'Excuusbrief
van kabinet
overtuigt niet'
BINNENLAND 1
Hofrel rond Margarita met de dag troebeler
SP wil spoeddebat over hofrel
Beatrix in het openbaar
Het onkreukbare goudhaantje van de RVD
Deskundigen lichaamstaal: Dat
van die microfoon gelooft ze zelf niet
Donner begrijpt niets van
commotie rond dossier
staties in
rdiaak
ind - In het onderzoek
|e drievoudige moord in
Wd heeft de politie drie
n uit Eindhoven aange-
i. Ze zijn in Helmond
tkt vanwege betrokken-
ji de handel in verdoven-
Idelen. Of de drie ook be
ta zijn bij de liquidatie
rerder onderzocht. Een
oordvoerder geeft wel
jt door de recente ont-
Jngen de oplossing van
prdzaak een stuk dichter-
i groei van
lankelijken
- De invloed van
;elijke provinciale par-
de provinciale politiek
iet de komende Staten-
igen fors toe. Uit een
e van bureau Interview-
J? ider 1800 kiesgerechtig-
jkt dat 7,7 procent bereid
immen op een provinci-
Jtij.3.2 procent meer dan
s r geleden. Daarmee zou
ls ale aantal zetels van deze
nkelijken stijgen van 21
naar 45 nu.
vrijdag 7 maart 2003
dl
fh
pi
erland telt
oo daklozen
t - In Nederland leven
hatting 15.200 dak- en
zen. Dat is minder dan
L oe werd aangenomen,
kt uit een gisteren gepu-
d onderzoek van het
m voor Verslavingson-
c (CVO) in opdracht van
ederland. Eerdere schat -
over het aantal Neder-
dak- en thuislozen lopen
van 25.000 tot 66.000.
0 wijt het verschil in de
inder meer aan het ver
definitie.
den verdachte
eon-roof op tv
et is zeer waarschijnlijk
1 deel van de grote juwe-
uit het Haagse Museon
eboden in Oss. Begin de-
werd voor ongeveer zes
i euro aan diamanten en
1 uit het Museon gesto-
g dezelfde dag stapte
urige man met een kaal
een juwelierszaak in
iss binnen met de vraag
iwelier interesse had in
n diamanten. De man is
1 J egel op de bewakingsvi-
de juwelier. Deze band
öiaandag in het pro-
er a Opsporing Verzocht
w d.
r-
"den bordeel
aanbieden'
ag - Minister De Geus
zaken) wil niet dat de
voor Werk en Inkomen
acatures in de prostitu-
lieden aan werkzoeken-
111 ids de opheffing van het
verbod mogen bordelen
ce,pees legaal in dienst heb-
CWI's hebben de plicht
ïelde vacatures voor le-
-- leid te registreren en
ïtie valt daaronder. Aan
ede Kamer schrijft de
iwindsman echter dat
's niet verplicht zijn ba-
jle prostitutie aan te bie-
illegale
"Jezen gepakt
utrecht - Koningin Beatrix woonde gistermiddag in de Domkerk in
Utrecht de officiële benoeming bij van dr. S. Mansoob Murshed op de
Prins Claus Leerstoel. Het was het eerste publieke optreden van de
vorstin sinds de affaire rond haar nicht Margarita losbarstte. Beatrix
werd vergezeld door prinses Maxima en Margarita's broer Carlos ju
nior, die eerder op de dag in Utrecht het Expertisecentrum Latijns-
Amerika opende. Carlos liet daar al weten geen enkele vraag over zijn
zus te willen beantwoorden. Foto's: Reuters/ANP
den haag/gpd-anp - De excuus
brief die het kabinet gisteren aan
prinses Margarita en haar echt
genoot De Roy van Zuydewijn
verzond, overtuigt advocaat Ni-
colaï absoluut niet. „Ik heb het
idee dat de politiek totaal in pa
niek is. Als door het koningshuis
opdracht is gegeven tot het BVD-
onderzoek, dan krijgt deze zaak
een heel andere importantie. Er
zijn wel excuses aangeboden,
maar niet voor al het leed dat het
paar is aangedaan."
