'Wethouder
houdt CBK
in wurggreep1
KUNST CULTUUR
Festival Parkkunst komende jaren veilig gesteld
Imponerend Hallelujah nergens uit op effectbejag
an Hautem komt pas aan het eind los Boni Pueri een genot voor het oor
'Leiden heeft nooit echt gekozen'
iuw muziek-
latercomplex
idseplein
De smaak van Nederland
Overdreven
Mensenhater
vrijdag 11 april 2003
Grootste culturele evenement van Alphen maakt zich op voor dertiende editie
r Bennett
Üorth Sea
AC - De wereldberoemde
iner Tony Bennett geeft
nli de aftrap voor het
5ea Jazz Festival in Den
P Tijdens het zogenoemde
nmer Jazz Gala, dat al-
de donderdagavond
jaand aan het jaarlijkse
'in het Congresgebouw
eeft, vertolkt hij num-
it het Amerikaanse song-
ire. De 28ste aflevering
rth Sea Jazz heeft plaats
12 en 13 juli.
ndag
iekschool
te aan den rijn - De
1 nuziekschool Alphen
e i Rijn houdt morgen
11.30 en 15.00 uur een
intog. Geïnteresseerden
at i in het gebouw aan het
leester Visserpark te-
ii[j m instrumenten uit te
en. Bij de informatieba-
itmen alles aan de weet
cursussen en zijn de
seizoensfolders ver
star. Daarnaast zorgen
;en voor live-muziek, is
-ijspeurquiz en staat er
■Hirande popcorn klaar.
door Theo de With
alphen aan den rijn - Het clll-
turele festival Parkkunst is voor
de komende jaren veilig gesteld.
Het Alphens gemeentebestuur
stelt jaarlijks 10.000 euro be
schikbaar. Bovendien is er voor
de komende drie jaar een spon
sor gevonden. Met deze financi
ële garantstelling maakt Park
kunst zich op voor de dertiende
editie op 30 april.
Het Park Rijnstroom zal op Ko
ninginnedag zo'n 75 kramen tel
len. Iets meer dan de helft daar
van wordt bemand door profes
sionele kunstenaars uit Alphen,
Leiden, Gouda en omringende
gemeenten. De rest is voor cul
turele instellingen als het Parkt
heater, Expressie 70 en het Cen
trum Beeldende Kunst. Tussen
de kramen door zullen diverse
straattheateracts te zien zijn. Op
een groot podium zijn drie groe
pen geprogrammeerd die mu
ziek uit alle windstreken ten ge
hore brengen, staat in het pro
gramma voor Parkkunst 2003.
„Het festival heeft een duidelijke
plek veroverd in het culturele le
ven van Alphen", aldus cultuur
wethouder Van Wersch. „De
kracht is dat alle culturele instel
lingen in de gemeente samen
werken. Daardoor ontstaat een
voor iedereen aantrekkelijk pro
gramma dat duizenden op de
been brengt." Parkkunst trekt
jaarlijks zes- tot achtduizend be
zoekers.
Om te voorkomen dat het festi
val te veel het karakter van een
braderie krijgt, heeft Willem van
den Broek, directeur van Ex
pressie 70, de eisen voor de
deelnemende kunstenaars aan
gescherpt. „Er was de laatste ja
ren te veel ruis gekomen. Goede
kunstenaars haakten daardoor
af. Dat proces heb ik willen ke
ren." Kunstenaars krijgen nu al
leen een kraam als ze officieel
staan geregistreerd bij STAA in
Alphen, Ars in Leiden of docent
zijn bij Expressie 70.
Van den Broek moest daardoor
een aantal amateur-kunstenaars
teleurstellen. „Ik heb er wel vijf
tien nieuwe kunstenaars voor in
de plaats gekregen. Veel afval
lers uit het verleden keren terug
naar Parkkunst. Ik hoop dat we
de beeldende kunst daardoor
naar een kwalitatief hoger ni
veau kunnen tillen. Niet omdat
we elitair willen zijn, maar om
dat we goede kunst willen laten
zien."
