OORLOG IN IRAK 1
Snelle oorlog werd maar even spannend
De vraag blijft:
Waar is Saddam?
VS willen
praten over
tussenbestuur
'Syrië biedt Irakezen onderdak'
Gezicht Saddam bedekt
kerdische jongen in het noorden van Irak dankt Bush voor de gebeurtenissen in Bag-
Ito: AP/Richard Sennott
Iraakse mannen zoenen een Amerikaanse soldaat in de straten van Bagdad.
Foto: AP/Jerome Delay
Ook aan de rand van Bagdad werden soldaten met gezoen begroet.
Foto: AP/David Leeson
an maant
kalmte
irk - Secretaris-generaal
j Verenigde Naties Kofi
heeft gisteren, nadat be-
s geworden dat Bagdad
:els in handen van de
nen is, gezegd dat de
de Iraakse hoofdstad
orden hersteld en de
;id van de burgers moet
b gegarandeerd. In Bag-
Jtstonden chaotische ta-
rjmet uitzinnige, feestvie-
maar ook plunderende
^1, nadat Amerikaanse
|r flinke terreinwinst had-
loekt. Annan stelde dat
te vroeg is om te zeggen
fraakse president Sad-
ussein is gevallen. Er kan
!t worden vastgesteld wie
ng heeft, wie de stad
.turen en wat er met de
tg is gebeurd, zei hij.
weit feliciteert
kse bevolking
■stad - Koeweit, het
abische land dat open
ter de oorlog in Irak
eeft de Iraakse bevolking
teerd met haar 'bevrij-
ie Koeweitse minister
itenlandse zaken Sjeik
1-Ahmad al-Sahab prees
irtijd 'de enorme in-
igen van de coalitietroe-
de bevrijding van Irak'.
li vergadert
lijkt wat tv
ioton - De Amerikaanse
int George Bush was gis-
vallend afwezig in het
•ektakel rond de ge-
issen in Bagdad. Tussen
eringen door wierp Bush
)e een blik op de televi-
Izijn woordvoerder Ari
:er. De nu al beroemde
p van het standbeeld van
dat naar beneden werd
heeft Bush gemist. De
it zat te vergaderen met
mvolgens minister van
Donald Rumsfeld, zijn
le-veiligheidsadviseurs
loveense president Janez
}ek Na die laatste verga-
bleef Bush even naar de
je kijken, zei Fleischer,
moment was te zien hoe
ïld door de straten werd
It. „Ze hebben het omver
d", was het presidentiële
tlntaar.
benende:
pe indruk'
injAO - De ontwikkelingen
lad hebben op premier
11pnde diepe indruk ge-
Dat blijkt uit een verkla-
f gisteren namens de
•hljr door de Rijksvoorlich-
:t 'nst is uitgegeven. „De
die we nu zien uit Bag
men diepe indruk. Dit
moment waarop de
bevolking en de hele
s jmet hen te lang heeft
B wachten. Ik hoop dat
J"ikent dat er een einde
]an lijden."
tralië in
rgangsbestuur
l^jiA - Australië zal met de
Hngde Staten en Groot-Brit-
Viïleelnemen aan een
iPgsbestuur in Irak dat de
kofccht van de macht aan
ielakse volk zal voorberei
dt heeft premier John
vandaag na een verga
an zijn oorlogskabinet
Australië heeft al vijf
awoordigers in het Bu-
jjior Wederopbouw en
Titaire Hulp, de in Koe-
vestigde organisatie on-
van de gepensio-
lerikaanse generaal
die de overgangsrege-
1 leiden. Het heeft met
lilitairen deelgenomen
oorlog in Irak. De Au-
ie premier zei dat aan
ind van Saddam een
;ekomen, maar dat de
tegen restanten van het
nog niet voorbij is.
door Akijn Visser
Rijswijk - Met het neerhalen van de beel
tenis van Saddam Hussein in het hart van
Bagdad onder luid gejuich van duizenden
inwoners, lijkt de oorlog in Irak zo goed als
beslist. Slechts drie weken heeft de onge
lijke strijd geduurd, iets wat zelfs de meest
optimistische analisten niet hadden kun
nen voorspellen. Toch is het hoofddoel van
de oorlog, het opsporen van massavernie
tigingswapens, vooralsnog niet bereikt.
