Britten stellen
compromis
resolutie voor
BUITENLAND
Hoe Amerika Saddam Hussein bewapende
sisir voor
'il-terrorist
Arafat vraagt Mahmoud Abbas voor premier
'Al-Qaeda was nieuwe aanslagen aan het plannen'
Bush gaat niet in op plan
Humanitaire organisaties
niet onder commando VS
Staten VS grijpen uit geldnood naar de gokkast
Malta bijt spits af onder nieuwkomers EU
ansen nog
slecht af
- Meer dan een jaar
ran het Talibanregime
tie van de Afghaanse
lauwelijks verbeterd,
n een VN-rapport dat
resenteerd op de
rrouwenconferentie
kerenorganisatie.
i b rkingen voor vrouwen
ishet Talibanregime
ïld gevoerd, gelden nog
jrote delen van het
t is wen lijden nog op
ils al onder intimidatie
el iVerder worden ze
is it het publieke leven
it i ze vaak niet de
on onder een burqa.
mi
£|ende Tsjech
^in in Praag
?he n Tsjechische jonge-
Vo zich gisterochtend
i ch e over de situatie in
ige op een plein in het
:e i an Praag in brand ge-
kele omstanders pro-
vlammen nog met
n 7 kken te doven, maar
ge| e student overleed in
AO juis aan zijn verwón-
in or zijn zelfdoding
ui ek Adamec een plek
it s ïument van Jan Pal-
i d udent die zichzelf
ve i9 in brand stak. Pal-
teerde tegen de inva-
on iovjetunie in het
'iel Tsjechoslowakije.
20
'gisten zijn
'vcee 11 opgeleid'
Terroristen die
inslagen plegen zijn
(Amerikaanse socio-
itran geen psychop-
mge, opgeleide en
Ie mannen. Atran,
84^den is aan de Uni-
deh Michigan, schrijft
ho^nderzoek naar de
ran terroristische
==juit het daderprofiel
lat potentiële terro-
het algemeen geen
I afwijkingen verto-
r is opvallend dat ze
zijn, maar niet fa-
p.verandert als ze on-
g J komen van extre-
jroeperingen.
oei
Algerijn is gisteren
chtbank in Parijs tot
veroordeeld omdat
p een aanslag voor
op de Europese
:happen voetbal in
in België. De funda-
ie islamiet pleegde
verdachte telefoon-
lerland met een
lobieltje vanuit een
Parijs. De inhoud
ekken bevatte mo-
ie codes die be-
om een aanslag te
De man zat al vast
1998 was betrok-
iereidingen voor
laad tegen de we-
inschappen voetbal
ligongeluk
en Algerije
ii vliegtuigongeluk
»set in het zuiden
heeft gistermiddag
1 het leven gekost,
u-en 97 passagiers
nningsleden. Eén
nningsleden heeft
ferleefd en is in kri-
Vid naar het zieken-
Jht. Het toestel van
Dij Air Algérie, een
1200, stortte neer tij-
ktijgen. Volgens de
Ier van Air Algérie is
(oorzaakt door een
lankement.
ig Sirhan
gewezen
co - Een raad van
inse staat Califomië
en voor vervroegde
n gedetineerden be-
5 eft voor de twaalfde
zoek van Sirhan
loordenaar van Ro-
>pe ly, afgewezen. Vol-
i :n van de raad
r m m die sinds 1968
Hi e groot gevaar voor
Qei ring. Sirhan Sirhan
de ïslange gevangenis-
em ens de moord in ju-
da e broer van John F.
