'Smaak zit in je hoofd, niet op de ton^
REGIO
'Maffiosi' op stap in de Leidse binnensta*
'Ik sta niet alleen
GERECHT
DONDERDAG 2~] MAA
NAVRAAG
Ket Calamiteitenfonds Reizen is voor en na het uitbreken van de oor
log in Irak zo ongeveer plat gebeld door verontruste reizigers. Vooral
landgenoten die een reis naar Turkije hebben geboekt, willen hun
reis annuleren.
'Turkije? Gewoon man0at kan overi-
J gens niet bij
het fonds, maar alleen bij de organisatie waarbij de reis is geboekt,
onder voorwaarde dat er een negatief reisadvies is afgegeven. Voor
welke landen zo'n advies momenteel geldt, is niet geheel duidelijk.
Navraag bij HERMAN VAN DER VELDE, directeur van de Leidse reisor
ganisatie Djoser, die onder meer gespecialiseerd is in reizen naar het
Midden-Oosten.
Voor welke landen is er momenteel een
negatief reisadvies?
,,Voor Jordanië, Syrië en Jemen. Oost-Tur-
kije wordt momenteel ook afgeraden en
verder is er een negatief advies voor Saudi-
Arabië en voor Irak zelf natuurlijk. Maar
naar Saudi-Arabië worden van hieruit geen
reizen georganiseerd en datzelfde geldt
voor Irak, waarvoor al jaren een negatief
advies geldt, hoewel dat een fantastisch
mooi land schijnt te zijn."
Krijgt u nu ook zoi>eel telefoontjes van
mensen die Turkije willen annuleren?
„Nee. Heel weinig zelfs. Mensen die half
december een reis hebben geboekt, wisten
al dat zo'n oorlog in de lucht hing. Daar
werd al rekening mee gehouden, vandaar dat we maar heel weinig
boekingen hebben gelaegen voor Syrië, Jemen, Jordanië en dat
s^ort landen. En mensen die Turkije hebben geboekt, wachten de
ontwikkeling af."
Hoe kijkt u tegen de oorlog aan?
„Ik vind het buitengewoon triest dat die er moest komen en dat we
l*t niet konden opbrengen om met andere middelen een oplos
sing te vinden. De situatie in het Midden-Oosten wordt er in elk
geval niet stabieler door."
Gaat u zelf die kant nog op?
„Ja, midden april ga ik met vrouw en kinderen naar Egypte en ik
zal me er geen seconde onveilig voelen. De oorlog zal zich niet
naar die kant uitbreiden en ik ben ook niet bang voor haat tegen
westerlingen. Zo is het Egyptische volk niet. Je kunt er echt met
een gerust hart heen en als dat niet meer het geval is, zullen we het
heel snel uit ons pakket halen. Maar dat zie ik voorlopig niet ge
beuren."
Ook niet met Turkije?
„Nee. Wie voor Turkije heeft geboekt, moet ook gewoon gaan. Het
is een fantastisch land en ik zie echt niet dat Irak daar iets zal on
dernemen. Er is geen reden toe, omdat Turkije niet echt meewerkt
met de VS, en het zou heel veel kwaad bloed zetten in de Arabische
wereld. De Turken is er bovendien veel aan gelegen de veiligheid
van toeristen te waarborgen. Gewoon gaan dus, zou ik zeggen.
tekst: Paul de Tombe
archieffoto: Mark Lamers
UIT DE ARCHIEVEN
ANNO 1903, Vrijdag 27 Maart
LEIDEN - Wij hebben vernomen dat bij den gemeenteraad was inge
komen een adres van het bestuur der Tuinders-patroonsvereeniging
voor Leiden en Omstreken, houdende verzoek tot reorganisatie van
het marktwezen in betrekking tot den verkoop van tuinbouwproduc
ten. Zooals men weet, is thans de groentenmarkt langs een gedeelte
van den Ouden Singel en Oude Vest, de ooft- en fruitmarkt aan de
zoogenaamde Kalvermarkt nabij de Haven en de bloemmarkt op den
Apothekersdijk. leder zal toestemmen, dat hier zaken gescheiden
worden, die eigenlijk bijeen behooren. Groenten, fruit, ooft en bloe
men worden niet zelden door een zelfden persoon geteeld en ge
kweekt.
