Meen deze week duizenden
rtikelen superlaag geprijsd
OORLOG IN IRAK 2
Oppervlakkige steun in VS is
voedingsbodem voor onvrede
/VNAF DINSDAG 25 MAART TOT EN MET ZATERDAG 29 MAART
Let op 't speciale
WV actielabel
11 dreigt in Spanje over
rhaal bijtanken B-52's
ereenstemming blijft
tussen VS en Turkije
it ara staat op aanwezigheid in Irak
Blom zit er voor Patriotsniet voor persconferenties
Rusland ontkent handel
militair materieel Irak
VS hebben 'geloofwaardige bewijzen'
I Extra!
Grabbel Voordeel
Altijd prijs!
Grabbel ook meteen
tot 100% voordeel op je
volgende aankoop.
Verrassend. ..C&A
dinsdag 25 maart 2003
m i/afp-anp-ap - In Spanje
een politieke rel te ont-
over het bijtanken van
imrnen geladen Ameri-
B-52's boven grote
kfe steden. De Spaanse re-
heeft afgelopen vrijdag
'tuning verleend voor
11 boven Noord-Spanje
19 Itmerikaanse B-52 bom-
prpers op weg naar Irak.
s minister van defensie
er echter geen sprake
uchten boven stedelijke
en.
- ivindsman reageerde gis-
d op aantijgingen van de
n tische oppositie. Die stelt
band opgenomen ge-
j»n tussen de piloten van
DCkstellen en de militaire
ell srkeersleiding bewijzen
I bijtanken wel degelijk in
3G jaanse luchtruim heeft
evonden en dan ook nog
loven dichtbevolkte ste-
tanse politici vroegen
;teren opheldering over
Inricht in de krant El Pais
m 2-bommenwerpers zon-
weg naar Irak boven ste
de lucht brandstof had
ji] jetankt.
de Spaanse wetgeving
voor de luchtvaart is het voor
vliegtuigen met gevaarlijke la
ding verboden bij te tanken of te
vliegen boven dichtbevolkte ge
bieden. El Pais meldde dat die
regels zijn overtreden en dat B-
52 bommenwerpers zondag bo
ven de Spaanse steden Pamplo
na, Bilbao en Barcelona hebben
gevlogen. Boven Bilbao zou zijn
bijgetankt. Het ging om bom
menwerpers die in de Britse ba
sis Fairford in Gloucestershire
waren opgestegen met bestem
ming Irak.
Woordvoerder van de socialisti
sche partij PSOE José Segura zei
tegen de laant El Mundo dat hij
opheldering wil van de cen
trumrechtse regering-Aznar. In
een reactie in dezelfde krant
deed minister Ana Palacio van
buitenlandse zaken het verhaal
af als onzin.
Het eventuele bijtanken van de
B-52's is omstreden omdat
Spanje formeel geen militaire
bijstand verleent aan de oorlog
tegen Irak.
Vanwege het neerstorten van
een Amerikaanse bommenwer
per met nucleair materiaal aan
boord in 1966 ligt de zaak extra
gevoelig.
e
d
ANP-AFP - De VS en
zijn er nog altijd niet in
overeenstemming te
n over de Turkse wens
iwezig te zijn in het noor-
Irak. Dit heeft de speci-
erikaanse afgezant Zhalil-
teren gezegd.
ïgton is daar fel op tegen,
de EU, de NAVO en de
hkara wil echter troepen
L in Noord-Irak, formeel
F manitaire redenen en om
komen dat grote stromen
lingen richting Turkije
Maar waarschijnlijk
de Turken zo ook voorko-
de Iraakse Koerden een
staat uitroepen die als
eld kan dienen voor de
in in Turkije.
ebben gesproken over de
wens aanwezig te zijn in
Irak. Hierover hebben
bben nog steeds geen
nstemming bereikt. Wij
ie besprekingen morgen
aldus Zhalilzad, na zijn
tingen met Turkse rege-
Dctionarissen.
ig van de Ameri-
gezant staat in schril
met voortdurende uit-
van de Turken, die de
dagen meermalen
gezegd dat beide landen
in principe overeenstemming
hebben bereikt.
De Turkse minister van justitie
Cicek zei na een kabinetsverga
dering nogmaals dat Ankara
vastbesloten is troepen naar
Noord-Irak te sturen, om een
herhaling van de gebeurtenissen
van 1991 te voorkomen. Turkije
zegt dat destijds Koerdische vrij
heidstrijders zich hadden ge
mengd onder de een half mil
joen vluchtelingen die uit Irak
Turkije waren binnenge
stroomd.
Cicek herhaalde dat Washington
en Ankara het in principe eens
zijn over een Turkse aanwezig
heid in Irak.