Het Parkfilmhuis draait op Ko
ninginnedag vier keer de film
'Zus en zo'. In de rest van het
gebouw van Expressie 70 wordt
werk van cursisten tentoonge
steld. Het gratis toegankelijke
Parkkunst begint op Koningin
nedag om 12.00 uur en eindigt
om 18.00 uur. Op het podium
treedt om 12.30 uur als eerste
het Tombaz Ensemble op met
Turkse tangomuziek. La Troupe
Saaba volgt om 14.00 uur met
Afrikaanse muziek die gepaard
gaat met veel percussie en dans.
De afsluitende podiumact is om
16.30 uur Malford Milligan met
zijn band. Deze Texaan maakt
een drie wekende tournee door
Nederland.
dam/gpd - De Amster-
Stadsschouwburg en het
iter gelegen popzalen-
x De Melkweg gaan één
heatercomplex vormen,
d binding bestaat uit een
te bouwen theaterzaal,
lirecties en de Amster-
cultuurwethouder Belliot
n gisteren de plannen
'g ir bekend.
%ee van de schouwburg
111 Leidseplein krijgt een
aanzien. De beide win
de kassahal worden ver
tot een 'stadsfoyer' met
^taurant dat de hele dag
en waar het publiek te-
e'an voor kaarten en expo-
Hove, artistiek leider van
jroep Amsterdam, straks
ebruiker van de schouw-
il a de komst van de
zaal het aantal voorstel-
door Toneelgroep Am-
i opvoeren naar 150 per
ovendien stelt het ont-
in de nieuwe zaal hem in
leer vormen van theater
I voor die ruimte te ma-
uwe zaal, die achter de
ide toneeltoren komt,
laats aan 550 bezoekers
ielvoorstellingen en 850
:rs bij concerten. Ook
t toneel als kleine zaal
gebruikt. Verder is er
rc>or een orkestbak, zodat
teens kleinere opera- en
toducties in die zaal kun-
Afgaande op de groei
it publiek geloven Van
n Daamen dat het aantal
ers zal toenemen,
twerp van de Amersfoort-
litéct Job Klinkhamer zal
de achterkant van het
bx aan de Lijnbaansgracht
euw en aantrekkelijker
geven. De gemeente
•ai !at het project 30 miljoen
lag kosten. Met dat geld
ook The Max, de grote
n De Melkweg die onder
uwe theaterzaal komt te
T met 50 procent vergroot
ruimte voor 1500 bezoe-
door Rody van der Pols
leiden - Een verwaarloosd kindje,
dat niet de kans heeft gekregen
te groeien. Zo omschreef Annet
Zondervan gisteravond tijdens
een commissievergadering het
Centrum Beeldende Kunst (CBK)
Leiden. „Leiden heeft nooit echt
gekozen voor het CBK."
Aanleiding voor haar beschuldi
ging aan het adres van de Leidse
politiek is het besluit van B en W
om de kunstuitleen, een van de
belangrijkste taken van het CBK,
op te heffen. De kunstuitleen
wordt als een subsidieverslin
dend instituut gezien, dat maar
niet kostendekkend kan draaien.
„Maar hoe kun zo'n taakstelling
opleggen, als je het CBK niet de
instrumenten in handen geeft
om die taakstelling te behalen?",
aldus Zondervan.
Een van die instrumenten is het
hanteren van marktconforme
tarieven, aldus Zondervan, zelf
directeur van de winstgevende
Artotheek Zuidoost/Het Nieuwe
Podium in Amsterdam. Hoewel
hierop al sinds 1999 door ver
scheidene onderzoekers is aan
gedrongen, heeft de politiek
nooit aan deze oproep gehoor
gegeven. „Het CBK is al die tijd
door cultuurwethouder Pecht-
old in de wurggreep gehouden",
zo karakteriseerde de Leidse
kunstenares Astrid Beumer de
kwestie.
Pechtold, verantwoordelijk ge
steld voor het 'falende beleid',
was gisteravond niet aanwezig,
tot teleurstelling van de massaal
naar de raadszaal getogen kun
stenaars. Graag hadden ze hem
persoonlijk aan de tand gevoeld,
bleek uit diverse reacties.
Ook de politieke partijen lieten
zich gisteravond niet horen. Al
leen Pink Meltzer van LWG/DG
liet zich ontvallen dat het CBK
wel een 'terminale patiënt' leek.
