KUNST CULTUUR
Gevelsteen op studentenhuis Nicolaas Beets
Feestelijk concert veertigjarige Rijntamboers
Rechttoe rechta;
met vijftien 'Girl
Leiderdorps Kamerorkest
speelt koor volkomen weg
Grote belangstelling voor ode aan overleden schrijvers
CA^' 0C8I I
Doordesemd van de doi
De goaltjesdief van Snip Snap
Hajo Bruins in
'Mamma Mia'
amsterdam - ActeUT Hajo
Bruins, vooral bekend van To
neelgroep Amsterdam, is na de
zomer te zien in de musical
'Mamma Mia'. Producent Joop
van den Ende heeft Bruins we
ten te strikken als tegenspeler
van Simone Kleinsma. Een mu-
sicalrol voor een acteur van het
'serieuze toneel' is opmerkelijk
in Nederland, omdat het musi
calgenre in die kringen vaak
niet voor vol wordt aangezien.
'Mamma Mia' is gebaseerd op
de hits van Abba.
Excuses regisseur
op première
utrecht - Het gebeurt zelden of
nooit dat een regisseur op de
première van zijn voorstelling
verontschuldigingen aan het
publiek aanbiedt. Dirk Tanghe
deed dat vrijdag in de Utrechtse
Stadsschouwburg na de pauze
van De Mensenhater, nadat
veel bezoekers waren weggelo
pen. Tanghe excuseerde zich
met: „We zitten nog midden in
het creatieve proces.
maandag 17 maart 20(3
P.C. Hooft krijgt eerbetoon in nabijheid van zijn zoekgeraakte botten
noordwijk/amsterdam - Ook al
zijn veel Nederlandse schrijvers
jaren dood, toch leven de mees
ten nog voort in de gedachten
van hun lezers. Dat bleek giste
ren wel uit de grote belangstel
ling voor de 'Ode aan de doden',
een herdenking van overleden
schrijvers en dichters op be
graafplaatsen in het land. Be
zoekers konden een kijkje ne
men bij graven van hun favorie
te auteurs in het kader van de
Boekenweek.
In deze regio concentreerde de
'Ode aan de doden' zich in
Noordwijk. Op de begraafplaats
aan de Oude Zeeweg werd een
bezoek gebracht aan het graf
van schrijver Albert Verweij. Ook
de graven van Maria Dermout
en Jan Kloos werden bezocht.
\,\V\
'*o'\ V
V V
Schrijfster Hella Haasse staat voor het monument ter nagedachtenis
aan P.C. Hooft. Foto: ANP/Juan Vrijdag
Op begraafplaats Zorgvlied in geveer driehonderd mensen
Amsterdam grepen gisteren on- hun kans om het graf van hun
geliefde auteur te bezoeken. Op
Zorgvlied liggen dertig Neder
landse schrijvers, onder wie An
nie M.G. Schmidt, Herman Heij-
ermans, Ischa Meyer, Renate
Rubinstein en Arthur van
Schendel.
E. Jansen en E. Schmitz uit Am
sterdam namen de hele middag
de tijd om de graven eens rustig
te bekijken. Vooral de grafste
nen van Annie M.G. Schmidt en
Renate Rubinstein maakten in
druk op hen. „Ik houd van kerk
hoven", legde Schmitz haar
komst uit. „Ik ga regelmatig
naar begraafplaatsen om graven
van bekende mensen te ontdek
ken."
Schrijfster Hella Haase onthulde
gisteren in de Nieuwe Kerk in
Amsterdam een monument
door Theo de With
vervolg van voorpagina
leiden - Het winkelende publiek
loopt er achteloos aan voorbij.
Een enkeling werpt een begerige
blik naar binnen bij juwelier Feije
Brinks. Pas als een stoet negen-
tiende-eeuws uitgedoste figuren
halt houdt op dit deel van de
Leidse Breestraat, valt op dat er
iets staat te gebeuren dat niet
past in het zaterdagse patroon
van passeren en consumeren. Bo
ven de met goud gevulde etalage
wordt een gevelsteen onthuld.
