DENKSPORT
Damprogramma's worden sterker
Strijd om het oudste toernooi
Nu al aandacht voor WK-Voetbal 2006
Een onnodig
hoge kaart
verwart de leider
li
.1
'1
I
d
ir~n
111
II
tl
Ijl
111
lllll
Hl
li:
a
III
B
H
ZATERDAG 22 MAART 2003
BRIDGE
PUZZEL
DAMMEN
Marijke van der Pas
s gewone bridger gooi je de kaarten van
ideraf bij. Soms komt er een iets hogere
rt omdat de signaleermethoden dat ver-
n, of wordt een honneur gedekt. Zomaar
honneur bijspelen doet niemand, je
hr nt juist heel zuinig op de plaatjes. Toch
n het effect van een rare hoge kaart zeer
rrassend zijn. Menig leider heeft dat al tot
1n schade en schande moeten ondervin-
het eerste spel heeft Adam Wildavsky
oot succes met het bijspelen van een on-
idig hoge kaart.
A 9 6
¥AV4
754
9854
B 10 7 5 N V84
'87 53 T V 10 9 2
92 W<-^0 H B 6
>AV6 Z ♦B103J
H 3 2
HB6
A V 10 8 3
H 7
id opent de bieding met ISA en noord
er direct 3SA van. West komt uit met
hoge harten en die kaart ontkent een
nneur in die kleur. De leider legt de
uw en is van plan de ruitenkleur te ont-
den. Als hij een kleine ruiten vanuit de
mmy speelt, legt oost, Wildavski, niet zo-
een gewoon mens de zes maar hij slin-
rt de heer erin. De leider neemt de slag
it de aas.
it lijkt er op dat oost de heer sec heeft. Er
i ook spelers die van heer-tweede de
er bijspelen. Meer varianten kent zuid
it. Hij denkt zeker te weten hoe de ruiten-
lur zit. Hij neemt daarom niet de moeite
terug te keren naar de dummy om nog-
tals te snijden. Hij incasseert ♦A en gaat
n slag met ruiten in de overtuiging dat
ist aan slag zal komen,
ie, het is die bliksemse Wildavski die de
g neemt. Bovendien heeft onze stuntman
ed over het spel nagedacht. De leider
eft een vijfkaart ruiten, dus een 5-3-3-2
tdeling. Zijn partner is uitgekomen met
rten en daarin heeft hij geen honneur. De
der moet nog THB hebben en partner
eft dus een vierkaart Het is onwaar-
lijnlijk dat west daarnaast een vijfkaart
toppen heeft. De leider moet dus ook een
ekaart schoppen hebben. Zijn doubleton
in de klaverenkleur. Wildavski maakt het
ede werk af door na deze analyse 42 na te
elen. De leider legt de heer en OW maken
gvier klaverenslagen. Zou oost ♦B heb-
n nagespeeld, dan maken OW slechts drie
verenslagen en wordt 3SA alsnog ge
lakt. Al met al levert het downspelen van
ft een zeer verdiende top op voor
ldavski en zijn partner,
ik op het tweede spel brengt een tegen-
eler de leider van zijn apropos door niet
standaard kaart bij te spelen.
512
ftllen
A H 3
5
H 107 43
A V 8 2
108654 N #972
973 iA/J_n A V B 6 2
B 5 w+° AV
'654 Z 4973
VB
¥H 10 8 4
9862
HB 10
een pas van west opent noord met 1^
ast volgt IV. Zuid inviteert voor de man-
emet een sprong naar 2SA en noord
Oogt met zestien punten uiteraard op naar
ft. West komt uit met V3, volgens de sys-
imkaart is dat de derde van boven. Oost
et dat de heer zeker bij zuid zit. Om de
nmunicatie te bewaren is het goed om
it de aas maar de boer bij te spelen. Zuid
emt de slag met de heer en laat 49 uitlo-
1 n. Oost komt aan slag en speelt een kleine
rten terug in de hoop dat zijn partner V10
eft of dat de leider de verkeerde kaart legt.
lid taxeert de situatie echter goed: hij legt
tien en dat is meteen zijn negende slag.
