Langer gezond dankzij regelmatige contro
1
REGIO
'LUMC is verantwoordelijk voor leed dat dit gezin is aangedaan'
'Mensen zijn zelf verantwoordelijk voor het krijgen van kinderen
L U
Heel veel mensen willen zelf
bepalen wanneer ze sporten
Geloof het of niet: er gaan écht mensen dood in Irak
HDC 970
WOENSDAG 9 APRIL 200
NAVRAAG
Nederlanders sporten meer, maar doen dat steeds minder in clubver
band. Tot die conclusie komt het Sociaal en Cultureel Planbureau in
een rap
port geti
teld Sport
2003. Het
is een
trend die al enige tijd bestaat. JAN VAN HEEK (64), voormalig docent
aan de Haagse Academie voor Lichamelijke Opvoeding, begon met
anderen al een kwart eeuw geleden met een 'ongeorganiseerd' trim-
clubje op de zaterdagmiddag. De oud-tienkamper en oud atletiek-
trainer van De Spartaan uit Lisse kijkt dan ook niet op van de resulta
ten van het onderzoek.
Waarom niet?
„Mensen willen meer en meer
zelf het tijdstip bepalen waar
op ze sporten. Ze gaan nog wel
op clubs, maar velen gaan al
leen om te leren wat ze moeten
doen. Als ze dat denken te we
ten en ze kunnen het opbren
gen, gaan ze liever voor zich
zelf verder. Dan kunnen ze het
op him eigen tijd doen."
Dat geldt toch niet voor alle
sporten?
„Natuurlijk niet. Voetballen kun je moeilijk in je eentje doen. Het
gaat om sporten die je individueel kunt bedrijven. Lopen, zwem
men, fietsen, fitness, skeeleren. Bij clubs op dat gebied zie je ook
vaak een groot verloop."
Er sporten ook steeds meer vrouwen en ouderen. Hoe zou dat ko
men?
„Er worden zoveel andere dingen aangeboden tegenwoordig. Jon
geren hebben heel veel aan hun hoofd en dan wil sporten er wel
eens bij inschieten. Ze gaan dat pas doen als ze overgewicht krij
gen of als een arts ze het aanraadt. Als ze wat ouder zijn dus. En
dat doen ze dan liever met vrienden dan in een club."
E", dat met bezuiniging te maken hebben?
2 „Geloof ik niet Kijk naar die talloze groepjes die in de weekeinden
met elkaar bezig zijn. Die rijden op dure fietsen of lopen op dure
«Schoenen. Dus daar ligt het niet aan. Het ligt er meer aan dat men
sen in zulke groepjes elkaar bellen om te vragen waarom iemand
1 of twee keer niet geweest is. Dat gebeurt bij sportclubs te wei-
nnen de clubs dat tij nog keren?
1, door nevenactiviteiten te organiseren. Clubs die dat doen, oe-
Jien wél aantrekkingskracht uit. Kijk naar de dorpsclubs, waar
Ég mensen rondlopen die bereid zijn hun vrije tijd in de vereni-
pg te steken. Doe je dat niet, dan zal de 'ongeorganiseerde' trend
"i ongetwijfeld voortzetten. Want mensen die daar enthousiast
over zijn, nemen steeds meer anderen mee."
tekst: Paul de Tombe
foto: Herik Bouwman
UIT DE ARCHIEVEN
ANNO 1978, maandag 10 april
ZOETERWOUDE- De Grofsmederij. Gevestigd in Zoeterwoude, maar
in feite nog steeds een puur Leids bedrijf. Het zal moeilijk zijn een
Leidenaarte vinden, die niet een familielid heeft of een kennis, die
bij de Grofsmederij werkt of heeft gewerkt. De grote belangstelling
voor de open dag kwam dan ook voornamelijk uit Leiden.