Maar door de snelle opmars van de Brits-
Amerikaanse troepen lijkt dat nu van min
der belang. Een terugblik.
Donderdag 20 maart openen de Ameri
kanen de aanval op Irak, Operation Iraqi
Freedom gedoopt, ongeveer anderhalf
uur na het verstrijken van het Ameri
kaanse ultimatum aan Saddam Hussein.
President Bush zegt even later dat de eer
ste raketten waren gericht op 'geselec
teerde doelen van militaire betekenis': de
Amerikanen zijn na een tip over de ver
blijfplaats van Saddam onmiddellijk tot
actie overgegaan. Zonder succes, want
na een paar uur verschijnt de Iraakse lei
der op tv, waar hij met een handgeschre
ven velletje in zijn hand, zijn vertrouwen
in de overwinning uitspreekt.
wjishington/anp-afp - De Ame
rikaanse regering wil mogelijk
zaterdag of begin volgende week
in Zuid-Irak overleggen met
Iraakse lokale leiders en banne
lingen over de vorming van een
overgangsbestuur voor het land.
Die zogeheten Iraq Interim Au
thority (HA) moet de plaats in
nemen van het Amerikaanse ci-
viel-militaire bestuur dat de ko
mende periode het heft in han
den neemt.
De Amerikaanse vice-president
Cheney zei gisteren dat de ver
gadering, de eerste in een lange
reeks, zaterdag plaatsheeft nabij
de stad Nasiriya. Het ministerie
van buitenlandse zaken zei later
evenwel dat er nog geen datum
bekend is en dat dinsdag waar
schijnlijker is.
De tegenstrijdige berichten zijn
volgens waarnemers kenmer
kend voor de onderlinge strijd
die er zou zijn tussen het Penta
gon, inclusief Cheney, en het
ministerie van buitenlandse za
ken van Powell. De laatste zou
geen voorstander zijn van de
schare ex-generaals en andere
neoconservatieve hardliners die
Irak tijdelijk moeten gaan bestu
ren.
Buitenlandse Zaken en de CIA
zijn vooral ook geen fan van
Achmad Chalabi, de leider van
de oppositiegroep INC die het
Pentagon al in Nasiriya heeft ge
posteerd. Chalabi zou in de race
zijn voor een hoge post in de
HA, maar hij ontbeert volgens
het 'State Department' daarvoor
de juiste kwaliteiten. Hij geniet
niet het vertrouwen van alle
Iraakse bevolkingsgroepen en
ook veel buurlanden van Irak
zien hem niet zitten, mede om
dat hij eerder wegens fraude is
veroordeeld in Jordanië.
De belangrijkste sji'itische op
positiegroepering in Irak zal de
besprekingen boycotten die de
Amerikaanse regering in het zui
den van het land wil organise
ren over een overgangsbestuur
voor Irak. Dat heeft de Opperste
Raad voor de Islamitische Revo
lutie in Irak (SCIRI) gisteravond
laten weten.
In de opzet van de VS komt er
nu eerst een civiel bestuur in
Irak onder aanvoering van ex-
generaal Gamer. Die staat weer
onder leiding van de comman
dant van de troepen in Irak,
Tommy Franks.
De HA is bedoeld als een 'tus
senbestuur' van Irakezen dat
onder meer verkiezingen moet
voorbereiden. Na die stembus
gang moet er een democratisch
gekozen staatsbestuur aantre
dein Irak.
