KUNST CULTUUR
Muziekhuis zoekt
oplossing Q-bus
'Leiden wellicht medeschuldig aan problemen bij Muziekhui
Vitaal Nederlands Studenten Kamerkoor Latijns-Amerikaanse melancholi
'De dood en het meisje' maakt weinig emoties los
Grappig samenga^
van spel en muzie,,
Protest van
Belafonte
Expositie Lakenhal
begint morgen
Recordjaar voor
Schouwburg
Decca-contract
voor Janine Jansen
Nieuwe directeur
Penningkabinet
Howard wint
'Gaudeamus'
Drukke Museumnacht
maandag 3 MAART 200
door Jan Rijsdam
leiden - De fractie van Groen
links in Leiden wil van het ge
meentebestuur weten of het zelf
niet mede-verantwoordelijk is
voor de financiële problemen
waarin het Muziekhuis aan de
Uiterstegracht verkeert. De frac
tieleden Jan Laurier en Gerard
van Hees vragen het college van
burgemeester en wethouders of
het klopt, dat naast een achter
stand in de betaling van de huur
door het Muziekhuis er ook een
aanzienlijke achterstand is in de
betaling van in het vooruitzicht
gestelde subsidies.
Groenlinks zegt zich ook be
zorgd te maken over de verscha
ling van het cultuuraanbod in
Leiden. De Stichting Muziekhuis
liet vorige week weten de huur
overeenkomst met de gemeente
voor de Q-bus te beëindigen.
„Dat betekent dat één van de
podia in Leiden gaat sluiten."
De fractie van Groenlinks zegt,
het culturele veld overziend,
heel somber te worden. „Het
LVC draait niet optimaal. De 'X'
is de huur van het podium in
het Leidse Volkshuis opgezegd.
Nieuwe besluiten rond de ver-
hum van de Stadsgehoorzaal
beperken de mogelijkheden van
podiumoptredens van amateur
gezelschappen. Het College
heeft aangekondigd de Kunst
uitleen op te heffen. De toe
komst van het Centrum voor
Beeldende Kunst (CBK) is onze
ker en huurders van het Kunst
centrum Haagweg 4 verkeren in
grote onzekerheid en kleine al
ternatieve podia, zoals in de
Koppenhinksteeg en de Boer-
haavelaan, dreigen als gevolg
van nieuwbouwplannen defini
tief te verdwijnen."
Groenlinks meent dat burge
meester en wethouders zich te
weinig gelegen laten liggen aan
het culturele klimaat in de stad
en wil weten wat het als huur
baas van Q-bus heeft gedaan
heeft om een oplossing vinden
voor de problemen. De fractie
wil ook weten of andere gebrui
kers, zoals de Streekmuziek-
school Leiden, als gei
het opzeggen van het 1
tract door de stichting
huis in problemen dr
komen. Laurier en V;
vragen verder in of er,
daadwerkelijk de deur
nog niet-commerciële
Leiden voorhanden
popconcerten te organi;
Harry Belafonte. Foto: EPA
den haag - De Amerikaanse
zanger Harry Belafonte heeft
zijn show vrijdagavond in het
Haagse Congresgebouw afge
sloten met een statement tegen
een oorlog in Irak. „Ik hou van
mijn land, van al het goede dat
het heeft voortgebracht. Maar
denk niet dat alle Amerikanen
voor oorlog zijn. Misschien zijn
we te snel vergeten hoe bijvoor
beeld Hiroshima en Nagasaki te
lijden hebben gehad." Belafon
te zei het diep te betreuren dat
zijn land waarschijnlijk voorop
zal lopen in een oorlog die 'niet
meer te vermijden' lijkt. Hij ver
liet het podium uiteindelijk met
zijn vingers in het V-teken.
leiden - De tentoonstelling
"Vervolging en bescherming, jo
den in Leiden en omgeving van
1933-1945', in Stedelijk Muse
um De Lakenhal, gaat pas mor
gen open. Oorspronkelijk zou
de tentoonstelling afgelopen
zaterdag zijn begonnen maar
wegens ziekte van een van de
medewerkers slaagde men er
niet in de ruimte op tijd in te
richten.