Het komt ons dan ook noodig voor, dat er wordt gezocht naar een rui
mere plaats aan het water gelegen, liefst in het centrum van de stad.
Waar in de verschillende centra van warmoezerijen en tuinderijen de
kweekers de handen ineen slaan en tuinbouwveilingen organiseeren,
bleef men tot dusverre te Leiden, een middelpunt van tuinbouw bij
uitnemendheid, nog de oude sleur volgen.
ANNO 1978, dinsdag 28 maart
LEIDEN - Het rugbyteam van Old Wallcountians heeft het Internatio
nale Rugby Paastoernooi van DIOK gewonnen. De Schotten versloe
gen na een enerverende eindstrijd het Engelse University Vandols
met 19-16 en werd daardoor bezitter van de DIOK-Holland Cup. De
erewedstrijd DIOK-Buitenlanders werd door DIOK gewonnen met 14-
6. Kees Koemans (met baard) gaat scoren.
Fqto: archief Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
gironummer 57055 tn.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA
Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d(datum van
plaatsing) of door contante betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad,
Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
Leidsch Dagblad
Directie; B.M. Essenberg, C P. Arnold
VJMJ. Bouterse (adjunct)
E-mail: direct ie@damiatehdc.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van
der Malen. Léon Klein Schiphorst (adjunct)
E-mail: redactie.ld@damiatehdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 323 508
Familieberichten fax 023-5150 567
ADVERTENTIES
071-5 356 300
Sprinters (rubrieksadv): 072-519 6868
ABONNEESERVICE
071-5128 030
E-mail abonneeservice@hdcnl
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €19,60 (alleen aut. ine)
p/lcw €55,00 p/j €210,60
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0.50 korting
pér betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging 071-5128 030
ma t/m vr: 18-19.30 uur, za. 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV
cq. de betreffende auteur.
HDC Uitgevenj Zuid BV. 2003
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de
verwerking van gegevens van abonnees van
dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens
worden gebruikt om gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 507,2003 PA Haarlem
Molly Ackerman is 49 jaar en
geboren en getogen Ameri
kaanse. Ze woont en werkt in
Leiden als beeldend kunstena
res en is eigenares van galerie
AE op de Nieuwe Rijn.
In stil protest stond ik alleen
op de Leidse markt, naast het
stadhuis, met mijn vredeste
ken. Veel mensen keken ver
wonderd naar me, terwijl ze
boodschappen deden voor
het weekeinde. Uit de menig
te stapte een oudere man op
me toe. „Je staat niet alleen",
zei hij.
Duizenden mensen komen
uit voor hun bezwaren tegen
deze 'preventieve oorlog'. In
Amerika en in de rest van de
wereld. Ze hebben een sterke
en belangrijke stem. Ze kun
nen niet genegeerd worden.
Democratieën horen de be
volking te vertegenwoordigen
en de Verenigde Naties horen
de leiding te hebben over vei
ligheid in de wereld.
Ik ben lid van een groep met
de naam America's Against
the War'. Samen met onze
Irakese broers en zussen heb
ben we met kaarsen bij het
Amerikaanse consulaat ge
staan. Naast me stond een
vrouw van het Nobel Peace
Committee en een dominee
die voor Martin Luther King
heeft gewerkt. Ik was in goed
gezelschap met mijn fellow
Americans.
Ik schaam me niet voor mijn
nationaliteit. Amerika heeft
grootse dingen gedaan voor
deze wereld. Maar Amerika is
niet perfect. Ik kom mensen
tegen die me veroordelen
vanwege de daden van de
Amerikaanse regering. Ze zijn
boos op me omdat ik Ameri
kaanse ben; de vooroordelen-
oorlog is begonnen.
Het is een emotionele en
stressvolle periode. Ik slaap
minder dan ik ooit heb ge
daan. Midden in de nacht sta
ik op en kijk naar CNN. Mijn
vrienden bij het ROC, waar ik
een inburgeringscursus volg,
vragen me waarom ik niet
naar Al Jazeera kijk. Hun
nieuws schijn tamelijk af te
wijken van het mijne.