3r|n een andere tafel zit de Noor Havard
isen op de oostplaats. Na de uitkomst en
sprong naar 2SA houdt Jensen rekening
t heer-tien vierde bij de leider. Hij legt in
i Jeerste slag niet de boer (gebruikelijk is
1 i de laagste van aansluitende honneurs te
w elen) maar de vrouw om de leider te mis-
|den. Dat lukt hem wonderwel. Hij komt
slag met ruiten en ook hij speelt een
ine harten na. De leider weet na de eerste
'zeker' dat west de boer heeft. Hij legt
s ¥8 in de hoop dat de negen goed zit en
zo de hartenkleur nog stopt. West neemt
slag met de negen en oost incasseert
ama vrolijk lachend de aas, de boer en de
De leider is vakkundig op het verkeerde
En gezet en down gegaan in een dicht
15 ïtract.
2 t is een hele kunst om op het juiste mo-
int met een onnodig hoge kaart op de
e »ppen te komen. Dat vergt inzicht en oe-
ling. Er zijn een paar standaardsituaties,
is bijvoorbeeld vrijwel altijd goed om
door een geslaagde snit reeds ontmas-
de kaart (meestal een vrouw) waarmee
En slag meer te maken is maar zo snel
•gelijk bij te spelen.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
12
13
14
15
16
17
18
19
N3
O
21
22
23
25
26
27
28
29
30
31
32
33
T
CO
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
62
63
JP87
Oplossing
nummer 11
De twee gevraagde woorden van de puz
zel van vorige week waren:
CAISSIÈRE en COMPAGNON
Kruiswoordraadsel
nummer 12
HORIZONTAAL:
1. Soort verzekering; 5. aan lepra lijdend;
10. appendix (afk.); 11. van het; 12. com
ponist; 14. ijskegel; 16. kunstleer; 18. om
het leven brengen; 20. atlantisch bond
genootschap; 22. deelgenoot; 23. duw;
24. ondergang; 25. Indische dakbedek
king; 27. beslist; 29. kledingstuk; 30.
dampen; 32. zeilterm; 34. waterdier; 35.
kaartruitertje; 37. ganzenvoetachtig
plantengeslacht; 39. sajetgaren; 42. zwart
paard; 44. ernstiger; 46. versiering; 48.
interest; 49. buidel; 50. dik; 51. spraakor
gaan; 53. vaatwerk; 55. Indische visfuik;
56. biljartterm; 58. eenjarig dier; 60. aan
wijzend vnw.; 61. mentaal dalletje; 62.
zelfzuchtige vrouw; 63. vroeger.
VERTICAAL:
1. Attentaat; 2. grassoort; 3. in plaats van;
4. vet; 6. lusthof; 7. vogeleigenschap; 8.
Noorse goden; 9. spijsolie; 12. navigatie
middel; 13. schoolvak; 14. doopvader;
15. verkwikken; 17. kolenemmer; 19.
waterdoorlatend; 21. gedwee; 26. armoe
dig; 27. rangtelwoord; 28. redenaar; 29.
openbare gedachtenwisseling; 31. fris;
33. jonge stier; 36. uitgifte; 37. logeerge-
legenheid voor automobilisten; 38. bij
woord; 39. oud vrouwtje; 40. magie; 41.
retorische figuur (Gr.); 43. voorvoegsel;
45. opening; 47. grondsoort; 52. land
streek in Frankrijk; 53. lol; 54. slot (D.);
55. september (afk.); 57. nogmaals; 59.
Transit International Routier.
