Een gratis dagje uit in Nederland TOERISME Borinage 303 VRIJDAG 21 MAART 2003 Graatje Hindriks, de bekendste voetbalsupporter van Nederland in Aad en Ineke Struijs in het haardplatenmuseum in Klarenbeek. Het interieur (boven) en het exterieur van het hoofdkantoor van zijn eigen kleurrijk Emmens museum. 'Pareltjes in eigen land, vaak totaal onbekend bij het grote publiek.' bouwfirma Aan de Stegge in Goor Foto's: GPD Voor een volk dat massaal zegeltjes plakt, airmiles vergaart en likkebaardt bij woorden als uitverkoop, aanbieding en twee-voor-de-prijs-van-één, schreef toe ristisch journalist Aad Struijs (56) zijn nieuwste boek: Nederland voor nop, met als ondertitel: 'Meer dan 1900 ideeën voor een gratis dagje uit' Het boek ligt sinds afgelopen woensdag in de boek winkel. Een nieuwe bestseller lijkt gebo ren - na zijn eersteling Toppunt van Ne derland, 1563 records en rariteiten - want: 'Nederland kickt op alles wat gra tis is.' Zwak is zijn gezondheid, maar breed zijn lach en vol, overvol zijn hoofd: wie eenmaal aan tafel schuift bij toeristisch journalist Struijs weet zich verzekerd van een spervuur van smakelijke anek dotes, wonderlijke voorvallen en bij zondere feiten. Jarenlang werkte hij, trouw geholpen door zijn vrouw Ineke, aan zijn nieuwste boek: Nederland voor nop. „Dit boek is een medicijn tegen verveling. Want heel veel Nederlanders vervelen zich, massaal en verplette rend. Uren hangen ze voor de televisie, zappen zich een slag in de rondte. Op koopzondagen gaan ze naar de meu belboulevard of het tuincentrum, maar wat kun je dan 's avonds, thuis, vertel len: dat het druk was en dat je 'best wel' een leuke bank hebt gezien én dat je weer eens in de file hebt gestaan. Het is vermaak voor leeghoofden. Nee, dan weet ik wel wat beters." Dan begint een gevarieerde opsom ming waar geen einde aan komt. Want bij Aad Struijs roept het ene woord, het volgende voorval op en zo rijgt hij, moeiteloos ogenschijnlijk, een soms ernstige maar meestal vermakelijke reeks aaneen van tientallen tips voor een gratis dagje uit. „Gisteren nog was ik in Haarlem, in het Corrie ten Boom huis. Daar hebben in de oorlog in groepjes totaal zo'n 800 mensen onder gedoken gezeten, verstopt in een gehei me kamer achter een linnenkast. Als je dat verhaal leest, die sfeer proeft, hoe haar familie op transport werd gesteld en alleen Corrie levend terugkomt, dan is dat misschien nóg indrukwekkender dan het Anne Frankhuis." Heel ander voorbeeld. „Ken je Graatje Hindriks, in Emmen? Hij is de bekend ste voetbalsupporter van Nederland, verkleed als oranje indiaan. Heeft thuis een bijzonder gekleurd museum met honderden Oranje- en Ajaxattributen. Gratis te bezoeken, elke woensdagmid dag en zaterdag. Zoiets vind je in geen enkele toeristische gids, maar wel in Nederland voor nop. Trouwens, als ik Graatje noem denk ik meteen aan Schroefjes Gerritje, uitvinder te Holt- hees, Noord-Brabant. De goede man heeft meer dan 100.000 schroefjes, moertjes en boutjes verzameld, keurig geordend in potjes en pannetjes. Maar Schroefjes Gerritje is ook uitvinder van de volautomatische biljartkeu-krijtma- chine die je in de schuur bij zijn boer derij kunt bewonderen, temidden van Solexen en oude bromfietsen uit de ja ren '30 tot '70. Wie weet dat?" „En wie kent het haardplaten-museum aan de Oude Broekstraat in Klarenbeek, bij Apeldoorn? Daar verzamelt de fami lie Brascamp (giet)ijzeren haard- en ka chelplaten, rijk versierd met bijbelse, historische of allegorische voorstellin gen. Wie verzint zoiets? Zij dus." „Zo heb je de gekste collecties, dwars