Toen ik een paar dagen gele
den met de trein terugkwam
van een bijeenkomst tegen de
oorlog, schreeuwde een man
in de fietsenstalling van het
station naar me: hij had me
gezien op tv. Hij kwam naar
me toe en greep me bij mijn
haar: „Jij bent tegen deze
oorlog! Weet je wel wat ik van
'jouw Arabieren' vind?" In
eens zwaaide hij met een
lang stilettomes vlak voor
mijn gezicht. „Dit!" Ik was
enorm bang en dat wilde hij
ook.
Ik krijg veel e-mails van Ame
rikaanse vrienden. Ze schrij
ven me dat de sfeer in New
York gespannen is en dat het
wennen is aan mannen met
machinegeweren die de me
trostations bewaken. Ande
ren vinden me een landverra
der en zouden graag zien dat
ik mijn mond houd. Zij gelo
ven dat de anti-oorlog de
monstranten, zoals ikzelf,
Bush en Amerika haten. Maar
ik ga niet op drie benen
staan. I have to speak my
peace. Ik denk dat je stem la
ten horen de wereld kan ver
anderen. Ik ben Amerikaan
se, maar zoals die man op de
markt zei, sta ik niet alleen.
Molly Ackerman
Adriaan Kole van het RIVO wil promoveren op smaakbeleving
11
„Smaak is meer dan wat de neus ruikt
en de tong proeft", zegt onderzoeker
Adriaan Kole van het Nederlands In
stituut voor Visserij Onderzoek, het
RIVO. Hij gaat dit jaar, aan de Land
bouwuniversiteit van Wageningen,
promoveren op het onderwerp
smaakbeleving.
Kole (36) is een vreemde
eend in de bijt bij het
RIVO. Hij is gedragswe
tenschapper en de mens
staat bij hem centraal.
Bij zijn collega's, van
wie de meesten techno
loog of bioloog zijn,
vormt het dier het uit
gangspunt van de on
derzoeken. „Ik ben
nieuwsgierig naar hoe
mensen ruiken, proeven
en horen. Wat gebeurt
er dan in hun hoofd?
Waarom zijn mensen
wel bereid om dure vis
te proeven, maar doen
ze een stapje terug als je
vertelt dat de vis wat
oud is?"
„Het gaat er om dat de
ideeën de waarneming
beïnvloeden. Als een
product duur is, zullen
veel mensen eerder geneigd zijn het
positief te beoordelen. Als er aanwij
zingen zijn dat het product oud is,
zullen veel mensen de neiging heb
ben dat product slechter te beoorde
len."
Verse vis uit de Noordzee wordt er
varen als lekker. Maar als de consu
ment te horen krijgt dat de vis op
zijn bord uit een kwekerij komt, er
vaart men de vis plotseling als min
der van smaak, weet psycholoog Ko
le uit onderzoek. „Mensen leggen bij
gekweekte vis de relatie met de bio-
industrie en die is zielig. Vast staat
dat ook niet-smaakfactoren als ver
pakking, kleur, prijs en merk wel de
gelijk van invloed zijn op smaakbele
ving. Slechts een enkeling is heel
specifiek getraind. Die is in staat ex
terne kenmerken als merk of kleur te
scheiden van de smaak die op zijn
tong wordt gevormd."
Via interviews, smaaktesten en en-
quetes probeert Kole te achterhalen
wat mensen over vis willen weten.
Nieuwsgierigheid
is de belangrijkste
drijfveer voor de
wetenschap. De
rubriek In
Onderzoek doet
een greep uit de
vele onderwerpen
waar Leidse
onderzoekers zich
in hebben
verdiept. Vandaag:
Adriaan Kole.
„Als we hun belevingswereld kennen
kun je voorstellen doen die aanslui
ten bij de ervaringen en wensen van
de consument. Vaststaat dat we in
Nederland in vergelijking met ande
re landen maar weinig vis eten. Mis
schien komt dat doordat mensen
niet zo veel van vis weten. Daarente
gen is er wel vermeende kennis van
vlees. Ze ruiken er aan
en knijpen er in. Als de
houdbaarheidsdatum
een dag verstreken is,
gooit de consument zijn
vlees niet zo maar weg.
Maar zou het om vis
gaan, dan lag de vis al
dezelfde dag in de afval
bak. En dat toont voor
namelijk aan dat mensen
onzeker zijn over hun
productkennis."
