Paleisoorlogen
Orde en rust binnen
de familie omgeslagen
Nieuwe regels
moeten
spanning in
Formule i
terugbrengen
I ante Trix' is haatdragend, luistert
I in het geniep gesprekken van fa-
I milieleden af, stampvoet als ze
haar zin niet krijgt en dommelt in slaap na
een rijkelijk met wijn besprenkeld verjaar
dagsdiner. Haar zonen zijn onbeschofte hor
ken, die hun middelvinger opsteken naar
Oranje-publiek, roken waar het niet mag,
paleispersoneel kleineren en hossen op mu
ziek van René Froger. Opa Bernhard houdt
het ondertussen met zijn particulier secreta
resse. Ook de Van Vollenhoven-clan deugt
niet. Die jongens zijn ook arrogante corps
ballen. Alleen prins Claus bleef altijd aardig.
De afgelopen weken schetsten Margarita en
haar echtgenoot Edwin de Roy van Zuyde-
wijn dit beeld van de koninklijke familie.
Koningin Beatrix is er bijna 25 jaar lang in
geslaagd haar familie in het gelid te houden.
Ze wilde geen herhaling van de schandalen
die in de jaren vijftig (Greet Hofmans), zestig
(huwelijk van Irene) en zeventig (Lockheed)
de monarchie aan het wankelen brachten.
De deuren en ramen van de paleizen werden
hermetisch gesloten, het personeel werd
zorgvuldig uitgekozen. Die strategie werkte
tot voor kort. In vergelijking met de andere
Europese vorstenhuizen waren de Oranjes
een toonbeeld van orde en rust.
De huwelijksperikelen en scheidingen van
haar zussen, de prinsessen Irene en Christi
na, en de rest van de opgroeiende kinderen
zorgden voor weinig krantenkoppen. Hier
en daar een verkeersovertreding of een in de
sloot belande auto en een verkeerd gevallen
hostie die de protestantse prinses Juliana tij
dens een mis had genuttigd - veel meer viel
er niet te melden. Geen geringe prestatie ge
zien de omvang van de familie en het feit dat
natuurlijk niet alle spelers in het koninklijke
sprookje even enthousiast zijn over hun
door geboorte toegevallen rol.
Ver weg
De constante media-aandacht verleidde de
prinsen al op jonge leeftijd tot een welge
meend en hartgrondig uitgeroepen 'Pers rot
op!' Het is ook geen toeval dat zo veel leden
van de familie hun werk buiten Nederland
hebben gezocht, met een voorkeur voor de
anonimiteit van Londen en Brussel, ver weg
van het verafschuwde koekhappen en zaklo-
pen op Koninginnedag. Overigens vinden
ze, zo kan tenminste uit de beschrijvingen
van Maragarita worden opgemaakt, de bij
behorende privileges wel zo prettig.
Beatrix' tweede zoon Johan Friso bijvoor
beeld, heeft officieel laten weten zijn rechten
op de troonopvolging serieus te nemen.
Prinses Margarita heeft een
erecode in koninklijke kringen
geschonden door met haar pro
blemen naar de pers te stap
pen. Haar handelwijze is echter
niet uniek. Vorig jaar gebruikte
de Luxemburgse groothertogin
de media voor een aanval op
haar schoonmoeder. En het
Belgische hof wordt al decennia
lang geplaagd door een openlij
ke familievete.
Aan de spreekwoordelijke rust
aan het Luxemburgse hof kwam
vorig jaar een einde toen groot
hertogin Maria Teresa in een on
derhoud met de pers een boekje
open deed over haar schoon
moeder. Nu eens geen roddel en
achterklap afkomstig van het pa
leispersoneel, maar een emotio
nele uitbarsting van de vrouw
van het staatshoofd zelf. Het was
de bedoeling dat - door het ver
trouwelijke karakter van de bij
eenkomst - de opmerkingen bin
nenskamers zouden blijven,
maar dat gebeurde niet. „Mijn
schoonmoeder probeert ons hu
welijk kapot te maken. Luister
niet naar haar, ze verspreidt val
se geruchten over mij", luidde
de klacht van Maria Teresa.
De 'boze' schoonmoeder is
groothertogin Joséphine-Char
lotte (75), geboren prinses van
België en zus van de koningen
Boudewijn en Albert II. Toen
haar oudste zoon Henri eind ja
ren zeventig thuis kwam met een
burgermeisje, de in Zwitserland
wonende Cubaanse ballinge Ma
ria Teresa Mestre, was de groot
hertogin niet blij. Verzet hielp
echter niet. Henri hield voet bij
stuk en trouwde in 1981. „Het
huwelijk kon ze niet verhinde
ren, daarom probeert ze het nu
al jaren van binnenuit stuk te
maken."
