Duivels dilemma voor advocaten GESPREK VAN DE DAG De woelige weg naar Van der G.'s proces Proces tegen Volkert van der G. morgen echt van start Bewijzen tegen Van der G. Kaputt I l l Is Volkert van der G., de man die de moord op Pim Fortuyn heeft be kend, een koele killer, iemand in ex treme gewetensnood of een zwaar gestoorde milieufanaat? Tijdens het proces tegen hem, dat morgen be gint, zal de toerekeningsvatbaar heid van de verdachte zwaar wegen in de bepaling van de strafmaat DAGELIJKS LEVEN ~ZAL II- JC- HA ND LÊ2EM? MENSELIJK Een Chinese zakenman, die een lu cratieve overeenkomst misliep om dat zijn BROEK tijdens de contract besprekingen AFZAKTE, heeft de winkel aangeklaagd die hem een slechte broekriem zou hebben ver kocht. Dit meldt de Chinese krant South China Morning Post. Tijdens de zakelijke besprekingen met een Canadees bedrijf zakte de broek van de Chinees tot twee keer toe af. Vol gens hem liep hij daardoor zeker 120.000 dollar mis, die hij zou heb ben verdiend als vertegenwoordiger van het bedrijf in China. De krant meldt dat de Canadese zakenlui de Chinees uit de provincie Henan 'vol walging' de deur wezen. De onge lukkige zakenman wil nu dat de win kel, waar hij vlak voor de bespreking voor 600 yuan, ongeveer 72 dollar, een leren riem kocht, hem volledig schadeloos stelt voor het geleden verlies. De politierechter in Utrecht heeft volkszanger ANDRÉ HAZES gisteren wegens mishandeling en belediging veroordeeld tot een BOETE van 1000 euro. Rechter A. Herstel acht te bewezen dat Hazes op een KLM- vlucht ruim drie jaar geleden een medepassagier sloeg en voor Adolf Hitler uitmaakte. De straf was con form de eis. De medepassagier, een Noor, ergerde zich aan de kinderen van Hazes die achter hem zaten en maakte met een opgerolde krant een slaande beweging. Volgens de Noor sloeg hij daarmee op de rugleuning van een stoel. Volgens Hazes raakte de man zijn zoontje. Hazes reageer de direct en sloeg de man in het ge zicht en schold hem daarna uit. In Ouwehands Dierenpark in Rhe- nen is zaterdag een zeldzaam WIT LEEUWTJE geboren. Van de van na ture witte leeuwensoort zijn er voor zover bekend maar dertig op de hele wereld. Ouwehands bezit een paar tje in zijn 'Witte Tuin', waar uitslui tend witte dieren wonen. Het witte leeuwtje en zijn ouders zijn afstam melingen van de eerste witte leeu wen die in 1927 in het Afrikaanse reservaat Timbavati zijn ontdekt. De leeuwen missen het dominante gen dat zorgt voor de normale bruine vachtkleur. Witte leeuwen hebben in het wild weinig overlevingskan sen, omdat hun vacht teveel opvalt in het landschap. De moeder van het witte leeuwtje wierp zaterdag nog een jong met een gewone kleur. De leeuwtjes verblijven eerst enkele weken in de kraamkamers en zijn daarna pas te zien voor de bezoe kers. Foto: GPD De verzamelde bewijzen tegen Vol kert van der G.: Van der G. wordt na de aanslag on afgebroken door een tweetal getuigen van de moordaanslag tijdens zijn vlucht op en buiten het Mediapark gevolgd In zijn jaszak zit een Star Firestar, een semi-automatisch pistool van goedkope Spaanse makelij De mouwen van zijn jack en de la tex handschoenen die Van der G. nog draagt bevatten ruim duizend schot- restdeeltjes Het bloed op het pistool komt over een met DNA van Pim Fortuyn Het bloed op Van der G.'s broeks pijp bevat celmateriaal van Pim For tuyn In de Celebesstraat in Hilversum staat zijn rode Toyota Starlet. In de auto wordt onder meer een uitge printe plattegrond van het Mediapark gevonden met daarbij geschreven 'tussen zes en zeven Ruud de Wild' Op de computer in Van der G.'s wo ning aan de Esdoomlaan in Harder wijk is op internet intensief gezocht naar Fortuyn Op zolder van zijn woning liggen twee doosjes munitie van het merk Luger 9x19 mrp. Er ontbreken zeven patronen, exact het aantal dat met