'Kat voor je wielen? Doorrijden!'
GESPREK VAN DE DAG
Familie van Idols-held meegezogen in succes
Nederlandse vrouw wars
van lichaamscorrecties
'Lentecursus' voor motorrijders
Onzuivere koffie
dinsdag 25 maart 2oo3
Ji
DAGELIJKS LEVEN
2J& 0& PAT VAN AANjVAP
MENSELIJK
De Zuidelijk-Afrikaanse San-stam
heeft gisteren een schikking getrof
fen met een laboratorium over de
EXPLOITATIE VAN EEN PLANT die
de leden van de stam sinds mensen
heugenis gebruiken om honger te
onderdrukken op lange trektochten.
Het Amerikaanse farmaceutische
bedrijf Pfizer gaat de kennis van de
San gebruiken voor de ontwikkeling
van de eerste plantaardige dieetpil
ter wereld. De San krijgen, als de di
eetpil op de markt komt, 6 procent
van de royalty's. In de ontwikke
lingsfase van de pil ontvangen de
San 8 procent. De San behoren nu
nog tot de armste mensen in de re
gio en kunnen nu miljoenen dollars
verdienen. Het geld wordt verdeeld
onder leden van de stam in Zuid-
Afrika, Botswana, Namibië en Ango
la.
De Britse KONINGIN ELIZABETH
heeft gisteren in Engeland enkele
LEGERBASES bezocht om de Britse
militairen een hart onder de riem te
steken. Het staatshoofd en haar
man prins Philip gingen naar de
thuisbasis, Honington, van de acht
militairen die vorige week bij een
helikopterongeluk om het leven
kwamen. Het was het eerste keer
sinds het uitbreken van de oorlog in
Irak dat de 76-jarige koningin mili
taire bases bezocht. ,,De koningin is
vermoedelijk een van de weinige
mensen die weet wat wij nu doorma
ken", aldus de vrouw van een mili
tair die in de Golf is gelegerd.
Prins Andrew vocht mee in de
Falkland-oorlog en zij is ook een
moeder."
Geen BOM, maar een KOFFIEZET
APPARAAT. Parkeerplaats De Somp
en een nabijgelegen tankstation en
wegrestaurant langs de A5Ö bij
Apeldoorn zijn gisteren drie uur af
gesloten geweest na de vondst van
een verdacht pakketje. De Explosie
ve Opruimingsdienst maakte ge
bruik van een robot om het pakje
nader te onderzoeken. Daarbij werd
het doosje kapotgeschoten, om het
zo van binnenuit te kunnen inspec
teren. Onderzoek van de EOD wees
uit dat in het dichtgeplakte doosje
geen bom maar wat rommel en een
oud koffiezetapparaat zaten.
De schrijfster van de Harry Potter
boeken, J.K. ROWLING, is gisteren
bevallen van een ZOON. Het jonge
tje heet David Gordon Rowling Mur
ray. Moeder en kind maken het goed
en hebben het ziekenhuis in Schot
land waar de bevalling plaatshad al
verlaten. Rowling heeft al een doch
tervan twaalf uit een vorig huwelijk.
David is het eerste kind van de
schrijfster en Neil Murray, met wie
Rowling in 2001 trouwde. De Harry
Potter-serie bestaat tot nu toe uit
vier boeken. Deel vijf komt in juni
uit. De Nederlandse vertaling is in
het najaar te verwachten. Foto: EPA
Een zeldzame BLADAAP uit Dier
gaarde Blijdorp heeft het weekeinde
buiten de dierentuin doorgebracht.
De mutslangoer ontsnapte zaterdag
ochtend van het APENEILAND waar
ze met haar familie woont. Hoe de
aap kon ontsnappen is volgens de
woordvoerster van de diergaarde nog
een raadsel..Waarschijnlijk heeft
ze een enorme sprong gemaakt. Het
kan, maar het is pas de eerste aap
die het is gelukt." Blijdorp heeft het
eiland al sinds 1997 in gebruik.
Echt ver van haar familie is de aap
niet geweest. Uiteindelijk betrok ze
een hoge boom nabij de diergaarde.
Een dierenarts zag gistermorgen
kans haar te verdoven. De suffe aap
tuimelde vervolgens uit de boom en
werd opgevangen door medewerkers
van de dierentuin die met een zeild
oek klaarstonden.