De eerste bezetting in de regio Leiden ondervindt een enorme be
langstelling en steun van de plaatselijke bevolking. Tal van sprekers
benutten de bijeenkomst om - stuk voor stuk onder ovationeel ap
plaus - hun solidariteit met de bezettingactie van de werknemers van
de KNG te betuigen. "Deze bezetting is een uitzonderlijke", zo vond
Wim Wamsteeker, hoofdbestuurder van de Industriebond NW. "Er
worden niet alleen eisen gesteld om de werkgelegenheid te behou
den; de bezetters verlangen ook dat hun directeur verdwijnt. Dit is
een goed voor
beeld voor andere
werknemers. Bij
de afnemende
werkgelegenheid
spelen immers
niet alleen econo
mische factoren
een rol. Vaak is de
"oorzaak ook de
verrot slechte lei
ding in het Neder
landse bedrijfsle
ven. Het is een
grof schandaal
dat vele miljoenen
overheidsgeld
dooreen slecht
management ver
dwijnen".
ANNO 1978,
maandag 10 april
LEIDEN - De be
zoekers van de
open middag na
men de kans te
baat om de Grof
smederij te be
zichtigen.
Foto: archief
Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
gironummer 57055 t-n.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA
Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO (Ld(datum van
plaatsing) of door contante betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad,
Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
Leidsch Dagblad
Directie; B.M. Essenberg, C.P. Arnold
W.MJ. Bouterse (adjunct)
E-mail: directie@damiate.hdc.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van
der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct)
i -_r E-mail: redactie.ld@damiate.hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden.
Redactie fax 071-5.356 415
Advertentie fax 071-5 323 5oS
Familieberichten fax 023-5150 567
ADVERTENTIES
071-5356300
Sprinters (rubrieksadv.): 072-519 6868
ABONNEESERVICE
071-5128030
E-mail: abonneeservice@hdc.nl
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €19,60 (alleen aut. ine)
1 p/kw €55,00 p/j €210,60
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot'het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betting.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 071-5128 030
ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV
c.q. de betreffende auteur.
HDC Uitgeverij Zuid BV, 2003
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de
verwerking van gegevens van abonnees van
dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens
worden gebruikt om gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 507,2003 PA Haarlem.
OORLOGSDAGBOEK
Leidenaar Thomas Erdbrink (27)
is oud-medewerker van het
Leidsch Dagblad. Hij woont te
genwoordig in Teheran, waar
hij Midden-Oosten-correspon-
dent is voor NRC Handelsblad.
Momenteel vertoeft hij als oor
logsverslaggever in de stad Su-
leymaniya in het autonome
Noord-lrak, waar niet Saddam
maar de Koerden de dienst uit
maken.
„Wie de oorlog slechts op te
levisie volgt, krijgt wellicht het
idee dat het één grote film is.
Amerikaanse soldaten verove
ren paleizen, 'militiemannen'
vechten terug en een gepen
sioneerde generaal met een
slechte zonnebril wordt getipt
als nieuwe leider van het ver
overde land. Het lijkt wel een
script van een slechte Holly-
wood-productie.
Voor mij werd de uitzending
werkelijkheid op 3 april om
13.26 uur. Op dat moment
stapte een bevriende journa
list op een landmijn. Een paar
minuten later stierf hij. Geloof
het of niet: er gaan écht men
sen dood in Irak. De tv-beel-
den die met een druk op de
afstandbediening verdwijnen,
zijn in werkelijkheid een uit
zending zonder aftiteling of
einde.
In de tien weken dat ik in
Noord-lrak rondloop heb ik
zes doden gezien. De eerste
keer was anderhalve maand
geleden. Vijf leden van een
Koerdische islamitische groep
werden voor terroristen aan
gezien door een rivaliserende
groep. In een regen van kogels
werden ze om zeep geholpen
bij een controlepost. Het was
één groot bloedbad, waarvan
de beelden niet geschikt wa
ren voor welke kijker dan ook.
Een week of drie later maakte
een Australische cameraman
de laatste film van zijn leven
toen een autobom op een
kruispunt hem mee opblies.
Wij arriveerden één minuut
na de aanslag. Het lichaam
van de man lag zwartgebla
kerd op het asfalt. Na lang
zoeken vonden we een pa
piertje met zijn paspoortnum
mer en nationaliteit erop. La
ter hoorden we dat hij een
kind van twee maanden had.
Nadat Amerikanen samen
met Koerden eind maart een
islamitisch terroristenkamp in
Noord-lrak oprolden, lieten ze
de zeventig bebaarde doden
gewoon liggen. Als waarschu
wing. De lijken, de meeste
met een gaatje in het voor
hoofd, begonnen na drie da
gen te rotten, maar de Koer
den kenden geen genade. Ze
liggen er waarschijnlijk nog.