Ze verwoordde daarmee de
angst van veel aanwezigen: be
tekent het opheffen van de
kunstuitleen niet de doodssteek
voor het CBK?
Volgens de nota 'Heroverweging
taken Centrum Beeldende
Kunst' moeten de resterende ta
ken van het CBK - een steun
punt voor kunstenaars, cultuur
educatie en het maken van ten
toonstellingen - bij Stedelijk
Museum De Lakenhal worden
ondergebracht. Een slechte
combinatie, volgens veel kun
stenaars. „Want De Lakenhal is
een museum. Die richt zich op
de 'eregalerij' van kunstenaars.
Het CBK richt zich op het veel
breder segment, op de kunste
naars die nog niet zijn doorge
broken. Dat zijn twee wezenlijk
verschillende taken, die je niet
zomaar kunt samenvoegen", al
dus een van de kunstenaars.
Door het opheffen van de
kunstuitleen - en de daarbij be
horende jaarlijkse aankoopron
de voor Leidse kunstenaars, ver
dwijnt ook een bron van inkom
sten voor Leidse kunstenaars.
„En dat scheelt je twee maan
den eten", grapte kunstenaar
Ernst Kamphuis. Maar behalve
dat het 'brood op de plank' be
tekent, is er nog een ander be
langrijk effect van die aankoop-
ronde, benadrukte Beumer. „Je
wilt niet dat je kunstwerken zich
in je atelier opstapelen. Je wilt
dat ze onder de mensen komen.
Dat ze gezien worden. Ook
daarin vervult de kunstuitleen
een belangrijke rol."
Het Leidse college reageert op
z'n vroegst vlak voor het zomer
vakantie op de vele vragen over
de sluiting van de kunstuitleen.
leiden - De foto 'Diego' van Maarten Wetsema maakt deel uit van een
grote fototentoonstelling die volgende maand in het Centrum Beel
dende Kunst (CBK) van Leiden begint. De expositie 'Choices' toont de
smaak en leefstijl van Nederlanders van uitéenlopende leeftijd en cul
turele achtergrond. Hiervoor is werk van elf bekende fotografen bij el
kaar gebracht.
De tentoonstelling is samengesteld door tv-presentatrice Hanneke
Groenteman en fotograaf Morad Bouchakour. Groenteman wist met
haar programma 'De Plantage' kunst voor een groot publiek toegan
kelijk te maken. Bouchakour werd vorig jaar de hemel in geprezen
voor zijn foto-serie 'Nederland viert feest' in opdracht van het Rijks
museum. Samen maakten zij een keuze uit het aanbod van elf foto
grafen. Het werk laat zien dat Nederland geen eenheidsworst is, maar
een bonte mengeling van stijlen.
De tentoonstelling is van 23 mei tot en met 12 juli te zien in het CBK en
wordt begeleid door een educatief project voor leerlingen uit het
voortgezet onderwijs.
Foto: Maarten Wetsema
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Matthaus Passion door Chr.Oratorium Koor Hallelujah
o.l.v. Sytze Stel, m.m.v. Diane Verdoodt, sopraan, Joke de Vin,
alt, Ludwig van Gijsegem, tenor, Ira Spaulding, bas, Alex
Grigorev, tenor, Hans de Vries, bas, Peter Ouwerkerk, orgel, Gail
Ann Schröeder, gamba, Stadsknapenkoor Gorkum en het
Nederlands Radio Orkest. Gehoord: 10/4, Dorpskerk. Katwijk
aan den Rijn. Nog te horen aldaar: vanavond, 19:30 uur.
Een protestantse en katholieke kerk verschillen
onder meer in de plaatsing van preekstoel en al-
taar. Staat in de RK kerk het altaar centraal in het
koor, in een reformatorische kerk is de hoog ver
heven preekstoel prominent aanwezig, vanwaar
het woord Gods over gelovigen wordt uitgestort.
Het is de mooiste en de meest authentieke plaats
voor de evangelist van de Matthaus Passion.