Een dag later pas begint de Coalitie met
de voorspelde massale bombardementen
op militaire doelen, de zogeheten 'shock
and awe-campagne'. Alleen al op Bagdad
worden zeker 320 Tomahawk-raketten
afgevuurd. Ook op de grond worden al
snel successen gemeld. De Britse strijd
krachten beweren na twee dagen strijd
dat ze in het zuiden de havenstad Umm
Qasr hebben veroverd. Basra, de tweede
stad van Irak, zou op vallen staan. Ameri
kaanse troepen lijken ongehinderd op te
stomen naar Nasiriya en onderweg zou
een volledige Iraakse divisie zich hebben
overgegeven.
Maar drie dagen na het begin van de oor
log lijkt dit optimisme ongegrond. De Fe-
dayin-milities van Saddam zetten bij
Nasiriya de tegenaanval in en zeker tien
Amerikaanse mariniers sneuvelen. Ook
worden er krijgsgevangenen gemaakt
door de Irakezen, die later met angstige
blikken op de staatstelevisie worden ge
toond. Umm Qasr en Basra, weliswaar
omsingeld door Britse troepen, blijken
nog stevig in handen van Saddams troe
pen.
Een paar dagen later is er opnieuw te
genslag voor de geallieerde troepen: he
vige zandstormen verhinderen de op
mars naar Bagdad. De Iraakse strijd
krachten zetten een tegenoffensief in.
Vanuit Bagdad rukken militaire qolonnes
op richting de coalitietroepen in het zui
den, maar in de open woestijnvlakte
worden hun legervoertuigen massaal
vernietigd door de superieure geallieerde
luchtmacht. Verder weten Amerikaanse
mariniers na vier dagen strijd het Iraakse
verzet te breken in het strategisch zeer
belangrijke Nasiriya.
Toch blijft het Iraakse verzet taai, vooral
door de guerrillatactieken van de Feday-
in-milities, die veel slachtoffers maken
onder de geallieerde troepen. Die wor
den ook opgeschrikt door de eerste zelf
moordaanslagen, in één geval gepleegd
door een zwangere Iraakse vrouw.
Door de stagnatie in de opmars groeit de
kritiek op de Amerikaanse defensieminis
ter Rumsfeld, die te weinig troepen naar
de Golfregio zou hebben gestuurd, tegen
het advies van de legertop in. Rumsfeld
en de hoogste Amerikaanse militair, ge
neraal Myers, laten echter eensgezind
weten dat er absoluut geen wrijving tus
sen hen is en dat het leger een 'briljant
plan' volgt.
Na anderhalve week gaat de oorlog een
nieuwe fase in, als in het noorden een
tweede front wordt geopend. Militairen
worden vanuit Koeweit ingevlogen en ge
dropt boven gebieden waar Koerdische
strijders al actief zijn. Samen rukken ze
op naar belangrijke steden als Mosul en
Kirkuk.
Bagdad komt binnen handbereik nadat
twee divisies van de Republikeinse Garde
in de pan zouden zijn gehakt, aldus de
Amerikaanse lezing. Met het overschrij
den van de 'rode lijn' rond Bagdad
neemt volgens deskundigen de kans toe
dat Saddam chemische- of biologische
wapens zal inzetten. Tot dan toe is nog
geen enkel massavernietigingswapens
ontdekt of afgeschoten. Alle meldingen
hierover moeten de Amerikanen later
weer intrekken.
Na ruim twee weken veroveren Ameri
kaanse infanteristen het internationale
vliegveld ten westen van Bagdad. De in
name is een klap in het gezicht van het
Iraakse bewind. Dit blijkt vooral uit de re
actie van Informatieminister al-Sahhaf,
die alles hardnekkig blijft ontkennen.
Zijn baas Saddam Hussein of een dub
belganger daarvan vertoont zich voor het
eerst in het openbaar.
De oorlog komt in het tweede weekeinde
sinds de oorlog in een stroomversnelling.
De Britten weten in Basra de laatste te
genstand uit te schakelen. In Bagdad
voeren Amerikaansé tanks eerst verken
ningstochten uit, maar als blijkt dat de
tegenstand minimaal is, wordt de stad
van alle kanten aangevallen. Iraakse ver-
zetshaarden worden met grof geweld uit
geschakeld, er volgt een tweede liquida
tiepoging op Saddam. Of de Iraakse dic
tator hierbij is omgekomen is niet duide
lijk. Zeker is wel dat de dagen van zijn
bewind geteld zijn.