Ter nagedachtenis aan de schrij
ver Nicolaas Beets (1814-1903).
De schrijver werd in Haarlem
geboren, maar bracht zijn stu
dententijd in Leiden door.
„Eerst aan de Beestenmarkt",
weet neerlandicus dr. Peter van
Zonneveld. „Maar daar werd hij
gek van het geblaat van de scha
pen en dus
verhuisde hij
naar de Bree
straat
Op deze plek
schreef hij het
grootste ge
deelte van de
'Camera Ob-
scura', een li
terair monu
ment van de
eerste orde.
Dit is dus een
historische
plek."
In het ge
bouw van de
letterenfaculteit wordt later in
de middag het eerste exemplaar
van de catalogus 'De Beetscol-
lectie te Leiden' ten doop ge
houden.
Een stoet negentiende-eeuws uitgedoste figuren luistert de onthulling op van de gevelsteen ter
nagedachtenis aan Nicolaas Beets. Foto's: Mark Lamers
Van Zonneveld schetst een
beeld van Beets' leven, voorma
lig theologiestudent van de
Leidse universiteit. „Hij was
geen wildebras, eerder bedacht
zaam, maar als student wel ge
regeld dronken."
In het pand waar nu banketbak
kerij Jacobs is gevestigd, ont
moette hij zijn latere echtgenote
Aleid van Foreest. Met haar ver
trekt hij na zijn studie naar
Heemstede om zich aan het do
mineesambt te wijden. De lite
ratuur verdwijnt daarmee naar
de achtergrond. Onder de
schuilnaam Hildebrand heeft hij
dan al de 'Camera Obscura' ge
publiceerd. Deze kritische kijk
op de samenleving door de
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert Drumfanfare de Rijntamboers o.l.v. Gijs
Maas, m.m.v. 'de Rijntappers', 'Kunst na Arbeid'
en 'Randstad Brass Adventure'. Gehoord: 15/3, 'de
Eendenkooi', Zoeterwoude.
Het is een drukte van belang rond 'de
Eendenkooi' in Zoeterwoude. En bin
nen is het al niet anders. Daar krioelt
eerder een hele grote uitgelaten familie
dan een hoop serieuze luisteraars. Kin
dertjes draven vrolijk rond, vaders en
moeders er achteraan. Terwijl de bar
gesloten zou blijven, loopt de halve zaal
met koffie, bier of pakjes limonade.
Kleurige verlichting, bossen gele tul
pen, trossen witte ballonnen. De
Drumfanfare de Rijntamboers bestaat
veertig jaar en dat wordt gevierd met
nog dne, bevriende fanfares.
René Leckie componeerde speciaal
voor deze gelegenheid een stuk, de 'Ce
lebration March'. Een feestelijke mars,
op tamboerslijf - gehuld in een prach
tig, splinternieuw uniform - geschre
ven. In deze mars vallen de zachtste in
strumenten, de dwarsfluiten, op. Zij
krijgen de kans om helder te soleren,
nét even gesteund door kleine 'plopjes'
van het grote koper.
Ook in 'Highland Cathedral' komen de
fluiten in de schijnwerpers. Het stuk
wordt gedragen door het Boléro-ritme
dat op de achtergrond heel pittig door
de trommels wordt aangereikt. Het rit
me staat eveneens centraal in "With
Swing and Beat' van Willy Houtvast.
Het slagwerk speelt hier een pittige rol,
en de blazers kleuren steeds mooier
met elkaar in een warm en donker co-
loriet.
Onder leiding van Monique van den
Berg krijgt de percussiesectie het hele
maal voor het zeggen. 'Impression for
Percussion' begint met zacht oerwoud-
geroffel, dat overgaat in heldere, snelle
ritmes op de 'trommels met twee stok
jes'. De bekkens mogen fluisterend
meedoen. Tot slot komen alle instru
menten prominent aan bod in de 'Mili
tary Escort' waarin nog eens twee flui
tisten mogen aanschuiven. Met een
contrastrijke dynamiek en een frisse
koperklank nemen de feestvarkens af
scheid.