door Nederland: mensen verzamelen zandlopers, strijkijzers, lucifers en ze beginnen vervolgens een huiskamer museum. Wat zie je dan: ze zijn direc teur, conservator, rondleider, koffiezet ter, klusjesman en schoonmaker tege lijk. Geld om reclame te maken hebben ze niet, dus blijven ze vrijwel onbe kend. En is het nou leuk, om daar - gra tis - een kijkje te nemen? Ja, dat is dus leuk, heel leuk, het is een combinatie van kennis en van genieten. Misschien ben je helemaal niet geïnteresseerd in strijldjzers of zandlopers, maar als je die mensen hoort vertellen dan raak je vanzelf óók enthousiast, daar blijf je niet van buiten." „We leven in 'misschien niet het mooi ste, maar wel het leukste' land ter we reld, zegt Struijs. Duizenden bronnen van vermaak, op een 'kluitje' bijeen. Nederlanders staan vaak boven op een ivoren toren en kijken uit over de we reld, als ze met vakantie gaan. We wil len naar Sri Lanka of Isla Margaritha. We bezoeken massaal attracties als Disneyland, Efteling of Rijksmuseum, maar de honderden, duizenden kleine pareltjes die pal aan onze voeten lig gen, die zien we over het hoofd, omdat we het niet (willen) weten. Maar ver geet niet: ons land telt 1400 musea, waarvan er een paar honderd voor nop te bezoeken zijn." Ze staan vermeld in Struijs' nieuwste boek, net als uitgestrekte natuurgebie den, bezoekerscentra en gratis evene menten in prachtige historische stad jes, van Accquoy ('Betuws Toren van Pisa') en Bronkhorst (Dickens-Scrooge) tot Yerseke (mosselen), Zevenaar (kunst in fabriek), Zutphen (Vrouwenfi guren) en Zwolle (Peperbus, Vesting en Beulszwaarden). Gebouwen en fabrieken, ook daar weet Aad Struijs het een en ander over te melden. Wat te denken van het hoofd kantoor van bouwmaatschappij Aan de Stegge in het Overijsselse Goor, dat in 2001 genomineerd werd voor zowel het predikaat 'lelijkste' als 'mooiste' ge bouw van ons land. Een citaat: 'Met zijn grillige vormen, sprekende kleuren en gebroken tegels vertoont het Aan de Stegge-gebouw gelijkenis met de ont werpen van de Spaanse architect Gau- di, maar vooral met de opmerkelijke creaties van de Oostenrijkse architect Friedensreich Hundertwasser.' Het op vallende gebouw is, op afspraak, gratis te bezoeken. Zo kun je ook, zonder een-cent uit te geven, een bezoek brengen aan de Ya- kultfabriek in Almere waar ze per week 7,5 miljoen flesjes met die gefermen teerde melkdrank produceren. Een keurige dame verzorgt een keurige rondleiding en na afloop krijg je nog een kopje koffie ook, voor niemendal natuurlijk. In de 'voedingssfeer' weet Aad nog wel een smakelijke tip: de proefwinkel Try Me in hartje-Hilver- sum: gratis soep, gevolgd door een warme mini-maaltijd, een toetje en een kopje koffie. Met uw enige tegenpresta tie - 'wat vindt u van dit nieuwe voed sel?' - doet de fabrikant vervolgens zijn commercieel voordeel. In zijn boek reikt Struijs ook allerlei ideeën aan voor gratis dagjes-uit met kinderen: schatgraven in Winterswijk, fossielen zoeken in Bemelen, dieren verzorgen op een middeleeuwse boer derij in Amersfoort, aapjes kijken in Flevoland, pontjevaren over het IJ of diamanten rapen in een beek bij het Gelderse Lochem. Als je hem vraagt 'zomaar' een gratis dagje te schetsen dat spontaan in zijn hoofd opborrelt komt hij met het voor beeld van Amsterdam: „Je begint bij de Hollandsche manege, de enige stads- manege in Europa, midden in Amster dam verscholen achter een onooglijk poortje bij het Vondelpark. Dan loop je over de Bloemenmarkt bij de Muntto ren, elke dag open. In de Stopera be zoek je een gratis