos Group. „We zijn
i Karei en ik begrijpen elkaar
IWe zijn allebei intuïtieve spe
lers. In muzikaal opzicht weten we el
kaar ook ontzettend te prikkelen. We
zoeken het avontuur op en kiezen niet
voor de veiligste weg."
De nu 39-jarige Roos leert op de mu
ziekschool in zijn geboorteplaats Al
phen aan den Rijn de saxofoon bespe
len. Op het Rotterdams Conservatori
um bekwaamt hij zich verder op het in
strument. Op zijn negentiende breekt
hij door. Hij speelt met het Metropole
Orkest, maakt zijn debuut op het North
Sea Jazz Festival, wint de Wessel Ilcken
Prijs en presenteert zijn debuutalbum
'First Impression'. Sindsdien behoort
hij tot een van de vooraanstaande jazz
musici in Nederland. Twee jaar geleden
werd die status onderstreept met de
Bird Award, uitgereikt op het North Sea
Jazz Festival.
„De eerste tien jaar van mijn loopbaan
heb ik vooral de standards, het beken
de repertoire, gespeeld", vertelt de
saxofonist. „Zo begint iedereen. Je
maakt je op die manier de traditie ei
gen. Muzikaal gezien ben ik een kind
van de jaren zestig, zeventig. De jazz
bloeide vooral in de jaren dertig, veertig
en vijftig. Ik ben daar dus niet mee op
gegroeid. The Beaües waren mijn hel
den, maar vanwege mijn talent voor
jazz moest ik verder terug in de tijd. Pas
gaandeweg ontwikkel je als jazzmuzi
kant een eigen stijl. Door veel te luiste
ren en veel te spelen vind je een eigen
plek. Dat heeft ook te maken met het
ouder worden; je emotionele zeggings
kracht groeit."
Toon Roos: „Mijn muziek vraagt rust, concentratie en luisterervaring van het pu
bliek. Dat past niet bij de tijdgeest." Foto: Hielco Kuipers
Toch zijn de Beaües nooit helemaal
verdwenen. „Ik houd van de melodie
en de harmonie in hun liedjes en wil
die melodische kracht ook in mijn ei
gen muziek. Een sterke melodie kun je
meteen nafluiten. Mijn streven is om
ritme - het fysieke, het seksuele - in
evenwicht te brengen met het intellec
tuele van de melodie en harmonie. En
dan moet uiteraard het hart er bij voor
de emotie."
Roos beseft dat hij met zijn muziek niet
snel een miljoenenpubliek zal bereiken.
„Creatieve muziek stelt hoge eisen aan
de luisteraar. Hij moet zich steeds
openstellen voor iets anders. Ik werk
niet volgens vaste patronen en dat is
wat de commercie graag wil. Bij mij is
het een artistieke zoektocht. Met als ge
volg dat er soms tien jaar geen plaat
verschijnt. Mijn muziek vraagt rust,
concentratie en luisterervaring van het
publiek. Dat past niet bij de tijdgeest.
Mensen nemen die tijd niet meer. Ik
woon niet voor niets in Woubrugge. Al
les vertraagt in een dorp. Die rust heb
ik nodig om tot een goed product te
komen. De onrust is er wel, die zit in
mezelf in de vorm van creatieve ener
gie."
„Het is belangrijk om als muzikant
trouw te blijven aan je eigen smaak. Je
moet je niet door de commercie laten
verleiden. Ik bedoel niet dat je star
moet zijn. Juist niet, want kruisbestui
ving levert vaak de mooiste resultaten
op. Sting is daar een goed voorbeeld
van. Hij heeft popmuziek gemaakt met
hulp van jazzmuzikanten. Dat levert
een intelligenter soort popmuziek op.
Geraffineerd, maar lekker. Sting deed
geen knieval naar de massa, maar durf
de zich kwetsbaar op te stellen."
Die weg wil Toon Roos ook inslaan.
„Kwetsbaarheid tonen op het podium
is natuurlijk doodeng. Maar het is wel
de manier om mensen te bereiken. Ik
houd niet van muzikanten die het van
powerplay moeten hebben. Dat is bijna
een kwestie van intimidatie. Muziek
moet oprecht zijn, uit iemands ziel ko
men. Als het goed is, ben ik over twintig
jaar nog blij met deze cd. Omdat het
echt is."
'Free at last', Toon Roos Group, JJ-
Tracks/Challenge Records. Concert:
dinsdag 15 april, 21.00 uur, Melkweg,
Lijpbaansgracht 234a, Amsterdam.
muziek recensie
Susanne Lammers
Concert: Twarres. Gehoord: 11/4,
Stadsgehoorzaal, Leiden
Voor fanatieke Fryske Kriters is
een concert van Twarres een te
genvaller. Mirjam Timmer en
Johan van der Veen zingen wel
geteld twee Friestalige num
mers. Het Engels overheerst. En
wie voor de sfeervolle luister
liedjes is gekomen, zit ook een
beetje in de verkeerde zaal. Veel
nummers worden behoorlijk
opgepompt en gaan een eind in
de richting van gemakkelijke au-
tomuziek. Een prettig tempo,
maar niet te veel nuance.
Het best is Twarres in de dro
merige, akoestische nummers,
die een behaaglijk houtvuur op
roepen, ook al steken de teksten,
als je goed luistert, best een
beetje. Dan is Twarres wellui
dend en oprecht, zonder flau
wekul. Maar met alleen lieve
luisterliedjes vul je blijkbaar
geen avond. Dus worden de ver
sterkers open gedraaid en het
ritme versneld. En dan maakt
Twarres niet veel meer dan mid-
dle-of-the-road-muziek. Lekker
in het gehoor liggend, maar niet
iets om bij stil te staan.
Twarres' presentatie toont iets
van die uiteenlopende stijlen. Ze
hebben het podium ingericht
als een psychedelische huiska
mer, met banken en een over de
rand hangend vloerkleed, met
grote cirkels behangpapier - en
met een hyperbeweeglijke, soms
verblindende lichtshow. Maar
verder komt de meeste bewe
ging van aandoenlijke homevi
deo's. Miijam staat en speelt
zingend gitaar, Johan geit met
de band en dat is het.
Bijzonder aan Twarres is de
stem van Mirjam Timmer. Die
klinkt onschuldig, kwetsbaar en
omfloerst. In de innemere lied
jes, zoals het verdrietige 'Lady
bird', maar ook 'Another Day,
met prominent aanwezige vio
liste Yfke de Jong, komt ze het
best tot haar recht. Ook het be
scheiden gearrangeerde 'Why' is
een traktatie. In de hardere
nummers wordt ze een beetje
schril, alsof ze tegen een berg
moet opzingen, of wordt ze ver
sterkt tot temerig.
Het geluid van Johan van der
Veen vormt een aangenaam
contrast in 'Friday Night' en na
tuurlijk in 'Wêr bisto', maar solo
krast zijn stem aan je oren, zoals
hij bewijst in het feestelijk be
doelde 'Well hello'. Goede,
sfeervolle liedjes zijn Twarres
niet genoeg, ze willen meer.
Maai' met liedjes als het beeld
schone 'Do' staan ze sterker.