het pistool is afgevuurd Volkert van der G. bekent de moord De arrestatie van Volkert van der G., vlak na de moord op Pim Fortuyn. Foto: GPD/Ton Kastermans Advocaat B. Böhler. Foto's: GPD Rechter A. Vermolen. Zelden is in Nederland de aanloop naar een strafproces in een moordzaak zo veelbesproken geweest als in de zaak te gen Volkert van der G. Een chronologisch overzicht. mei 2002 Pim Fortuyn (54) wordt 6 mei doodgeschoten in het Me diapark in Hilversum. De schutter schiet van nabij op For tuyn en vlucht te voet. De politie houdt Volkert van der G. aan. In Van der G.'s auto vindt de politie plattegronden van het Mediapark en prints van webpagina's over optredens van Fortuyn. In Van der G.'s woning vindt de politie dezelfde munitie die bij de moord is gebruikt. Justitie maakt bekend dat onderzoek uitwijst dat Van der G. als eenling heeft geopereerd. juni Op last van het ministerie van justitie krijgt Van der G. per manent cameratoezicht. Van der G. blijft weigeren een ver klaring af te leggen. Bij een nieuwe huiszoeking in Van der G.'s woning wordt explosief materiaal gevonden. juli Van der G. gaat in hongerstaking, uit protest tegen zijn de tentieomstandigheden. Hij blijft wel dnnken. Diverse commissies buigen zich over Van der G.'s protes ten. Minister van justitie Korthals voorkomt met een nood maatregel dat het cameratoezicht wordt beëindigd. augustus Van der G. wordt onder medisch toezicht gesteld. De ver dachte tekent een wilsverklaring waarin staat dat hij dwang- voeding zal weigeren. De eerste pro-formazitting, zonder Van der G., is deels live op tv. De rechtbank houdt de zaak voor drie maanden aan. september Justitie arresteert de vriendin van Van der G., in verband met de vondst van het explosieve materiaal. Na zeventig dagen beëindigt Van der G. zijn hongersta king. Het cameratoezicht wordt gehandhaafd. oktober De rechtbank wil de zaak begin november nog een keer pro forma op de zitting hebben. Het cameratoezicht van Van der G. wordt beperkt. november Tijdens de pro-formazitting voor de rechtbank verzet het OM zich tegen opname van Van der G. in het Pieter Baan Centrum (PBC) voor een gedragskundig onderzoek. De rechtbank vindt het onderzoek noodzakelijk. Trots op het doodschieten van Pim Fortuyn is hij niet. Als hij weer voor de afweging zou staan, zou hij het misdrijf niet opnieuw ple gen. Dat heeft Volkert van der G. tegenover de rechter-commissaris verklaard. Door de populaire poli ticus van het leven te beroven wil de Van der G. 'kwetsbare groepen in de samenleving' beschermen. Was de Harderwijker tijdens zijn daad op 6 mei vorig jaar volledig, verminderd, ernstig verminderd toerekeningsvatbaar of geheel on toerekeningsvatbaar? Het advies van het Pieter Baan Centrum aan de Amsterdamse rechtbank is van doorslaggevend belang voor de bepaling van hoogte van de straf maat. En over het wel of niet op leggen van tbs-behandeling. Het advies van de gedragsweten schappers vormt een belangrijke leidraad voor de verdediging van Van der G.'s advocaten. Dat kan niet anders, want de schuld van hun cliënt staat al vast. Hij heeft immers bekend. Ook aan de over stelpende bewijzen, opgeslagen in een justitieel dossier van vijftien ordners, valt niet te tomen. Voor moord geldt het basistarief: vijftien jaar cel. Een moord met een poli tiek karakter wordt, aldus de Nij meegse hoogleraar strafrecht Ybo Buruma, de verdachte nog zwaar der aangerekend. Tijdens het drie daags proces tegen in de extra be veiligde rechtbank, 'de Bunker', in Amsterdam-Osdorp, heeft officier van justitie Koos Plooy derhalve Pim Fortuyn, twee maanden voor zijn dood. Foto: ANP/Ed Oudenaarden een ijzersterke uitgangspositie. Volkerts advocaten Britta Böhler, Stijn Franken en Victor Koppe zul len vrijwel zeker een beroep doen op 'psychische overmacht' en een schending