lunchconcert. In de rosse buurt ktin je natuurlijk wat geld uitgeven, maar je kunt er ook - voor niets alweer - een architectuurtentoon stelling bezoeken. Je bekijkt van binnen en van buiten die opvallende Oosterse Tempel aan de Zeedijk, slentert over het Waterlooplein, bezoekt de poezen boot aan de Singel en je sluit af met een gratis demonstratie bij een van de vele diamantslijperijen. Zo'n dagje - en ik kan er in Amsterdam zó nog wel tien bedenken - kost je geen cent, behalve de inwendige mens. Hoewel, als je naar goed Nederlands gebruik je broodje van huis meeneemt, dan kun je daar ook nog op besparen en houd je je por temonnee dus helemaal dicht Nico Hoffer 'Nederland voor nop', meer dan 1900 ideeën voor een gratis dagje uit. Door Aad Struijs. Uitgeverij Plataan, Zutphen. Prijs 24 euro, ISBN 90-580-7171-5. Het boek is ook in een gebonden editie verkrijgbaar. Zie ook www.nederlandvoornop.nl REISBOEKEN&MAGAZINES Geen mooiere reisgids dan een atlas. Geen mooiere atlas dan één met topografische kaarten. Wolters-Noordhof was zo'n beetje de eerste uitgever die - het moet aan het eind van de jaren tachtig zijn geweest - be gon met de uitgave van een reeks zogeheten Grote Provin cie Atlassen van Nederland (schaal op 125.000). Het suc ces was zo groot dat er al snel een tweede geactualiseerde se rie werd gedrukt, wat de ANWB wellicht weer inspireerde om eind vorig jaar de Topografi sche Atlas Nederland' (schaal 1 50.000) te lanceren. Ook dat dikke, toch redelijk prijzige boek, vloog de winkels uit en wie weet gebeurt hetzelf de met de sinds kort in de win kels liggende Topografische At las van België (uitgeverij Lan- noo, prijs 44,95 euro). België immers vormt een geliefkoosde bestemming voor Nederlanders die bijvoorbeeld een dagje over de Hoge Venen bij Eupen wil len wandelen of bij Oudenaar de fietsend de Vlaamse Arden nen gaan verkennen. Ook deze atlas biedt door zijn schaal (1 50.000) de mogelijkheid eeds thuis met grote nauwkeurig heid een route uit te zetten, maar heeft jammer genoeg wel een nadeel ten opzichte van de Nederlandse edities: de kaarten zijn door het kleurgebruik min der helder, waardoor onder meer hoogtegetallen en B-weg getjes bijna wegvallen tegen de achtergrond. Daar (over dat kleurgebruik dus) hoeven kopers van de Ex pert-gidsen zich geen zorgen over te maken. Integendeel, weinig reisboeken zijn zo bril jant gedrukt. Of het moeten na tuurlijk de deeltjes zijn uit de immens populaire Capitool- reeks die bij dezelfde uitgever (Van Reemst/Unieboek) ver schijnt. Maar gaan de prachtig opgemaakte Capitool-gidsen in veel gevallen over zulke uitge strekte gebieden, dat ze in dé tail wel eens wat tekort schieten (zie het deel 'Frankrijk'); 'Ex perts' daarentegen behandelen net als de ook al bij Van Reemst verschijnende 'Guides Bleus' (helaas wordt van verdere ver spreiding van deze serie wegens gebrek aan belangstelling afge zien) een kleine regio of stad. De nieuwste 'Expert' gaat over Venetië' en telt bijna 300, dicht bedrukte pagina's. Met andere woorden: wat er niet in staat, is het weten waarschijnlijk ook niet waard. De 'terzijdes', klei ne, op de rand van de bladzij des afgedrukte stukjes zijn een vondst. Prijs: 18,90 euro. Over de Capitools gesproken: zojuist kwamen in die reeks twee Fremdkörper uit: 'De Mooiste Campings van Neder land" (prijs 19,90 euro) en 'Ver rassend Nederland' (21,50 eu ro, alleen verkrijgbaar bij Bruna en de Douwe Egberts winkels). In het eerste gidsje worden (met foto) de gegevens vermeld van zo'n vierhonderd kampeer terreinen waar - zo meldt sa menstelster