Wellicht toch;
steun van EU
voor boeren s
BINNEN- BUITENLAND
'Geur van fraude rond Europees regiocomité'
Viroloog Osterhaus schaakt op vele borden tegelijk
Geen vogelpest in Leveroy
Dubbelzinnige rol van
Philips in kamp Vught
Joodse medewerkers én bedrijf gered
Massagraf in Congo
'Moord Djindjic moest
staatsgreep inluiden'
Mogelijk derde kind slachtoffer moordenaar
Ministerie adviseert niet
naar Singapore te reizen
geluksbus
nd in defile
lit - Het busongeluk waar
steren dertien Nederland-
■risten gewond raakten,
liet het enige zware onge-
België. Op de autosnel-
!40 van Brussel naar de
jotsten 's middags vier
itwagens op elkaar. Van de
irlandse gewonden raakten
gen lichtgewond. Het on-
gebeurde toen een
itwagen inreed op de bus
i de file stond.
imiteitenfonds
kt reisadvies in
- Het Calamiteiten-
s Reizen heeft gisteren de
tieve reisadviezen voor Jor-
j>, Saudi-Arabië, Syrië en de
lische badplaats Eilat inge-
en. Voor alle overige delen
sraël blijft het negatief ad-
van kracht. Met het besluit
aart het Calamiteitenfonds
izen niet risicovrij, maar
aardt het wel de gebruike-
dekking voor deze reizen.
tetaanval
ISAF-kamp
haag - Het militaire basis-
b Warehouse' van de in-
gtionale vredesmacht ISAF
Jghanistan is gisteravond
loten. De raket landde op
1500 meter afstand van het
p en richtte voor zover be-
jgeen schade aan, aldus
woordvoerder van het mi
jne van defensie.
bunaal klaagt
irnalist aan
haag - Het Joegoslavië-tri-
lal heeft voor het eerst een
balist aangeklaagd. Dusko
hovic, hoofdredacteur van
tontenegrijnse krant DAN,
staat van beschuldiging ge-
wegens 'minachting van
ribunaal'. DAN had de
pvan de beschermde ge-
|K32 uit het Milosevic-pro-
tpubliceerd. K32 is sinds-
met de dood bedreigd. Jo
nde komt naar Den Haag
pch te verweren.
I Angeles veegt
tto van de kaart
MGEiES - De gemeenteraad
os Angeles stemt vandaag
een voorstel om South
sal om te dopen in South
Bigeles. De initiatiefne-
rhopen dat met de naams-
png het imago van een
bendegeweld geteisterd
verdwijnt. „Het is een ma
im het gebied zijn identi-
ïnig te geven", zegt raads-
ferry, een van de voorstan-
van het voorstel.
nrd-Korea
ligt Japan
I - Noord-Korea heeft Ja-
er vandaag fijntjes aan her-
rd dat het eiland binnen
lereik van Noord-Koreaan-
ketten ligt. Tokyo moet
daarom iets gematigder op
in tegenover Pyongyang,
meldde het Noord-Kore-
estaatspersbureau KCNA
mige Japanse parlementa-
hebben volgens KCNA op-
epen tot harder verzet te-
tiet nucleaire programma
Noord-Korea.
ren doden bij
htaanval Gaza
ttiem - Bij een Israëlische
taanval op een auto in Ga-
lad zijn gisteren zeven
sen omgekomen en 47 ge-
d geraakt. Onder de doden
ander andere een Hamas-
T, twee Hamasleden en een
Het incident vond plaats
nwijk die bekendstaat als
bolwerk van Harnas.
itpaar maakt
ideale baby
ȕn - Een Brits echtpaar
met hulp van vergaande
technieken een baby 'ma-
die een perfecte been-
;donor is voor hun ernstig
i zoontje. Het Britse Hof
Beroep heeft gisteren het
od op de procedure onge-
i gemaakt. De 4-jarige Zain
imi heeft de zeldzame
dziekte thalassaemia en
t uiteindelijk een been-
{transplantatie nodig. Zijn
irs willen dat artsen met
technologie embryo's on-
oeken om de ideale donor
Zain te vinden.