Eergisteren hebben we onze
vriend begraven in zijn ge
boorteland Iran. Honderden
mensen kwamen hun laatste
groet brengen aan de getalen
teerde Iraanse cameraman die
vele jonge Iraniërs met hun
carrière hielp. Mijn vriendin
huilde, ik huilde, iedereen
huilde. Het was een mooie,
droevige rotdag. Ik vrees dat
wij niet de enigen waren in
deze regio, de Verenigde Sta
ten of Engeland die treurden
om hun naaste.
Kijk na het lezen van dit stukje
even naar uw geliefden en be
sef dat sommigen geen 'uit
knop' op hun tv hebben."
Thomas Erdbrink
vervolg van voorpagina
Onderzoek een bejaarde en je vindt al
tijd wel iets. De vierhonderd ouderen
die wijkverpleegkundigen van Thuis
zorg Groot Rijnland onderzochten tij
dens de Periodieke Controle Gezond
heid Senioren, het eerste regelmatige
onderzoek onder bejaarden in Neder
land, gingen met gemiddeld drie ad
viezen naar huis. Advies tegen overge
wicht, tegen te veel cholesterol, tegen
de eenzaamheid, tegen slaapproble
men. De ouderen volgden vrij trouw
het advies op, ondanks dat vier op de
tien vonden dat verandering van leef
gewoontes niet nodig was. Na twee of
drie controles voelde ruim de helft zich
ook echt gezonder. Een kleine tien pro
cent voelt zich niet gezonder.
Waarom zo'n periodiek onderzoek
otider ouderen door de thuiszorg? Ze
kunnen toch naar hun huisarts?
Wijkverpleegkundige Els Zweers: „De
huisarts treedt pas op bij klachten. Je
kunt wel naar hem toestappen en
zeggen: ik wil dat u dit en dit en dit
onderzoekt. Maar als je geen klach
ten hebt, zegt hij:, ik begin er niet aan.
En terecht, de huisarts is geen servi
cecentrum. Ons onderzoek biedt wél
de kans om te screenen op zaken die
niet onmiddellijk tot klachten leiden.
Mensen kunnen heel lang met een
hoog bloedsuikergehalte rondlopen
zonder dat ze het weten en zonder
klachten te hebben. Maar ondertus
sen worden wel het hart en bloedva
ten beschadigd. Bovendien nemen
wij echt de tijd. Zo komen we bij
voorbeeld te weten dat ouderen over-
Na twee of drie controles voelde ruim de helft van de ouderen die meededen aan de Periodieke Controle Gezondheid Se
nioren zich ook echt gezonder. Foto: Ton Kastermans
belast zijn omdat ze altijd op de
kleinkinderen moeten passen en
geen nee durven zeggen."
Na de controles zegt 53 procent zich
gezonder te voelen. Maar zijn ze dat
ook?
Onderzoeker Liesbeth Huisman:
„Het gewicht is gedaald, het choles
terol is gedaald, net als de bloeddruk.
Dat betekent dat de risicofactoren
voor ziektes minder groot zijn en de
ouderen in optimalere conditie ze
ventig of tachtig kunnen worden. Het
gaat ons erom de onderbehandeling
van ouderen aan te pakken. Want
veel ouderen hebben iets waar niets
aan wordt gedaan. Omdat niemand
weet dat ze iets hebben of omdat ze
denken: het hoort erbij. Want im
mers: Ouderdom komt met gebre
ken. Dat is ook wel zo, maar we kun-
KLANKBORD
nen het wel wat draaglijker maken."
Geschrokken van de acht procent
die zich niet gezonder is gaan voe
len?
Zweers: „Nee hoor, helemaal niet. Er
zit een groep ouderen bij die gewoon
al erg gezond was. Na de controles is
de bloeddruk nog steeds goed. Als ie-
Vnand van tevoren al gezond is, moet
hij dan ema gezonder dan gezond
zijn? Dat kan dus niet."
Leven ouderen met die periodi
controles ook langer?
Onderzoekster Marja Kraakmai
„Het draagt bij aan het langer
van een gezond leven. Dat bete
niet dat er niks ergs kan gebeui
Sommige mensen hebben een
re kans op ziektes omdat het in
genen zit. En dat kan je met pe
ke controles echt niet goedmak
Zijn periodieke controles goed
slecht voor de wachtlijsten?