Annelies van Grins- ven - 'bingo niet prominent op het programma staat'; in het tweede zigzagt Bartho Hendrik- sen (die als mede-auteur van de voortreffelijke Odyssee-boeken een naam heeft op te houden) in hoog tempo door onze twaalf provincies. Dat doet hij naar behoren. Van een heel andere orde zijn het onderhand niet te tellen aantal wandel- en fietsboeken dat de afgelopen maanden ver scheen. In veel gevallen beperk ten de schrijvers en schrijfsters zich daarbij tot nuchtere maar uitermate adequate informatie over de te volgen trajecten. Wandelen langs Ardense rivie ren' (prijs 12,95 euro, uitgeverij Lannoo) van de niet te stuiten veteraan Julien van Remoortere en 'Fietsgids Oost-Vlaanderen' (prijs 14,95 euro, uitgeverij Lan noo) van Christel Lemmens zijn daarvan uitstekende voorbeel den. Hetzelfde geldt voor 'De Zilverroute' (13,95 euro, uitge verij Elmar) en 'De Bedevaar tenroute' (14,25 euro, uitgeverij Elmar) van Bert Sitters. Of hij nu op de fiets van Sevilla naar Santiago de Compostella rijdt (Zilverroute) of van Egmond naar Echtemach (Bedevaart route); Sitters - en dat kan je best aan hem over laten - be perkt zich tot pure informatie zonder zich te vermeien in be spiegelingen, gesprekken met tegenliggers of wat je onderweg nog allemaal meer kan tegen komen. Nee dan de schrijvers van Wandeltochten in Europa' (prijs 14,95 euro, uitgeverij ANWB). Hun verhalen versche nen eerder in 'Op Pad' en op de kaft wordt beweerd dat het de twintig beste zijn, die ooit in dat magazine werden gepubli ceerd. Of dat waar is? Eerlijk ge zegd, lijkt het er eerder op dat samensteller hoofdredacteur Kees Lucassen alle hoeken ga ten van Europa aan de beurt wilde laten komen en ook se lecteerde op de zwaarte van de trajeten. Naar kwaliteit van het geschrevene keek hij minder waardoor het kan gebeuren dat er in de bundel een buitenge woon clichématig verslagstaat van een trip rondom de Monta Rosa (Zwitserland), maar ook een prachtige weerslag van een tippel door Turkije. Een van de medewerkers aan het boek is Herbert Paulzen die zich al eer der, in zijn boek 'Blaren, eelt en natte voeten' manifesteerde als een onderhoudend verteller; in zijn nieuwste werk, dat de niet geheel verrassend de titel 'Lik doorns, pleisters en zere kuiten meekreeg, (prijs 15 euro, uit geverij BZZZTóH) marcheert hij vrolijk op de ingeslagen weg voort. De zelfgemaakte tekenin gen en kaartjes hadden net zo goed achterwege gelaten kun nen worden omdat ze zo abo minabel werden afgedrukt; zijn belevenissen tijdens zijn zwerf tochten door Europa maken al les goed. Tip voor Paulzen: ga ook eens kijken op Madeira. Eventueel met het 'Nelles Reispakket Ma deira' (prijs 8,90 euro, uitgeverij Het Spectrum) in de hand. In de zogeheten Reispakket-reeks verschenen intussen alweer zo'n kleine dertig titels en dat is niet verwonderlijk. Naast rede lijk veel informatie voor zulke kleine boekjes, wordt immers ook nog een uitstekende kaart (in dit geval met een schaal van 160.000) geleverd. Een regen- bestendige kaft zorgt boven dien voor een hoog overle- vingsgehalte. Heel apart zijn de deeltjes in de 'Te gast in'- reeks. Geen reisgid sen in de ware zin van het woord, maar door de aanpak (meerder auteurs die een speci ale band hebben met het be schreven gebied, schrijven over een onderwerp dat hen na aan het hart ligt) uiterst informatief voor diegenen die meer van een land willen weten dan hoe groot het tijdsverschil is met Nederland. Overigens dat laat ste wordt in het praktische ge deelte 'Reisinformatie van A tot Z' wèl vermeld. Zojuist versche