WHO denkt
longziekte te
bedwingen
f1
BUITENLAND
'Geen geschiedschrijving, maar waan van de dag'
Schroder stelt uitgaven
defensie ter discussie
3'Al-Jazeera laat beide kanten zien
Stewardess lijkt besmet met SARS
Europa wacht
scherpe daling
bevolkingsgroei
Wrak brengt VS en Frankrijk bijeen
Meer en extremer geweld
door racisme in Frankrijk
Politie schiet verdachten
moord op Djindjic dood
tekeningen
aux in gevaar
Een paddestoelenplaag
t de prehistorische rots-
igen in de grotten van
inse Lascaux. Sinds twee
spreiden paddestoelen
U eriën zich over de wan-
het wereldberoemde
implex, dat niet toe-
is voor het publiek,
'en experts in het
tenschappelijke blad
he. De tekeningen
niet aangetast, maar
ijdingsmiddel heeft
effect gehad.
Swissair
kortsluiting
- Een brand die waar-
jk ontstond door kort-
in de bedrading veroor-
n 1998 de crash van een
van Swissair in Canada,
jlct uit onderzoek van de
ise luchtvaartautoritei-
de ramp kwamen alle
ittenden om het leven,
ten treft geen blaam
it neerstorten van het
Afghaanse
im dan ooit
I Afghaanse boeren ver-
n steeds meer papaver,
Jfheroïne kan worden ge-
iDat meldde gisteren de
e overheidsorganisatie
jsbestrijding, die sa
lt het VN-agentschap
igsbestrijding onder-
;ft gedaan. De Taliban
h de teelt bijna uitge-
ïoen die verdreven wer-
Igonnen boeren op-
japaver te planten. Pre-
i verbood daarop
r de teelt.
n-satellieten
i in de ruimte
vrijdag 28 maart 2003
door onze correspondent
Bob Kroon
geneve/singapore-ap - Dank zij
het strategische tegenoffensief
van de Wereldgezondheidsorga
nisatie WHO, is er goede hoop
dat de gevreesde nieuwe long
ziekte SARS beperkt blijft tot zijn
oorspronkelijke haarden in Zuid-
Oost Azië en daar ook bedwon
gen kan worden. Dat zegt de
Amerikaanse viroloog David Hey-
mann, hoofd van de afdeling be
smettelijke ziekten van de WHO,
's werelds hoogste gezondheids
college.
„Na twee weken hebben we nu
het coronavirus geïdentificeerd
dat de ziekte veroorzaakt. Dat
betekent dat er nu ook sneller
een diagnose kan worden ge
steld," aldus Heymann. „De
eerste diagnostische tests begin
nen al deze week in Hong
Kong."
De WHO bevestigt zijn oor
spronkelijke veronderstelling,
dat SARS alleen door 'direct
contact' met besmette personen
wordt overgebracht, en dan
hoofdzakelijk als geïnfecteerde
personen al acute symptomen
hebben, zoals koorts en be
nauwdheid. Maar het lijkt er nu
wel op, dat 'importinfecties', zo
als in Canada en Frankrijk, ook
kunnen zijn opgelopen in vlieg
tuigen. Daarom heeft de WHO
een aanbeveling aan luchtvaart
maatschappijen doen uitgaan,
om 'verdachte' passagiers on
middellijk van een mondmasker
te voorzien en zoveel mogelijk te
isoleren. In Hong Kong, Singa
pore, Taiwan en Hanoi zullen
instappende passagiers vanaf
morgen worden door gezond
heidsspecialisten zoveel moge
lijk worden gescreend.
Met al deze voorzorgsmaatrege
len koestert Heymann een 're
delijk vertrouwen', dat het
Uit angst voor SARS dragen voetgangers in Hong Kong maskertjes voor hun mond. De vraag hiernaar is zo groot dat de maskers uitverkocht
raken of tegen tien keer de normale prijs verhandeld worden. Reuters/Kin Cheung
SARS-virus de kop kan worden
ingedrukt voordat de nieuwe
longontstekingsvariant uitdijt
tot een wereldwijde pandemie.
Waarschijnlijk heeft een stewar
dess van Singapore Airlines die
aanwezig was op de vlucht
waarmee een met SARS besmet
te arts op 15 maart naar Frank
furt is gevlogen, de gevaarlijke
longziekte ook opgelopen. Een
woordvoerster zei dat de vrouw
koorts heeft en vanwege haar
contact met een besmet per
soon wordt beschouwd als een
vermoedelijke SARS-patiënt.