Kraakman: „Toen we hier in 20
mee begonnen, waren er nog
lijsten in de thuiszorg. Nu zijn
kwijt. Ik zeg niet dat dat komt
dit onderzoek. Op andere front
hebben we gewerkt aan de bes
ding van de wachtlijsten: wervi
nieuw personeel, meer zorgure
draaien en een lager ziektevers
Maar dit soort periodieke onde
ken bij ouderen kunnen wel bi
gen aan uitstel van zorg of mist
wel aan het helemaal voorkom
een oudere in de zorg belandt,
scheelt een hoop geld."
Maar ouderen worden na een
trole toch ook vaak naar de hi
of een psychiater doorveriveze
vergroot het ouderenonderzoe
druk op de gezondheidszorg.
Kraakman: „Het is echt niet no
om altijd door te verwijzen naa
behandelaar. Vaak is simpel ad
als 'neem eens de trap in plaat
de lift' al voldoende om ouden
meer bewegen aan te zetten. A
blijkt dat het niet helpt, kan er
nog een arts bij komen."
Roelf Reinders
Een uitspraak van het gerechts
hof die vorige week veel op
schudding veroorzaakte, was die
in de zaak van het Leidse meisje
Kelly en haar ouders tegen het
LUMC. Ook de deelnemers aan
de LD-enquête op het internet
worstelden met het vonnis van
de hof-rechters, waarover de
Hoge Raad nu een uitspraak
moet doen.
Tijdens de zwangerschap dron
gen de ouders aan op een
vruchtwaterpunctie, maar wei
gerde het ziekenhuis zo'n on
derzoek. Zo kon Kelly, die an
ders wellicht zou zijn geabor
teerd, zwaar gehandicapt ter
wereld komen. Volgens het hof
moet het LUMC Kelly én haar
ouders smartengeld betalen.
Ook moeten de kosten worden
vergoed die voor de opvoeding
en medische behandeling van
het kind zijn (en worden) ge
maakt.
Is deze uitspraak terecht, luid
de de vraag die in de stelling
werd voorgelegd. Ja, zegt een
meerderheid (58 procent) van
de bezoekers van de LD-inter-
netsite. „Het LUMC is verant
woordelijk voor het enorme
leed dat dit gezin is aangedaan.
Het is niet meer dan terecht dat
het ziekenhuis met geld over de
brug moet komen", aldus een
van de 'voorstanders'.
Met 42 procent is het aantal te
genstanders van de uitspraak
eveneens groot. „Ik vind het
belachelijk. Dat de ouders on
kostenvergoeding willen, kan ik
begrijpen. Maar nu krijg ik het
idee dat ze meer van geld hou
den dan van hun kind", zo
luidt een argumentatie van een
van de nee-stemmers.
Bloemencorso
De stelling van deze week gaat
over een 'probleem' van een
compleet andere categorie: de
bloemencorso's. Bij de presen
tatie van de ontwerpen van het
Rijnsburgse corso liet VW-di-
recteur T. Scheffer deze week
weten dat het corso moderner
en levendiger moet worden.
„Als het corso voorbijtrekt,
moet het nog lang onrustig blij
ven in de dorpen. Met figuran
ten, muziekcorpsen, oldtimers,
olifanten en kamelen", aldus
Scheffer. Het Rijnsburgse cor
so, dat half augustus rijdt, trekt
steeds minder publiek en
Scheffer wil dit tij keren.
Het Bloemencorso van de Bol
lenstreek, dat aan het eind van
deze maand door de streek
rijdt, heeft over publieke be
langstelling meestal niet te kla
gen, maar heeft weer andere
problemen. Zo neemt de be
reidheid onder het bedrijfsle
ven om praalwagens te laten
rijden af. Slechts dankzij een fi
nanciële injectie van verschil
lende gemeentes blijft het aan
tal praalwagens op een aan
vaardbaar niveau. Moet ook dit
corso zich niet eens beraden
op zijn toekomst?
De stelling waarop u tot en met
maandag kunt reageren luidt:
Een bloemencorso is niet
meer van deze tijd.
Reageren kan via de post: De
Stelling, postbus 54, 2300 AB,
Leiden, of via de website www-
.leidschdagblad.nl.