van het recht op een eerlijk proces (het 'fair trial'-begin sel). Wellicht ligt voor de advoca ten daar een minieme mogelijk heid, zeggen Buruma en de advo caten Gerard Spong en Wim An ker. Tegelijkertijd geven ze de raadslieden weinig kans van sla gen in een proces waarin zelfs de rechtbank onder immense druk van de publieke opinie staat. De verdedigers van Volkert van der G. zullen ongetwijfeld uitgebreid stilstaan bij het politieke klimaat in Nederland tijdens de opkomst van Fortuyn. Het eindrapport van de commissie-Van den Haak en het boek Vervolg ze tot in de hel van de advocaten Spong en Hammerstein over het haatzaai-aangifte van For tuyn zijn gespeld. Beging Van der G. een emotionele wanhoopsdaad, waarbij zijn be wustzijn tijdelijk was uitgescha keld? In dat geval kan er mogelijk sprake zijn van psychische over macht: de verdachte stond onder zulke grote druk dat diens wilsvrij heid werd verlamd en er geen an dere keuze was dan te handelen januari 2003 Van der G. gaat naar het PBC. Bij een nieuwe pro-formazitting, blijkt dat enige tijd heeft geweigerd mee te werken aan het derzoek. De rechtbank stelt de data vast voor de ke behandeling. Met de Slowaakse schilders die de achterboel bij ons in de verse verf zetten heb ik het niet grondig over de oorlog in Irak gehad. Ze spraken geen woord over de grens en dat bevordert de communicatie niet. Voorts willen zij hun verblijf buitenslands optimaal te gel de maken. Dat betekent dat ze om acht uur op de stelling staan en er - afgezien van enkele fysieke hebbelijkheden zoals eten, drinken, plassen - pas te gen zessen in de middag vanaf komen. Geen tijd voor praatjes. Maar de enkele keer dat ze door de huiskamer lopen, langs de televisie onderweg naar een nieuwe pot verf in hun oude bestelauto, houden ze even hun zware pas in, wijzen met een wijsvinger onder de verf naar het scherm, maken dan dat uni versele horizontale gebaar met diezelfde wijsvinger ter hoogte van het strottenhoofd en mompelen „Irak, Kaputt!" Ongeacht welk beeld de televisie biedt op het mo ment dat ze passeren, of nu Saddam Hussein of een 'look-alike' aan het woord is, dan wel Donald Rum sfeld. Of nu de tanks in processie door de woestijn trekken dan wel Bagdad achter een gordijn van groen zeewier met precisie wordt verminkt, de reac tie van mijn Slowaken is eensluidend en kort: „Ka putt!" Het ultieme bewijs van de zegetocht van dat oorspronkelijk Duitse woord door vele talen waar onder Engels slang 'kaput(t)'; vrij vertaald: naarz'n mallemoer. De nieuwste oorlog is ruim een week oud. Mij be kruipt hetzelfde gevoel dat ik krijg bij een lang weekend Parijs. Na twee dagen heb ik het idee dat ik al een eeuwigheid op stap ben. Het 'Irak-gevoel' van nu is netzoiets. Die oorlog lijkt een eeuwigheid aan de gang. „Kaputt!", zeggen mijn Slowaken. „Is dat zo?", maak ik ervan, altijd op zoek naar de nuance. Uitentreuren is de Amerikaanse senator uit de Eerste Wereldoorlog geciteerd die zei: „Het eerste slachtof fer in een oorlog is altijd de waarheid.Paus Grego- riusXVis in de 17de eeuw met zijn congregatie voor de verkondiging van het ware geloof begonnen en hij noemde die verkondiging 'propaganda'. De we reld heeft vervolgens goed naar die heilige vader ge luisterd. Machthebbers hebben geleerd om steeds uitgekiender hun denkbeelden, geruchten, verdacht makingen of gefilterde informatie aan de man en laatstelijk aan de televisiekijker te brengen. Het Pen tagon kan er wat van, maar ook Saddam H. en zijn broeders in de bloeddorst toonden zich pientere leer lingen. Alzo staren we verward naar de tiran uit Bagdad, eenmaal verregaand verborgen achter zijn bril. Maar misschien was dat wel helemaal niet zijn bril. V. x Rechtbankvoorzitter F. Bauduin. Rechter Th. Gijsberts. Officier van justitie J. Plooy. Het OM seponeert de zaak