nen de deeltjes 'Oeganda' en Cuba' (prijs 7 euro, uitgeverij Informatie Verre Reizen). Ze zijn te koop in de gespeciali seerde boekhandel of door overmaking van 7 euro op giro 23.29.340 van de uitgever onder vermelding van de naam van het gewenste boek. Tot slot een reisgids die eigen lijk geen reisgids is, maar eerder een verhalenbundel die tijdens een binnenlands reisje mooi van pas kan komen. In 'Spoken en Kastelen' (prijs 12,50 euro, uitgeverij Het Spectrum) brengt Anton van Oirschot een aantal kostelijke verhalen, sprookjes en legenden bij elkaar, die alle verband houden met een stuk of vijftig, over heel Nederland verspreide kastelen, burchten en ruïnes. Je wordt er nog wij zer van ook. Waarom Westfrie- se vrouwen vroeger op zon- en feestdagen die fameuze gouden kap droegen? 'Spoken en Kaste len' geeft het enige juiste ant woord. Natrekken van de infor matie heeft geen zin. Rob van den Dobbelsteen REISBERICHTEN Wijs op Reis Onder auspiciën van het ministerie van Buitenlandse Zaken scheen onlangs weer de brochure 'Wijs op Reis' met daarin tali tips, informatie en nuttige adressen voor vakantiegangers, gratis, bij alle reisbureau's af te halen prospectus heeft ditmaa slogan 'check dit voordat je in de shit zif omdat uit een door NIPO uitgevoerd onderzoek is gebleken dat 56 procent van jongeren (18 tot en met 24 jaar) slecht voorbereid op reis gaat wist slechts 16 procent van alle ondervraagden wat er ged moest worden bij verlies van een paspoort en was 65 procent op de hoogte dat verzekeringsmaatschappijen een alarmnumi hebben. Met de 'Wijs op Reis'-brochure alsmede de website wv .wijsoprefs.nl probeert het ministerie die leemte op te vullen. Oranienbaum Op 14 juni gaat in de deelstaat Saksen-Anhalt kasteel Orani baum open voor het publiek. In het slot, dat een belangrijke speelt in de geschiedenis van het Huis van Oranje, was de afgj pen zestig jaar het archief van Anhalt ondergebracht. De bui komt nu onder beheer van de cultuurstichting DessauWörlitz, een omvangrijke tentoonstelling voorbereidt over de banden 1 het koningshuis. Op deze expositie die zal duren van 14 juni tot met 10 augustus en die vijf eeuwen Oranjes in beeld gaat b« gen, zijn werken te zien van onder anderen Van Dyck, Rubens Honthorst Schloss Oranienbaum ligt ongeveer 100 kilometer zuiden van Berlijn. Meer informatie: Fremdenverkehrsverband Anhalt-Wittenberg, telefoon 0 34 02 20 044 en of e-mai: info<®antalt wittenberg.de Q O Faroer De op Faroer gevestigde rederij Smyrfll Line neemt in maartl nieuwe vlaggenschip Norröna in gebruik. Met de 36.000 toni tende ferry zal de veerdienst worden onderhouden tussen or meer Hanstholm (noord-Denemarken) en de Faroer. Andere vens die door de schepen van Smyrill worden aangedaan zijn] wick (Shetland eilanden), Bergen (Noorwegen) en Seyosfjö (IJsland). Meer informatie: Troll Travel, telefoon 078 619 17 00 en/of e-j info@trolltravel.com Ezel Wandelen met een ezel die de bagage draagt. Bij Sindbad kar nu ook. De tocht, aangeboden in de zojuist uitgekomen brod voert door de Franse Jura en er wordt overnacht in een echte of wigwam zoals een Indianentent in Nederland wordt genot Ook nieuw in het programma van de Amsterdamse wandelsp< list is een 12-daagse voettocht langs de zuidkust van Turkije w bij wordt overnacht in pensionnetjes alsmede een 8-daagse and breakfast wandelvakantie in het schitterende Engelse I district. Wie meer wil weten over deze tochten of de rest van zeer uitgebreide programma kan de gratis gids aanvragen Sindbad, telefoon 020 521 84 50 of via website www.sindbad.i Q