'ak ibert Kennedy deed
vv gooi naar de kandi-
de Democratische
n presidentsverkie-
t zijvinst in de voorver-
Californië schoot
dood.
doi
^reigt missie
a te sluiten
wal
met
al
Cubaanse presi-
jaa astro dreigt de
ju e diplomatieke mis-
disl id te laten sluiten,
iresident, die giste-
vv mandaat van vijf
et in het parlement, is
een broeinest van
j hfinders. Castro be-
>ch n een toespraak tot
t d( tit Amerikaanse di-
aa van dissidenten op
le z itief te steunen.
ramallah/rtr - De Palestijnse
president Yasser Arafat heeft de
PLO-functionaris Mahmoud
Abbas gevraagd de premier van
de Palestijnse Autoriteit te wor
den. Dat heeft de voorzitter van
het Palestijnse parlement giste
ren bevestigd.
Voorzitter Ahmed Korei zei dat
Arafat 'broeder Abu Mazen
(Mahmoud Abbas) heeft geno
mineerd voor de post van mi-
nister-president'. Hij zei dat het
Palestijnse Centraal Comité en
het parlement vanaf zondag
spreken over de nominatie van
Arafat voor het premierschap.
Abbas, die de geuzennaam Abu
Mazen draagt, was een van de
medeoprichters van al-Fatah, de
belangrijkste stroming binnen
de Palestijnse Bevrijdingsorga
nisatie (PLO). Hij speelde een
centrale rol tijdens de vredeson
derhandelingen die leidden tot
de Oslo-Akkoorden.
Abu Mazen mist het charisma
van Arafat en is niet zo media
geniek, maar hij wordt geres
pecteerd door Palestijnse func
tionarissen, Israël en de Ver
enigde Staten als het brein ach
ter de schermen bij de PLO. Vol
gens Palestijnse bronnen heeft
hij nog niet besloten of hij het
aanbod accepteert.
Arafat staat onder zware druk
van de Verenigde Staten en de
Europese Unie om de Palestijn
se Autoriteit te hervormen en
het dagelijks bestuur over te
dragen aan een premier.
new york/anp - Khalid Sjeik
Mohammed, de vorige week op
gepakte topman van het terreur
netwerk al-Qaeda, was ten tijde
van zijn aanhouding bezig met
het voorbereiden van nieuwe
aanslagen. Uit documenten die
bij zijn arrestatie in beslag zijn
genomen en uit aantekeningen
die Khalid Sjeik Mohammed op
zak had, blijkt dat hij zich bezig
hield met een 'dramatische aan
slag'.
Dat hebben bronnen binnen de
Amerikaanse justitie aan de
nieuwszender ABC verteld. Waar
die aanslag of aanslagen zouden
moeten plaatsvinden, is niet
duidelijk. Wel zou uit de pape
rassen blijken dat al-Qaeda doe
len als bruggen, appartemen
tengebouwen en hotelcom
plexen op het oog heeft.
Volgens de bronnen van ABC
zijn de Amerikaanse autoriteiten
naar aanleiding van deze infor
matie op zoek naar twee perso
nen die in New York zouden
verblijven en een persoon die
zich ten noorden van de stad
zou ophouden.
Khalid Sjeik Mohammed heeft
in de jaren tachtig bouwkunde
gestudeerd aan de technische
universiteit van de Amerikaanse
staat North Carolina en volgens
de Amerikaanse autoriteiten be
schikt hij daardoor over de ken
nis die nodig is om bruggen te
verwoesten.
door onze correspondent
Cees van Zweeden
amman - Tot de plaatsen in Irak waar
van de naam het gemakkelijkst over de
lippen van George Bush komt, behoort
Halabja. Het was in dit stadje waar Sad
dam Hussein in 1988 ruim vijfduizend
Koerden ombracht met chemische wa
pens. Geen toespraak van Bush is com
pleet zonder een verwijzing naar 'the
guy in Bagdad' die zijn eigen volk ver
gaste. Maar na de aanval op de Koer
den door 'Ali Chemical', zoals de verant
woordelijke generaal werd genoemd,
vertelde Ronald Reagan de wereld een
ander verhaal. De wrede gifgasaanval,
zo zei de toenmalige Amerikaanse pre
sident, was het werk geweest van de
Iraniërs.