Zijn uitspraken zijn in strijd met
de uitlatingen die waren gedaan
door Khalilzad.
De Amerikaanse generaal Os
man kondigde in de Iraakse stad
Salahaddin de oprichting aan
van een humanitair en militair
coördinatiecentrum (MCLC)
voor Noord-Irak en Zuid-Tur-
kije. „De VS en de coalitiegeno
ten steunen een veilig, stabiel en
levensvastbaar Irak. Daarbij is
handhaving van de huidige
grenzen nodig", aldus Osman in
een duidelijke verwijzing naar
de Turkse wens om troepen
naar Noord-Irak te sturen.
Een beeld dat de steun aan Bush doet wankelen: Kenneth Walters-Bey (io) toont een foto van zijn vader
die bij de oorlog om het leven kwam, en salueert. Foto: AP/Gail Burton
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington - „Ik wil dat presi
dent Bush hier goed naar kijkt",
zegt Michael Waters, vader van
Kendall Waters-Bey, een van de
eerste omgekomen Amerikaan
se mariniers in Irak. Hij houdt
een foto omhoog. „President
Bush, dit is mijn énige zoon."
Het beeld staat bij veel Amerika
nen op het netvlies.
Zeven van de tien Amerikanen
steunen de invasie van de VS in
Irak, maar die bijval gaat niet
diep. Dit is de oorlog van presi
dent George Bush, het volk heeft
er niet om gevraagd.
Bush' uitgangspositie is niet te
vergelijken met die in de maan
den na 11 september 2001, toen
de VS het Taliban-regime in Af
ghanistan bestookten. Toen was
het gekwetste land een eenheid,
nu heeft de president argwaan
gewekt over zijn bedoelingen.
Natuurlijk is Saddam Hussein
een barbaarse dictator, maar
waarom moeten 'wij' de kastan
jes uit het vuur halen? Waarom
moeten 'wij' opdraaien voor de
enorme kosten? Het zijn vragen
die je almaar ziet terugkomen.
De VS bevinden zich in de schi
zofrene situatie dat hun presi
dent begonnen is aan een oor
log, terwijl de bevolking eigenlijk
niet goed weet waarom. Het
enige dat ze van hem horen is
dat het 'iets' met 11 september
te maken heeft. Maar er is nie
mand die zich veiliger voelt, nu
Bush zijn tanden heeft gezet in
de kop van de slang.
Wat zich wreekt is het gebrek
aan politiek debat over Irak in
de VS. „Het is toch een beetje
raar dat ik van de Britse premier
Blair moet vernemen waar deze
oorlog om gaat. Hij moet zich
verantwoorden", zei onlangs ie
mand. Het Amerikaanse volk
wordt uitsluitend getracteerd op
oneliners uit het Witte Huis. Op
de vloer van het Congres blijft
het stil. De regering lijkt uit te
gaan van de tactiek dat je de
werkelijkheid naar je hand kunt
zetten, als je maar vaak genoeg
hetzelfde zegt.
Het gevolg van dit alles is dat de
overtuiging dat de VS hier 'het
goede' doet, uitsluitend is geba
seerd op de belofte van presi
dent Bush dat het zo is. Irak is
een gekozen oorlog. De 'opper
bevelhebber' gelooft dat het no
dig is, ook al kan hij tijdens
persconferenties en toespraken
niet zo goed uitleggen waarom.
Hij heeft toegezegd dat het een
succes wordt, maar hij heeft niet
geïnvesteerd in een echt draag
vlak. Nog erger: hij is vragen
over de menselijke en financiële
kosten uit de weg gegaan.
Voor het Witte Huis is het erg
belangrijk dat de Amerikanen
vertrouwen blijven houden in
hun president. De beeldvorming
wordt zorgvuldig in de hand ge
houden. Bush wordt neergezet
als de gedisciplineerde eindver
antwoordelijke (om tien uur
naar bed), maar niet degene die
over de operaties van dag tot
dag gaat (hij zit niet de hele tijd
tv te kijken). Nu het even wat te
gen zit - slachtoffers én krijgsge
vangenen - moet er actieve be
trokkenheid blijken (morgen
naar Central Command in Flori
da).
Immer moet de president ver
trouwen uitstralen in de afloop,
maar vooral geen lichtvaardig
heid. Wat dat betreft was de
dankzij een 'verbindingsfoutje'
uitgezonden anderhalve minuut
voor rijn oorlogsaankondiging
een tikje té ontspannen. Geluk
kig voor het Witte Huis was dat
in de VS alleen op de BBC (via
publieke zenders) te zien.
De president mag het woord
'economie' nimmer vergeten. Er
is een zeurende onvrede en on
rust over de economie in het
land. „Het enige waarover we
praten is de oorlog, maar het
enige waar ik aan denk is mijn
salarisstrookje", zegt een 'door
snee' Amerikaan.