Immers, het lijdensverhaal sec is het hart van de
passie. De tenor Ludwig van Gijsegem is deze rol
op het lijf geschreven. Niemand kan zó beeldend
en betrokken als hij het verhaal vanaf de zalving
door Maria Magdalena tot aan de verzegeling van
de grafsteen laten meebeleven. En Hallelujah, het
Chr.Oratorium Koor onder leiding van Sytze Stel
sluit zich geheel organisch aan bij deze betekenis
volle woorden.
Elk jaar weer imponeert de Katwijkse uitvoering.
Je voelt heel duidelijk dat deze mensen elkaar in
spireren. Dat iedereen figuurlijk warm loopt voor
de visie van Sytze Stel, die ingehouden is maar vol
zeggingskracht.
Van Gijsegem heeft even tijd nodig om de juiste
toon te pakken. Maar al gauw groeit er een verras
send spanningsveld tussen de evangelist en Jezus
dat zijn hoogtepunt bereikt in de woorden 'Eli, eli,
lama asabthani?', totaal desperaat gezongen door
de bas Ira Spaulding die een voorbeeldig integere
Christuspartij vertolkt.
Diane Verdoodt en Joke de Vin vormen een duo
uit duizenden, één van ziel en één van zinnen in
het dramatische 'Mond und Licht ist vor Schmer-
zen untergangen'. Waarop het koor losbarst in
een ziedend en flitsend 'Sind Blitze, sind Donner'
im Wolken verschwunden' zonder ook maar één
moment grof of 'vulgair' te worden. De bas Hans
de Vries zingt z'n kleine partijen (Pilatus en Pe
trus) dynamisch, inhoudelijk sterk, en zijn aria's
voluit en kleurrijk.
Stel maakt van elk koraal een beeldend en delicaat
paneel. Vooral het koraal 'Wie wunderb'arlich ist
doch diese Strafe' verrast door een verfijnde trans
parante sfeer.
Het kleine dubbelorkest bezit een mooi homoge
ne en lichte klankkleur, speelt in een aangenaam
pittig tempo, soms licht scanderend. Instrumen
tale solo's vormen een wezenlijk functioneel on
derdeel van de te zingen tekst.
Deze Matthaus is nergens uit op effectbejag:
waardoor juist elke frase, solo, koorzang, orkest
partij ontroerend en onontkoombaar effect heeft.
theater recensie
Dick van Teylingen
Voorstelling: 'De Mensenhater' van
Molière door De Paardenkathedraal.
Vertaling: Laurens Spoor. Regie: Dirk
Tanghe. Met Maike Meijer, Thomas de
Bres e.a. Gezien: 10/4, Leidse
Schouwburg.
Eerlijkheid wil hij, zuiverheid,
Molières mensenhater, maar hij
zit zo vast aan zijn perfectionis
tische ideaalbeeld dat alles wel
tegen moet vallen. Zeker in de
Franse hofkringen waar de be
pruikte en bepoederde Lodewij-
ken het voor het zeggen hadden.
Behalve met de verkeerde tijd
had de titelheld Alceste ook nog
te kampen met de verkeerde
vrouw.
Hij is verliefd op Célimène, die
binnen het pluimstrijkende en
roddelende gezelschap de ko
ningin is van het koketteren en
intrigeren. Ze is de enige die Al
ceste intellectueel aankan. Bei
den doorzien de leegheid van
het spel, alleen trekken ze te
gengestelde conclusies: hij
wendt zich er walgend van af, zij
speelt het mee en zet het naar
haar hand. Er is maar één logi
sche uitkomst: ze zouden uit
eindelijk een beetje water bij de
wijn moeten doen en voor el
kaar moeten kiezen, maar hun
koppigheid staat een happy en-
ding in de weg.
Nog voordat het stuk werkelijk
begonnen is, klinkt er eerst een
smartlap, playbackt Jan Klaas-
sen Brels 'Ne me quitte pas',
met behaagzieke bedankjes voor
het ingeblikte applaus, komen
personages pas op als ze drie
keer heen en weer een gat tus
sen de toneelgordijnen hebben
gezocht, krijgen de stemmen
een galm alsof ze in een mam
moettanker spreken. Dit alle
maal gaat er heel nuffig en over
dreven aan toe. Je hoopt dat het
niveau van gedoe wat vermin
dert als de aandacht van het pu
bliek eenmaal gevangen is, maar
nee.