Gevoel, emotie en eerde
re ervaringen vormen
belangrijke drijfveren
een product aan te
schaiffen. „Smaak is
meer dan wat de neus
ruikt en de tong proeft",
zegt Kole. „Uit de aan
schaf van bier blijkt dat
mensen zich bij hun
aankoopbeslissing door
heel andere factoren la
ten leiden dan alleen
door de smaak van het
product. Ook al vinden ze zelf dat ze
op basis van smaak kiezen. Ze ver
gissen zich in de mate waarin ze in
staat zijn om merkimago te scheiden
van smaak op de tong."
Kole: „Vertel mensen dat ze melk
krijgen. Toon de verpakking, terwijl
je ze karnemelk laat drinken. Ze stel
len zich in op het drinken van melk.
Aan de hand van de verpakking heb
ben ze de smaak van melk in hun
hoofd. Als de melk dan karnemelk
blijk te zijn, schrikken ze. Ze spugen
de melk misschien zelfs uit. Terwijl
ze in wezen van karnemelk houden.
Maar de smaak appelleert niet aan
hun verwachting. Dit is weer een
voorbeeld dat smaak in je
hoofd wordt gevormd en niet
op je tong."
„De directeur die al dertig
jaar in de rookworsten zit,
weet precies hoe de rook
worst moet smaken,
denkt hij. Die man
proeft zelf tot dat de
rookworst op smaak is. Op zijn
smaak. Maar de smaak van zijn klan
ten is misschien wel anders.
Als psycholoog richt de Amsterdam
mer zich op de waarneming van
consumenten van voedingsmidde
len. „Ook marketingaspecten spe
len hierbij een rol. Aan de hand
van onderzoeksresultaten kunnen
we advies uitbrengen. Aan bijvoor
beeld de visserij. Misschien leidt
dat tot een andere manier van den
ken. Op zich zijn de onderzoeken
die ik doe niet zo vernieuwend,
maar wel voor het RIVO."
„Kijk, vissers willen honderd kilo
kabeljauw vangen, de overheid stelt
dat tachtig kilo voldoende is en
mijn organisatie adviseert op basis
van biologisch onderzoek dat ne
gentig kilo ook goed is. Maar ik be
gin met de vraag: willen de mensen
eigenlijk wel kabeljauw of mag het
ook iets anders zijn? Ën moet het
dan kabeljauw uit zee zijn of mag de
vis ook uit een kwekerij komen? In
dat opzicht ben ik bij het RIVO een
vreemde eend in de bijt."
De visserijsector houdt zich nadruk
kelijk bezig met verbetering van de
producten, met de houdbaarheid
van de kabeljauw, weet Kole. „Want
als vis langer bewaard kan blijven
werkt dat verkoopbevorderend. De
consument staat feitelijk aan het
einde van de keten in de meeste
RIVO-onderzoeken en ik draai
dat om. De consument staat
voor mij aan het begin."
Harmen Luttikhedde
en Ed Blaauw
Adriaan I
ben nieuL,
naar hoe
ruiken,
en hoi
gebeurt
hu R
Wa
me
bereid
vis te
maar do<
stapje tei
vertelt d
wal
Foj
Boer/1
Dat een geintje verkeerd kan
vallen na een flinke slok op,
ondervonden twee Leidse jon
gens tijdens het stappen. Uit
roepen dat je van de maffia
bent, klinkt op klaarlichte dag
redelijk onschuldig uit de
mond van een jolige twintiger,
's Nachts komt het al een stuk
bedreigender over en hele
maal als je door de drank niet
meer zo stevig in je schoenen
staat. Een tegenreactie is dan
wel te verwachten.
Maar daar zijn de Leidenaars
het voor de rechter niet mee
eens. „Het was gewoon een
grapje. Ik zeg het altijd", ver
klaart een van hen. De ruzie
met groep andere jongens
vlakbij het centraal station
hadden beiden niet zien aan
komen. „Ik was doodsbang
toen ze begonnen met vech
ten", vertelt de ander. „Je staat
ineens tegenover zes man en
weet niet watje moet doen."
Het meerdere malen trappen
van een tegenstander in zijn
buik en tegen zijn hoofd toen
die al op de grond lag, zien de
jongens als pure zelfverdedi
ging. Een straf voor openlijke
geweldpleging vinden ze onte
recht: „Waarom zijn wij opge
pakt. Zij zijn begonnen met
vechten. Die jongens kwamen
ons achterna. De schuld ligt
niet alleen bij ons."