leiden - De Leidse Schouwburg
heeft het afgelopen jaar een be
zoekersrecord geboekt. Bijna
85.000 mensen vonden in 2002
de weg naar het theater aan de
Oude Vest. Door een intensieve
programmering, waaronder de
kerstserie van Herman van
Veen, werden 17.000 kaarten
meer verkocht dan in het voor
afgaande jaar. Met een bezet
tingsgraad van rond de tachtig
procent behoort het Leidse the
ater tot de best bezochten van
het land.
londen - De Britse platenmaat
schappij Decca heeft een exclu
sief contract gesloten met de
25-jarige Nederlandse violiste
Janine Jansen. Het is de eerste
keer dat dit label, dat Cecilia
Bartoli en Riccardo Chailly tot
zijn artiesten rekent, een derge
lijke overeenkomst sluit met
een Nederlandse musicus. In
Engeland werd Janine Jansen
bekend dankzij de BBC, die
haar in een internationale serie
met jonge talenten liet optre
den. In juli van dit jaar geeft zij
een concert in het kader van de
befaamde BBC Proms in de
Londense Royal Albert Hall. De
eerste Decca-opname van Jani
ne Jansen met het Royal Phil
harmonic Orchestra, die in
april verschijnt, bevat muziek
van onder anderen Saint-Saëns,
Ravel, Tsjaikovski en Vaughan
Williams.
leiden - Het Koninklijk Pen
ningkabinet heeft in de persoon
van Kees Reichardt een nieuwe
directeur. Hij vervangt Ton Wa-
gemakers, die sinds 1 januari
directeur is van het Nederlands
Textielmuseum in Tilburg. Rei
chardt, voormalig directeur van
Museum Catharijneconvent in
Utrecht, vervult zijn functie tot
aan de fusie van het Penningka
binet, het Nederlands Munt-
museum en de numismatische
verzamelingen van De Neder-
landsche Bank. Daarnaast is hij
ook nog interim-directeur van
Kasteel Huis Doorn.
Rotterdam - De Britse pianist
Philip Howard heeft gister
avond in Rotterdam de finale
van het 34ste International
Gaudeamus Vertolkers Con
cours gewonnen. De eerste
prijs bestaat uit een bedrag van
4550 euro. Een internationale
vijfkoppige jury koos de 26-jari-
ge Howard als beste uit ruim
zeventig musici uit dertig lan
den. Zaterdagavond kregen de
leden van het Kaida Trio al de
Speciale Prijs van 2250 euro
voor de beste improvisatie.
Gaudeamus is een stichting die
eigentijdse muziek wil stimule-
door Herman Joustra
leiden - Stichting Het Muziekhuis
heeft de hoop op het behoud van
0-bus nog niet opgegeven. In
nauwe samenwerking met de
Leidse Vereniging van Popmuzi
kanten kijkt men op dit moment
naar mogelijkheden om de con
certzaal aan de Uiterstegracht
open te houden. Ook is een hand
tekeningenactie op touw gezet.
Op verschillende plekken in de
stad, in cafe's, theaters en platen
zaken, zijn lijsten ter onderteke
ning neergelegd.
Onlangs zegde de stichting de
huur van de zaal op bij de ge
meente wegens grote financiële
problemen. „Onze vaste lasten
voor het hele pand bedragen
5500 euro per maand", zegt
John May van Het Muziekhuis.
„Dat verdien je niet zomaar te
rug met een concertzaal. Het
punt is dat het vorige bestuur
met de gemeente is overeenge
komen dat Het Muziekhuis, nog
los van de huur, 25 jaar lang
70.000 gulden moest betalen. De
huur voor de zaal bedraagt
20.000 euro per jaar." Omdat
dat bijna evenveel is als jaarlijk
se tekort van Het Muziekhuis,
besloot de stichting de huur van
de zaal op te zeggen. „Met pijn
in het hart, maar op deze ma
nier kan Het Muziekhuis niet
verdergaan", zegt May. „Het
verleden drukt te zwaar op de
begroting."
