REGIO 'Altijd blijven knokken, anders kom je er niel Krank is de behuizing die U betreedt Spuiten doe je buiten' NAVRAAG Door een waterafstotende spray van het merk Comforta zijn de afge lopen maanden tientallen mensen ziek geworden. Enige dieren be- zweken zelfs. Het aantal klachten werd zo groot, dat importeur VAN DER TANG uit Nieuwkoop zijn spuitbussen niet meer mag verkopen. Navraag bij een gekwelde ondernemer. Wanneer merkte u dat er iets loos was met de spray? „In november druppelden de eerste klachten binnen. Ik kon er toen nog niets mee, want het aantal klachten week niet af van wat de afgelopen 35 a 40 jaar gebruikelijk was. Je hebt altijd een aantal klachten waarmee je niets kunt doen. Toen later de ernst van de zaak bleek, hebben we klanten opgeroepen om de bewuste spuit bus terug te brengen. Dat deden we met een advertentie op 21 fe bruari." Hoe gevaarlijk is de inhoud van de bewuste spuitbus? „Dat weet niemand precies. De spray verkoop ik al jaren zonder problemen. Maar omdat de fluor van het bekende bedrijf 3M te belastend voor het milieu zou zijn, is die enkele jaren geleden door een ander middel vervangen. Toen waren ook andere oplosmidde len nodig om de spray uit het gaatje te krijgen. Het grootste pro bleem van de veranderde spray was dat je hem niet meer kon rui ken. Mensen en dieren bleven het spul daardoor veel te lang in ademen. Na overleg met de Keuringsdienst van Waren is een op losmiddel toegevoegd waardoor de spray weer stinkt, maar deson danks kwam er weer één klacht. Dat was de druppel die de emmer deed overlopen. Nu zit ik met een partij van 150.000 spuitbussen die ik niet mag verkopen. Als ik ze vernietig, kost me dat nog meer dan als ik zo'n partij koop. Commercieel gezien is dit mij voor een strop." Hoe valt deze spuitbusmisère in de toekomst te voorkomen? „Ik heb een aantal aanbevelingen. Zo vind ik de tekst op de spuit bussen veel te moeilijk. Er staat dat je de spray alleen mag gebrui ken in een goed geventileerde ruimte. Wie begrijpt zo'n moeilijke gebruiksaanwijzing en handelt er ook naar? Ik heb een betere tekst: Spuiten doe je buiten! Daarnaast pleit ik voor kleinere spuit bussen. Mensen die de hele bus leegspuiten krijgen dan veel min der spray naar binnen." Hoe begaan bent u met het lot van de slachtoffers? „Ook al doen mensen foute dingen met de spray, als importeur ben ik verantwoordelijk. Met gedupeerde klanten die dat op prijs stellen houden wij telefonisch contact. Daarnaast is er de financië le afhandeling van de klachten. Rekeningen stuur ik door naar de aansprakelijkheidsverzekering. Maar je mag best weten dat ik van deze zaak al een slapeloze nacht heb gehad. Het zou me niet ver bazen als er nog meer volgen." tekst: Tim Brouwer de Koning UIT DE ARCHIEVEN ANNO 1903, Dinsdag 24 Maart LEIDEN - Door het Stedelijk Museum alhier werd een belangrijk le gaat ontvangen van dr. W. Pleyte, die jarenlang lid was van de Com missie van Toezicht voor het Museum. Het legaat bestaat uit een 8-tal bokalen en een flesch, gegraveerd door den Leidschen glaskunstenaar Willem van Heemskerk, wiens met sierlijke krulletters gegraveerde glazen thans bij de kenners alge meen gezocht zijn. De oudste, een groote groene Berkemeier met Kent u Zeiven is nog uit de vroege periode met breede letter en is gedateerd op 31 Januari 1648, de overige zijn uit de laatste jaren van het leven van den kunstenaar, tusschen 1679 en 1690. Hierbij zijn nog gevoegd twee porseleinen kopjes met schoteltjes met de portretten van Voetius en Cocceius en door de familie is tegelijker tijd aan