iversiteit koopt
itergate-dossier
in - De Universiteit van
s heeft het onderzoek naar
fatergate-affaire van de
lalisten Bob Woodward en
Bernstein gekocht. Dat
t de Texaanse krant Austin
rican Statestnan gisteren
e'd. De twee Washington
•verslaggevers kregen vijf
ten dollar (ongeveer 4,7
>en euro) voor de 75 dozen
documenten, foto's, noti-
okken en ander materiaal.
woensdag 9 APRIL 2003
door onze correspondent
Hans Gertsen
straatsburg - Rond het Comité
van de Regio's van de EU hangt
'een geur van fraude'. Een aan
zienlijk deel van de ruim twee
honderd leden van het adviesor
gaan voor regionale zaken zou
zich schuldig maken aan bui
tensporig declareren en in som
mige gevallen aan regelrechte
fraude. Ook de wijze waarop het
comité opdrachten aanbesteedt,
kan mogelijk niet door de beu-
gel.
Dat stelde de Nederlandse euro
parlementariër Michiel van Hui
ten (PvdA) gisteren tijdens een
zitting van het Europees Parle
ment in Straatsburg. Als lid van
het begrotingscommissie van
het parlement heeft Van Huiten
zich de afgelopen weken ver
diept in de financiële gang van
zaken bij het comité. De infor
matie die hij onder andere van
de hoogste interne financiële
controleur van het comité kreeg,
waren voor de begrotingscom
missie van het parlement aan
leiding om een onafhankelijk
extern onderzoek te eisen. In af
wachting daarvan is de goed
keuring van de jaarrekening van
het comité over 2001 een half
jaar uitgesteld.
De controleur, Robert McCoy,
schetst in een interne notitie
tientallen overtredingen van
gangbare regels en normen als
het op declareren van onkosten
aankomt. Leden zouden op gro
te schaal veel meer reiskilome-
ters declareren dan de afstand
tussen hun woonplaats en de
vergaderplaats rechtvaardigt.
Anderen zouden op kosten van
het comité via onlogische, pe
perdure tussenstops van en
naar vergaderingen vliegen en
weer anderen hebben de ge
woonte met het vliegtuig of de
trein te komen en met de eigen
auto terug te rijden. Op papier
althans.
Ook het claimen van dagvergoe
dingen voor bijeenkomsten die
leden volgens hun eigen reisdo
cumenten niet of slechts gedeel
telijk kunnen hebben bijge
woond, komt regelmatig voor,
evenals het uitschrijven van
nepvergaderingen daags voor de
echte bijeenkomt begint. Dat le
vert weer een dagvergoeding ex
tra op. Het grootschalige gesjoe
mel is volgens McCoy mogelijk
doordat de controle op declara
ties ernstig te wensen over laat
en de regels niet altijd even hel
der zijn.
Naast veel 'creatief declareren'
zou ook sprake zijn van regel
rechte fraude. Een 'voormalig,
hooggeplaatst lid' van het comi
té zou voor ruim 10.000 euro te
veel hebben gedeclareerd door
systematisch nepvergaderingen
te beleggen, en een inmiddels
overleden lid zou ruim 11.000
euro te veel aan reiskosten heb
ben ontvangen.
McCoy zet ook de nodige vraag
tekens bij het aanbestedingsbe
leid van het comité. Zo zouden
opdrachten voor drukwerk sys
tematisch via onderhandse aan
besteding bij een drukkerij te
recht komen, hoewel er duidelij
ke Europese regels zijn voor
openbare aanbestedingen.