Kelly en haar o
krijgen t
schade\
van het i
Marije van den Berg (28) uit Lei
den, bedrijfsjournalist en PvdA-
raadslid:.Allereerst moet ik zeggen
dat ik het moeilijk vind om in een
oordeel van de rechter te treden.
Maar ik heb begrepen dat er sprake
is van een medische misser van het
LUMC en dan vind ik het terecht dat
een schadevergoeding wordt uitge
keerd. Die vergoeding moeten de
ouders krijgen voor de handicaps
van hun dochter en het psychische
leed dat ze ondervinden als direct
gevolg van de medische misser. Ik
kan me ook voorstellen dat Kelly een
uitkering krijgt als ze volwassen is en
niet in haan eigen onderhoud kan
voorzien. Wel vind ik
c'e toekenning van
H| de 'wrongful fife-
claim' griezelig,
f Maar ik denk dat het
WW laatste woord hier
nog niet over is ge-
Annemarie de Jong (16) uit Voor
schoten, vwo-scholiere: „Ik ben van
mening dat Kelly en haar ouders
recht hebben op een schadevergoe
ding. De medische wereld moet zijn
fouten toegeven en daarvoor betalen
aan de getroffen patiënten. Vaak
merken patiënten dat artsen en an
dere medewerkers in de zorgsector
slecht luisteren. Natuurlijk brengen
sommige onderzoeken gevaren met
zich mee. De consequentie van de
arrogantie van de verloskundige is
dat Kelly zwaar gehandicapt ter we
reld is gekomen en niet volledig van
haar leven kan genieten. De ouders
staan ook onder zware psy
chische en fysieke druk.
Ik ben dan ook van me
ning dat Kelly en haar
ouders alle financiële
tegemoetkomingen
moeten krijgen om hun
zware leven iets gemak
kelijker te maken."
Nancy Knijnenburg (34) uit Leiden,
beveiligingsmedewerkster en train-
ster van de damesselectie van SJC
in Noordwijk: „Een moeilijke kwes
tie, waar ik het uiteindelijk niet mee
eens ben. Ik zal wel ouderwets zijn
in mijn gedachten, maar waarom
gaan ouders tegenwoordig tijdens de
zwangerschap op zoek naar geneti
sche afwijkingen van een ongeboren
kind? Om aan dat leventje een einde
te maken als het geen 'perfect kind'
wordt? Wat zijn we in godsnaam aan
het doen? Natuurlijk is het niet leuk
als je kindje niet helemaal gezond is,
maar leven op zich is al een geweldig
iets. Leer leven met zaken die niet
volgens planning gaan.
Wees tevreden met
watje hebt."
Berend Stolk (48) uit Leiderdorp,
intensivecare-specialist in het Dijk-
zigt-ziekenhuis: „Wat een huive
ringwekkend gegeven dat je als ou
ders terecht vraagt om nader onder
zoek en dat dit door een ziekenhuis
medewerker wordt geweigerd. Te
recht moeten de extra kosten, die
worden gemaakt om het leven van
hun dochter zo acceptabel mogelijk
te maken, worden vergoed. Maar we
gaan een onbeheersbare grens over
als er een boete betaald wordt als ge
noegdoening voor het leven zelf. Ik
vind het absurd dat het verzoek van
de aanstaande ouders destijds is af
gewezen op het niveau van de ver
loskundige. Overigens
blijft elke geneeskun
dige beslissing ook
door heel fatsoenlijke
dokters of verloskun
digen kwetsbaar voor
soms heel harde kri
tiek. Laat ons oor
deel daarom
mild zijn."
Pie ter Stam (51) dominee in
wijk: „Van de gehele geschied
weet ik te weinig om er een go
oordeel over te hebben. Maar
ajgemeen ben ik zeer huiverig
vergoedingen als het gaat om
sche kwesties. Dan wordt de p
soonlijke verantwoordelijkheid
de overheid geschoven en dat
ik geen goede zaak. Mensen zi
verantwoordelijk voor het krijl
van kinderen. En in zekere zin
krijgen van kinderen ook een(
tastbaar iets. Als je een kind vi
hebben moet je kosten daarvi
voren berekenen: de ethische
ten, de psychologische kosten
fysieke kosten."