het Museum ten geschenke aangeboden een mahoniehouten kastje met beker en reglement van het in 1789 te Leiden opgericht kaartgezelschap Recht door Zee en een lakenloodje van de fabriek van Leliveld met het devies Recht door Zee. Moge dit zeer te waardeeren en onbekrompen geschenk ook anderen opwekken om het Museum niet te vergeten. ANNO 1978, vrijdag 24 maart LEIDEN - De totale leegverkoop van de twee zaken van Radioplein BV aan het Vijf Meiplein - in verband met het faillissement - is giste ren op een complete veldslag uitgelopen. Voor de beide winkels in elektronische- en huishoudelijke apparatuur stonden steeds zo'n kleine tweehonderd potentiële klanten. Al een half uur voor het tijd stip waarop de verkoop zou beginnen werd een beroep op de Leidse politie gedaan. Foto: archief Leidsch Dagblad Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op gironummer 57055 Ln.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d.(datum van plaatsing) of door contante betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd. COLOFON Leidsch Dagblad Directie: B.M. Essenberg, C P. Arnold W.MJ. Bouterse (adjunct) E-mail: directie@damiate.hdc.nl Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct) E-mail: redactie.ld@damiate.hdc.nl HOOFDKANTOOR Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356 Postadres. Postbus 54,2300 AB Leiden. Redactie fax 071-5 356 415 Advertentie fax 071-5 323 508 Familieberichten fax 023-5 '5° 5&7 ADVERTENTIES 071-5 356300 Sprinters (rubrieksadv.): 072-519 6868 ABONNEESERVICE 071-5128 030 E-mail: abonneeservice@hdc.nl ABONNEMENTEN Bij vooruitbetaling (acceptgiro) p/m €19,60 (alleen aut ine) p/kw €55,00 p/j €210,60 Abonnees die ons een machtiging verstrekken tot het automatisch afschrijven van het abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting per betaling. VERZENDING PER POST Voor abonnementen die per post (binnenland) worden verzonden geldt een toeslag van €0,50 aan portokosten per verschijndag GEEN KRANT ONTVANGEN? Voor nabezorging: 071-5128 030 ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur AUTEURSRECHTEN Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV cq. de betreffende auteur HDC Uitgeverij Zuid BV, 2003 De publicatierechten van werken van beeldende kunstenaars aangesloten bij een CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting Beeldrecht te Amstelveen HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de verwerking van gegevens van abonnees van dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens worden gebruikt om gerichte informatie over voordeelaanbiedingen te geven, zowel door onszelf als door derden Heeft u hier bezwaar tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten aan HOC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling Lezersservice, postbus 507,2003 PA Haarlem. OORLOGSDAGBOEK Lee Eure (30), studeert interna tionale betrekkingen aan de Webster University in Leiden. Hij komt uit Florida. In de vori ge Golfoorlog was hij soldaat in het Amerikaanse leger. Vanaf de eerste dag van de oorlog ben ik geschokt door de beelden van de oplaaien de vlammen in Bagdad. Ik vraag me af hoeveel burgerle vens de eerste golf van bom bardementen heeft gekost. Dat weet je niet, omdat het niveau van verslaggeving la ger is dan ik had verwacht. Wat brandt er nu eigenlijk? Op tv zie je wel de zwaailich ten van ambulances en brandweerwagens, dus de dood grijpt om zich heen. Het is me duidelijk dat de VS alle noodzakelijke middelen zullen gebruiken om hun doel te bereiken. Dat bevalt me helemaal niet. Later zag