Sneeuwschoenen Tochten met zogeheten 'sneeuwschoenen' (een soort tennii kets waarmee over de sneeuw kan worden gelopen) schlj steeds populairder te worden. Voor de Belchenland Tourist li mation in Duitsland reden een gids uit te brengen met 'snee schoen-arrangementen' in het Hochschwarzwald voor zowel ginners als gevorderden. Ook is het mogelijk nachtelijke excu te maken met fakkels en Glühwein. Bij alle offertes zijn de sten van een gids alsmede de huur van sneeuwschoenen en ken bij de prijs inbegrepen; eventueeel kan er voor onderdak den gezorgd. Meer informatie: Belchenland Tourist-Information, Gentnerstrasse 2, D-; Schönau, telefoon 00 49 76 73 91 81 30 en/of internet: www.belchenland.ca Viking Viking Vakanties is terug van weggeweest. De op reizen Scandinavië en IJsland gespecialiseerde touroperator was en jaren 'uit de lucht", maar bracht - nu een nieuwe eigenaar hel drijf heeft overgenomen - voor 2003 een zomerbrochure w het programma werd een groot aantal fiy drives' opgenomen mede trips met in Finland klaar staande campers die dan wa Zweden of Noorwegen kunnen worden achtergelaten. Ook b Viking reizen aan naar alle grote Scandinavische steden alsm Tallinn (Estland), Riga (Letland), Vilnius (Litouwen) en St. Pel burg (Rusland). De brochure met daarin het hele programma kan worden opgevraagd bijV Vakanties in Hoofddorp, telefoon 020 44 66 151 en/of internet www.vikii kanties.nl Italië Huis Naast het alweer bijna tien jaar bestaande Frankrijk Huis isi dezelfde organisatie nu ook een Italië Huis in het leven gerot Op de daaraan gelieerde website www.italiëhuis.nl vinden inI geïnteresseerde toeristen een vracht aan informatie over het| seling weer buitengewoon populair wordende vakantieland. 0 onder inlichtingen over het weer, het verkeer en de vervoer gelijkheden. Ook is het mogelijk via de site reisgidsen, tijds ten en kaarten te raadplegen en te bestellen alsmede resefV gen te maken voor meer dan 300 accommodaties in Italië. Eind vorige maand was ik een paar dagen in de Borina het zwarte land tussen Charleroi en Mons in het zuide België. Het was mooie lenteweer en dat stoorde me. To hier veertien jaar terug reed, regende, mistte en sneeu het zelfs. Precies de weersomstandigheden die thuishi op deze verdrietige breedtegraad. Ik was op zoek toen, naar het huis waarin Van Gogh h woond. In Cuesmes. Het schemerde al een beetje toen het eindelijk vond. De vrouw die opendeed was blij m zien. Toch nog een bezoeker die dag. Een half uur lanj scharrelde ik in het huisje rond. Kijkend naar de repro ties van schilderijen en bladerend in mappen vol tekei gen. In één van de kamers draaide een videoband over leven van Van Gogh met Vivaldi's 'De Vier Jaargetijder muzikale ondersteuning. Op de ramen bibberden rege druppels in horten en stoten langs het glas. 'In welke kamer woonde Vincent precies?', vroeg ik de vrouw die me had opengedaan. Ze begon te lachen. 'H woonde in een gedeelte dat is afgebroken.' Ik had niet ders verwacht en stapte naar buiten. Precies op een m< ment dat de wolken wegtrokken en de zon de dampen! velden in een okeren goed zette. Ik reed terug naar Mo genoot. De straatjes, de weggetjes, de karrensporen gla den als lak in het late licht. Huisjes lagen klein wegged tussen de natte heuvels. Het had iets intiems en feeste tegelijk. De zin uit een van de vele brieven die Vincent aan zijn broer Theo schreef, ken ik sinds die avond uit mijn hoofd: 'Ik hou zo zeer van dit trieste, on vergetelijke land van de Borinage.'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2003 | | pagina 24