Welke twee woorden worden gevormd
door de letters in de volgende vakjes:
4-41-25-14-26-6-19-3-20-45 en 42-47-60-
11-38-2-57-8-61
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, bij voorkeur per briefkaart,
dienen uiterlijk woensdag a.s. in het bezit te zijn van het Redactiesecretariaat Leidsch
Dagblad, Postbus 54, 2300 AB Leiden. Onder de inzenders worden twee cadeaubonnen
van 12,5 euro verloot.
Winnaars
Karin van Maren, Ankerplaats 43, Katwijk
(cryptogram).
H. Borst, Hubrechtstraat 10, Leiderdorp
(kruiswoord).
Cryptogram nummer 12
HORIZONTAAL:
1. Winderig jacht (7); 5. Drinkgerei van het platte
land? (8); 8. Bij een voetbalclub zitten ze niet stil
achter de computer! (11); 11. Toneeldirectie? (14); 12.
Gril van een varken? (7); 14. Boeken om te verbran
den (6); 15. Agave? (9); 16. Maak een flinke hoeveel
heid! (5); 18. Glaasje voor een kleine jurist (10); 19.
Heeft geen blaasinstrument om te alarmeren (9); 20.
De aanpak van een vork (5).
VERTICAAL:
2. Leerzame calculatie (17); 3. Ze denkt anders dat ze
in het verzet zit (10); 4. Baas boven baas (14); 6. Het
parlement is er vrij van (5); 7. Foute moppen vallen
verkeerd uit (9); 9. Zo is iemand bezig die horloges
steelt (9); 10. Reizen met stukken schrijfgerei (8); 13.
Schending binnen het parlement (9); 17. Vloeistof
voor de verboden jacht (6).
Oplossing
nummer 11
Horizontaal:
4. Schraper; 7. conflictstof; 8.
ingenomen; 10. rob; 13.
gevangenisklant; 15. legkast;
17. singels; 18. oplichter; 19.
taboe; 20. voedingsstof; 23.
bloedmooi.
Verticaal:
1Schoonmaakmiddel; 2. bal
lentent; 3. wegcommissaris; 5.
os; 6. boerka; 9. niksnut; 11.
bot; 12. tegenpool; 14. nelson;
16. schenken; 21. som; 22.
oei.
Eric van Dusseldorp
De strijd tussen de computer en
de mens begint nu toch echt in
teressant te worden. Voorheen
placht het digitale brein nogal
planloos een reeks zetten te pro
duceren om vervolgens in een
aantal gevallen op basis van pu
re rekenkracht te zegevieren.
Heden ten dage lijken strategi
sche 'ideeën' die de sterkste
damprogramma's op het bord
toveren op zijn minst de moeite
van het bestuderen waard.
Afgelopen zomer speelde het
Nederlandse programma Flits
een tweekamp over tien partijen
tegen internationaal grootmees
ter Johan Krajenbrink. Flits won
met ruime cijfers en verbaasde
de damwereld min of meer met
het uitvoeren van positioneel
'strakke' plannen.
Het programma Buggy Compu
ter, dat ontwikkeld is door de
Franse kampioen Nicolas Gui-
bert maar waar ook de Neder
landse damtopper Wieger Wes-
selink aan meegewerkt heeft,
lijkt niet onder te doen voor
Flits. In de tweekamp tussen
Buggy en N'Diaga Samb, die on
langs in het Zuidfranse Cannes
werd gehouden, kwam de Sene
galese grootmeester er eigenlijk
nauwelijks aan te pas en verloor
met 9-3. Vooral de manier waar
op Buggy zijn toch niet geringe
tegenstander aanpakte, wekte
alom bewondering.
Zwart Buggy - Wit: Samb (derde
matchpartij)
1. 34-29, 19-23; 2. 40-34, 14-19;
3. 45-40,10-14; 4. 50-45,5-10; 5.
29-24, 20x29; 6. 33x24,19x30; 7.
34x25,13-19; 8.35-30, 15-20; 9.