Het was niet moeilijk om de bizarre
reactie van Reagan te begrijpen. Zijn
Amerika had Saddam Hussein tiental
len jaren lang bewapend. Saddam was
in die dagen niet 'the guy in Bagdad',
hij was een gewaardeerde bondgenoot
in het schaakspel tegen de Sovjetunie
en Iran.
Dat zou hij blijven tot 2 augustus
1990, toen zijn gemechaniseerde divi
sies Koeweit binnenrolden en Ameri-
ka's olietoevoer bedreigden. Maar op
1 augustus, één dag voor de invasie,
had Saddam voor zijn leger nog een
lading hoogwaardige transmitters uit
Amerika ontvangen.
De steun aan Saddam Hussein begon
in de jaren zeventig, toen hij nog een
conventionele dictator was. De reden
was geld. Saddam had in 1972 de olie
industrie genationaliseerd. Voor het
consortium van Amerikaanse, Britse
en Franse bedrijven dat tot dan met
de oliedollars aan de haal ging, was
dat zuur. Maar die oliedollars konden
ook op een andere manier hun weg
vinden naar het Westen: via de ver
koop van wapens.
Veel is tijdens de Golfoorlog van 1991
geschreven over de banden tussen
Saddam en het Westen, maar een vo
rig jaar verschenen boek gaf tal van
nieuwe details. Saïd Aburish, de au
teur van 'Saddam Hussein, The Poli
tics of Revenge', beschikte over uit
zonderlijke bronnen, omdat hij tot
halverwege de jaren tachtig een scha
kel was tussen Irak en het Westen:
Aburish was consulent voor Saddam
Hussein.
De minste scrupules hadden de Fran
sen, die voor Saddam een kerncentra
le bouwden. Saïd Aburish verhaalt dat
hij eens moest nagaan of het particu
liere Franse bedrijf Dassault niet te
veel vroeg voor de 60 F-l gevechts
vliegtuigen die Irak wilde kopen. Abu
rish stuurde een Amerikaanse journa
list met een zak vol steekpenningen
naar Stockholm om bij het Peace In
stitute daar te informeren naar de ge
bruikelijke prijs van een F-l.
Toen Jacques Chirac, destijds premier,
enkele maanden later in Bagdad was,
schoof Saddam hem een papier onder
de neus met de werkelijke prijs van
een F-l. „Chirac accepteerde de cijfers
van Saddam ter plekke", schrijft Abu
rish, „en bood een korting aan van
1,75 miljoen dollar per vliegtuig."
In de jaren zeventig werd Saddam nog
niet met chemische wapens geassoci
eerd. Maar ook toen al kon er over zijn
aard geen twijfel bestaan. Chirac ver
kocht de F-I's namens Dassault in
1975, het jaar waarin een rebellie van
de Koerden met grof geweld was neer
geslagen. Zestigduizend mensen kwa
men om, Iraakse militairen inbegre
pen.
Deportaties en executies waren aan de
orde van de dag, en in gevangenissen
werden 107 verschillende vormen van
marteling toegepast. Ledematen wer
den afgezaagd, mensen werden da
genlang gedwongen in een buis te
staan. Tijdens een kabinetsvergade
ring vroeg Saddam een dissidente mi
nister even mee te komen naar de
gang, waar hij de man doodschoot.
Daarna keerde hij terug naar de verga
dering, en pikte de draad van het de
bat weer op.
In de jaren tachtig werd Saddam nog
een graadje wreder, maar desondanks
bleven zijn oliedollars welkom. Ster
ker, hij was populairder dan ooit om
dat zijn land oorlog voerde tegen het
Iran van ayatollah Khomeini. Terwijl
de Fransen gewoon Irak openlijk ble
ven steunen, schrijft Aburish, heerste
in Washington cynisme.