Nederlandse vrouwen hebben weinig
op met lichaamscorrecties. Dat blijkt
uit onderzoek in opdracht van de
Huishoudbeurs, die vrijdag in Am
sterdam begint. Ondanks het feit dat
iets meer dan de helft van de onder
vraagde vrouwen zichzelf niet zeer
aantrekkelijk vindt, zegt negentig pro
cent van de vrouwen nooit gebruik te
zullen maken van plastische chirur
gie.
Vrouwen hebben een nuchtere kijk
op uiterlijke schoonheid, conclude
ren onderzoekers na een enquête on
der vijfhonderd vrouwen. Correcties
aan het gezicht, borstvergrotingen, li-
posuctie of botox-injecties tegen rim
pels kunnen niet rekenen op veel en
thousiasme. Uit het onderzoek komt
naar voren dat 97 procent van de
vrouwen zichzelf redelijk tot zeer ge
lukkig vindt De belangrijkste geluks
factoren daarvoor zijn respectievelijk
de kinderen, de partner en gezond
heid. Minder belangrijk vinden vrou
wen auto's, politiek en lichaamsge
wicht.
Op een echte baaidag gaat het me
rendeel van de vrouwen een dagje
winkelen. Een kwart lucht haar hart
bij vriendinnen of familie, terwijl on
geveer één op de tien vrouwen tijdens
een baaidag televisie gaat kijken of
een bezoek aan de bioscoop brengt.
Bijna alle vrouwen vinden dat de nor
men en waarden in Nederland ach
teruitgaan. Volgens ruim tweederde
zijn normen en waarden ook op tele
visie ver te zoeken. De helft van de
vrouwen rekent niet meer op hulp
van omstanders als hen op straat iets
overkomt. Opvallend: aan de vrou
wen zelf ligt het niet, want hun eigen
normen en waarden zijn in de loop
der jaren niet veranderd, zeggen de
geënquêteerden.
GPD
Het kon niet meer. Die oude Opel
Kadett van jan Bakkum was geen
auto waarmee je een artiest door
het land rijdt. Daarom krijgen ze
een halfjaar lang een nieuw groot
model van de dealer te leen. Een
slee waarmee de 15-jarige Idols-fi-
nalist Jim de komende week naar
de vier uitverkochte Ahoy'-concer
ten gaat. De auto is niet de enige
verandering bij de familie Bakkum.
Zijn vader stopt voorlopig met
timmeren en wordt zijn chauffeur.
Zijn school dringt nu samen met
de podia om voorrang. Niemand
wordt zo snel volwassen als Jim.
Wist Jim veel. Toen hij zich vorig
najaar inschreef voor het nieuwe,
onbekende Idols' leek het hem
gewoon lollig. Hij had in een paar
musicals gespeeld en een keer op
een schoolavond gezongen. „Op
de televisie had ik een oproep ge
zien voor 'Idols'. Dus ik stuurde
een briefje. Ik wilde wel eens kij
ken hoe ver ik zou komen. De ge
volgen waren verpletterend. De
RTL4-talentenjacht met het span
nende jasje trok miljoenen kijkers
en werd een hype. Van de ruim ze
venduizend deelnemers eindigde
Jim als tweede.
Duizenden meisjes op de Dam gil
den zijn naam, overal in het land
hingen posters met zijn gezicht.
Op de achtergrond gonsde het
commerciële circus: sms'jes en re
clamespots maakten de omroep
rijk, haastig moesten er ook cd's
en videoclips worden opgenomen.
Jim: „Voor een ander is /tiioy een
hoogtepunt in zijn artiestenloop
baan waar hij jaren naar toe werkt.
Ik maak er ongeveer mijn debuut.
Dan is het toch ongelooflijk snel
gegaan?"
Een snelheid, aangewakkerd door
de centrifuge van de televisieroem.
Een centrifuge die de hele familie
meezuigt. „Om Jim een beetje te
steunen moesten we overal tegelijk
Jim en zijn vader en moeder. Foto: GPD
zijn", vertelt zijn vader. Tijd voor
zijn timmerbedrijfje heeft Jan Bak
kum nauwelijks meer. Als chauf
feur van Jim zit hij urén op de weg.
„En het wordt alleen maar druk
ker, want bij het management
stromen de aanvragen binnen
voor optredens van Jim. Voorlopig
stop ik dus maar even met timme
ren."
Waar ze straks met de nieuwe
leenwagen allemaal heen moeten,
horen ze van het boekingsbureau
van de artiestenmanager bij wie ze
voor een paar jaar onder contract
staan. Die is tevens Idols-jurylid,
want als er geld te verdienen valt,
zijn de lijnen in de showbusiness
kort.