Diagram nr. 1
39-33, 20-24; 10.40-35,10-15;
11.32-28,23x32; 12.37x28,17-
22; 13. 28x17, 12x21; 14.44-40,
7-12; 15.31-26, 1-7; 16. 26x17,
12x21; 17.36-31,8-12; 18.41-37,
21-26; 19.31-27, 11-17; 20. 46-
41, 2-8; 21.43-39,17-22; 22. 41-
36, 22x31; 23. 36x27, 12-17; 24.
39-34,17-21; 25. 37-32, 7-11; 26.
33-28, 8-12; 27.49-43,12-17; 28.
27-22,
Na 28-23 (19x37) 30x10 (21x32)
42x31 (26x37) 38x27 (18-22)
27x18 (9-13) 18x9 (3x5) ontstaat
een vreemde, maar vermoede
lijk gelijkwaardige positie.
28 18x27; 29. 28-23,19x37;
30. 42x22, 17x28; 31. 30x10,15-
20; 32. 25x14, 4x15; 33.35-30,
9x20; 34.30-24,20x29; 35.34x32,
21-27; 36.32x21,16x27; 37. 40-
34,11-17; 38. 34-29,17-22; 39.
29-23,6-11; 40. 43-39,11-17; 41.
23-19?,...
Wit kon zijn positie goed verde
digen met 39-33 (17-21) 47-42
met een remiseachtige stand.
Zie diagram 1.
Zeer voor de hand ligt nu (3-9)
met de mogelijkheid tot (9-14).
De computer komt echter met
een prachtig idee en laat wits
volgende zet, waarna een wit
stuk twee zwarten pent, gewoon
toe en speelt op doorbraak. In
derdaad is het na (3-9) 39-33
snel remise.
41..., 22-28!!, 42. 19-14,... De
Afrikaan laat zich het (vergiftig
de) 'buitenkansje' niet ontne
men.
42.27-31; 43.39-34,31-37;
44. 48-43, 26-31; 45. 38-32, 37-
42; 46. 32x23, 42-48; 47. 14-9,
48x25; 48. 9-4, 31-36; 49. 4-13,
25-34; 50. 23-19, 34-43; 51. 13-2,
43-32; en wit gaf het op. Hij
komt twee schijven achter en is
dan kansloos.
Zwart: Samb - Wit: Buggy (vier
de matchpartij)
1. 31-26,19-23; 2.36-31, 14-19;
3. 41-36, 20-25; 4. 33-28, 10-14;
5. 39-33,17-22; 6. 28x17, 11x22;
7. 31-27,22x31; 8. 36x27,6-11; 9.
44-39, 12-17; 10. 46-41, 8-12.11.
41-36,2-8; 12.33-28,1-6; 13.39-
33, 5-10; 14. 37-31, 17-22; 15.
28x17,11x22; 16.32-28, 23x21;
17. 26x28, 16-21; 18. 50-44, 15-
20. 19. 44-39, 21-26; 20. 38-32,
26x37:21.42x31,19-23; 22.
28x19, 14x23; 23. 43-38,9-14; 24.
48-43, 14-19; 25.32-27,...
Met deels origineel en vooral
sterk spel komt Buggy langzaam
maar zeker in het voordeel.
25.3-9;
Hier was (4-9) verliezend van
wege 27-22! (18x27) 31x22. Er
dreigt 22-18 en 34-30, op (23-28)
volgt 34-29 en 29-23 en na (12-
18) komt 35-30!, 38-32, 30-24,
40-35 en 35x4.
26.47-42, 6-11; 27.42-37,10-15;
28.38-32!,Een vreemd ogen
de, maar sterke zet. 28..,11-17;
29. 49-44, 17-22; 30. 33-28,
22x33; 31. 39x28, 20-24; 32. 44-
39, 7-11; 33.31-26,4-10; 34.26-
21!,...
Op het eerste gezicht lijkt het
alsof Gerrit Boom meegeholpen
heeft aan het programmeren
van Buggy, maar dat is niet zo.