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington - Het is de meest
gestelde vraag in Washington:
waar is Saddam Hussein? In elke
nieuwsuitzending, op elke pers
conferentie borrelt en gist het,
maar het antwoord blijft immer
uit. Waar is Saddam, zoemt het
permanent bij de CIA en een paar
kilometer verderop in het Penta
gon. „Ik weet het niet. Ik weet het
niet", bezweert Pentagon-baas
Donald Rumsfeld nog maar eens.
„Hij is of dood, of gewond, of ge
zond en verbergt zich om te voor
komen dat hij wordt gepakt."
Al vanaf de eerste dag van de
oorlog in Irak op 20 maart be
heerst de kwestie conversaties
bij de koffiemachine en aan
keukentafel. Je hebt de gelovi
gen en de ongelovigen. De gelo
vigen - goedgelovigen, volgens
cynici - denken dat het best zou
kunnen dat hij dood is. De on
gelovigen denken dat het de
Amerikanen goed van pas kwam
de fictie te laten bestaan dat
Saddam Hussein wel eens om
gebracht zou kunnen zijn. De
oorlogsstrategie was er immers
op gericht het regime te onder
graven en zo snel mogelijk te la
ten instorten. Vanuit het Penta
gon kwam destijds hetzelfde
verhaal als nu: hij is dood, hij is
gewond, of hij leeft nog. Rums
feld vorige week donderdag: „Ik
zie zoveel informatie van inlich
tingendiensten, en zoveel ervan
is anekdotisch. Ik heb niets ge
zien dat bevestigd werd door
verscheidene betrouwbare
bronnen, waaruit je kunt aflei
den dat hij wel of niet leeft."
De Iraakse minister van infor
matie al-Sahhaf - gisteren voor
het eerst niet verschenen op zijn
ochtendbriefing - bleef in Bag
dad keurig volhouden dat zijn
baas nog leefde, net als zijn zo
nen Uday en Qusay. Als hij nog
leeft, laat hij zich dan maar ver
tonen was de boodschap die
vanuit Washington bijna eens
gezind klonk. De CIA wist 'bijna
zeker' dat hij gewond was ge
raakt, maar die zekerheid leek
weg te sijpelen na een tv-opna-
me vorige week vrijdag waarbij
Saddam Hussein door Bagdad
liep, en een kind op de arm nam
terwijl in de verte rookwolken te
zien waren. Dat kon natuurlijk
een van de befaamde dubbel
gangers zijn, maar het idee dat
de Iraakse dictator de 'ont
hoofdingsaanslag' niet had
overleefd ebde weg.
Niet voor lang echter, want afge
lopen maandag werd opnieuw
een aanslag gedaan. In de wel
gestelde buurt Mansour sloegen
bunkerbusters een krater van
negen meter in de grond. Zelfs
als Saddam Hussein zich daar in
een bunker verscholen hield,
kon hij dat niet hebben over
leefd, zo was het idee. Opnieuw
is er iemand die hem 'het' ge-
positieleider:
Saadam is in leven
De Iraakse oppositieleider
Ahmad Chalabi beschikt
over aanwijzingen dat Sad
dam Hussein uit Bagdad is
gevlucht met ten minste
een van zijn twee zonen.
Dat heeft Chalabi gisteren
in Nasiriya gezegd tegen de
Amerikaanse nieuwszender
CNN.
Volgens de onbevestigde
berichten is de Iraakse pre
sident gevlucht naar
Baqubah, een stad ten
noorden van Bagdad. „We
hebben geen bewijzen dat
ze bij de aanval zijn gedood.
We weten tenminste dat
zijn zoon Qusay nog leeft en
dat hij enkele huizen heeft
betrokken in de streek
Diyala", zei Chalabi.