De Stichting Het Muziekhuis
nam op verzoek van de gemeen
te het beheer van de zaal in 1998
over van de Leidse Vereniging
van Popmuzikanten, die op dat
moment zware verliezen leed op
de door haar georganiseerde
concerten. Die schulden zijn al
lang terug betaald, zegt Theun
Kohlbeck, voorzitter van de ver
eniging. „In totaal ging het om
zo'n 30.000 gulden. De situatie
nu heeft dus niks meer met de
LVP te maken, maar is een erfe
nis van het vorige stichtingsbe
stuur en de gemeente. Er is bij
voorbeeld helemaal geen huur
contract Dat is toch vreemd?
Ooit was ook een zogeheten
klimhuurconstructie afgespro
ken met de gemeente. Het eer
ste jaar zou maar de helft van de
berekende huurprijs betaald
hoeven te worden. De jaren
daama zou de huur dan steeds
iets stijgen. Pas na vier jaar
hoefde de volle mep te worden
betaald. Uiteindelijk is de klim
huurconstructie er nooit geko
men en de afspraak is nooit op
papier gezet."
May beaamt dat. „We hebben
het gevoel dat we al jarenlang
door de gemeente aan het ljintje
zijn gehouden. De gemeente
zou het pand opknappen, de ge
meente zou voor fietsenrekken
zorgen, de gemeente beloofde
dat de Klussenbank uit het pand
zou gaan, zodat er ruimte zou
vrijkomen. Dat is allemaal niet
gebeurd. En vanaf vorig jaar
krijgen we geen subsidie meer
omdat de jaarrekeningen niet
rond waren. Die van 1999 en
2000 zijn nu klaar. Van 2001 en
2002 binnenkort. Maar we krij
gen nog steeds niks. Terwijl van
de subsidie salarissen betaald
moeten worden.
„Het is jammer dat het zo loopt
juist nu het met Q-bus beter
gaat. We hebben de program
mering zo aangepast, dat er af
en toe bekende bands staan.
Hans van Polanen haalt via Mo
jo de meest waanzinnige bands
binnen voor bijna niets. Daar
komt veel publiek op af. Q-bus
had gewoon even nodig om
naamsbekendheid te krijgen,
zoals elke nieuwe zaal. Daar
heeft de gemeente toen wij de
boel overnamen geen enkele re
kening mee gehouden."
rotterdam/anp - De tweede editie van de Rotterdamse Muse
umnacht heeft het bezoekersaantal van de vorige versie overtroffen.
Ruim 10.000 belangstellenden bezochten in de nacht van zaterdag op
zondag de circa 38 opengestelde musea en galeries. Vorig jaar waren
er ongeveer 6000 bezoekers. Favoriet bij het publiek was de tentoon
stelling 'Shine' in het Museum Boijmans van Beuningen, waar onder
meer een danseres in een verlichte jurk de aandacht trok. Jon/
terdammers vertaalden er hun favoriete kunstwerk in dans, tr
kunst of muziek. Een goede tweede was de expositie 'Plantje'
in het Natuurmuseum. De Museumnacht is een jaarlijks terW
evenement. Ook in Amsterdam en Utrecht vindt een soortgeli
nacht plaats. Foto: ANP/Guido Benschop
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert Nederlands Studenten
Kamerkoor o.l.v. Maria van Nieukerken,
m.m.v. Alfrun Schmid, sopraan en een
instrumentaal ensemble. Gehoord: 1/3,
Marekerk, Leiden.
Expressief kleurrijk en ver
schrikkelijk vitaal; zo zingt het
Nederlands Studenten Kamer
koor anno 2003, zoals elk jaar
weer in een nieuwe formatie.
Het programma nodigt daar
ook toe uit, met o.a. twee com
posities uit 2002 en zelfs al een
schitterende uit 2003.