Tijdens het wisselen van de wacht tre
den de 'Rijntappers' op, een kleine,
hechte band die in vuurrode poloshirts
van achter uit de zaal swingend naar
voren komen en de boel kleurrijk en
onsterfelijke
STERFSCÈNES
voor P.C. Hooft (1581-1647).
Hooft is gedoopt, getrouwd en
begraven in deze kerk maar er is
geen spoor meer van hem te
vinden. Bij een restauratie van
het schip is zijn grafsteen ooit
zoekgeraakt en vermoedelijk
werden zijn botten toen elders
in de kerk herbegraven samen
met de resten van andere do
den.
Had hij in Frankrijk geleefd dan
zouden zijn resten ongetwijfeld
ter eeuwige aanbidding zijn bij
gezet in het Panthéon. Maar
welk eerbetoon kreeg hij tot nu
toe in Nederland? Hella Haasse
schoot daar gisteren na de ont
hulling van de wandtekst in de
Nieuwe Kerk fel over uit haar
slof: „Een protserige, commerci
ële straat!"
ogen van een student wordt ma
teloos populair. Van Zonneveld
schat dat er inmiddels een mil
joen exemplaren van het boek
zijn verkocht.
Het archief van Nicolaas Beets
wordt in de bibliotheek van de
Maatschappij der Nederlandse
Letterkunde in Leiden bewaard.
Hiervan is een inventarisatie ge
maakt en die is op schrift ge
steld. Bovendien is er een expo
sitie uit samengesteld, die tot en
met 11 mei in de Universiteits
bibliotheek is te zien.
De herdenkingsbijeenkomst, za
terdag, had iets weg van een re-
unie. Afstammelingen van Beets
waren ook uitgenodigd. „Onze
moeder was een Beets", vertel
len twee zussen uit Hilversum.
Ze zijn achterkleindochters van
de dominee-dichter. „Onze
grootouders hebben we nooit
gekend en onze moeder over
leed toen ze 43 was. We weten
daardoor eigenlijk weinig van
Beets."
Vijf jaar geleden waren ze ook
van de partij. Bij die gelegenheid
werd een stamboom gepresen
teerd. Ze zijn nu vooral nieuws
gierig naar het boek 'Jeugd in
het Beetsenhuis, herinneringen
van de jongste dochter van Ni
colaas Beets' dat vandaag ook
ten doop wordt gehouden. Het
gaat om de memoires van Ada
Geertruide Went-Beets, geboren
in Utrecht, toen haar vader al 56
was. Haar moeder was de twee
de vrouw van Beets en het zusje
van de eerste echtgenote. „In
totaal had hij - geloof ik - wel
tien kinderen", vertelt een van
de zussen. „Zo'n boekje met
herinneringen is daarom erg
leuk. Kan ik weer iets meer te
weten komen."
De Boekenweek staat dit jaar in
het teken van Leven en dood in
de letteren. In dat kader kozen
tien redacteuren van deze krant
het boek met de meest aangrij
pende sterfscène. Vandaag Theo
de With over het sterven in de ro
man 'Zwarte ogen' van Ernst
Timmer.
Persoonlijk houd ik niet zo van
de dood. Niets menselijks is mij
vreemd. En wij - mensen - stop
pen de dood toch het liefst zo
ver mogelijk weg. Het zal de re
den zijn waarom sterfscènes
zich niet in mijn geheugen nes
telen. Ik onthoud ze nooit. Dat
wil niet zeggen dat ze mij niet
aangrijpen of ontroeren. Op dat
moment wel. Maar bij een vol
gend boek heb ik de dood in het
vorige boek van de harde schijf
gewist.
Mijn laatste boek is 'Zwarte
ogen' van Ernst Timmer. En dus
zijn de sterfscènes in deze ro
man op dit moment degene die
mij het meest zijn bijgebleven.
'Zwarte ogen' is vlak voor de
Boekenweek verschenen en of
het ermee te maken heeft weet
ik niet, maar dit boek is doorde
semd van de dood. Een grafkis
tenmaker en een uitvaartmake-
laar zijn twee leidende figuren
in de roman. De toon is daar
mee meteen gezet.