De excuusbrief, waarin staat dat
de verantwoordelijke ministers
niets wisten van het antecen-
dentenonderzoek naar De Roy
van Zuydewijn, is ook volgens
de oppositie en de destijds ver
antwoordelijke minister van
binnenlandse zaken, Peper, niet
overtuigend. CDA en PvdA, be
zig een nieuw kabinet te forme
ren, vonden die excuses daaren
tegen 'netjes'.
In de brief schrijven Balkenende
en de ministers Remkes (bin
nenlandse zaken) en Donner
(justitie) dat het onderzoek,
waarbij onder meer het sociale-
dienstdossier van De Roy van
Zuydewijn werd gescreend, vol
strekt legaal is uitgevoerd door
de BVD en de beveiligingsdienst
van het koninklijk huis, de DK-
DB. De ministers waren niet van
het onderzoek op de hoogte,
maar dat hoefde volgens hen
ook niet. Omdat de ministers
niets van het onderzoek wisten,
hebben ze daar bij de beant
woording van de vragen van
Margarita en De Roy van Zuyde
wijn nooit melding van ge
maakt. Dat noemen Remkes en
Donner 'abusievelijk en achteraf
bezien ten onrechte'.
Partijen als WD, LPF, Groen
links en D66 willen opheldering
van premier Balkenende. WD-
leider Zalm wil vooral van het
kabinet horen hoe de fout pre
cies is ontstaan en wat gedaan
wordt om herhaling te voorko
men. Ook CDA en PvdA willen
vooral 'lessen' trekken voor de
toekomst
CDA-vice-fractievoorzitter Ver
hagen en PvdA-leider Bos willen
dat de minister van binnenland
se zaken in de toekomst wordt
ingelicht over onderzoeken van
de Algemene Inlichtingen- en
Veiligheidsdienst (AIVD), de
vroegere BVD. Ook wil Bos dat
in vergelijkbare gevallen als bij
De Roy van Zuydewijn in de
toekomst de betrokkene zelf ook
op de hoogte wordt gesteld.
Het meest ontevreden is de SP,
die de excuusbrief van het kabi
net als 'ongeloofwaardig' ty
peert. SP-Kamerlid Van Bommel
gelooft niet dat de toenmalige
ministers De Vries (binnenland
se zaken), Korthals (justitie) en
premier Kok niet geweten heb
ben van het BVD-onderzoek
naar het verleden van De Roy.
Hij wil volgende week een
spoeddebat over de kwestie.
Minister Remkes informeerde
gistermorgen alvast de fractie
voorzitters van CDA, PvdA en
WD achter gesloten deuren
over de kwestie.
Groenlinks-fractievoorzitter
Halsema is zeer verbolgen dat
kleinere fracties daarbuiten ble-
am - De politie heeft
tien illegale Chinezen
oplegger gehaald. De
r stond op het terrein
ferrymaatschappij in
lhaven in Rotterdam. De
zowel mannen als
n, zijn overgedragen aan
ndelingenpolitie.
lassade VS
in gevaar'
v. tc - De veiligheid van de
laanse ambassade is af-
zaterdag niet in het ge
weest, ook al bekladden
stranten het gebouw,
leester Deetman van
ag zei dat gisteravond,
ie op een motie van en
dsfracties. Met dat
lint toonde hij zich on-
et minister De Hoop
(buitenlandse zaken)
inerikaanse ambassa-
bel. Deetman heeft
ig wel zijn spijt betuigd
el over de bekladdin-
ihol heeft
van mist
Door de dichte mist
root aantal vluchten op
>1 vanochtend vertraagd,
i een woordvoerster van
J haven bedroeg de ge-
I- ie vertraging een tot an-
i uur. Ook is een aantal
nde vluchten uitgewe-
ir andere luchthavens.