ik ook beelden uit New York. Een journalist deed verslag van hoe de oor log daar werd ervaren. Op de achtergrond zag je een druk ke stad, waar het leven door gaat alsof er niets aan de hand is. In het dagelijks leven merken Amerikanen niets van de oorlog, terwijl Bagdad met zijn vijf miljoen inwoners volledig lam ligt. De meeste Amerikanen hebben geen idee waar deze oorlog om gaat en wat er op het spel staat. Dat horen ze ook niet op televisie. Veel van mijn landgenoten volgen de oor log wel via de televisie, maar voor hen is de amusements waarde belangrijker dan de reden waarom de oorlog wordt gevoerd. Tegen die achtergrond zou het me eigenlijk niet moeten verbazen dat CNN zoveel aandacht besteed aan de eer ste Amerikaanse oorlogs slachtoffers, terwijl er nauwe lijks wordt gerept over gedo de Irakezen. Maar dood is dood voor een soldaat en of het vriend of vijand is, doet niet ter zake, ze vrezen alle maal hetzelfde lot. Zaterdag sprak ik met mijn zus in de States. We hadden het natuurlijk over de reactie in de VS op de oorlog. Om Bush te begrijpen, moet je de Amerikaanse samenleving begrijpen. Dat is een heel simpel denkende samenle ving. Mijn zus vertelde dat restaurants al hun Franse wijnen van de menukaart hebben geschrapt als protest tegen de Franse oppositie te gen de oorlog. Diskjockeys roepen op alle Franse pro ducten te boycotten en con gresleden zeggen dat je anti- Amerikaan bent als je tegen de oorlog protesteert. Dat geldt ook voor Amerikanen zelf. Dat is natuurlijk wel heel erg kort door de bocht. Als je zulke dingen hoort, ga je nadenken over je vader land. Wat een propagan damachine. Binnen het sys teem word je meegesleurd met het algemene gevoel dat bij je wordt binnengegoten door leiders die je zou moe ten kunnen vertrouwen. Maar bij het vergaren van steun spelen ze in op de on wetendheid van de mensen en ze houden die steun in stand door angst op te roe pen. Ik ben diep teleurgesteld in het gedrag van mijn land genoten en nu zie ik ook hoe gemakkelijk de VS haat over zich heen kan roepen. Lee Eure Unieke bridgedrives in Leiden voor mensen die een beroerte hebben gehad Hij heeft een hartoperatie en tweemaal een herseninfarct gehad en hij heeft een keer een heup gebroken. Toch kan het leven Gijs Bos niet breken. „Daar ben ik te optimistisch voor. Dat heb ik van mijn moeder. Altijd blijven knokken, anders kom je er niet. Hij is op deze zondagmiddag met een taxibusje en zijn scootmobiel uit Capelle aan den IJssel gekomen om in het Leidse verpleeghuis Zuydtwijck mee te doen aan een bridgetoer- nooi voor mensen die een beroerte hebben ge had. Net als anderen wordt Bos gekoppeld aan een valide persoon. Tweeënhalf jaar geleden is hiermee begonnen. Eerst min of meer in de anonimiteit. Sinds een jaar onder de naam 'De Volhouders'. Deelnemers komen uit de hele provincie. Initiatiefnemer van dit tweemaandelijkse eve nement is Afke Kastelein. De nu 73-jarige Leid se kreeg in 1993 een beroerte. „Ik was gast vrouw voor het multifunctionele gebruik van de Hooglandse Kerk. De kerkvoogdij had me ge vraagd om een rapport te schrijven over de winterkerk. Vroeger was die kerk 's winters dicht. Om de kerk het hele jaar te kunnen openstellen, zou een speciale methode worden ontwikkeld. Of ik m'n mening daarover wilde geven. Ik ben daar echter nooit toe gekomen. Toen ik wat getypt had en het overlas, stond al les andersom. Ik dacht dat ik de toetsen ver keerd had aangeslagen. Als je gewend bent blind te tikken, zie je dat natuurlijk niet. Dus begon ik opnieuw. Met hetzelfde resultaat. Ik belde