De Zeeuwse Commissaris van
de Koningin Wïm van Gelder,
lid van het comité, toonde zich
gisteren verbaasd over de aantij
gingen van McCoy. „We hebben
pas nog een vergadering van de
budgetcommissie gehad en toen
heb ik hem daar niet over ge
hoord." Het besluit van het Eu
ropees Parlement om de jaarre
kening van het comité over 2001
niet goed te keuren en een ex-
tem onderzoek te gelasten,
vindt hij 'begrijpelijk'. „Het is
net als in het verkeer: Bij twijfel
moet je niet inhalen. Een extern
onderzoek kan aan alle ondui
delijkheid een eind maken."
den haag/gpd - De Europese
Commissie komt mogelijk toch
met extra geld over de brug voor
Nederlandse pluimveehouders
die financieel zwaar zijn getrof
fen door de vogelpest. Enkele
weken geleden werd een verzoek
voor extra financiële middelen
nog naar de prullenmand verwe-
De Europese commissaris van
landbouw Fischler heeft nu toe
gezegd de situatie nogmaals te
bekijken. Dat is de uitkomst van
een gesprek tussen minister
Veerman van landbouw en
Fischler na een vergadering van
de EU-landbouwministers in
Luxemburg.
Europa vergoedt al de helft van
de kosten voor het ruimen van
besmette bedrijven en preven
tieve ruimingen. Maar de ver
volgschade die pluimveehou
ders hebben omdat hun bedrijf
stilstaat, wordt niet vergoed. Dat
zou staatssteun betekenen, wat
in strijd is met de Europese re-
gels.
De Europese Commissie ver
lengt waarschijnlijk het ver-
voers- en exportverbod voor Ne
derlandse pluimvee. Dat verbod
loopt nog tot vrijdag, maar in de
ogen van de veterinaire experts
uit de lidstaten moet het verbod
enkele weken worden verlengd.
Twee weken geleden leek het eneV
op dat de maatregelen zouden: ijl
worden versoepeld, maar door
nieuwe verdenkingen van vogel
pest buiten de Gelderse Vallei,
onder meer in Noord-Brabant
en Limburg, wordt de toegezeg
de versoepeling geschrapt.
De zogeheten stand-still voor de
pluimveesector blijft voorlopig
van kracht, heeft het ministerie
van landbouw gisteren laten
weten. Pluimvee, eieren en mest
mogen al sinds vrijdag in het
hele land niet meer worden ver
voerd. Pluimveehouders mogen
alleen voerwagens ontvangen,
als hun dieren last krijgen van
welzijnsproblemen.
Testresultaten wijzen uit dat er
in het Limburgse plaatsje Lever-
I;
oy, gemeente Nederweert, geett
vogelpest heerste op een kal-
koenbedrijf. Gisteren werd het.
bedrijf uit voorzorg geruimd
vanwege een ernstige verden
king. Twee andere pluimveebe-
drijven in een straal van een ki-jlVi 5
lometer zijn ook preventief ge
ruimd. Het ministerie bestem
pelt 21 pluimveehouderijen als
ernstig verdacht, sinds de uit
braak van de vogelpest zijn 197
bedrijven besmet verklaard.
i
drodro - Bewoners van het Congolese dorp Drodro staan bij een massagraf waarin naar schatting zo'n duizend lichamen liggen. Volgens medewerkers van de Verenigde Naties zijn
hier vorige week donderdag bijna duizend mensen vermoord. De Veiligheidsraad heeft inmiddels de VN-mensenrechtencommissie gevraagd een onderzoek in te stellen naar de
massamoord. In het gebied vechten al vier jaar lang diverse rebellengroepen en buitenlandse troepen om de controle. De burgeroorlog kostte zeker 3,3 miljoen mensen het leven.
Foto: Reuters/Antony Njuguna
belgrado/ap - De moord op de
Servische premier Djindjic was
onderdeel van een geplande
couppoging die de bondgeno
ten van de voormalige Joegosla
vische president Milosevic weer
in het zadel had moeten helpen.
Dat hebben agenten die bij het
onderzoek betrokken zijn giste
ren gezegd. Legerofficieren, po
litici, misdaadbendes en een ge
vreesde paramilitaire organisatie
hadden de handen ineengesla
gen om de pro-Westerse rege
ring van Djindjic omver te wer
pen, zeiden de agenten onder
beding van anonimiteit.
De man die ervan wordt ver
dacht op 12 maart de fatale ko
gels op Djindjic te hebben afge
vuurd, Zvezdan Jovanovic, zit al
sinds kort na de moord vast.