De stand wordt nu buitenge
woon gecompliceerd.
34...,11-16; 35. 43-38,10-14;
36. 37-31,23-29; 37.34x23,
18x29;
Op dit moment ging er een golf
van ontzetting door de virtuele
bezoekersruimte die aan de
website van Buggys program
meur gekoppeld was. Wint wit
nu niet snel door 39-34 (13-18)
34x23 (18x29) 27-22! en 38-33
met dam? Deze zet liet evenwel
op zich wachten en de 'toe
schouwers' kwamen er al snel
achter dat zwart het na 39-34
(29-33!) 38x20 (15x24) 34-30
(25x34) 40x20 (14x25) met enig
beleid remise moet kunnen ma
ken. Buggy zou dus een andere
voortzetting moeten kiezen.
Toch volgde na enige tijd 38. 39-
34 15-20?;
Samb mist dus 29-33, behoudt
weliswaar zijn schijf maar komt
positioneel verloren te staan,
39. 34x23,13-18; 40.31-26,
18x29; 41. 40-34, 29x40; 42.
35x44; 12-18; 43. 27-22!, 18x27;
44. 21-17,9-13; 45. 32x21,16x27;
46. 17-11, 24-29; 47. 11-6, 25-30;
48. 6-1,30-34; 49.1-6 en zwart
gaf het op.
SCHAKEN
Twee weken geleden stond op
deze plaats een verslag van het
Noteboomtoernooi in Leiden.
Dat werd in 1936 voor het eerst
gespeeld en zou daarmee het
oudste nog bestaande schaak
toernooi van Nederland zijn.
Trouwe lezer Rob van Aurich uit
Hilversum stuurde direct een
reactie. Van Aurich is jarenlang
actief geweest bij de Soester
Schaakclub, waar een paar jaar
geleden in het verleden is ge
wroet. In een artikel in de Soes
ter Courant van 1935 las men
dat in dat jaar al het traditionele
Hemelvaartstoemooi werd ge
speeld. Tevens maakte men er
uit op dat het toernooi al eerder
was gespeeld, maar dat kon niet
worden bewezen.
Het verslag in het bondsblad
van 1935 wekt sterk de indruk
dat het het eerste toernooi was,
ter viering van het 12,5-jarig be
staan van de club. In Hotel Trier
in Soestdijk (schuin tegenover
het paleis) kwamen tachtig
schakers bijeen die werden ver
deeld in vierkampen. In de twee
eregroepen waren de Oostenrij
kers Hans Kmoch en Rudolf
Spielmann favoriet, maar die
werden tot ieders verbazing bei
den laatste in hun groep.
Bondsredacteur Eggink: "De
meesters zullen, door overver
moeidheid wellicht, onvoldoen
de gedisponeerd zijn geweest en
stieten op een buitengewoon
sterken tegenstand bij hun Ne-
derlandsche rivalen." De groe
pen werden gewonnen door H.J.
van Steenis en jhr. J.H.O. van
den Bosch, later bekend als
Graaf van den Bosch.
In 1936 wilde de club weer een
toernooi houden, maar werd
hierin tegengehouden door het
bestuur van de Stichts-Gooise
Schaakbond. De secretaris van
de SGS in het KNSB-blad: "Op
verzoek van ons bestuur is ge
noemde club zoo vriendelijk de
zen wedstrijd dit jaar niet te
houden, in verband met ver
schillende jubilea, welke dit jaar
in dezen Bond vallen, terwijl bo
vendien de voorwedstrijden om
het persoonlijk kampioenschap
van den KNSB op denzelfden
dag plaats hebben. Men wake
voor een te veel. Het bestuur
zegt Soest hiervoor dank. Dit is
de goede samenwerking!"