De Verenigde Staten gaan de
ambtelijke reizen naar China,
Hong Kong, Singapore en Tai
wan beperken. Ook gewone rei
zigers wordt gevraagd de reizen
naar deze vier bestemmingen
uit te stellen en als ze daar al
zijn, te vertrekken.
washington/ap - De natuurlijke
aanwas van de Europese bevol
king neemt af en gaat binnen
enkele decennia scherp dalen,
zeggen wetenschappers van on
derzoeksinstituten in Oostenrijk
in het wetenschappelijke tijd
schrift Science. Het keerpunt is
volgens de onderzoekers bereikt
in 2000. Het aantal kinderen was
toen zover gedaald dat statis
tisch kwam vast te staan dat er
in de volgende generatie minder
ouders zijn dan in de huidige.
De vijftien landen van de Euro
pese Unie telden in 2000 onge
veer 375 miljoen inwoners.
Brian O'Neill van het Internatio
naal Instituut voor Toegepaste
Systeemanalyse zei dat de prog
nose gebaseerd is op de leef
tijdsopbouw van de huidige Eu
ropese bevolking. Deze telt
thans meer volwassenen dan
kinderen, wat betekent dat er in
de toekomst minder ouders zul
len zijn. Als het huidige geboor
tecijfer van 1,5 kind per vrouw
tot 2020 onveranderd blijft, zal
dat ertoe leiden dat er in 2100
tachtig miljoen mensen minder
zijn, ervan uitgaande dat ook de
sterfte gelijk blijft en er geen
aanwas is door immigratie, zei
O'Neill.
Een belangrijke factor voor de
achteruitgang is de veranderde
rol van vrouwen, die ervoor
heeft gezorgd dat de leeftijd
waarop zij hun eerste kind krij
gen is toegenomen.
lapan heeft gisteren
et met zijn eerste twee
;esatellieten gelanceerd,
jn bedoeld om Noord-
n de gaten te houden.
esloot de satellieten de
J in de sturen toen
j Korea in 1998 een raket
j >an heen de Stille Oce-
j uur de.
pt massagraf
ekt in Bosnië
MCA - Onderzoekers
in Bosnië een massa-
dekt waarin mogelijk
zeshonderd Bosni-
jslims liggen begraven.
1 om slachtoffers van de
ïoord op mannen na de
de enclave Srebrenica in
at meldt de Britse krant
vandaag. Het is mo
rt grootste massagraf tot
de regio gevonden. De
itie over het graf komt
k van het Joegoslavië-
tan doden
Kruis-lid'
Een medewerker van
lationale Rode Kruis is
in Afghanistan gedood,
de gouverneur van de
s Oruzgan ging het
m een 'koelbloedige
i' door de Taliban. De
is-medewerker, af-
uit El Salvador, was de
itenlander in een kon-
iderweg naar Oruzgan.
door onze correspondent
Wierd Duk
Berlijn - De Duitse bondskanse
lier Gerhard Schroder (SPD)
heeft verrassend een debat ge
opend over een mogelijke ver
hoging van de defensie-uitga
ven. Schroder joeg met zijn sug
gestie in het weekblad Die Zeit
de eigen coalitiegenoten van de
Groenen tegen zich in het har
nas. Volgens Groenen-woord-
voerders is het onbestaanbaar
dat de strijdkrachten meer geld
krijgen als gelijktijdig wordt be
zuinigd op de sociale voorzie
ningen.
De internationale commotie
rond Irak heeft volgens de kan
selier duidelijk gemaakt dat Eu
ropa zich moet concentreren op
een sterkere defensie. Ook de
Bundeswehr moet daarom beter
worden uitgerust. „Wie zich het
recht voorbehoudt om 'nee' te
zeggen tegen bijvoorbeeld een
oorlog in Irak, moet er voor zor
gen dat hij ook op eigen kracht
kan presteren. In zoverre klopt
het dat wij over het materieel en
de financiering van de Bundes
wehr moeten praten", aldus
Schroder tegen Die Zeit. Schro
der bond gisteren enigszins in
door te zeggen dat 'vooralsnog'
de uitgaven voor defensie vol
doende zijn. Tot 2006 geeft Ber
lijn jaarlijks 24,4 miljard euro uit
aan defensie.
Volgens het dagblad Die Welt
moet Schröders proefballon
worden gezien in het licht van
de strijd met de Amerikanen om
een nieuwe wereldordening na
afloop van de oorlog in Irak. Aan
het einde van deze maand ko
men de staatshoofden en rege
ringsleiders van Frankrijk,
Duitsland, België en Luxemburg
bijeen om tot een 'versterkte sa
menwerking1 op militair gebied
te komen.