Behalve het imago van Bush is
ook het beeld van de 'goede'
oorlog zelfvan groot belang.
Om aan te tonen dat de oorlog
alleen gericht is op het Iraakse
leiderschap, wordt eerst expli
ciet alleen op Saddam Hussein
gemikt en worden daarna zoveel
mogelijk burgerdoelen en -
slachtoffers ontzien. Er wordt
actief naar verboden wapens ge
zocht, om daarmee het ingrij
pen te rechtvaardigen. En vóór
alles moet voorkomen worden
dat het idee ontstaat dat Ameri
kaanse soldaten 'voor niks' rijn
gestorven.
Het verloop van de oorlog en de
problemen ema rijn ongewis.
De guerrilla-acties beloven wei
nig goeds.
Er is nog steeds weinig twijfel
dat de 'goede' oorlog een succes
wordt. Daarna zal iedereen blij
en opgelucht rijn. Maar voor
hoe lang?
De Democraten denken dat na
de oorlog het debat over de kos
ten en de zwakke economie vrij
snel rijn tol gaat eisen. Was het
wel zo verantwoord om de VS
op dit moment, zonder brede
internationale steun in een kost
baar avontuur te storten waar
van het verwachte effect (min
der terrorisme) discutabel is?
Veel mensen zeggen dat ze ach
ter de president staan, omdat ze
achter hem wülen staan. Niet
omdat ze in de afgelopen maan
den overtuigd rijn geraakt van
de noodzaak van deze oorlog als
oplossing van een Amerikaans
probleem. Dat is een voedings
bodem voor onvrede.
den haag/gpd - Zelfs via het tv-
programma Idols lukt het niet
om zo snel bekend te worden
als luitenant-kolonel Jan Blom
van de koninklijke luchtmacht
het afgelopen weekeinde voor
elkaar kreeg. Zijn zwijgende op
treden naast de Amerikaanse
generaal Franks zorgde zaterdag
voor overhaaste verklaringen
van defensieminister Kamp in
de televisiejournaals, een boze
PvdA-leider Bos en de aanvraag
voor een spoeddebat in de
Tweede Kamer.
De 39-jarige Blom zal hooguit
een veeg uit de pan krijgen. Zijn
'minutes of fame' kosten hem
niet rijn baan, zo is de verwach
ting op Defensie. Hij zal rijn
werk als verbindingsman in Qa
tar blijven uitvoeren.
Hoe het nu precies kwam dat
een Nederlandse officier in batt
le dress op het wereldtoneel ver
zeild raakte, zal minister Kamp
de Tweede Kamer nog schrifte
lijk uiüeggen. Want Blom rit er
immers om een verbindingstaak
uit te voeren, niet om perscon
ferenties te geven.
De luitenant-kolonel (overste)
werkt al bijna twintig jaar bij
Defensie. Hij is nu werkzaam bij
de luchtmachtstaf in Den Haag.
Daarvóór was hij verbonden aan
de Groep Geleide Wapens
(GGW) op de luchtmachtbasis
De Peel in het grensgebied van
Brabant en Limburg. Onder die
groep valt de Nederlandse Pa
triot-eenheid die met drie af
weersystemen in Turkije is ge
stationeerd om de Turkse bevol
king te beschermen tegen even
tuele Iraakse Scud-aanvallen. Bij
de GGW heeft Blom rijn kennis
over Patriots opgedaan.
Sinds eind januari is de overste
bij de Amerikanen in het olie
staatje Qatar gestationeerd. Tot
begin deze maand verbleef hij in
Tampa, Florida, bij het Centrale
Commando. Dat is het centrum
voor de Amerikaanse militaire
operaties in de Arabische wereld
en Afghanistan. Dat centrum is
tijdelijk verplaatst naar de stad
Doha in Qatar.
Blom is mee naar Doha gegaan
omdat, volgens een Nederland
se defensiewoordvoerder, het
handig is daar iemand te heb
ben die veel verstand heeft van
Patriots. Als Irak een Scud-raket
afschiet, komt die informatie di
rect per satelliet binnen bij het
Centrale Commando in Qatar,
aldus de woordvoerder. Blom
kan dan direct de Nederlandse
Patriot-eenheden op de Turkse
bases Diyarbakir en Batman in
formeren, zo was het idee.
Naast Blom ritten nog negen
andere Nederlandse verbin
dingsofficieren bij de Amerika
nen en Turken. Volgens Defen
sie is dat normaal. „Zo'n opera
tie in Turkije voer je niet in je
uppie uit." Naast Blom rijn er
nog twee luchtmachtofficieren
bij het Centrale Commando in
Qatar. Zij onderhouden van
daaruit de contacten met de Ne
derlandse F16's en het KDC-10
tankervliegtuig die in Kirgizië
rijn gestationeerd voor de anti-
terrorisme-operatie Enduring
Freedom.