svan op Schiphol land-
v lantal vliegtuigen nu op
velden van Frankfurt,
i en Luxemburg. Om
t vluchten het precies
n de woordvoerster niet
door Mayke Calis
den haag - Als de koningin iets wil, kan hij
moeilijk weigeren. Maar de premier is zijn
baas. Eef Brouwers, de belangrijkste rege
ringswoordvoerder, zit soms opgesloten
tussen zijn opdrachtgevers, de koningin en
het kabinet
Dat die soms tegenstrijdige belangen heb
ben, bleek afgelopen week opnieuw. Brou
wers moest bijvoorbeeld drie weken lang
zwijgen over de beschuldigingen die prinses
Margarita over het koningshuis uitstortte.
Journalisten moesten het doen met het kor
te briefje van de Rijksvoorlichtingsdienst
(RVD) waarin de koninklijke familie ver
klaarde zich niet te herkennen in het ge
schetste beeld. 'Uit liefde voor Margarita'
werden geen verdere mededelingen gedaan.
Pas toen Brouwers deze week zelf onder
vuur kwam te liggen - hij zou een gesprek
met de prinses hebben opgenomen -
mocht hij het stilzwijgen verbreken. Op zijn
56ste begon Brouwers in 1995 nog aan een
nieuwe carrière als hoofddirecteur (sinds
kort heet dat directeur-generaal) van de
RVD. Hij is een man die met veel woorden
weinig zegt, vinden veel parlementair jour
nalisten. Maar wie goed luistert, wordt tus
sen de regels door op een juist spoor ge
bracht „Hij verstaat zijn vak goed, hij denkt
goed na over wat hij niet vertelt", aldus een
ingewijde. In de woorden van Wilma Nan-
ninga, oud-hoofdredacteur van Privé-. „Hij
liegt niet, maar meldt niet altijd wat hij
weet."
Brouwers was jarenlang zelf werkzaam in de
journalistiek en beschouwt zichzelf nog al
tijd een beetje als een journalist. Zo is hij
nog steeds lid van de Eindhovense Persclub
(waar hij verzeilde toen hij perschef van Phi
lips was), maar hij laat er zijn gezicht bijna
nooit zien. „Wel krijgen we altijd een keurig
briefje waarin hij zich afmeldt", aldus de se
cretaris.
Na zijn opleiding aan de hbs in Groningen
begon Brouwers, 17 jaar oud, als verslagge
ver bij de allang niet meer bestaande Nieu
we Provinciaalse Groninger Courant. Na een
paar jaar stapte hij over naar het Nieuws
blad van het Noorden, waarvoor hij uitein
delijk in 1977 - na een flink aantal jaren voor
radio en tv te hebben gewerkt - in de hoofd
redactie kwam. In de tussengelegen jaren
werkte hij als sportverslaggever voor de ra
dio en als presentator van het NOS Journaal
In 1983 keerde Brouwers de journalistiek de
rug toe en werd directeur van de Philips
Persdienst „Ik noemde hem een goudhaan
tje", verklaarde Ger Vaders, collega-hoofd
redacteur bij het Nieuwsblad van het Noor
den, bij Eefs vertrek. „Overal waar hij komt
glittert en schijnt hij wel even." Journalisten
waren positief over Brouwers als Philips-
woordvoerder. Hij wist wat ze wilden, zon
der de belangen van zijn meerderen uit het
oog te verliezen.
Dat werd anders toen hij overstapte naar de
RVD. Het duurde een tijdje voordat Beatrix
vertrouwen in hem had. Maar ook de verte
genwoordigers van de media moesten aan
hem wennen. Tijdens regeringsbezoeken
bijvoorbeeld, waarbij pers meereisde, week
Brouwers geen meter van de zijde van de
minister-president. Ook de vriendschap en
verloving tussen Willem-Alexander en Mcbti-
ma werden door hem lange tijd ontkend.