Deze bijeenkomst wordt door
waarnemers gezien als een eer
ste poging van Europese landen
om zich in te stellen op de nieu
we politiek van de Verenigde
Staten, die onder meer voorziet
in het voeren van 'preventieve
oorlogen'.
Volgens menig defensie-expert
maakt het reusachtige verschil
in de defensie-begrotingen tus
sen de VS en de Europese lan
den het zeer onwaarschijnlijk
dat Europa in de nabije toe
komst werkelijk militair tegen
wicht zal kunnen bieden aan
Washington.
dubai/ap - „In een oorlog vallen
aan beide kanten slachtoffers.
Als je niet beide kanten laat
zien, doe je geen verslag van de
oorlog." Hoofdredacteur Ibra
him Hilal van de Arabische
nieuwszender al-Jazeera verde
digt zijn beslissing bloedige
beelden van dode Britse solda
ten uit te zenden.
Het Britse leger is misnoegd. De
commandant van de Britten in
de Golf, Brian Burridge, zei gis
teren dat de beelden „smart te
weeg hebben gebracht bij de fa
milies van de soldaten. Alle me
dia moeten zich bewust zijn van
de grenzen van fatsoen en goe
de smaak en zich ervoor hoeden
te fungeren als een instrument
van het Iraakse regime."
Ook de Amerikanen zijn verre
van gelukkig met al-Jazeera, de
enige nieuwszender in de Arabi
sche wereld die niet onder cen
suur staat. De zender zond on
langs beelden uit van de onder
vraging van enkele Amerikaanse
krijgsgevangenen in Iraakse
handen, waarna de Amerikaan
se regering de zender ervan be
schuldigde de Conventie van
Genève te schenden. Die bepa
len onder meer dat krijgsgevan
genen behoed moeten worden
voor 'beledigingen en de
nieuwsgierigheid van het pu
bliek'. In de VS werden de beel
den vervolgens niet uitgezon
den. In Europa waren ze wel te
zien.
Zowel Europese als Amerikaan
se zenders tonen opnames van
Iraakse krijgsgevangenen, maar
sinds de controverse rond de
beelden van al-Jazeera valt op
dat die vaak van grotere afstand
genomen zijn. Dat al-Jazeera
andere keuzes maakt, is niet per
se omdat het 'een instrument
in Wanders
washington/rtr-afp - De Ver
enigde Staten en Frankrijk heb
ben een eerste stapje naar her
stel van de verhoudingen gezet
met een verdrag over een 300
jaar oud scheepswrak. De Ame
rikanen krijgen de komende 99
jaar de rechten op het schip 'La
Belle' van een Franse ontdek
kingsreiziger. Het schip ging ten
onder in de Golf van Mexico in
1686.
Beeld van al-Jazeera: een Amerikaanse Apache-helikopter die in
Zuid-lrak is neergehaald. Foto: AP
van het Iraakse regime' is. Alle
Arabische televisiezenders to
nen veel dramatische beelden
van doden en gewonden.
De Amerikaanse regering erkent
het belang van het veelbekeken
al-Jazeera. Woensdag nog liet
minister van buitenlandse zaken
Colin Powell zich door de zen
der interviewen. Andere Ameri
kanen zijn echter minder be
gripvol. De New York Stock Ex
change en de schermenbeurs
Nasdaq weren sinds deze week
journalisten van de zender. De
deze week gelanceerde Engels
talige website van al-Jazeera is
door toedoen van cybervanda
len nauwelijks in de lucht ge
weest. Gisteren vervingen hac
kers het nieuws korte tijd door
een afbeelding van de Ameri
kaanse vlag en de boodschap
pen: 'Laat Vrijheid Zegevieren'
en 'God zegene onze troepen'.
Al-Jazeera heeft twaalf verslag
gevers die op eigen houtje door
Irak reizen, plus een correspon
dent die meereist met Ameri
kaanse commando's in Zuid-
lrak. Hoofdredacteur Hilal had
eigenlijk meer journalisten bij
geallieerde eenheden willen
hebben. De drie verslaggevers
die hij daarvoor op pad had ge
stuurd, moesten onverrichter
zake terugkeren. Zij kregen geen
visum voor Koeweit, maar wer
den het land uitgezet wegens
hun 'beledigende' berichtge
ving. Koeweit behoort toe de
Arabische landen wier regering
al-Jazeera al langer een doom in
het oog is. Persvrijheid bestaat
in de Arabische wereld nauwe
lijks, en de meeste Arabische lei
ders bevalt dat best. Veel gealli
eerde leiders ook.
door onze correspondent
Henk Glimmerveen
parijs - Racistisch geweld in
Frankrijk neemt onrustbarend
snel toe. Dat concludeert het re
geringsbureau voor de mensen
rechten (CNCDH) dat onder het
ministerie van binnenlandse za
ken valt. Vorig jaar heeft het bu
reau 313 racistische gewelds
misdrijven geconstateerd tegen
71 in 2001. Het aantal directe
bedreigingen van racistische
aard bedroeg vorig jaar 992 (het
jaar daarvoor 350).