De rechter schudt zijn hoofd.
„Jullie hadden ook weg kun
nen gaan in plaats van terug te
vechten", constateert hij. Ook
is het roepen dat je van de
maffia bent niet verstandig in
zo'n situatie, meent de rech
ter. „Ik zou daar maar eens
snel mee op houden", advi
seert hij. „Je kunt het opvatten
als uitlokking." De officier
vindt het een akelig feit.
„Schoppen tegen het hoofd
kan een dodelijke afloop heb
ben. Daarnaast zorgen deze
types ervoor dat mensen 's
nachts niet meer over straat
durven." De jongens krijgen
ieder een geldboete van 450
euro. „De helft van het bedrag
is voorwaardelijk met een
proeftijd van twee jaar", luidt
de rechters beslissing. „Ik ver
wacht namelijk dat jullie er al
lebei iets van geleerd hebben."
Zwijgend verlaten de jongens
de rechtzaal.
Dreigende taal
Het gaat niet goed met hem.
Daar is de Leidenaar in de
rechtszaal inmiddels zelf ook
achter. Het liefst gaat de man
direct in therapie voor zijn
psychische problemen en laat
hij het verleden rusten. Het is
namelijk ronduit vervelend
om oude misdragingen op te
rakelen. De man kan zich
daarnaast maar weinig herin
neren van de ruzie met zijn
vriendin begin september en
de bedreigingen naar de agen
ten die daarop volgden. „Ik
weet alleen dat ik na een be-
drijfsfeestje dronken ben
thuisgekomen. In de woning
heb ik mijn vriendin stevig
beetgepakt, dat klopt. Dat ik
ook een mobiele telefoon heb
kapot gegooid, bleek pas de
dag daarna. Ik zal wel woe
dend zijn geweest, omdat ze
de politie probeerde te bel
len", veronderstelt de ver
dachte.
Van de confrontatie met twee
politieagenten die avond weet
hij niets meer. „U heeft geroe
pen: kom maar agentjes, dan
snij ik jullie kapot", leest de
rechter uit het politiedossier
voor om het geheugen van de
verdachte\op te frissen. „De
agenten zijn daar erg van ge
schrokken, ze voelden zich be
dreigd. Met name omdat er
twee slagersmessen uit uw
achterzakken staken." De Lei
denaar fronst bij het horen
van dit nieuws. „Ik loop eigen
lijk nooit met messen in mijn
broekzakken," mompelt hij,
„maar ik weet er gewoonweg
niets meer van."
De rechter vervolgt: „U heeft
ook met een poging tot zelf
moord gedreigd." De man
knikt. „Dat kan best. Ik ben
het leven zat. Daarom ga ik
vanmiddag ook met iemand
praten bij de Rijngeest Groep."
De officier moedigt dit initia
tief aan: „Ik ben blij dat u in
ziet dat het zo niet langer meer
kan. Nu u binnenkort hulp
krijgt, lijkt mij een gevangenis
straf niet zinvol. Voor de be
dreiging van de agenten eis ik
30 uur taakstraf. Het smarten
geld dat de agenten eisen, wijs
ik af. Het zou anders zijn ge
weest als u met de messen had
staan zwaaien, maar ik vind
dat zij in de uitoefening van
hun functie bestand moeten
zijn tegen zinsnedes als ik snij
je kapot."
Het is niet de eerste kj
de Leidenaar in verbs
bedreiging voor de n
moet verschijnen. J"
in zijn proeftijd voor J
soortgelijk feit. „De vi
delijke gevangenisstri
boven uw hoofd har
om in 28 uur taakstr
sluit de officier.
Ook de rechter acht d|
strafbaar voor de d
taal die hij naar de t
ten heeft geuit. „Well
buitengewoon blij onj
dat u al hulp heeft g
voor uw psychische pi
men. Want er zit eenf
niet goed tussen de 0
dat komt naar buitenl
dronken heeft", stelt!
„Ik denk dat het indef
zinvol is om met eenf
te volstaan en leg u d
totaal 58 uur werkstr
man gaat daarmee a
„Ik zal toch moeten bj
voor mijn daad", vod
op een berustende tel
toe.
Floor Ligtvoet