meteen m'n man. Ik lijk wel gestoord, zei ik. Direct daarna kon ik ook niet meer praten." In hét ziekenhuis werd afasie vastgesteld. Ge volg van het hersenletseL „Het is verschrikkelijk als je niet meer kan verwoorden wat je bedoelt. Alles wat eruit was aan woorden moest er weer ingebracht worden. Ik voelde me zo hulpeloos, zo onmachtig. In die tijd heb ik heel wat servie zen kapot gegooid. Maar ik wilde niet opgeven. Na een jaar logopedie ben ik zelf aan de slag gegaan. Met behulp van woordenboeken. En met steun van veel mensen in m'n omgeving, die me fantastisch hebben opgevangen." Kastelein noemt met name Hülie Visser, wed strijdleider van De Volhouders. „Ik kende haar van het bridgen in De Merenwijk. Na m'n be roerte wilde ik dolgraag weer spelen, maar ik kon het niet meer. Thuis ben ik met een groep je weer begonnen. Heel rustig. Men moest mij weer leren om de punten te tellen, de waarde van de kaarten weer erin te krijgen. Langzaam, heel langzaam kwam alles weer terug. Jaren heb ik er over gedaan, maar het lukte. Het sloeg aan. Een geweldige zelfoverwinning. Ik voelde me zo bevoorrecht, dat ik dacht: ik ben gehol pen, nu ga ik anderen helpen." In samenwerking met de CVA-vereniging Lei den en omgeving (CVA staat voor 'ongeluk in de hersenvaten'), waarvan ze inmiddels con tactpersoon was, en de Afasievereniging richtte Kastelein drie jaar geleden zelf een clubje op. Zuydtwijck zorgde voor onderdak, de Neder landse Bridgebond voor materiaal. Directeur Gijs van der Scheer „Wat in Leiden gebeurt, is uniek. Voor blinden en slechtzienden werd al het nodige gedaan, maar niet voor deze groep. Daarom wilden wij graag meewerken. Eerlijk gezegd weet ik niet hoe het nu gaat. Het minis- PREEKTIJGERS preek recensie Jos van Duinen Henk de Bruijn, Chnstengemeenschap, Vestestraat 49, Leiden, zondag, 10.00 uur Bij de deur van de Christenge meenschap staan twee vrou welijke ministranten (misdie naren) waar de kinderen niet omheen kunnen. „Je weet dat je gaat naar de dienst die je ziel zal verheffen tot de geest van de wereld." De kinderen, vaak niet ouder dan tien, wor den gedisciplineerd op een rij gezet voor de geestelijke die ze zal toespreken. Je kunt een speld horen vallen. Dan zegt de geestelijke: „Wij leven om de wereld te begrijpen. Wij vereren de Godsgeest. Wij hebben lief de Godsgeest. Wij zullen denken aan de'Gods geest. De Godsgeest zal met u zijn als u hem zoekt." Beurte lings kijkt De Bruijn de kinde ren in de ogen en vraagt om antwoord. Alle kinderen weten welk antwoord ze moeten ge ven. „Ik wil hem zoeken." Dan is het bijna voorbij. De Bruijn: „Kinderen, ik laat u gaan maar bewaart in goede gedachte wat u hier hebt gevoeld, ge hoord en gedaan. Even gedisciplineerd als ze kwamen, verlaten de kinderen het kapelletje aan de Leidse Vestestraat om plaats te ma ken voor de volwassenen. De ze ondergaan vanmorgen de tweewekelijkse mensenwij- dingsdienst. De Christenge meenschap ontstond kort na de eerste wereldoorlog als be weging tot religieuze vernieu wing vanuit de behoefte om de voortgaande vervlakking binnen de kerken tegen te gaan en het godsdienstigeje- ven te verdiepen. Rudolf Stei- ner, grondlegger van de antro posofie, was een van de op richters. De dienst, door hen zelf de cultus genoemd, heeft het ge raamte van een katholieke mis. De invulling is anders. De Bruijn staat met zijn rug naar het publiek en richt zich tot het altaar. Hij leest uit het Duits vertaalde standaardtek sten op bezwerende toon voor. Het boek waarin ze staan opgeschreven, houdt een mi- nistrant hem voor de