Dat cynisme zou aan de vooravond
van de Iraakse invasie van Koeweit
(augustus 1990) perfect worden ver
woord door de Amerikaanse ambassa
deur in Bagdad, April Glaspie. Die zei
tegen Saddam: „De Verenigde Staten
hebben geen mening over conflicten
in het Midden-Oosten."
Dat vond Ronald Reagan ook. Zijn
strategie was om te voorkomen dat of
wel Irak ofwel Iran een overwinning
zou behalen in hun oorlog, en daarom
bewapende hij beide landen. Het ge
volg was dat de strijd acht jaar duur
de, en 360.000 levens zou eisen. Toen
Iran aan de winnende hand leek, bo
den de Amerikanen Saddam geavan
ceerde Harpoon-raketten ter waarde
van 250 miljoen dollar. Toen enkele
weken later de Iraniërs waren terugge
slagen, werd het aanbod weer inge
trokken.
In 1983, nadat Irak was begonnen
chemische wapens te gebruiken, bood
een voormalige maarschalk van de
Royal Air Force de Irakezen zijn dien
sten aan.
De man, die ongetwijfeld handelde in
opdracht van de Britse regering, ver
telde Aburish dat Saddam niet vol
doende gebruik maakte van zijn supe
rioriteit in de lucht.
In 1981 prees de Amerikaanse minis
ter van buitenlandse zaken Alexander
Haig Saddam. In 1983 reisde Donald
Rumsfeld, de huidige minister van de
fensie, naar Bagdad om Saddam een
vriendelijke brief van president
Reagan te overhandigen. In 1987 be
gonnen Amerikaanse Awacs-vliegtui-
gen boven Iran te vliegen om Sad
dams luchtmacht te helpen bij het
vinden van goede doelwitten. Nog een
jaar later kwam de Amerikaanse mart»
ne in actie om Irak te helpen het
schiereiland Fao te heroveren.
De Sovjetunie had eind jaren zeventig
al geweigerd Irak, zijn bondgenoot, te
helpen bij het maken van niet-con
ventionele wapens. Toen de oorlog
met Iran uitbrak, verklaarde Moskou
het embargo ook van toepassing op
gewone wapens. Maar Saddam kon
altijd op zijn leveranciers in Amerika
rekenen.
Van 1985 tot 1990 kreeg Saddam vol
gens Aburish 241 Amerikaanse licen
ties voor de invoer van 'dual use' pro
ducten, die voor zowel civiele als mili
taire doelen gebruikt konden worden.
Tot die producten behoorden de ma
chines en computers die Saddam no
dig had voor de productie van chemi
sche en biologische wapens, maar ook
de 'grondstoffen' zelf. Antrax, cholera-
virussen, tyfusvirussen, botulisme-
bacteriën - het kwam allemaal uit
Amerika.
door onze correspondent
Ans Bouwmans
washington - Groot-Brittannië
doet een allerlaatste poging om
de ernstig verdeelde Veiligheids
raad weer op één lijn te krijgen in
de strijd om ontwapening van
Irak. Dat heeft de Britse minister
van buitenlandse zaken Jack
Straw gisteren na aankomst bij
de Verenigde Naties in New York
gezegd. Om stemmen te winnen
is de Britse regering bereid de
'tweede' resolutie te voorzien
van een ultimatum aan Saddam
Hussein.
Straw is in New York voor over-
leg met andere ministers van
buitenlandse zaken van de vijf
tien leden van de Veiligheids
raad en een toelichting - van
daag- op de VN-wapeninspec-
ties in Irak door Hans Blix en
Mohammed el-Baradei, de
chefs van inspectieteams. De
Verenigde Staten en Groot-Brit-
tannië hopen de komende da
gen voldoende steun te verwer
ven voor een nieuwe resolutie,
die het licht op groen zet voor
gewapend optreden tegen Irak.