Verder is volgens Chalabi's
informatie Ali Hassan al-
Majid, bijgenaamd Ali Che-
micali, gewond maar niet
gedood. Hij zou zich in het
zelfde gebied ophouden.
Britse militairen hadden
maandag gemeld zijn li
chaam in de zuidelijke stad
Basra te hebben gevonden.
Dat bericht is nooit officieel
bevestigd.
bouw binnen heeft zien gaan,
en niet naar buiten heeft zien
komen. Maar een dag later was
er bij de door de bommen aan
gerichte ravage niets te zien of
merken van veiligheidstroepen
of politie die zouden proberen
daar iets te redden of te vinden.
Dus waar is Saddam Hussein?
Speculaties zijn er genoeg. Hij
zou zijn gevlucht naar de Russi
sche ambassade in Bagdad. Niet
waar, zegt Rusland. Hij zit al
lang ergens op een strand te ge
nieten van de rijkdom die hij in
de afgelopen decennia heeft
vergaard of hij smeedt 'ergens'
plannen voor een onverwachte
tegenstoot, denken sommigen.
Zijn vrouw zou hebben willen
vluchten naar Tikrit, Saddams
geboorteplaats die nog in han
den is van de Republikeinse
Garde. De Amerikanen hebben
de weg naar het noorden afge
sloten in de hoop dat te voorko
men. Ook een ondergronds
commandocentrum bij Tikrit is
vorige week heftig gebombar
deerd, om de terugkeer van Sad
dam te bemoeilijken.
Er waren - natuurlijk onbeves
tigde - berichten dat een zwaar
gewonde Saddam op weg zou
zijn naar Syrië. Ook hoogge
plaatste lieden uit Saddams re
gime zouden zijn gevlucht naar
dit buurland, iets waarvoor de
fensieminister Rumsfeld Da
mascus natuurlijk onmiddellijk
de wacht heeft aangezegd. Het
is niet de bedoeling dat Syrië de
ze mensen opneemt, vooral niet
als ze de 'massavernietigingswa
pens' meesmokkelen, waarop
de VS graag de hand wil leggen.
bagdad - Een Amerikaanse soldaat uit New York hangt de vlag van de Verenigde Staten over het hoofd van Saddam Hussein. De vlag heeft
maar heel even om het beeld gehangen. Daarna werd het standbeeld met behulp van een Amerikaanse tank omver getrokken.
Foto: AP/Laurent Rebours
washington/ap - Er zijn aanwij
zingen dat leden van het regime
van Saddam Hussein onderdak
hebben gekregen in Syrië. Dat
zei de Amerikaanse minister van
defensie Rumsfeld gisteren op
een persconferentie. Syrië zou
andere getrouwen van Saddam
hebben geholpen elders een vei
lig toevluchtsoord te vinden.
„Syrië is behulpzaam geweest
bij de beweging van mensen uit
Irak naar Syrië. In sommige ge
vallen zijn zij daar gebleven en
hebben zij daar veilig onderdak
gevonden." Anderen zijn vol
gens Rumsfeld verder gereisd
naar 'weer andere plaatsen'. Hij
zei niet naar welke. Wel herhaal
de hij de beschuldiging dat Syrië
mil^iir materieel naar Irak*
doorsluist. Op de persconferen
tie wekte Rumsfeld de indruk
dat hij het over naaste mede
werkers van Saddam had, maar
later, na achter gesloten deuren
een briefing te hebben bijge
woond, zei hij tegen verslagge
vers dat hij doelde op 'regime
achtige mensen' van wie de VS
op basis van 'inlichtingen' ver
moeden dat zij richting Syrië
zijn vertrokken.
Volgens een bron bij het Ameri
kaanse ministerie van buiten
landse zaken doelde Rumsfeld
mogelijk op een groep Iraakse
wetenschappers die asiel heb
ben gekregen in Syrië en op de
len van het Iraakse leger die zo
nu en dan de grens met Syrië
zouden hebben overschreden.