Jims 18-jarige broer Danny hoort
zich eigenlijk op zijn mts-oplei-
ding te concentreren. Maar nu de
jongens samen voorzichtig plan
nen maken om een band te begin
nen waarin Jim zingt en Danny de
basgitaar bespeelt, ziet de aanko
mende beroepsmuzikant de nood
zaak van zijn mts-boeken niet
meer zo in. Ook voor havo-4-scho-
lier Jim valt het niet mee om zich
nog met huiswerk bezig te hou
den. Daarom is hij afgelopen don
derdag maar met zijn vader naar
school gegaan om daarover te pra
ten. Vader Jan: „We hebben ons
erbij neergelegd dat hij dit jaar
blijft zitten. Maar de afspraak is
dat hij zeker twee dagen per week
naar school blijft gaan om de
draad zo goed mogelijk vast te
houden. Gelukkig snappen de le
raren dat dit voor hem een gouden
kans is. Op school willen ze hem
daarom zo veel mogelijk helpen."
Moeder Marja is een beetje ge
schrokken van alle gekte. „De fans,
de camera's, al die mensen die op
eens allemaal tegelijk wat van ons
willen, dat is erg wennen. Niet al
leen Jim, maar ook wij worden op
eens heel snel volwassen in dit we
reldje. Soms denk ik: voor ons
hoeft het allemaal niet zo hard te
gaan. Laat hem eerst zijn school
Idols-feest in Ahoy*
Fans hebben gisteravond op, he
nieuw kunnen genieten van il1
tien Idols-finalisten. Zij gavn of
een concert in de Rotterdam e
Ahoy'. Jamai, Jim, Hind, Dev ioi
David, Marieke, Bas, Joël, Yu er
en Zosja staan deze week no o
drie keer in de schijnwerper! ïs
Jim liet gisteren weten dat hi Ie
een platencontract in de wa
heeft gesleept en dat zijn eet
single vermoedelijk vanaf ei
april is te horen. Overigens
kwam gisteren het album Gi
test moments van de tién fina
listen uit. „Super", vond del
jarige Petra uit De Ronde Ve- edi
nen de optredens. „Die Jam d<
kan er echt een feestje van m
ken en hij kan natuurlijk goe t\
zingen", zei ze na afloop. Dc oc
derdag gaat ze nog een keer. li
Haar vriendin Diana (16) wa Di
ook onder de indruk, vooral op
van David.
maar af maken en gun ons
een beetje rust. Maar aan de a di
re kant: als het succes hem zo en
gemoet straalt en hij vindt het 11
mooi, laat hem dan maar." i vc
Jim zelf geniet. „Een loopbaan JÏ
zanger was altijd mijn droom sp
komt die uit. Al zat ik deze wa gr>
wel even in een dalletje. Alle sj
ning van de finale en de druldl j|
van alle afspraken waren als a
golf over me heen gerold. Leki
even bij oma langs gaan, kwaï
bijna niet van. Na Ahoy' moet
weer een beetje gewoon wordi fr
d-
Jan Vriend
Motorrijden is leuk, maar tien keer gevaarlij
ker dan autorijden. De vele dodelijke ongeval
len in de lente bewijzen de noodzaak van ex
tra voertuigbeheersing en risicomijdend ge
drag. Een voortgezette rijopleiding voor de
motorrijder biedt de mogelijkheid om te oefe
nen. „Een kat voor je wielen? Doorrijden!"
„Het is een jungle om in te overleven", zegt
Gerard van Veluwen van de Koninklijke Ne
derlandse Motorrijders Vereniging (KNMV).
Twee weken geleden nog kwamen tijdens
drie zonnige dagen zeven motorrijders om
het leven. De vereniging pleitte vorige week
dan ook voor meer vaardigheidstraining
voor motorrijders. Van Veluwen geeft deze
met tientallen collega's bijna ieder weekein
de in Lelystad, Oirschot en Assen. Daarnaast
krijgen de ongeveer tweehonderd KNMV-
lesinstructeurs een aanvullende cursus over
risicomijdend rijgedrag om bij de reguliere
rijopleiding meer aandacht te schenken aan
veilig inhalen, afslaan in bochten en het in
schatten van het gedrag van automobilisten.