Op de Amerikaanse basis in
Bagram, Afghanistan, ritten
twee verbindingsofficieren die
toetsen of de opdrachten die de
Nederlandse F16's krijgen in de
afspraken passen. Zij gaan bij
voorbeeld na of een opgegeven
doel dat moet worden gebom
bardeerd echt een militair ka
rakter heeft. Verder rit er een
marineman op de Amerikaanse
basis in het oliestaatje Bahrein
als verbindingsofficier voor de
Nederlandse bijdrage in de Golf
regio in het kader van Enduring
Freedom: het fregat Van Nes,
het Orion-patrouilleviiegtuig en
de onderzeeboot die er binnen
kort bij komt.
Drie verbindingsofficieren zijn
ingezet in Turkije voor de Pa-
Bekend na één tv-optreden: lui
tenant-kolonel Jan Blom.
Foto: EPA
triots. In Koeweit rit nog een
Nederlandse officier bij een
Amerikaanse Patriot-eenheid.
Als deze eenheid niet langer
dient ter bescherming van de
Koeweiti's, maar wordt ingezet
in Irak, trekt Nederland deze
man direct terug.
OA
washington-moskou/ap - RuS-
sische regeringsvertegenwoordi
gers van hoog tot laag hebben
gisteren ontkend dat Rusland
tot kort voor het begin van de
oorlog in Irak militair materieel
aan Bagdad heeft verkocht. De
Verenigde Staten hebben Rus
land daarvan beschuldigd.
Drie Russische bedrijven heb
ben Irak volgens de VS antitank-
raketten, nachtrichtkijkers en
materieel waarmee satellietsig
nalen kunnen worden verstoord
geleverd. Dat zou in strijd rijn
met de sancties die de Verenig
de Naties aan Irak hebben opge-
legd.
Wïtte-Huiswoordvoerder Ari
Fleischer zei gisteren dat de VS
'geloofwaardige bewijzen' heb
ben dat Russische bedrijven aan
het Iraakse regime hebben gele
verd. Volgens een woordvoerder
van het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken is de
kwestie enkele malen aange
kaart bij de autoriteiten in Mos
kou, maar kwam er geen bevre
digende reactie. Het materieel
vormt een directe bedreiging
voor de Amerikaanse en Britse
troepen in Irak, aldus het minis
terie.
De Russische minister van bui
tenlandse zaken Igor Ivanov zei
gisteren dat Rusland geen goe
deren naar Irak heeft gestuurd
die in strijd waren met de VN-
sancties, „ook geen militaire."
De VS hebben volgens hem in
oktober informatie gevraagd
over de vermeende transacties
en op 18 maart zou Rusland rijn
laatste rapport hebben inge
diend. „Er is geen enkel feit ge
vonden dat de vrees van de
Amerikanen rechtvaardigt", al
dus Ivanov, die de kwestie tele
fonisch besprak met rijn Ameri
kaanse ambtgenoot Colin Po
well.
Powell zei gisteren in een ge
sprek met de zender Fox Cable
News dat Washington zich al
maanden zorgen maakt over de
Russische leveranties, en dat de
Amerikaanse regering de afgelo
pen twee etmalen meer zorg
wekkende berichten had ont
vangen over dergelijke transac
ties van materiaal dat de levens
van Amerikaanse militairen in
Irak in gevaar kan brengen. De
Amerikaanse president Bush
kaartte de kwestie aan in een te
lefoongesprek met Vladimir Po-
etin, rijn Russische ambtgenoot.
Een woordvoerder van het Rus
sische kabinet zei dat de be
schuldigingen totaal verzonnen
waren. Andrej Kokosjin, voor
malig voorzitter van de Russi
sche veiligheidsraad, zei er 100
procent zeker van te rijn dat
Russische bedrijven geen verbo
den materieel aan Irak hebben
verkocht. Volgen%hem rijn de
goederen misschien via een an
der land aan Irak geleverd. Als
mogelijkheid noemde hij Oekra-
ine.
Een medewerker van de Mos-
kouse denktank PER, Anton
Chlopkov, zei te vermoeden dat
de Amerikaanse beschuldigin
gen een poging rijn Rusland on
der druk te zetten om rijn
standpunt over de oorlog in Irak
te wijzigen. Rusland is verklaard
tegenstander van de oorlog.
De Washington Post, die de be
schuldigingen zondag als eerste
publiceerde, noemde de bedrij
ven KBP Toela en Aviaconversija
als de schuldigen. De bedrijven
en het Russische bureau voor
militaire export Rosoboronex-
port hebben de aantijgingen be
streden.