Volgens agenten heeft hij be
kend Djindjic te hebben ver
moord omdat hij had vernomen
dat de premier van plan was le
den van de paramilitaire organi
satie waarvan Jovanovic vice-
commandant was, uit te leveren
aan het Joegoslavië-tribunaal in
Den Haag.
Deze Eenheid voor Speciale
Operaties, bekend als de Rode
Baretten, ontstond onder het
bewind van Milosevic en was tij
dens de oorlogen op de Balkan
gevreesd door niet-Serviërs. Na
de moord hebben de Servische
autoriteiten de eenheid ontbon
den.
De Servische politie heeft in ver
band met de moord op Djindjic
gisteravond nog twee vertrou
welingen opgepakt van de vroe
gere Joegoslavische president
Kostunica. De arrestanten zijn
generaal Tomic, ex-hoofd van
de contraspionage, en de voor
malige veiligheidsadviseur van
Kostunica, Bulatovic.
sittard/gpd - Justitie in het Duitse Aken houdt er
rekening mee dat de moordenaar van de 11-jarige
Tom Spreeberg en diens twee jaar jongere zusje
Sonja nog een derde moord op zijn geweten heeft.
Gedacht wordt aan de moord op een 11-jarige
scholiere uit Grevenbroich. Het naakte lichaam
van dit meisje werd in 1996 gevonden. Zij was net
als Tom en Sonja gewurgd. Het meisje uit Greven
broich werd vrijwel zeker seksueel misbruikt. Of
dat ook het geval is met Sonja Spreeberg blijft on
duidelijk. Justitie liet eerder weten dat geen zicht
bare sporen van misbruik zijn gevonden, maar
volgens hoofdofficier van Justitie Delier zijn er
aanwijzingen genoeg om een mogelijk verband
tussen de drie moorden te onderzoeken.
Tom en Sonja Spreeberg verdwenen vorige week
zondag toen zij gingen spelen in de nabijheid van
hun ouderlijk huis in Eschweiler. De jongen werd
een dag later gewurgd gevonden op een parkeer
plaats op 15 kilometer van zijn woning. Het li
chaam van zijn zusje werd afgelopen zondag
tachtig kilometer zuidelijker gevonden.
vught/gpd - De leiding van
elektronicagigant Philips heeft
zich tijdens de Tweede Wereld
oorlog met een werkplaats van
het bedrijf in het concentratie
kamp Vught dubbelzinnig opge
steld. Door met de bezetter sa
men te werken probeerde Frits
Philips het bedrijf, dat onder be
heer van de Luftwaffe was ge
steld, te redden. Maar dankzij
het Philips-commando in kamp
Vught zijn ook enkele honder
den joodse medewerkers in oor
logstijd gered van de dood in de
Duitse vernietigingskampen.
De rol van Philips in het Vught-
se concentratiekamp en de lot
gevallen van de in de werkplaats
van het elektronicabedrijf te
werk gestelde joodse gevange
nen, worden uitvoerig beschre
ven in het boek 'Het Philips-
Kommando in Kamp Vught' dat
vrijdag verschijnt. Philips balan
ceerde tussen 'goed en fout'
maar heeft joodse werknemers
in Vught beschermd en hen een
milder kampregime bezorgd.
De joodse kampgevangenen in
het Philipscommando waren
voor het bedrijf goedkope ar
beidskrachten. De Duitsers
stuurden aan op samenwerking
met het elektronicabedrijf dat
de Duitse oorlogsindustrie heeft
gesteund.
Voormalig topman Frits Philips 35
heeft later verklaard dat hij met
de Duitsers in Vught heeft sa
mengewerkt om de joodse ge
vangenen te helpen. Het was
niet zijn enige motief, zo blijkt
uit het boek van de historicus
prof. P.W. Klein en onderzoeker'
Justus van de Kamp. Het onder
nemersbelang was 'het bedrijf té
kunnen voortzetten'.