Dat 'blik op vier wielen' moet het in de ogen
van de cursisten in Lelystad ontgelden. Het
tekent de oude strijd tussen motorrijder en
automobilist: de ene rijdt te hard, schiet
overal tussendoor en gaat vooraan staan bij
een stoplicht: de ander kijkt slecht in de
spiegels, ziet een motor niet aankomen en
gunt de motorrijder geen ruimte. Cursist
Bob Dorrestein heeft het met zijn 25.000
motorkilometers per jaar regelmatig aan de
stok met automobilisten. Hij erkent door
hard te rijden risico te lopen, maar verwijt
de gemiddelde automobilist niet te beseffen
hoe kwetsbaar motorrijders zijn. „Een tikje
tegen een andere auto is een lóras op de
bumper. Een soortgelijk tikje tegen een mo
tor kost de motorrijder het leven. Volgens
Daniël Amout uit Barendrecht kunnen mo
torrijders zelf veel van de irritatie wegnemen
door zelf iets vriendelijker de weg op te
gaan. „Steekje duim op als een automobi
list in de file aan de kant gaat om je te laten
passeren."
Cursusleider Van Veluwen heeft maar een
echte oplossing: accepteer de gevaren van
het eigen gedrag en reken erop dat een au-
15
aan om het werk af te maken", is de rea
van Van Veluwen. Hij heeft te vaak ma ij
maakt dat motorrijders zó hard remmt
ze de controle over de motor verliezen.
„Wat doe je als een kat of hond de weg
oversteekt? Remmen en uitwijken. Dek ön
overleeft en jij parkeert jezelf in een bot Si
Draai het om: rem als het veilig kan em ic;
anders gewoon door de kat heen. Het is h
jouw kat niet." bi
Op het circuit houdt de KNMV geen ha re
den- of kattenasiel. Wel is er een oudei iQ
band. De spanning op het gezicht vera )ii
in een brede glimlach, als de band ondt >v.
wielen van de motor niets meer doet da eii
'plop' zeggen. Mentale training, noemt Li
KNMV het. Dus rijdt de groep een kwa gei
tje later met benen los, met de knieën a iee
staand op het zitvlak, met twee benen a do
een kant en uiteindelijk zelfs platliggen n
met twee benen naar achteren. Badend iel
het zweet, maar toch. Het heeft niets te rij
ken met verkeersveiligheid, maar alles a
vertrouwen en voertuigbeheersing. Ent
nog. Het merendeel van de motorrijden
overschat het eigen remvermogen. Het
sultaat op het circuit is pas na tien keet
proberen de remweg kort genoeg om sti fl*
staan op het afgesproken punt. De insü i1
teur: „Vond je dat het goed ging? Ik niet oa
lie hadden tien keer nodig, maar je hebt se
maar één leven" nt
Als remmen niet meer lukt, is uitwijken nl
enige mogelijkheid. Koppeling in, remfl se
los en sturen in een reflex. Het druist ta hi
het gevoel in: de remmen lóslaten als je ee
vaar ziet, maar het werkt: door op het la m<
moment een tik aan het stuur te geven, isii
schiet de motor opzij - voorbij de rode] aig
nen - of de dodelijke vrachtwagen. ne
Een dag trainen op reflexen en techniek as
dat voldoende? Van Veluwen: „Natuuri se1
moet je blijven trainen - pak eens een\? lij
ten weg op zaterdagochtend en speel m sof
de motor. Een cursusdag is kort, maarw
wel. Het is een investering in je leven. tv<
knjgen regelmatig bneven van mensen
zich bij een noodsituatie in een flits del
nieken uit de cursus herinneren en zo li
hun eigen verbazing het ongeval overlei in
br
Jeroen de Vreede i2
ns
De Amerikaanse regering, zoals bekend altijd in
touw voor de goede zaak, houdt niet van cocaïne.
Veel Amerikaanse staatsburgers wel, maar als be
kend heeft de Amerikaanse regering hogere waarden
en nonnen dan haar onderdanen. En zo hoon het
ook. Sinds een paar jaar houdt Washington zich in
het verre Colombia daarom direct en indirect bezig
met het bestrijden van de cocaproductie. De tactiek
is die van wortel en stok. Aan de ene kant worden
plantages besproeid met gif en landen her en der he
likopters met gemaskerde soldaten. Maar ook coca
boeren hebben gezinnetjes en moeten te eten hebben.