Er is al eerder gesproken over
een soort ultimatum aan Irak -
Canada had het als compromis
voorgesteld - maar dat werd in
eerste instantie afgewezen. Nu
het Brits/Amerikaans/Spaanse
resolutievoorstel in zwaar weer
terechtgekomen is, grijpt de
Britse regering er op terug. Vol
gens de officieel door Groot-
Brittannië ingebrachte resolutie
tekst heeft Irak zijn laatste kans
om te ontwapenen gemist, maar
Straw zei gisteren bereid te zijn
tot een amendement om de
tekst te 'verbeteren'. Er zou wor
den gedacht aan een ultimatum
van enkele dagen tot een week,
met de bedoeling om de zes
twijfelaars in de Veiligheidsraad
over de streep te trekken.
President Bush wilde zich gis
teravond in zijn toespraak niet
uitlaten over het compromis
voorstel van de Britse regering.
President Bush heeft officieel
nog geen beslissing genomen
over een oorlog, maar Ameri
kaanse regeringsfunctionarissen
maken er geen geheim van dat
een oorlog alleen nog te voorko
men is door ballingschap of een
miraculeuze bekering van Sad
dam Hussein. President Bush
noemde niets doen tegen Sad
dam Hussein gisteren 'een on
acceptabel risico'. „Het is mijn
taak om het Amerikaanse volk te
beschermen." President Bush
maakte duidelijk te geloven dat
de resolutie uiteindelijk de steun
krijgt van de Veiligheidsraad.
Mocht dat niet zo zijn, dan 'zul
len we optreden, als dat moet'.
„We hebben de VN niet nodig.
We hebben niemands toestem
ming nodig om op te treden als
het op onze veiligheid aan
komt", aldus Bush.
door onze correspondent
Bob Kroon
geneve - Humanitaire organisa
ties, met name het Internationa
le Rode Kruis, willen in Irak niet
worden 'ingelijfd' door de Ame
rikaans-Britse bezettingsmacht
indien het tot een oorlog komt.
Via interne instructies heeft VN-
secretaris-generaal Annan alle
betrokken instanties van de Ver
enigde Naties op het hart ge
drukt onder geen beding hun
onpartijdigheid op te offeren
aan 'militair-humanitaire' ope
raties.
.Amerikaanse en Britse militai
ren slaan de boel in elkaar en
dan mogen wij het geweten van
de mensheid sussen? Geen
sprake van", aldus een VN-zegs-
man. Vooral het door neutrale
Zwitsers geleide Internationale
Comité van het Rode Kruis
(ICRC) maakt zich zorgen. „Wij
weigeren militaire opzichters of
escortes", zegt ICRC-woord-
voerder Notari. We beslissen
over onze eigen prioriteiten en
de manier waarop wij de bur
gerbevolking kunnen helpen."
Raakvlakken tussen de eventue
le bezettingsmacht en humani
taire organisaties lijken deson
danks onvermijdelijk
Het Hoge Commissariaat voor
de Vluchtelingen (UNHCR),
heeft het wat dat betreft iets
makkelijker. Woordvoerder
Janovski wijst erop dat de orga
nisatie zijn voorbereidingen
hoofdzakelijk concentreert op
de opvanglanden voor een
eventuele vluchtelingenstroom,
zoals Jordanië, Syrië, Turkije en
Iran. „Onze voorbereidingen
worden zeker niet in overleg
met Washington gevoerd, maar
we informeren ze wel", beweert
Janovski. Een tweeslachtige situ
atie dus, want voor alle nood-
programma's zijn de humanitai
re organisaties wel sterk van
Washington afhankelijk.
floriana - De Maltese kiezers bijten morgen het spits af als ze gaan stemmen over toetreding tot de Europese Unie. Op Cyprus na vinden de komende tijd in alle tien nieuwe lidsta
ten per 1 mei 2004 referenda plaats over het EU-lidmaatschap. Gisteren werd er op Malta door de Labour Party een grote bijeenkomst gehouden om de burgers op te roepen 'NEE' te
gaan stemmen. Foto: AP
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington - Een fors groeiend
aantal Amerikaanse staten
hoopt zijn begrotingstekort te
dichten met extra inkomsten uit
gokken. In 29 van de vijftig sta
ten bestaan plannen voor gok
kasten op paardenrenbanen,
staatsloterijen en casino's. Niet
dat Amerikaanse gouverneurs
zo dol zijn op gokken, ze hopen
dat de licenties vele miljoenen
dollars extra in het laatje bren
gen. De financiële nood in de
bestuurscentra van de staten is
hoog gestegen. Dit jaar komen
de staten gezamenlijk nog 26
miljard dollar te kort.