In 'Zwarte ogen' zitten twee
sterfscènes. Eentje in het begin
en de andere vormt het slot van
de roman. De eerste spreekt mij
erg aan vanwege de achteloos
heid. „Na het boodschappen
doen trof mevrouw Ducrot haar
man dood aan in zijn stoel. Tot
haar eigen ontsteltenis onder
ging ze deze gebeurtenis bijna
als een bijkomstigheid. Ze be
gon eerst haar boodschappentas
leeg te halen, omdat het warm
weer was en de tas bederfelijke
Leven en do
in de leftei
(EK 2003 - 12 T
waar bevatte." Heerlijk 1
Niks geen gedramatisee
er is iemand dood. Dati
teren we, maar daarna 1
over tot de orde van dei 0
leven draait door, om m
zo'n fijn cliché te gebru z
De mooiste sterfscène i ,j
echt de laatste alinea va
boek. Maya Undina He:
een Colombiaanse jong e
die ooit is geadopteerd 10
Noordwijkerhoutse boll a
heeft al sinds ze hem 0[ r
vijftiende leren kennen 5
nen gezet op de zwakbi t
en zeven jaar jongere Li
crot uit het naburige Di
Het lukt haar pas jaren i
hem te veroveren. Ze bi
liefde met hem in een\
lijkwagens van zijn mo<
drijf. Het wordt hun da
wel ze zich in een twee]
soonskist aan eikaars lij
beren te warmen, hebty,
koud. Ze besluiten de a
starten, zodat de kachei p
kan. Met fatale gevolge
„Maya en Louis lieten i ,e
niet meer los. De draak
tor van de lijkwagen bli
me lucht in de garage, 1
de vier zwarte ogen im v!
slaap." Mooier kan het j
niet. Een liefdesscène g
in een sterfscène. Ookl
schrijver Ernst Timmei
matiek achterwege. He
door niet ordinair, maj c
sereen. Misschien ontl y
deze sterfscène wel.
heel muzikaal op stelten zetten. De fan
fare 'Kunst na Arbeid' uit Koudekerk
aan de Rijn neemt méér tijd in beslag
dan de jubilaris, met grote meerdelige
werken als 'Contrasto Grosso' van Ja
cob de Haan en een medley van Russi
sche melodieën. Maar laten we eerlijk
zijn, ze kunnen er ook wat van.
'Randstad Brass Adventure' uit Den
Haag lijkt het meest professioneel. Ze
spelen de sterren van de hemel. En na
de laatste tonen van 'Floral Dance' is
het tijd voor de 'Frits Landesbergen Big
Band Leiden' die uitnodigt tot danspn,
drinken en vrolijk zijn tot vroeg in de
morgen.
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: 'Girls wanna have fun'
Gezien: 15/3, Stadgehoorzaal, Leiden.
Een initiatief om te koesteren.
Op het podium staan maar liefst
vijftien vrouwen. Vijf van hen
vormen de band, de overigen
verzorgen de zang. En de be
doeling van dat alles ligt in de ti
tel besloten: 'Girls wanna have
firn'.
Het zijn geen geringe namen die
zich aan dit initiatief hebben
verbonden. De zusjes Monique
en Suzanne van Lois Lane, Fré-
derique Spigt en Manuela Kemp
zijn de meest in het oog sprin
gende vedetten. Maar ook de
overigen hebben in de mu-
ziekscène volop hun sporen ver
diend, zoals bijvoorbeeld initia
tiefneemster Lies Schilp, Robbie
Schmitz en Inge Bonthond
(Gruppo Sportivo en Herman
Brood's Bombitas).
Dat zangeressen en bandleden
dit 'all girls' muziekspektakel in
de eerste plaats als
beschouwen, lijdt ge
het optreden straalt
rend enthousiasme ui
ziek, veel bekend
knalt letterlijk en fig#°
zaal in. Met name def^
mers die de 'girls' als
brengen, doen de Sta
zaal op zijn grondvesti Ji
Van Venus' van Shoe
'Bohemian Rhapso D
Queen, 'Een beetje ve
André Hazes tot en mi
pertoire en nummenn
Sound of Music' en B
Het is slechts een ine
de breedte van het
dat in dit muziekfee
gecoverd.