ogen, terwijl de ander hem het ge waad afdoet. „De Heer wil on ze ervaringen delen, ook al zijn ze wereldvreemd. Dat is Zijn lijden. Christus in ons. Oh Christus, krank is de behuizing die U betreedt. Maar door Uw woord wordt mijn ziel gezond. Neem mij, daar Gij mij zelf ge geven hebt. De macht van de tegenstander van de mens neemt Gij van mij." Nog steeds geen speld gev&„ len. Niemand kucht. De Chris tengemeenschap zit bewe gingloos op de stoelen. Het ge heel heeft iets sinisters. De geestelijke en de ministranten dragen witte kleding met zwarte gewaden. Plafond, mu ren en gordijnen zijn lila. Een- vingerige droevige riedels wor den tijdens bezinningsmo menten uit de piano achter in de kapel getrokken. Enkele ke ren draait De Bruijn zich om, steekt zijn wijsvinger in de lucht, en brengt de Christus- groet: „Christus in u" waarop een ministrant: „En uw geest vervulle hij." Regelmatig rapt de ministrant, in naam van de gemeente, tussen de voor drachten van De Bruijn: „Ja, zo is het." En dat 'ja, zo is het' is wat de Christengemeenschap anders maakt. Het is geen kwestie van geloven, maar van weten. En dan kom je weer bij Steiner uit. Hij vindt dat je een scho- lingsweg moet ondergaan. Wanneer je die goed volbrengt kun je net als hem de geestelij ke wereld schouwen. De tijd van het geloven is voorbij en vervangen door het weten. Antroposofie noemt zich dan ook een geesteswj tenschap. Maar wat weten we dan? VI Christus weet, als we De Bruijn mogen geloven. „Uj woord ontstroomt uit mijn pen. Zo wordt uw evangell rechtvaardig verkondigd." Christus gelooft in ons end weten wij. De gemeenscha| staat op en stelt zich in een lange rij op. De geestelijke draait zich om en loopt nal de eerste in de rij. „Het li-j chaam des Here geneze ni ziel." Ze steekt haar tong u en De Bruijn stempelt er et hostie op. Dit ritueel wordt herhaald tot iedereen gene is. Dan de wijn. „Het bloed van Christus dat u tot leven wekt." De Bruijn zet persol lijk de karaf aan de dorstig! lippen van de wetenden, 0 verantwoordelijken. „De O senwijdingsdienst, dit was hij", zegt hij, en verlaat del pel. terie van VWS heeft ons in staat gesteld om voor blinden en slechtzienden braillekaarten en lesboeken in braille te ontwikkelen. Voor bridgers die een beroerte hebben gehad, be staan nog geen speciale programma's. Als me vrouw Kastelein kan aantonen dat het thera peutisch goed is dat ook deze mensen weer bridgen kunnen we kijken wat we verder kun nen doen. Nederland vergrijst snel. Dit kan een heel goedkoop middel zijn om de hersenen weer te activeren." Paul Briët, hoofd van de afdeling neurologie van het Diaconessenhuis in Leiden, bij wie Afke Kastelein onder behandeling is geweest, beaamt dat. „Ik vind het geweldig dat mensen die niet meer op een normale manier kunnen bridgen zo hun hobby weer kunnen oppakken. Alleen moet je er geen wonderen van verwach ten. Hersenfuncties die helemaal zijn weggeval len en onherstelbaar zijn beschadigd, kun je door het bridgen niet terugtoveren. Functies, die tijdelijk zijn weggevallen, kun je er wel door stimulereren. Het belangrijkste is echter dat mensen door dit bridgen uit hun isolement worden gehaald. Ze worden in staat gesteld een hobby uit te oefenen waartoe ze zich niet meer in staat achtten." Dat geldt ook voor Nellie en Gerard Rijsdijk uit Den Haag. Hij kreeg twaalf jaar geleden een be roerte, zij twee jaar terug. Beiden zijn 81 jaar. In het verleden hebben ze veel cruises gemaakt en 'heel veel' van de wereld gezien. Vooral zij kan zich daarvan echter nauwelijks meer iets herin neren. „En