In de Philipswerkplaats te Vught
maakten gevangenen condensa
toren en knijpkatten. De joodse
Philips-medewerkers kregen da
gelijks een warme maaltijd van
uit Eindhoven. De Duitsers liet
hen met rust 'want er moest ge
produceerd worden voor de
oorlogsindustrie
In juni 1944 zijn de Philips-ge-r
vangenen per trein afgevoerd
naar Auschwitz vanwaar zij later
op voorspraak van de SS-leidingso
naar een radiofabriek in Silezië
zijn getransporteerd. Van de 496
Philipsjoden kwamen er in 1945
382 terug. Frits Philips kreeg ria
de oorlog een hoge onderschei
ding van de staat Israël.
den haag/gpd - Het ministerie
van buitenlandse zaken ont
raadt Nederlanders om naar
Singapore te reizen in verband
met de longziekte SARS. Het
aantal besmette mensen steeg
gisteren wereldwijd tot 2671. In
middels zijn 103 mensen aan de
ziekte overleden. De besmette
lijke longziekte is nog niet in Ne
derland zelf geconstateerd,
maar een Nederlandse vrouw in
Frankrijk heeft wel in het zie
kenhuis gelegen, omdat ze leed
aan de lichte vorm van de ziek
te. Het ministerie benadrukt dat
Nederlanders in Singapore het
Tan Tock Seng Hospital het bes
te kunnen mijden, omdat daar
SARS-patiënten worden" ver
pleegd. In het land zijn meer
dan honderd gevallen van SARS
bekend. Voor Vietnam, Indone
sië en China, landen waar SARS
ook voorkomt, gaf het ministerie
al eerder negatieve reisadviezen
af.
De 37-jarige vrouw die aam een
milde vorm van SARS leed,
werkt als stewardess voor de
luchtvaartmaatschappij Air
France. Ze is tijdens een vlucht
besmet door een Franse arts, die
in Vietnam onderzoek had ge
daan naar de ziekte.
Volgens de deskundigen van het
team van de Wereld Gezond
heidsorganisatie (WHO) is nog
altijd niet duidelijk wat SARS
veroorzaakt. „Dat kan nog
maanden duren", zei
Preiserreen viroloog uit Duits
land die deel uitmaakt van het
WHO-team.
door Marloes de Koning
Rotterdam - Een dag met Ab Osterhaus
betekent snel schakelen: van vogelpest
naar SARS en van bioterrorisme naar een
virus bij zeehonden. Nederlands bekendste
viroloog lijkt deskundige in alles. Met drie
secretaresses lukt het zijn agenda over
zichtelijk te houden. Ze zijn vooral bezig
met afbellen.
Ab Osterhaus (54) wipt achterover op de
poten van zijn stoel en vouwt zijn han
den achter zijn hoofd; ook als hij even de
tijd neemt voor een gesprek kan hij niet
stil zitten. Onder zijn bureau staan onuit
gepakte reistasjes; als een telefoonge
sprek langer dan een paar minuten
duurt, roffelen zijn vingers ongedurig op
het tafelblad.
De adrenaline van het afgelopen week
end zit nog in zijn bloed. Zaterdag dacht
het academisch ziekenhuis in Utrecht
een SARS-patiënt te hebben. Osterhaus
heeft zijn hele zaterdag en zondag in het
laboratorium doorgebracht om uiteinde
lijk vast te stellen dat dat niet zo was.
Hoewel de vorm van het onbekende vi
rus verdacht veel lijkt op die van de be
smettelijke longziekte, mocht de patiënt
op zijn gezag weer naar huis.
„Heb ik je al over Utrecht verteld?", roept
hij in het voorbijgaan tegen zijn collega's
van de afdeling virologie in het Erasmus
Medisch Centrum in Rotterdam. Tijdens
het rondje dat Osterhaus 's morgens over
zijn afdelingen maakt, moet iedereen het
verhaal aanhoren. De foto's van het
SARS-virus en het virus van de patiënt
steken slordig opgerold uit zijn zak.
Deze ochtend controleert Osterhaus ook
of het laboratorium waar dit weekend
met SARS is gewerkt, weer voor HIV-on-
der^oek kan worden gebruikt. Snel een;
Ab Osterhaus aan het werk. Foto: GPD/Harmen de Jong
mondkapje voor en hoesjes over hoofd
en schoenen. In de gangen van de afde
ling staan enorme vrieskisten te ronken.