Misschien heeft Dirk Tanghe
een optelsom gemaakt: het le
ven in de verfijnde Franse krin
gen van het einde van de zeven
tiende eeuw is onecht, theater is
onecht, laten we dus van Moliè
re een voorstelling maken die
dubbel onecht is. Waarin in elke
zin een kunstje zit, een accentje,
een gek stemmetje, een dialect-
je, een geluidje. Waarin elk ge
baar voorzien is van een krul,
een veelzeggende blik, een arm-
buiging of een vingerzetting. In
sommige situaties of om het ka
rakter van bepaalde personages
te typeren, zou dat heel goed
kunnen werken.
Sommige spelers kunnen ook
leuke gekke bekken trekken,
grappige gebaartjes maken en
olijke stemmetjes nadoen. Maar
ze doen het allemaal, de volledi
ge drie uur die de voorstelling
duurt lang. AL snel komen de
zelfde kunstjes"voorbij, gaan de
personages elkaar wéér nadoen
om elkaar belachelijk te maken.
Alsof je in een restaurant zit met
maar één cd op repeat en nog
drie gangen te gaan.
De manier van spreken zit be
halve vol kunstjes ook vol ac
centen en varieert van heftig tot
intensief. Momenten van ont
spanning worden ons nauwe
lijks gegund. Dat leidt af van de
tekst (mooi en inventief vertaald
door Laurens Spoor). De tekst
behandeling van de meeste ac
teurs maakt een heel aangeleer
de indruk: het is heel moeilijk
om te suggereren dat die geëxal
teerde toon uit een echt mens
voorkomt en niet uit een soort
nageboetseerde Michael Jack
son.
Marie-Louise Stheins kon dat,
maar die speelt inmiddels bij
Het Nationale Toneel. Maike
Meijer (Célimène) kan het ook.
Zij lijkt daarmee de nieuwe diva
van De Paardenkathedraal te
zijn, in deze vermoeiende, dik
aangezette, geparfumeerde
voorstelling vol effectbejag.
muziek recensie
Maarten Baanders
;Jl stelling: 'Mich en Scène' door
he van Hautem. Gehoord: 10/4,
Stadsgehoorzaal, Leiden.
;e liedjes zijn zo verbon-
o'iet het stemgeluid en de
"pn hun maker, dat nazin-
gewaagde onderneming
'j'! Jacques Brei zingt, kan
klingen doen: hem imite-
'e proberen op te roepen
nl i opriep, of een persoon-
t ertolldng aan zijn liedjes
atste doet Micheline van
)0 m niet. In 'Mich en Scène'
zingt ze hoogtepunten uit Brels
repertoire en houdt ze zich over
het algemeen aan de manier
waarop Brei ze zong. Als publiek
kun je dan twee dingen doen:
genieten van de melodieën, die
niet stuk kunnen en een mooi
verleden oproepen, of vergelij
ken. Dat laatste doe je eigenlijk
automatisch.
De breekbare hartstocht, de
warmte, de concentratie, de
weemoed, de pittige humor: het
zijn allemaal elementen die Brei
zo bijzonder maken, maar die
bij Van Hautem nauwelijks uit
de verf komen.
De hartstocht rolde er bij Brei zo
natuurlijk en onnadrukkelijk uit;
bij Van Hautem merk je dat ze
zich inspant om die hartstocht
erin te leggen. De warmte van
Brei is van zo nabij voelbaar;
Van Hautem klinkt vlak en ver
weg.
Soms komt er bij Van Hautem
wel iets van gedrevenheid op
gang, vooral in de heftige en
snelle stukjes, maar het is een
dun laagje. Waar Brei van de
eerste tot de laatste noot in zijn
muziek opgaat, stapt Van Haut
em er bij een instrumentaal tus
senstukje even uit om een op-
vuldansje over het podium te
maken. En waar Brei je mee
sleept in zijn melancholie, komt
Van Hautem niet verder dan
ernst.
Zo heb je voortdurend het ge
voel dat iets niet gebeurt, waar
je wel naar gaat verlangen als je
de melodieën hoort.