dat vind ik wel heel jammer. Het moet een mooie tijd zijn geweest." Ze is echter al lang blij dat ze die andere hobby, het bridgen, weer kon oppakken, ook al is ze nog erg onzeker. „Jullie moeten straks maar zeggen of ik het goed heb gedaan, ik weet het niet pre cies", zegt ze regelmatig. Haar man heeft erg veel moeite met tellen.Als ik meer dan tien punten in mijn handen heb, weet ik het niet meer. Dan gok ik af en toe maar. Het zou mooi zijn als mijn vrouw kan zeggen hoeveel punten ik heb, maar met bridgen mag je je partner na tuurlijk niet helpen." Verder vullen ze elkaar prima aan. Hij: „Zij weet nooit de weg terug naar huis te vinden, dus moet ik altijd bij haar zijn." Zij: „Hij heeft niet alleen moeite met tel len, maar ook met spreken en schrijven. Daar bij help ik hem." Samen stellen ze vooral de gezelligheid op prijs. De 'vooroorlogse' (vóór de Tweede Wereldoor log welteverstaan) prijzen en het bezadigde tempo. Als aan zijn tafel een paar maal een ver keerde kaart wordt gegooid, stelt Gijs Bos dat meteen aan de orde. Hij weigert er echter ge bruik van te maken. „Ik kan straffen, maar dat hoort hier toch helemaal niet bij." Van De Vol houders is hij een van de meest geroutineer- den, ook al is hij anderhalfjaar geleden pas een bridgecursus gaan volgen. Na zijn beroerten dus. Hij staat dan ook te boek als een uitzon derlijk geval. Temeer omdat hij in Rotterdam lid is van twee vereniging met verder uitslui tend gezonde mensen. Kastelein: „Het is on- voorstelbaar dat hij dit zo snel heeft opge- pakt." Zelf ziet Bos dat hele- maal niet als een F" prestatie. „Ik heb m'n hele leven igT' geklaverjast en een beetje aan huisschaak ge daan. Het leek me wel aardig om eens iets heel nieuwi te pakken. Ik wilde kijken of ik dat ook kon.i zeggen hier dat het prima gaat. Maar dat vin niet eens zo belangrijk. De gezelligheid, daa gaat het mij om. Toen ik las dat Afke hier in den met dit bridgen bezig was, heb ik me rq een aangemeld. Je ontmoet mensen die ook CVA hebben gehad. Die hoef je niet uit te lej gen wat je is overkomen. Ze begrijpen je me een. Een hoop mensen weten wel wat CVAi maar ze kunnen er niet mee omgaan. In hui ogen ben je anders. Dat ben ik ook, maar ao ders dan zij denken. Ik begrijp alles goed. Al leen heb ik niet meer zo'n vlotte babbel als vroeger. Ik ben veel rustiger geworden en hc praten gaat niet meer zo vlug. Afke Kastelein is inmiddels lid van nog driei dere clubs: VOG en Up en Down in Leiden ANBO Voorschoten. Het liefst zou ze "Volha ders' uit het hele land bij haar initiatief wille betrekken. „Maar dan moet ik wel meer hu| krijgen. Ik kan nog niet alles. Als je zo'n ben te hebt gehad, kom je er nooit helemaal vari Soms is mijn zinsopbouw nog niet zoals ikl zou willen. Dan zeg ik tegen mezelf: Afke, je denkt dat je weer normaal bent, maar dat is, niet zo." Die zelfspot en zelfkritiek zeggen evenwel alles over haar opvallende herstel. I iedereen is immers in staat om zo over zich] te oordelen. Strijdbaar voegt ze eraan toe: „Maar ik heb er wel aan moeten trekken en' veel, erg veel m'n hersenen moeten trainen Jan Preenen Het volgende toernooi van De Volhouders isi zondag 18 mei om 13.30 uur in verpleeghui Zuydtwijck aan de Aaltje Noordewierlaan in Leiden. Informatie en aanmelden is mogelijl Afke Kastelein: 071-5147411. Afke Kastelein (in het midden, met achter zich Gijs Bos als belangstellend toeschouwer. „Ik heb veel m'n hersenen moeten trainen om zover te kom als ik nu ben." Foto: Taco van der Eb

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2003 | | pagina 10