Het is Amerikaanse staten ech
ter niet toegestaan een tekort te
begroten. Ze mogen alleen geld
lenen voor investeringen, iets
wat de laatste jaren dan ook
steeds vaker gebeurt. De dien
sten inkrimpen - wat een meer
derheid al heeft gedaan - of
meer belasting heffen is voor
veel staten noodzakelijk om het
kasboekje voor 30 juni kloppend
te krijgen. Dat de lobby van het
gokwezen de laatste jaren zoveel
succes boekt, is uitsluitend te
wijten aan de dollartekens die
bestuurders in hun ogen krijgen
als ze aan fruitmachines en rou
lettetafels denken, meent Keith
Whyte, directeur van de Natio
nale Raad voor Probleemgokken
in Washington. Helaas zijn ze
tot nu toe blind voor de proble
men die het gokken met zich
meebrengt, zegt hij.
„Uitbreiding van het aantal mo
gelijkheden om legaal te gokken
houdt grote risico's in. Je haalt
er ook problemen mee binnen.
Het maakt het gemakkelijker om
er mee te beginnen, er meer tijd
aan te besteden en meer geld uit
te geven. Het wordt voor pro
bleemgokkers ook moeilijker er
mee op te houden", zegt hij.
Naar schatting 2 tot 3 miljoen
Amerikanen (rond een procent
van de bevolking) is gokver
slaafd, aldus de Raad voor Pro
bleemgokken. Een groep van 4
tot 6 miljoen heeft een gokpro-
bleem. Tegenstanders van gok
ken voeren aan dat probleem-
gokkers en gokverslaafden zor
gen voor arbeidsverlies, meer
faillissementen en misdaad.
Maar steeds meer bestuurders
voelen de druk om gokken toe
te staan omdat hun inwoners
naar omliggende staten of india
nenreservaten trekken om daar
te gokken.
„We moeten niet meegaan in
die race", waarschuwde direc
teur Tom Grey van de Coalitie
tegen Uitbreiding van het Gok
wezen van de week. Hij wijst er
op dat de spoeling dunner
wordt, naarmate steeds meer
staten steeds meer kansspelen
introduceren. Casinolicenties
bijvoorbeeld worden minder ex
clusief en dus ook minder lucra
tief. Staten zullen loterijen aan
trekkelijker moeten maken met
een hoger prijzengeld. Volgens
Grey gokken de staten zelf ook
als ze denken hun begrotingste
kort te kunnen dichten met uit
breiding van gokmogelijkheden.
Gokken heeft in de jaren negen
tig een enorme vlucht genomen
in de VS. Gokparadijs Las Vegas
is al lang niet meer de enige lo-
Las Vegas. Gokken blijft in Amerika allang niet meer beperkt tot de
ze stad. Foto: Archief
katie waarop liefhebbers van de
roulettetafel, de pokermachine
of de 'eenarmige bandiet' te
recht kunnen. Bijna de helft van
de 558 indianenreservaten in de
VS heeft een of andere vorm van
gokken geïntroduceerd. Maar
ook bijna alle staten staan 'iets'
toe, van bingo-avonden voor
liefdadigheid en krasloten tot
eenentwintigen in gokhallen en
'riviercasino's'. Nu zijn er nog
maar twee staten in de VS offici
eel gokvrij: Utah en Hawaii.
Mahmoud Abbas. Foto: Reuters