Het geweld had vooral een anti
semitisch karakter. In 62 pro
cent van de gevallen waren jo
den het mikpunt. Dat was het
jaar daarvoor 45 procent, aldus
het rapport. De daders waren in
de meeste gevallen van Arabi
sche afkomst, met name uit de
landen van de Maghreb (Alge
rije, Tunesië en Marokko).
Deze groep was zelf ook regel
matig slachtoffer van racistisch
geweld. Van de 992 bedreigin
gen waren er 731 aan het adres
van joden gericht en 169 aan
Arabieren. De aanvallen met
een anti-Arabisch karakter wer
den in de meeste gevallen ge
pleegd door aanhangers van ex-
treem-rechts, aldus het rapport.
De onderzoekers hebben niet
alleen een toename van het aan
tal geweldsmisdrijven geconsta
teerd; zij registreerden ook dat
de mate van geweld steeds ex
tremer wordt. Vorig jaar raakten
38 mensen gewond en viel één
dode. Het CNCDH-rapport
meldt dat een groeiend aantal
personen het Israëlisch-Pales-
tijnse conflict op Frans grondge
bied lijkt te willen uitvechten.
Een woordvoerder van de politie
in Parijs zei gisteren te vrezen
dat dé tefidens dit jaar niet an
ders zal zijn. Afgelopen week
eind ondernam een dertigtal
jongeren van Arabische afkomst
in de straten van Parijs een
klopjacht op twee joodse jon
gens van 14 jaar. En in Nancy
ging een islamitische gebeds
ruimte in vlammen op. De poli
tie denkt aan brandstichting.
Amerikanen laten zich vrijwel exclusief informeren door eigen media
rk - Blijkens opiniepeilin-
den inwoners van de VS
gen heen en weer geslin-
sen angst en overmoed,
in zaterdag gaf 62 prp-
1 de Amerikaanse bevol-
I cennen dat het vertrouw-
snelle afwikkeling van
g in Irak. Drie dagen later
optimisme verdampt en
I maar sprake van 37 pro-
I 1 sterke schommelingen
nderen volledig met de
igswisselingen van de
anse journalisten. Dat is
>gisch, want de Amerika-
n zich vrijwel exclusief in-
n door de eigen lokale en
e media.
►eningsdagen van de
1 Irak spatte het opti
lt de VS van het televi-
m en van de voorpagi-
de kranten. De uitscha-
an Saddam Hussein en
itapo-achtige schurken-
eek slechts nog een for-
üg Maar na de eerste be-
lag voor de Amerikanen
®Ben zondag) sloeg de
om. Werd de bericht-
die dag gedomineerd
rlatieven over de slag-
de Amerikaanse ge-
AsiU u
rj-'i't'.'-Li'i
Beeld van CNN: Burgers verlaten Basra. Foto: AP
vechtsmachine, nu dook ineens
het door het Pentagon gehate
begrip 'quagmire' (moeras) op,
een term die in de VS voor eeu
wig met de catastrofaal verlopen
Vietnam-oorlog wordt geassoci
eerd.
Eenieder die de afgelopen dagen
aan een Amerikaanse regerings
vertegenwoordiger vroeg of
Washington mogelijk de bereid
heid had onderschat van de Ira
kezen om te vechten voor het
behoud van Saddam, kreeg als
antwoord dat oorlog een riskan
te en 'lelijke business' is, waarbij
per definitie doden vallen, door
gaans aan weerszijden van de li
nies. En wees eerlijk, president
Bush heeft toch nooit beweerd
dat Saddam in krap een week
tijd op de knieën zou gaan? Wa
ren de immer naar snelle be
hoeftebevrediging hongerende
journalisten soms alweer verge
ten hoe lang het vorig jaar duur
de voordat de ongeregelde Tali-
ban-strijders in Afghanistan
werden overmeesterd?
„De media doen in Irak behoor
lijk goed werk, maar ze missen
het totaaloverzicht", constateer
de de Amerikaanse comman
dant, generaal Tommy Franks,
minzaam. Todd Gitlin, docent
aan de Columbia School of
Journalism in New York en au
teur van een reeks boeken en ar
tikelen over de werkwijze van de
Amerikaanse media, sluit zich
van harte aan bij het tweede
deel van Franks constatering.