Het optreden heeft e c
het rechttoe-rechtaa e
van een feestje. Met zi
fessioneel talent op hr(
is een ambitieuzer
makkelijk haalbaar. I
in de arrangementen,
hebben Manuela Ken
Schilp verklaard dat ti
cent van de arranger "1
tachtig procent uit '1(
Misschien is fifty-fifh
volgende concert een
muziek recensie
Susanne Lammers
Concert Scratch Carmina Burana van
Carl Orff met het Leiderdorps
Kamerorkest o.l.v Stephan Pas
Gehoord: 15/3, Dorpskerk, Leiderdorp.
's Morgens om tien uur begin
nen en 's middags om vijf uur
laten horen tot waar je geko
men bent. Het Leiderdorps
Kamerorkest kon, middels een
Rabobank-prijs, iets 'voor en
door Leiderdorpers' organise
ren, en dat werd een dagje
Orff. De Carmina Burana,
weer eens wat anders dan de
Messiah. Zo'n zeventig zan
gers uit de regio verzamelden
zich in de Dorpskerk om het
voor een stralende lente-dag
geëigende eerste deel, getiteld
'In Primo Vere' (In de Lente),
in te studeren en uit te voeren.
In- en uitgeleid natuurlijk
door het overbekende 'O For-
tuna'.
Het Leiderdorps Kamerorkest
heeft duidelijk meer dan gero
ken aan het werk, maar voor
het koor, waarvan nadrukke
lijk en waarschuwend gezegd
wordt dat het geen koor is, is
de muziek tamelijk vers.
Stephan Pas en Jos Schohaus,
die ook een solo voor zijn re
kening neemt, hebben onge
twijfeld hard met de zangers
gewerkt, maar er zijn nog vele
i-tjes die hun puntje missen.
Met groot enthousiasme
wordt 'Fortuna', het lot, be
zongen, maar de 'Lente' wordt
toch voornamelijk gekenmerkt
door onzekerheid.
Dat komt voor een deel door
de balans: het veertigkoppige
orkest speelt het koor geregeld
volkomen weg: en daarbij zijn,
zoals gewoonlijk, de mannen
zwaar in de minderheid. Bo
vendien vragen de Carmina
Burana qua tempo, ritmiek en
articulatie nogal wat - de mu
ziek is lastiger dan je zo zou
denken. Dat is niet alleen te
horen, maar ook te zien aan
de benauwde gezichten van
de zangers. Daar speelt zich
de meeste expressie af.
Het LKO gaat voortvarend te
werk. Zowel het exuberante
imponeren als het smeuïge
dansen gaat ze goed af.
Het koper heeft schwung en
de fluiten spelen overtuigend
voor lentebriesjes.
De violen zijn op hun best in
de 'Tanz', waarin ze zich zi
geunerachtig laten gaan. Maar
rekening houden met {ie zan
gers is niet hun sterkste punt.
Pas in het allerlaatste stuk, de
reprise van 'O Fortuna', vin
den ze elkaar weer een beetje
terug.
Beter laat dan nooit, zullen we
maar zeggen.
IN MEMORIAM
Om artiest te worden heb je 75
procent talent nodig en 25 pro
cent geluk, was de rotsvaste
overtuiging van Willy Walden.
„Ik heb dat geluk gehad. De re
vueartiest die met Piet Muyse-
laar het legendarische duo Snip
Snap vormde, is vorige week
donderdag op 97-jarige leeftijd
overleden.
Ruim drie decennia lang waren
Willy Walden en Piet Muyselaar
de publiekstrekkers van de re
vue. Het duo stond vaak vijf
maanden per jaar in Carré in
Amsterdam en in alle andere
schouwburgen van enig for
maat. Ze speelden de zotte da
mes Snip Snap, waarbij Wal
den juffrouw Snip was en Muy
selaar juffrouw Snap.