In Soest denken ze nu dat hun
toernooi destijds eens in de
twee jaar werd gespeeld, maar
dat is niet waar. Herman van
Engen en wijlen Karei Maarten-
se brachten voor hun biografie
van Graaf van den Bosch dit
toernooi al eens in kaart en
schrijven dat in 1947 (dus het
dertiende jaar) het tiende toer
nooi werd gehouden. Ook zij
gaan uit van 1935 als startjaar.
Wellicht is daarvoor al eens een
plaatselijk toernooi gehouden,
Diagram 2:
Stand na 34...Txe5
maar daarvoor moet de club zelf
naar het bewijs zoeken. In elk
geval staat vast dat Soest het
Noteboomtoernooi voorlopig
met een jaar voorblijft.
In Monaco is intussen het jaar
lijkse Ambertoemooi begonnen.
De deelnemers spelen een ra-
pidpartij en een blindpartij te
gen elkaar. De volgende krank
zinnige partij werd zonder bord
en stukken gespeeld.
Kramnik-Topalov
l.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4
4.Pxd4 Pc6 5.Pc3 d6 6.Le3 Pf6
7.f4 a6 8.Df3 Dc7 9.0-0-0 Ld7
10.Pb3Tc8 ll.Kbl b5 12.Ld3
Pb4 13.g4 Lc6 14.g5 Pd7 I5.D£2
g6 16.Thfl Lg7 17.f5
Ergens is er voor zwart al iets
misgegaan. Het toelaten van f6
en het slaan op f5 is geen van
beide aanlokkelijk.
17...Pe5 18.Lb6 Dd7 19.Le2
Db7 20.Pa5 Db8 21.f6 Lf8 22.a3
Zie diagram 1.
22...Pxc2
Het paard kon nergens naartoe,
maar deze kamikaze is ook de
enige manier om niet te worden
doodgedrukt.
23.Kxc2 Lxe4+ 24.Kb3
Er was geen direct bezwaar te
gen Kcl, maar misschien waant
Kramnik zich op b3 gewoon vei
lig-
24...La8 25.La7 Dc7 26.Db6
Dxb6 27.Lxb6 h6
Zwart heeft twee vrijpionnen
voor het stuk en krijgt nu mis
schien een open lijn voor zijn h-
toren. Er volgt echter een verras
sing.
28.Pxb5 Kd7
Na aannemen is een mogelijke
variant 28...axb5 29.Lxb5+ Lc6
30.Tcl Kd7 31.Pxc6 Pxc6
32.Txc6 Txc6 33.Tcl en wit komt
weer een stuk voor en heeft een
racebaan voor zijn a-pion. Ook
naar voor zwart is 28...axb5
29.Lxb5+ Pd7 30.Tcl! met mat-
dreigingen.
29.Ld4
Het paard op b5 blijft niet eeu
wig onschendbaar, wit had hier
Pc3 moeten overwegen.
29...Ld5+ 30.Ka4 axb5+
31.Lxb5+ Lc6 32.Lxe5 Lxb5+
33.Kxb5 Tc5+ 34.Kb6 Txe5
Zie diagram 2.
35.Tcl
De koning is het sterkste stuk.
Wit dreigt met toren en paard of
met twee torens mat te zetten,
vooral omdat de angel op f6 de
vlucht van de zwarte toren af
snijdt.
35...Txa5 36.Tc7+
Na Kxa5 maakt zwart met e5
een gaatje voor zijn koning. Wit
staat ook dan gewonnen, maar
ziet een snellere winst.
36...Kd8 37.Tfcl Tc5 38.Tlxc5
dxc5 39.Kc6
Zwart geeft het op. Hij staat een
stuk voor, maar Ta7 en Ta8 mat
is niet te verhinderen.
FILATELIE
Het WK-Voetbal 2006 in Duitsland staat
ruim drie jaar voor de aftrap postaal al cen
traal. Op 6 maart verscheen namelijk de
jaarlijkse serie bijslagzegels Für den Sport
(sedert 1978) die volledig in het teken staat
van het FIFA Fussball-Weltmeisterschaft.