tegen Van der G.'s vriendin. F Van der G.'s legt een verklaring af bij de rechter-commi saris. Hij zag Fortuyn als een groot gevaar voor de samen 1 ving. De familie van Fortuyn kondigt aan schadevergoeding) Van der G. te eisen. december De commissie-Van den Haak, ingesteld om de veilighei en beveiliging van Fortuyn te onderzoeken, rapporteert. Fortuyn had beveiliging moeten krijgen, de veiligheids dienst AIVD blunderde, maar ook Fortuyn zelf schoot te kort, aldus het rapport. maart 'De Bunker" in Amsterdam. In deze extra beveiligde rechtbank wordt het proces tegen Volkert van der G. geh|l-J den. GPD/Phil Nijhuis Van der G. lijkt niet de man die iste zichzelf zomaar verminderd tof we keningsvatbaar laat verklaren, ws; denkt Buruma. Dat zal hij waai L E schijnlijk als verraad aan zichzt tar zien. Buruma: „Volgens mij zitt )ru de advocaten met een duivels 4 en lemma. Hun cliënt heeft gehan nse deld vanuit een gewetenscönfli do< Als die daar recht voor uitkomt -se deze visie in de rechtszaak ono gt wonden uitdraagt en de straf w vei nemen zoals die komt, riskeert iwij een zeer hoge gevangenisstraf, kunnen rechters voor zo'n ver- jy dachte in zekere zin ook nog rf I peet opbrengen." zoals er is gehandeld. Bij advocaten is artikel 40 van het Wetboek van Strafrecht, het ver weer op psychische overmacht, bijzonder geliefd. Maar bij rechters is het zeer impopulair. Zelden wordt in het vonnis een beroep op dit wetsartikel als grond voor schulduitsluiting gehonoreerd. Het aangrijpen van artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (het recht op een eer lijk proces oftewel 'fair trial') biedt de advocaten meer houvast. Het advocatenkantoor Böhler, Fran ken, Koppe en De Feijter heeft schending van dit recht al in tallo ze zaken aangevoerd. Vooral Fran ken heeft een reputatie opge bouwd met een aantal gewonnen fair trial-zaken bij het Europese Hof. Van een schending van het recht op een eerlijk proces is echter vol gens strafpleiter Spong in Van der G.'s geval geen sprake. In de zaak tegen Fortuyns moordenaar faalt zo'n beroep op twee belangrijke gronden, zegt hij. „Ten eerste heeft Volkert het ten laste gelegde feit bekend en ten tweede is de beken tenis van Volkert voor zover mij bekend niet onder ontoelaatbare druk tot stand gekomen." Prof. Buruma deelt deze naar ei gen zeggen 'haarscherpe analyse'. Hij vraagt zich overigens af of Van der G., eigenzinnig als hij is, bereid is zich te houden aan de verdedi gingsstrategie van zijn advocaten. Paul Bolwerk en Henk van Gelder Het schilderwerk van de Slowaken heeft niet geleden onder alle dreiging, zo meldt het Pentagon. De hou ten spijlen aan de balkons van huize Mulder glan zen weer als vanouds. Wel zijn de meeste van vu renhout en blijven dus zorgenkind, aldus een woordvoerder. Vier terminale zijn vervangen door nieuwe van meranti. Men moet milieufreak zijn om het verschil te zien. Het is echter oorlog dus waar doet een mens het voor? „Kaputt", zegt Wla- dimir, de beste van mijn drie Slowaken, als hij i onderweg voor een piasbeurt Saddam ont waart op het scherm, in het Nederlands ondertiteld. Diezelfde avond nog tref ik op de verse hagelwitte lak van het balkon verdomme alweer duivenpoep. De duif, was dat niet het klassieke symbool van de vre de? Waarom moet uitgerekend dat beest mijn balkon bevuilen? Is dat misschien onderdeel van een propa- gandaojfensiefvan een der strijdende partijen om de vrede in diskrediet te brengen? En zo ja, kan iemand van Nova dat vanavond komen duiden? Een aantal passages uit de bekentenis van Van der G. uit. Hieruit blijkt dat hij zich niet 'de redder van of 'een martelaar' voelt. Als hij opnieuw voor de zou staan, zou hij de moord niet plegen. De observatie van Van der G. is afgerond.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2003 | | pagina 2