„Mijn familie kan me gestolen
worden". De Belgische prinses
Marie-Christine - stiefzus van
koning Albert II - is al jaren het
zwarte schaap van de koninklijke
familie. Geen nieuws over Ma
rie-Christine (52) is goed nieuws,
luidt op het paleis het parool.
Marie-Christine, die eens de
monstratief het portret van half
broer Boudewijn ('Hij is niet
mijn koning') de rug toekeerde,
heeft hard aan het bereiken van
de status van persona non grata
gewerkt.
Lang voordat prinses Margarita
in Nederland de Oranjes zwart
maakte, deed deze Belgische
prinses begin jaren negentig op
de televisie al een schokkend re
laas over haar eigen familie.
Haar bestaan was naar eigen
zeggen één litanie van misluk
kingen en ellende: „Moeder
heeft me altijd doen lijden. Ze
liet me yoelen dat ik niet aan
haar normen voldeed. Ik was
niet mooi, niet slim, niet braaf
genoeg."
Verder zou een ver familielid
haar hebben verkracht, had de
familie haar in de ban gedaan en
zat ze financieel aan de grond.
„Mijn vader zei dat ik maar had
moeten roepen toen ik werd ver
kracht, misschien had ik de man
wel geprovoceerd," aldus de
prinses over haar schokkende
ervaring.
Tunnel onder
Westerschelde
nieuw
hoogtepunt
in deltagebied
De Oranjefamilie in gelukkiger tijden.
Prinses Margarita en Edwin de Roy van
Zuydewijn als welkome gasten op het
huwelijk (9 juli 2000) van prins Bern
hard jr. met Annette Sekrève. Op het
inzetje van de foto, het thans omstre
den echtpaar met rechts achter De Roy
van Zuydewijn de vader van Margarita
Carel Hugo de Bourbon de Parme.
Archieffoto: Capital Photos/Ruud Taal
Koningin Beatrix staat
bekend als een
'controlfreak' en
perfectionist. De
majesteit houdt niet van
verrassingen. Niet in
haar werk en niet in haar
familie. Aan die periode
van rust is door de
onthullingen van prinses
Margarita een einde
gekomen. Vraag is of de
rest van de familie zich
in de toekomst ook gaat
roeren.
door Hans Jacobs
ZATERDAG
8 MAART
2003
Maar zijn keuze voor een bankiersbestaan in
The City en zijn regelmatige afwezigheid bij
koninklijke hoogtijdagen weerspreken die
ambitie. De door Margarita 'onthulde' gehe
ven middelvinger die haar neef buiten beeld
naar het zwaaiende publiek zou opsteken,
past in dat plaatje. Maar dat betekent nog
niet dat Johan Friso klaar staat paleisgehei
men te onthullen. De aandacht voor zijn
vriendin Mabel Wisse Smit en met name
haar van fraude beschuldigde gewezen ge
liefde zijn hem een gruwel.
Margarita gaat in de harteloze beschrijving
van haar directe naasten een paar stappen
verder. Vader Carlos de Bourbon de Parme
zit op zwart zaad en teert op maandelijkse
bijdragen, al dan niet eerlijk verkregen, van
zijn kinderen. Hij heeft een buitenechtelijk
kind, verwekt bij zijn huishoudster. Moeder
Irene is al een leven lang gefrustreerd en
praat met bomen en dolfijnen omdat ze
geen koningin van Spanje is geworden. De
vier kinderen heeft ze eigenlijk niet gewild.
Die hebben haar persoonlijke ontwikkeling
in de weg gestaan. Broer Carlos - een leeg
hoofd en poseur, aldus zijn zus Margarita -
meet zijn ego aan de grootte van zijn auto en
de geluidsinstallatie daarin.
Dat zijn beschrijvingen die moeilijk vallen te
rijmen met uitspraken van Margarita kort
voor haar huwelijk in een interview met het
maandblad 'Vorsten' in september 2001.
Toen zei ze dat ze in haar ouders 'in ieder
geval hun doelgerichtheid' bewonderde. „Ik
vind dat mijn moeder daar goed in is ge-
weest en mijn vader ook. Ze zijn allebei heel
moedig geweest om dingen te ondernemen
waarvan ieder ander dacht dat het onmoge
lijk zou zijn. Ik hoop dat wij als kinderen
daar een stukje van hebben meegekregen."