De Mexicaan Felipe Pérez San
tiago, muziekwetenschapper
en alom geprezen musicus,
componeerde wellicht voor
het NSK muziek op een ge
dicht, 'Pronto desaparecere-
mos" (ras zullen wij verdwij
nen), voor koor en solo. Een
exotische compositie, die in
gezet wordt door de geweldige
sopraan Alfrun Schmid, in een
voor ons onbegrijpelijke india
nentaal. Haar stem is alles
doordringend kleurrijk, licht
vibrerend, zuiver als kristal,
vol onopgesmukte dramatiek.
In haar lange slingerende wel
haast zuchtende zingzang laat
het koor zich vallen als één
blok met het woord 'Zan' (wij
zijn). In golvende bewegingen,
soms zwevend licht dan weer
aardedonker (mannenstem
men) zwermt de mens tijdelijk
over de aarde, meegenomen
op de 'wave' van droom en
slaap. Wondermooi gezongen
door het NSK onder leiding
van hun bevlogen dirigent Ma
ria van Nieukerken.
'Dear March Come in' en nog
zes andere gedichten van de
Amerikaanse Emily Dickinson
werden in 2002 getoonzet
door Robert Heppener, pianist
en vooral componist, muzikaal
opgevoed aan het Amsterdam
se Sweelinck Conservatorium.
Dickinsons gedichten gaan
veelal over liefde, natuur en
dood. SNK opent hiermee het
concert, meteen stralend hel
der en evocatief (en op 1
maart heel toepasselijk). 'Dear
March, come in! How glad I
am!' De stemmen mengen
zich transparant als een zoete
voorjaarswind. De sopranen
hebben een schrikwekkend
groot volume, dat heilig fel kan
kleuren, maar net zo makkelijk
kan inbinden tot een kleine te
re meisjesstem. Ook valt de
kracht van de alten op als zij
voluit mogen soleren.
Als er al wat aan te merken is
op dit koor, dan is het op het
bassenbestand. Van louter le
venslust zingen ze met groot
aplomb, maar wel te grof. In
Purcell's 'Hear my prayer O
Lord' overheersen de bassen
zo dat de homogeniteit enig
geweld wordt aangedaan. Er is
moeilijk een vergelijking te
trekken met Sandström's com
positie uit 1986 van hetzelfde
gebed. Hier wordt de melodie
zeer behoedzaam uitgebouwd
tot er een prachtig transparant
stemmenweefsel ontstaat, dat
gaandeweg verhevigt. Zó dy
namisch gedurfd is nog niet
voorgekomen, de schrille dis
sonanten die subtiele verande
ringen ondergaan maltraiteren
als een drilboor het trommel
vlies: 'God hóór ons!' Na deze
schreeuw is er slechts plaats
over voor ootmoed en stilte.
Zeldzaam mooi verklankt in
dat laatste zeer lang aange
houden vragende open ak
koord. Je bevroedt dat deze ijle
zonnestraal beduidend beter
de weg zal vinden naar het
hart van de Eeuwige.
jeugdtheater recensie
Paulien Koopmans
Voorstelling: 'Mama Pia', doorTeatro Munganga. Regie: Carlos
Lagoeiro Door Claudia Maoli en Eduardo Raffanti. Gezien: 2/3,
LAKtheater, Leiden.
Mensen die geen aandacht krijgen verpieteren
als bloemen zonder water. Om te overleven bou
wen ze hun eigen universum. Alleen dan voelen
ze zich beschermd tegen de boze buitenwereld.
Zo iemand is Mama Pia in de gelijknamige voor
stelling van 'Teatro Munganga*. Als tijdverdrijf
houdt ze zichzelf bezig met haar huis: staat alles
wel goed, is alles wel schoon? Het keukentje van
Mama Pia bevindt zich in een decor dat lijkt op
een groot uitklapbaar prentenboek. Bijna alles in
de ingenieuze achterwand is plat, maar doordat
de gootsteen naar buiten komt, ervaar je diepte.