„Feit is dat de verslaggevers die
meereizen met de Amerikaanse
troepen, met hun neus dermate
dicht op het verhaal zitten dat
ze het totaalbeeld kwijt zijn",
zegt hij. „Ongeacht of ze met
links of met rechts schieten, ze
trappen de bal steeds naast het
doel. Wat de Amerikaanse tele
visiestations ons dagelijks vanuit
Irak voorschotelen, heeft dan
ook niets te maken met ge
schiedschrijving. Dit is puur een
beschrijving van de waan van de
dag."
De Amerikaanse oorlogsverslag
gevers die optrekken met de
troepen in Irak - hetgeen voor
het eerst live-beelden van oor
logvoering oplevert - doen hun
werk vooralsnog tamelijk kri
tiekloos. Gitlin stoort zich in het
bijzonder aan het gemak waar
mee journalisten de terminolo
gie van Bush hebben overgeno
men. „Iedereen heeft het voort
durend maar over 'de geallieer
de strijdkrachten', terwijl de in
vasie van Irak in werkelijkheid
niet meer is dan een Ameri
kaans/Britse operatie."
De makers van het 24:uurs
nieuwskanaal Fox News - dat
hogere kijkcijfers heeft dan CNN
- gaan prat op hun patriottisme.
Maar ook bij het serieuzere te
station NBC - dat tijdens de eer
ste luchtaanvallen ruim 18 mil
joen kijkers trok - is de journa
listieke onafhankelijkheid in het
geding. Zo berichtte NBC-oor
logsverslaggever (voorheen poli
tiek journalist) David Bloom
vanuit de woestijn: „Ik kan u
vertellen dat deze (Amerikaan
se) soldaten fantastisch voor ons
zijn. Zij hebben alles voor ons
gedaan wat maar wenselijk was.
Wij op onze beurt proberen hun
tegemoet te komen door alles te
doen wat van ons gevraagd
wordt. Wat onze relatie betreft,
wij zijn zo sterk met deze strijd
macht verbonden als maar
denkbaar is."
In de ogen van Todd Gitlin heb
ben de media in zijn land 'een
kardinale fout' gemaakt door
zich vrijwel volledig te concen
treren op de militaire aspecten
van het verhaal-Irak: „Met uit
zondering van The New York Ti
mes - die zoals gebruikelijk goed
werk aflevert - kom je in de
Amerikaanse media hoege
naamd geen bericht tegen dat
inzichtelijk maakt hoe er in de
rest van de wereld tegen deze
oorlog wordt aangekeken. Het
beeld dat de Amerikaanse be
volking krijgt voorgeschoteld is
zeer eenzijdig."
beigrado/ap - De Servische po
litie heeft gisteren twee mannen
doodgeschoten die ze wilde ar
resteren in verband met de
moord op premier Djindjic. Dat
maakte het ministerie van bin
nenlandse zaken bekend.
De twee, Dusan Spasojevic en
Milan Lukovic, werden neerge
schoten toen ze de agenten on
der vuur namen, aldus het mi
nisterie, dat de twee aanmerkte
als belangrijke verdachten. Ze
zouden leiders zijn geweest van
de misdaadbende Zemun, die
ervan wordt verdacht met een
speciale politie-eenheidde
moord op Djindjic te hebben
beraamd.
Volgens bronnen bij de politie
heeft degene die ervan wordt
verdacht Djindjic te hebben
doodgeschoten als lijfwacht van
Milosevic gediend. De verdach
te, Zvezdan Jovanovic, was lijf
wacht toen Milosevic in oktober
2000 het veld moest ruimen als
president van Joegoslavië na een
door Djindjic geleide volksop
stand, aldus de bronnen.
De maandag gearresteerde Jo
vanovic was plaatsvervangend
commandant van de politie-
eenheid voor speciale operaties,
die woensdag op last van de re
gering is ontbonden. Deze week
zijn behalve Jovanovic nog zo'n
vijftien leden van de eenheid ge
arresteerd in verband met de op
12 maart gepleegde moord op
Djindjic. Het Servische parle
mentslid Bojan Pajtic zei voor
de radio dat de ontbinding van
de eenheid voor speciale opera
ties betekent dat de 'machtspila
ren' van Milosevic eindelijk be
ginnen te verbrokkelen. De een
heid voerde onder Milosevic in
Kroatië, Bosnië en Kosovo etni
sche zuiveringen uit.
In totaal zijn zo'n 3.000 mensen
opgepakt in verband met de
moord. Ongeveer eenderde zit
nog vast. Gisteren is ook Milose
vic' schoondochter Milica Gajic
gearresteerd.
(advertentie)