Als RVD-chef heeft hij zich de afgelopen ja
ren altijd een onkreukbaar woordvoerder
getoond. In het weekblad Nieuwe Revu ver
klaarde zijn schoonzus dat Eef ook op ver
jaardagen nooit geheimen prijs geeft. „Dat
doet-ie zelfs niet tegenover zijn vrouw."
ga
Eef Brouwers. Foto: ANP/Toussaint Kluiters
door Luuk Kortekaas
den haag - De mond kan liegen
dat hij barst, maar het lichaam
vertelt altijd de waarheid. En
dus, zo zeggen deskundigen op
het gebied van lichaamstaal,
vertelde prinses Margarita niet
de waarheid toen ze het had
over het afluistermicrofoontje
bij de Rijksvoorlichtingsdienst
Aan het stukje in het Nova-in
terview waarin ze het had over
de microfoon die uit de mum-
stak, twijfelt ze zelf sterk", zegt
Ed Nissink, auteur van diverse
boeken over lichaamstaal. „Dat
is goed waarneembaar aan het
onzekere lachje en de vrij plot
selinge verandering van adem-
ritme. Bovendien Idjkt ze ineens
naar rechts. Daarna sluit ze haar
ogen even. Ik geloof dit niet, en
volgens mij zijzelf ook niet Ver
der zei ze dat 'dit nog maar tien
procent is van wat er valt te zeg
gen'. Dat is volgens mij een dui
delijke leugen of vette overdrij
ving. Je ziet daar weer dat onze
kere lachje en verandering van
gelaatsklem."
Ook Jan Lemmens uit Naald-
door Ferdi Schrooten
den haag - Hoe meer er naar buiten komt over de hof
rel rond prinses Margarita en haar man Edwin de Roy
van Zuydewijn, hoe troebeler het beeld wordt. Vooral
het stiekeme onderzoek naar het verleden van Margari
ta's man oogst onbegrip. In hoeverre zijn onderzoekers
over de schreef gegaan, voor welke opdrachtgevers
werkten ze en wie zijn verantwoordelijk?
Volgens oud-minister Peper stinkt de zaak hoe dan
ook. Hij had in 2000, als minister van binnenlandse
zaken, formeel zijn fiat moeten geven aan een onder
zoek door de inlichtingendienst BVD en de DKDB, de
Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging. En
anders hadden diensten toch minstens de minister
president moeten informeren over het voornemen
om het aanstaande lid van de koninklijke familie on
der de loep te nemen. Vindt Peper. .Anders klopt het
niet"
Zo blijkt het niet te zijn. De diensten mogen op eigen
houtje de gangen nagaan van iemand die op het punt
staat toegang te krijgen tot leden van het Koninklijk
Huis, en dus ook tot koningin Beatrix. De Wet op de
Veiligheidsonderzoeken wordt daarvoor niet gebruikt.
Die geldt slechts voor mensen in vertrouwensfunc
ties.
Voor het onderzoek naar De Roy van Zuydewijn heb
ben BVD en DKDB naar de Wet op de Inlichtingen-
en Veiligheidsdiensten gegrepen. De termen Konink
lijk Huis, of koninklijke familie komen daar niet in
voor. Maar dan kan een onderzoek nog altijd worden
gedaan uit oogpunt van 'nationale veiligheid' en de
'democratische rechtsorde'. Premier Balkenende
maakte woensdag in zijn verklaring niet voor niets
duidelijk dat de integriteit van het Koninklijk Huis
daar onder valt.
Toch is niet zomaar alles geoorloofd. Natuurlijk, de
nationale inlichtingendienst mag afluisteren en men
sen volgen. Maar dat zijn bijzondere opsporingsme
thoden, waarvoor de toestemming van de minister is
vereist. En die kan er in 2000 niet geweest zijn: de
toenmalige ministers van justitie en binnenlandse za
ken noch de premier wisten immers van het onder
zoek, zo bleek uit de verklaring gisteren van de huidi
ge bewindspersonen op die posten.