Ze vervolgde met: „Ik hoop ook hun door
zettingsvermogen te hebben, maar met een
klein stukje daarvan zou ik al blij zijn. Wat ik
in ons gezin zo leuk vind, is dat wij steeds op
elkaar kunnen rekenen. Onze ouders steu
nen ons waar ze kunnen, bij elke nieuwe ac
tiviteit. Met contacten en goede tips. Dat is
gewoon heel fijn." Edwin voegde daar nog
trots aan toe dat hij vond dat zijn vrouw zo
op haar moeder Irene leek, maar ook wel
wat had van het karakter van haar peettante
de koningin.
Verschillen
In anderhalfjaar kan veel veranderen. Mar
garita zei deze week in het televisiegesprek
met Nova dat ook een aantal andere familie
leden het algemeen bestaande beeld van de
koninklijke familie zou willen bijstellen. De
mensen 'die zeggen Nederland te regeren'
zijn machtswellustelingen, en het wordt tijd
dat het volk daar weet van heeft.
De controle die Beatrix als hoofd van de fa
milie heeft over de elf kinderen van haar drie
zusters is altijd minder vanzelfsprekend ge
weest dan het gezag binnen haar eigen ge
zin. Er is daarnaast verschil tussen de troon-
gerechtigde neefjes Van Vollenhoven - voor
wie de ministeriële verantwoordelijkheid
geldt - en de kinderen van Irene en Christi
na. En er is ook weer onderscheid tussen de
kinderen van die twee. Tenslotte zijn de na
komelingen van Carlos en Irene van adel -
echte prinsen en prinsessen, met een grens
overschrijdende status, met name in Frank
rijk, Italië en Spanje - en zijn die van Christi
na gewone burgers met hoogstens een inte
ressante familierelatie. In HP/De Tijd klaag
de Margarita over die rangen en standen en
pikorde binnen de familie, maar die zijn dus
staatsrechtelijk bepaald en vooralsnog niet
aan slijtage onderhevig.
Opmerkelijk was bijvoorbeeld dat prins
Bernhard jr. - zoon van prinses Margriet en
Pieter van Vollenhoven - in 2000 het parle
ment toestemming vroeg voor zijn huwelijk
met Annette Sekrève. Door toestemming te
vragen behield Bernhard zijn recht op troon
opvolging. In de Tweede Kamer werd echter
hardop gevraagd of het behoud van die
vooral theoretische kans alle rompslomp
van een toestemmingswet wel rechtvaardig
de. De internetondernemer Bernhard van
Oranje-Nassau van Vollenhoven, zou wel
licht beter af zijn zonder een nauwe band
met de Kroon. Bovendien vervallen zijn
rechten toch op het moment wanneer ko
ningin Beatrix afstand doet van de troon.
Bernhard jr. zei te handelen 'uit respect voor
tante Beatrix'. Die was dan ook, anders dan
bij het huwelijk van petekind Margarita en
Edwin de Roy van Zuydewijn, op de bruiloft
aanwezig.
Meer ruimte
Margriets jongste zonen Pieter-Christiaan en
Floris zijn nog niet getrouwd. Op formele
gronden zouden ook zij toestemming moe
ten of kunnen vragen voor een eventueel
huwelijk. Voor de dynastie hoeft het niet
meer, maar wellicht dat Beatrix het toch leu
ker vindt. Irene's ongetrouwde kinderen
(drie: Carlos jr, die een buitenechtelijk kind
heeft, Jaime en Carolina) en van Christina
(Bernardo, Nicolés en Juliana Guillermo)
hebben die last niet, al zullen hun mogelijke
partners nog wel extra kritisch worden beke
ken.
Bij een troonswisseling in Nederland komen
ze allemaal nog verder van de kroon te staan
en dat zal de kans verkleinen dat ze met
boude uitspraken of wild gedrag het ko
ningshuis kunnen schaden. Dat geeft Wïl-
lem-Alexander als koning ook meer ruimte
om minder dan zijn moeder als een kloek
over de familie te waken. Maar bij recht
streekse aanvallen op de familie of het hoofd
daarvan, maakt de afstand tot de troon na
tuurlijk weinig uit. Dan is er altijd een rel.
Het is bijna ondoenlijk om het Koninklijk
Huis op dezelfde wijze op orde te houden
zoals dat de laatste tientallen jaren gebeur
de. Een opmerking uit hofkringen: „Als ie
dereen mondiger wordt, worden ook de
Oranjes mondiger. Als de hele maatschappij
transparanter wordt, zal dat ook zijn weer
slag hebben op het handelen van leden van
de koninklijke familie."