Een merkwaardige breuk met
i£
het programma vormt een in
strumentaal intermezzo door de
pianist, die Brahms speelt. Niet
alleen heeft deze muziek geen
enkel raakvlak met Brei, het stuk
wordt ook nog eens ontsierd
door misgrepen en een ongenu
anceerde dynamiek.
Het is jammer dat het grootste
deel van de avond zo voorbij
gaat, want aan het eind komt er
toch nog iets los en sleept Mi
cheline van Hautem het publiek
nog aardig mee. In 'Bruxelles'
wordt ze opzwepend.
En gelukkig volgen er dan nog
twee toegiften. 'Voir un ami
pleurer' klinkt intens en zacht
en in 'J'arrive' zien we toch nog
iets van vervoering van haar uit
gaan.
Waarom niet eerder?
muziek recensie
Susanne Lammers
Concert: Matthaus Passion van J.S. Bach
door jongenskoor Boni Pueri .en Musica
Florea o.l.v. Pavel Horak. Solisten: Jaroslav
Brezina, Noémi Kiss, Lydia Vierlinger,
Martin Barta en Pavel Klecka. Gehoord:
10/4, Hooglandse Kerk, Leiden.
Een Matthaus Passion waarin de
koorpartijen helemaal gezongen
worden door jongens. Dat is
licht en helder, veel lichtvoetiger
en troostrijker dan door een vol
wassen gemengd koor, en heel
soms een beetje afstandelijker.
Zo klinkt tenminste de Matthaus
Passion van het Tsjechische jon
genskoor Boni Pueri.
Dirigent Pavel Horak werkt met
vlotte tempi en een ingehouden
dynamiek, vermijdt log- en
traagheid en laat de muziek
door de kerk zweven. Zijn jon
gens, die in het begin nog wel
eens een beetje rommelen, ma
ken vooral van de koralen een
genot voor het oor. Die klinken
bijna als engelenkoren zo fris.
Maar ook als volk, of soldaten,
of schriftgeleerden overtuigen
ze met alertheid en dramatiek.
Musica Florea, een al bijna even
jong gëzelschap uit de authen
tieke hoek, speelt mooi mee. De
strijkers, afgezien van de mar
kante bas, vallen niet erg op. Zij
spelen goed en gelijkmatig. De
blazers hebben prachtige mo
menten, maar gaan soms ook de
mist in, vooral bij de aria's van
Lydia Vierlinger, die counter
tenor Markus Forster vervangt.
Jte
Dat is jammer, maar ze maken
alles goed bij 'Aus Liebe will
mein Heiland sterben', de aria
van sopraan Noémi Kiss, wier
stem zich weliswaar beter thuis
lijkt te voelen bij het operagen
re, maar die misschien juist
daardoor dramatiek in haar sbli
weet te leggen. In deze aria crp-
eert ze samen met de fluit en de
hobo's da caccia een pnaardse
sfeer. Haar lange notèn duren
precies lang genoeg om te gloei
en en haar timing schept grote,
rust. Die stemming wordt door
de hobo's versterkt: zij blazen de
hartslag van iemand die pijnlijk
getroffen is en spelen prachtige
miniatuurduetjes, versterkt met
strelingen van de fluitist.
De Evangelist kan een Passie
maken en breken. Jaroslav Bre
zina is er een van het goede
4
soort. Hij zingt gedre\»n, puntig
verhalend en woorden uitspin
nend die het verhaal bepalen.
Lyrisch is hij wat minder sterk,
de tenor-aria's, die hij ook voor
zijn rekening neemt, moeten het
vooral hebben van de intensiteit
van zijn voordracht. Daarmee
maakt hij bijvoorbeeld 'Geduld'
de moeite waard.
Hetzelfde doet zich voor bij ba
riton Pavel Klecka. Zijn timbre is
wat metalig en in de diepte niet
vol genoeg om echt te overtui
gen. Hij klinkt wat militair, en
dat contrasteert mooi met de
volle warme en licht melancho
lieke klank van Martin Barta, die
de Christus-partij zingt.
Echt overweldigend is deze Mat
thaus Passion niet, daarvoor zit
ten er iets teveel zwakke plekjes
in, maar overtuigen doet ie wel.