Hoe dan ook, De Roy van Zuydéwijn en prinses Mar
garita wisten van niks. Formeel kan dat door de beu
gel. Bij een onderzoek vanwege een vertrouwensfunc
tie moet de betrokkene daarover worden geïnfor
meerd. Tevens moet hem of haar worden verteld wat
voor bezwaren ertegen gemaakt kunnen worden.
Maar bij een onderzoek onder de ruime en vage kop
van de 'staatsveiligheid' hoeft dat niet.
En dus vernamen de prinses en haar man op heel an
dere wijze dat familieleden beschikten over gegevens
uit het - vertrouwelijke - uitkeringsdossier van De Roy
van Zuydewijn. Een sociale dienst moet meewerken
als er een verzoek komt van de BVD, nu ATVD. En dus
kreeg een BVD'er in februari 2000 inzage in het dos
sier van de aanstaande van de prinses.
Premier Balkenende vindt het 'vanzelfsprekend' dat
over de verworven informatie in familiekring gesprek
ken zijn gevoerd. Hoogleraar staatsrecht Jurgens
denkt daar heel anders over. ,Als er een beveiligings
kant zit aan de informatie, gaat die naar de bevoegde
instanties. Alle andere informatie kan niet zomaar
worden doorgespeeld aan de familie."
Vraag blijft of er niet toch iemand is die achter de
schermen opdracht heeft gegeven voor het BVD-on
derzoek. De koningin en haar persoonlijke kabinet
worden genoemd. Jurgens: „Zelf kan Beatrix in ieder
geval geen onderzoek vragen. Maar stel dat ze aan
een bepaalde persoon in haar omgeving twijfelt, dan
kan ze dat wellicht doorspelen aan haar beveiligings-
dienst, zonder formele opdracht. Dan doe je een sug-
De koninklijke familie zou volgens Margarita en haar
man over nog meer informatie beschikken waar ze
niets mee heeft te maken. De thesaurier van het Hof
stuurde het stel reeds geopende belastingaanslagen,
bestemd voor De Roy van Zuydewijn. De papieren
waren door een adreswijziging via de belastingdienst
doorgestuurd naar de Hofboekhouder.
Foutje? Nee. De thesaurier doet de belastingaangiften
voor alle leden van de koninklijke familie. En dus was
het wel logisch dat dit ook voor De Roy van Zuyde
wijn zou gaan gebeuren, zo valt te beluisteren bij de
Belastingdienst. Die noemt dit niet ongebruikelijk: er
zijn meer mensen die aangiften en aanslagen naar
het adres van hun accountant laten sturen.
Daar is echter wel toestemming van de belasting
plichtige voor nodig. De Roy van Zuydewijn zegt dat
hij nooit toestemming voor een adreswijziging heeft
gegeven. Wie heeft die adreswijziging dan doorgege
ven? Bij de Belastingdienst mogen ze daar niets over
zeggen en het Hof zwijgt er evenzeer over. En onder
tussen blijft dus het rare beeld bestaan dat er bij het
Hof van alles bekend is over De Roy van Zuydewijn,
terwijl de betrokkenen zelf en de politiek verantwoor
delijken van niets wisten.
Margarita en haar man kunnen altijd nog de Nationa
le Ombudsman of de vaste Kamercommissie voor de
inlichtingendiensten om hulp vragen. Die kunnen
dan, na inzage van het dossier, beoordelen of er spra
ke is van onbehoorlijk handelen of onevenredige
schade aan betrokken personen.
wijk, die cursussen in non-ver
bale communicatie geeft, ver
moedt dat Margarita niet de he
le waarheid sprak. „Mij viel op
dat zij, toen ze sprak over die
microfoon, glimlachte. Haar ge
drag komt daar niet overeen
met wat zij vertelt. Het was iets
vervelends, maar ze lachte wel.
Ik wil een slag om de arm hou
den, maar dit zou erop kunnen
duiden dat zij iets zei wat niet
overeenkomt met de werkelijk
heid."