Voor hij verdergaat, krijgt Osterhaus van
een dik ingepakte laboratoriummede
werkster een in een zakje verpakt buisje:
SARS-virus. Hij steekt het nonchalant in
zijn andere broekzak.
Het is rustig vandaag, concludeert hij, als
hij voor 's morgens negen uur nog maar
één interview heeft gegeven. „Veel Irak-
nieuws. Dat is voor ons een voordeel,
hoe cynisch dat ook klinkt." In de uren
daarna bellen journalisten van NRC Han
delsblad, de Groene Amsterdammer, de
Telegraaf en tv-programma Zembla,
Als hij voor een ander medium op de fo
to moet, vist hij zijn schone witte jas van
een haakje in zijn kamer. Poseren is een
opgave. „Alle wetenschappers zijn ijdel,
dus ik ook, maar niet op mijn uiterlijk.
Daar krijg ik dus ook altijd commentaar
op. Dat ik steeds hetzelfde draag."
Osterhaus is op dit moment dé viroloog
van Nederland. Hij is wekelijks in de me
dia te bewonderen. Standaard outfit is
een broek met blouse met een hesje er
over. Zijn volle grijze haardos is slordig
over zijn voorhoofd geveegd. De media
weten hem te vinden met vragen over de
vogelpest en SARS, maar ook over bioter
rorisme, zeehondenziektes en aids. Os
terhaus schaakt op vele borden tegelijk.
De afdeling virologie van het Erasmus
Medisch Centrum is een van de dertien
laboratoria in de wereld die op verzoek
van de Wereld Gezondheidsorganisatie
(WHO) jacht maakt op het SARS-virus.
Osterhaus is in zijn nopjes met de vorde
ringen. Zijn afdeling werkt aan twee tests
om snel te kunnen beoordelen of iemand
SARS heeft. Ook zijn de eerste stappen
gezet voor de ontwikkeling van mogelijke
geneesmiddelen. De werking van het vi
rus en middelen om het te bestrijden
worden getest op apen, die beneden in
het medisch centrum gehouden worden.
Twee keer per dag loopt Osterhaus bij de
beesten langs om te zien of ze SARS-
symptomen hebben.
Half twee 's middags: het dagelijks WHO-
overleg. De dertien laboratoria houden
elkaar via een afgeschermde website op
de hoogte van hun onderzoeksvorderin-
gen en praten elkaar een keer per dag te
lefonisch bij. Terwijl hij met Ron Fou-
chier, met wie hij samen aan SARS werkt,
wacht tot de telefonische vergadering
met de andere laboratoria begint, propt
hij snel een kaascroissant naar binnen.
Tot dusver had hij geteerd op koffie en
sigaretten.
De inhoud van het overleg is topgeheim!
Osterhaus en Fouchier zitten samen
naast het telefoontoestel en luisteren ge
concentreerd. Af en toe werpen ze elkaar
een veelbetekenende blik toe; flan pakt
Osterhaus de hoorn en stelt een korte
vraag. Of er wel aan gedacht is test x te
doen en of de uitslag van onderzoek y er
al is. „Duurt te lang, duurt te lang",
mompelt hij na vijf kwartier praten. De iy h
samenwerking tussen de concurrerende
laboratoria om SARS te bestrijden is
uniek. „Ik heb nog nooit meegemaakt &M
dat op deze manier gegevens worden infr
gewisseld."
De drie secretaresses die tot zijn beschik
king staan, zijn de hele dag afspraken aan
het afbellen. Eind deze week naar Ameri
ka kan niet, want dan moet Osterhaus al
in Brussel zijn. De borrel in Den Haag
vandaag van de Gezondheidsraad sneu
velt voor een overleg van het Outbreak "v
Management Team (OMT) in Utrecht.
Een OMT wordt gevormd als er een 'vi- l£ir)
ruscrisis' is. Het overleg is vandaag offici
eel het laatste punt op zijn agenda. Maar
Osterhaus twijfelt: „Misschien ga ik hier
na nageven terug naar het lab."