De positieve kant van de oorlog tegen drugs is daar
om dat boeren worden aangemoedigd over te scha
kelen op de productie van koffie. Die wil in Colom
bia prima groeien en voor president Bush, als be
kend een man met visie, zal de zaak daarmee zijn
afgedaan. Aan de guerrilla in Colombia, bescherm
heer en uitbater van cocaboeren, heeft Bush vorig
jaar op de hem kenmerkende wijze een simpele keus
geboden: ontwapenen, often ondergaan in de oorlog
tegen het terrorisme. Voor Colombia breekt, als dat
lukt, vervolgens een gouden toekomst aan. Eindelijk
vrede, eindelijk eerlijk werk en nóg meer heerlijke
Colombiaanse koffie die haar weg vindt naar de
dorstige wereldmarkt. Helaas heeft onze favoriete
Wereldleider hier iets over hoofd gezien, het gebeurt
zelden, maar niemand is perfect. Er is een probleem:
je kunt als cocaboer dan wel op koffie overschakelen,
maar het gevolg is een langzame hongerdood. En dat
is niet overdreven, mocht u dat nu denken. Als sinds
dertig jaar is de koffieprijs aan het dalen. De laatste
drie jaar is er zelfs geen houden meer aan, en heeft
de gemiddelde Colombiaanse koffieboer nog eens de
helft van zijn inkomen moeten inleveren. Over de
hele wereld wordt koffie inmiddels ver beneden de
kostprijs verkocht. Geen enkele cocaboer in Colom
bia zal daarom vrijwillig overstappen op koffie teelt.
Martelingen noch staatsterreur zullen de bevolking
er van weerhouden coca te blijven telen, haar enige
manier om geld te verdienen. En het is nog erger:
voor tienduizenden koffieboeren is juist overstappen
op coca binnenkort het enige serieuze alternatief En
opnieuw profiteert - als enige - de westerse consu
ment. Bij zijn veel te goedkope koffie krijg hij ook
nog eens hele containerladingen fors in prijs gedaal
de cocaïne geleverd. Hoe koffie zo goedkoop werd is
trouwens ook - deels - een gevolg van westerse
machtspolitiek. Concurrentie is goed, want dat vindt
bijvoorbeeld ook president Bush. Daarom moet er in
de hele wereld vrijhandel zijn. Regeringen van arme
landen mogen geen stiekeme afspraken maken over
bodemprijzen. Verboden. Regeringen van rijke lan
den mogen niet stiekem bepaalde arme koffieprodu
centen voortrekken. Verboden. Het nieuwe systeem is
vrijheid, blijheid en kom maar met je koffie. Dat lie
ten de boeren in de Derde Wereld zich natuurlijk
geen twee keer zeggen. Massale overproductie was
het gevolg. Vijf miljoen balen koffie liggen inmid
dels te verstoffen in pakhuizen. Alle macht is bij
de inkopers komen te liggen, en die hoef je zo
iets zelfs maar één keer te zeggen. Terwijl
honderdduizenden landarbeiders in
Zuid Amerika hun inkomen kwijtra
ken, maakt Sara Lee (van de DE-koffie)
op ieder pak snelfilter een ferme winst
van naar schatting 17 procent. Aldus het
rapport Mugged', van Novïb en Oxfam.
Ook in de tussenhandel wordt uiteraard al
leraardigst verdiend: hoe wanhopiger de boer
hoe makkelijker het onderhandelt. Over de 'war
on drugs', tenslotte: het zal president Bush verba
zen, maar daar doe ik al jaren aan mee. Ik drink
Max Havelaar, eerlijk ingekocht, zodat niet echt ie
deréén coca moet gaan planten.
Jaarlijks overlijden meer dan 90 motorrijders en raken er zo'n 850 gewond. Met een opfriscur
sus in de lente kan de motorrijder zich op het rijseizoen voorbereiden. Foto: GPD
tomobilist je simpelweg niet ziet. „Zeventig
procent van de motorrijders die betrokken
was bij een ongeval zegt dat ze de auto za
gen aankomen. Zeventig procent van be
trokken automobilisten zegt de motor die ze
aanreden nóóit te hebben gezien. Je moet
zorgen voor een denkbeeldige veiligheidszo
ne om je heen. Komt iemand daarbinnen,
zorg dan in ieder geval dat je zelf de regie
houdt."
Dat klinkt logisch, maar lukt niet altijd, weet
cursist Jochem van Lit uit Oud-Beijerland.
Bij een afrit van een snelweg kwam hij vorig
jaar door de bocht en zag te laat dat er een
file stond. Heftig remmen leidde tot een
slip, waarbij de motor op de andere weg
helft terecht kwam. „Het ging goed. En de
volgende keer komt er net een vrachtwagen