Maar de twee waren ook de
mannen die in geraffineerd op
gebouwde sketches van hun
vrouw de kous en de deegrol op
de kop kregen, de vertellers die
met hun moppen de ander tot
wanhoop wisten te brengen,
vrienden die met vakmanschap
langs elkaar heen bleven praten.
Legendarisch zijn de scènes als
de wisseltruc bij de telefoon, de
goochelaar met zijn domme as
sistent 'uit het publiek', de cha-
Willy Walden
(1905-2003)
os op de huwelijksdag, de man
die een nippeltje aan een transi-
stortje zette en de mislukte
moppentapper met de legenda
rische zin 'Het is niet mijn
broer'.
Ook beroemd werden hun lied
jes als 'Snap je dat nou, juffrouw
Snip?', 'Holderdebolder, we
hebben een koe op zolder' en
het afscheidslied 'Twee oude
vrienden'. 'Als op het Leidsplein
de lichtjes weer eens branden
gaan' was Waldens beroemdste
fied. Op muziek van Cor Steyn,
zong Walden in 1943 dit verho
len protest tegen de oorlog met
de stem van een geslagen kleine
burgerman, die op betere tijden
blijft hopen.
Het was het geluk dat het duo
een handje hielp bij hun debuut
in 1937 in het AVRO-radiopro-
gramma De Bonte Dinsdag-
avondtrein. Eigenlijk was voor
die zeventiende maart de ast
matische Louis Davids gecon
tracteerd, maar die had zich ziek
gemeld. Toen Walden en Muy
selaar niet zo gauw wisten wat
voor act ze zouden opvoeren,
kwam Jacques van Tol met het
voorstel voor een nummer met
twee kwebbelende dames. Het
duo geloofde er niet in, maar de
luisteraars wel. Hun optreden
werd een sensatie.
Willy Walden werd op 30 maart
1905 in Amsterdam geboren als
Herman Jan Jacob Kaldewaay.
Hij leek nog even pastoor te wil
len worden, maar maakte een
carrièremove naar onder meer
handelsreiziger in schrijfmachi
nes. In de tussentijd trad hij ook
op in het amateurcabaretgroep
je 'The pretty Follies'. Als arties
tennaam nam hij toen Willy
Walden aan. In 1927 stapte hij
definitief over naar de theater
wereld waar hij op zijn pad leer
meesters Louis Davids en Johan
Buziau en zijn later onafschei
delijke metgezel Piet Muyselaar
tegenkwam.
Het duo was de spil van de Snip
Snap-revues, tot eind 1977 ge
produceerd door René Slees-
wijk. Chansonnier Muyselaar
was de aangever, Walden de ko
mische goaltjesdief. Walden:
„Hij gooide het balletje op en ik
schopte het zo in het doel. Dat
vond hij de normaalste zaak van
de wereld. Dat heb ik altijd ont
zettend in hem bewonderd."
Aan de revues werkte ook Wal
dens echtgenote Aasse Rasmus
sen mee. Met Rasmussen, die
hij ontmoette bij de revue waar
ze danste in het ensemble, ver
zorgde Walden eind jaren ze
ventig, beginjaren tachtig ook
het immens populaire TROS-ra-
dioprogramma 'Raad een lied of
niet'. Omstandig prees het paar
altijd hun aanwezige hond, de
dalmatiër Touschka,
mee een wezenlijk om
van het programma ut?'
Walden die met RasmP
laatste jaren sleet in
broek, wilde na de da
Muyselaar niet meer n'
in het theater. Hij was a
door herinneringen ei 5
overmand te worden,
september liet hij om
ook verstek gaan bij d 'a
tatie in Carré van een
deobox met de hoogti
uit de Snip Snap Re
Mensen uit het 'vak' 1
sen Walden als een m f*1
een uitstekende timin
André van Duin was
„een van de beste sl
die we in Nederland
had. Hij had een uitst
mimielc" Cabaretken
van der Veer noemde
de man van de grote 1
„Dat zie je alleen bij f
mieken als Toon Hentot
André van Duin. De 11 h
Snip Snap stelden 1 'g
voor. Maar Walden k n
met zijn gezicht eert
krijgen."
Peter Kuijt