Een vrij eenstemmig en waar
heidsgetrouw verhaal, met hier
en daar een leugentje of over
drijving. Zo vat lichaamstaaldes-
kundige Ed Nissink, auteur van
'Je bent sprekend je lichaam',
het Nova-interview met Marga
rita van afgelopen dinsdag sa
men.
Nissink is er later nog eens extra
voor gaan zitten om het inter
view te bekijken op lichaams
taal. Die taal is veelzeggend: er
zijn wetenschappers die bewe
ren dat 93 procent van alle com
municatie non-verbaal is, dus
overgebracht wordt door onbe
wuste tekens met het lichaam
en zaken als stemklank en stern-
ritme.
Bij het bekijken van de band
heeft Nissink extra gelet op van
alles en nog wat: van de spier
spanning in het gezicht en de
pupilgrootte tot de huid- en
oogvochtigheid van de prinses.
Nissink: „Bij het verhaal over de
macht die het koningshuis,
vooral Beatrix, uitoefent, is Mar
garita bijzonder zeker: wat ze
zegt komt overeen met haar li
chaamstaal. Dat is te zien aan
de consequente oogbewegingen
links in haar gezichtsveld, haar
rustige gebaren, haar ononder
broken ademhaling, onveran
derde pupilgrootte, huidvoch
tigheid, gelaatskleur en spier
spanning, en het is te horen aan
haar consistente toonhoogte en
spreekritme."
Nissink twijfelt niet alleen sterk
aan het verhaal over de verbor
gen microfoon. „Het laatste ge
sprek met 'tante Trix' is volgens
mij ook flink aangedikt, omdat
ze er enorm veel slikgebaren en
slikgeluiden bij maakt, onrustig
wordt met haar handen en
ademhaling en haar gelaatskleur
een tint of twee donkerder
wordt Het is wel belangrijk om
dit los te zien van de werkelijk
emotie die zij daarbij voelde, die
te zien was in de vochtigheid
van haar ogen en de intensiteit
van de blik."
Nissink wil wel een kantteke
ning bij zijn bevindingen zetten.
„Ik blijf altijd twijfelen als ik het
niet persoonlijk kan controle
ren. Ik zou er heel wat voor over
hebben om eens samen met
Beatrix en Margarita om de tafel
te zitten: een kwartiertje zou
echt voldoende zijn!"
door Koos Bijlsma
haren - CDA-minister Donner
van justitie die mede de excuus
brief ondertekende aan prinses
Margarita, sprak gisteravond tij
dens een openbaar debat in Ha
ren. Hij begrijpt de commotie
over de brief niet. Een kort inter-
Is zo'n excuusbrief niet pijnlijk
nu het kabinet in een juridische
strijd is verwikkeld niet prinses
Margarita?
„Het is een spijtbetuiging en
geen excuus. En waarom pijn
lijk? Onze voorgangers spraken
destijds niet met volledige ken
nis, toen ze ontkenden dat er
BVD-onderzoek in deze kwestie
is verricht. Dat nu rechtzetten, is
juist heel correct."
Valt het uw voorganger Korthals
aan te rekenen dat hij niet wist
van het onderzoek?
Als minister kun je nooit alles
weten. Wij zijn geen halfgoden
met bovennatuurlijke gaven! Dit
onderzoek is trouwens niks#
meer dan een procedurele
kwestie, waartoe BVD en de
Dienst Koninklijke en Diploma
tieke Beveiliging (DKDB) zelf
standig kunnen overgaan. Dat is
gebeurd vanwege de beveiliging
van de echtgenoot van de prin
ses."
Waaruit bestond de screening?
„Screening is een groot woord.
Het onderzoek was er alleen
maar op gericht na te gaan wat
er bekend was van Edwin de
Roy van Zuydewijn. Daarbij is
uitsluitend gebruik gemaakt van
openbare bronnen. Ook het op
slaan van het dossier bij de soci
ale dienst behoort tot de proce
dure. Er is geen gebruik ge
maakt van buitengewone op
sporingsbevoegdheden. Daar
om begrijp ik de politieke com
motie niet."