Ook de volgende jaren zal de serie Für den
Sport aandacht vragen voor dit WK.
Op de zegels: een strafschop (45 20), de
vreugde na een doelpunt (55 25), jeugd
voetbal (55 25), een kopbal (55 25) en
jong en oud die een balletje trappen (144
56).
Een van de oudste permanente reeksen van
de wereld (de Noorse posthoornreeks, se
dert 1872, is de oudste,) is die van Groot-
Brittannië met de beeltenis van koningin
Elizabeth n, bij de liefhebbers beter bekend
als Machin-zegels, genoemd naar de ont
werper. De eerste zegels van de reeks ver
schenen in 1967 en sedertdien werd er bijna
ieder jaar wel een aantal aan toegevoegd.
Op 27 maart is dat weer het geval. De Royal
Mail lanceert dan twee nieuwe Universal
Machins. De zegels zitten per vier in zoge
noemde retail books. De twee nieuwe lucht
postzegels zijn voor brieven tot 40 gram: de
één voor Europese bestemmingen, de ander
voor de rest van de wereld. De Europese ze
gel met als tekst Europe up to 40 grams is in
ultramarijn, de zegel voor de rest van de we
reld (Worldwide up to 40grams) in rood. Op
de rechterrand van de zegel rode en blauwe
luchtpoststrepen.
Uit Groot-Brittannië valt overigens nog wel
iets meer te melden. Sedert het velletje Birds
of Prey met valken en uilen (14/1) versche
nen nog het (jaarlijkse) velletje bloemen-
groetzegels in zgn. Smilers (21/1, 20 x 1st),
een 2nd en een 1st Machinzegel in goud van
de rol (21/1), een velletje met zes lst-zegels
met multiple choise boodschappen zoals
Angel, Maybe en I did it (4/2), vijf zegels
(2nd, 1st, E, 47p en 68p) met als titel Secret
of Life, die op ludieke wijze het DNA en de
genen als onderwerp hebben (25/2, ook in
een prestigeboekje), een boekje met 6 x lst-
zegels Hello 2002 (4/3) en op 25 maart tien
zelfklevende lst-zegels Fun Fruit Veg. De
'fun' zit in een strook onder het vel met
daarin stickers met o.a. hoedjes, snorren en
brillen, waarmee de post kan worden opge
sierd.
Het Kanaaleiland Jersey heeft voor dit jaar
tien emissies op het programma staan. De
eerste (21/1) is de achtste serie in de reeks
over de luchtvaartgeschiedenis van het ei
land. Over zes zegels vliegen: Sanchez-Besa
Hydroplane (23p), Supemianne S.6B (29p),
de Haviland DH84 Dragon (?8p), de Havi-
land DH89a Rapide (40p), Vickers701 Vis
count (47p) en BAC One-Eleven (68p). Ook
in prestigeboekje.
Verder verscheen een velletje met een zegel
van 2 pond met op de rand een beeld van
de Deen Jacob Christian Hansen Elleham-
mer (1871-1946), de eerste Europeaan
(1906) die met een gemotoriseerd vliegtuig
een vlucht maakte. Op de zegel de JCH Elle-
hammer's Biplane.
Deel I tot en met VII van deze reeks versche
nen in 1973 (16/5), 1975 (30/10, 50 jaar
luchtstrijdkrachten), 1987 (3/3, 50 jaar
luchthaven van Jersey), 1990 (4/9, 50 jaar
Slag om Engeland), 1993 (1/4, 50 jaar Royal
Air Force), 1997 (10/3, 60 jaar luchthaven
van Jersey) en 2000 (15/9, 60 jaar Slag om
Engeland). Behalve de acht geschiedenisse
ries kwamen er nog twee luchtvaartseries
uit: in 1979 (24/4), 25 jaar internationale
vliegralley en in 1984 (24/7), 40 jaar Interna
tionale Organisatie voor burgerluchtvaart
(ICAO).