In deze ruimte poetst, boent, sopt en dweilt Ma
ma Pia haar territorium. En als ze klaar is, begint
ze gewoon weer van voren af aan. Wat het nog
wanhopiger maakt, is haar smetvrees. Alles moet
schoner dan schoon. Haar pogingen orde te
scheppen in haar huis - en dus in haar leven -
hebben iets zieligs. Maar wat kan ze andel
Teatro Munganga werd in 1986 opgerij,
vier theatermakers uit Brazilië. Die Latij1
rikaanse achtergrond proef je in de hele
ling. Decor, muziek en spel ademen in
woordenloze stuk een zuidelijke traa^.
melancholie. Helaas komt de voorstelLj
door niet meteen op gang. In het begin y
enige onderbreking in het leven van M
een vervelend zoemende vlieg, of een ko^
ge dagdroom over een mannetje gem
potten en pannen dat met haar de samb^
Op een slome dag vindt Mama Pia tic
bloemen een piepend vogeljong. Eerst
niks weten van een vreemde in haar tuin
echte 'terminator' gaat ze gewapend n
zwabber het beestje te lijf. Maar de kleit
kan niet vliegen en heeft hulp nodig. V
ogenblik verschijnt er een barstje in he'
van Mama Pia. Het beestje piept of flc
geeft gehoor aan zijn wensen.
Leuk is de ontwikkeling: een mopperencf
Pia verandert in een zorgzaam wezen. Eif
er iets belangrijker dan schrobben. Ze \-
beest wormpjes, geeft hem een warm r.
leert hem vliegen. En dat laatste beteken^
roepelijk het einde van een uiterst gevet
haal. De vogel is aan het slot gevlogen. c
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: 'De dood en het meisje'.
Tekst: Ariel Dorfman Regie: Porgy
Franssen. Spel: Linda van Dijck, Peter
Tuinman en Victor Löw. Gezien: 1/3
(première), Leidse Schouwburg.
Is wraak gerechtvaardigd? Die
vraag staat centraal in 'De dood
en het meisje'. Het antwoord
daarop schommelt steeds tus
sen twee uitersten. Strikt juri
disch is het onaanvaardbaar,
puur emotioneel is het maar al
te begrijpelijk. Toen dit stuk ja
ren geleden voor het eerst in
Nederland te zien was, maakte
het nogal indruk. Nu, opnieuw
op het repertoire genomen met
een gerenommeerde cast, valt
het bij herzien tegen.
Het verhaal speelt zich af in een
Latijn-Amerikaans land dat net
een politieke omwenteling ach
ter de rug heeft. Eén van de
personages in het stuk is be
noemd tot lid van een Waar
heidscommissie die de gruwel
daden van het vorige bewind
moet onderzoeken. Zijn echtge
note is slachtoffer, ze is diverse
malen gefolterd en verkracht.
Als haar man op een dag na au
topech door een toevallige pas
sant wordt thuisgebracht,
meent zij in die persoon de
man te herkennen die haar al
die wreedheden heeft aange
daan. Ze wil wraak nemen en
hem tot een bekentenis dwin
gen.
Het gegeven als zodanig staat
nog altijd garant voor een aan-
muziek recensie
Susanne Lammers
Voorstelling: 'Pantalone e Colombina',
een pantomime van WA. Mozart (KV
416d) door het Musicae Antiquae
Collegium Varsoviense o.l.v. Tadeusz
Karolak. Arrangement: Jerzy Dobrzanski.
Met Jerzy Winnicki, Klaudia Carlos,
Andrzej Kwiatkowski en Jerzy Klonowski.
Gezien: 2/3, Leidse Schouwburg.
grijpende confrontatie. Dat het
stuk nu bij het herzien toch te
genvalt, is te wijten aan een
combinatie van factoren. Het is
erg expliciet, er wordt heel veel
uitgelegd. Zie je het stuk voor
het eerst, dan valt dat minder
op. Ken je de afloop, dan gaat
dat storen. De nadrukkelijkheid
van het gegeven wordt door het
extraverte spel van de acteurs
nog eens extra onderstreept.
Als Linda van Dijck een slacht
offer-rol moet spelen, dan is
bekend van haar dat zij dat met
heel veel doorleefde expressie
zal doen. Dat kan ze - dat zal
niemand betwisten. Maar het is
nu juist de vraag, of dit stuk
niet bij wat meer ingetogenheid
gebaat is? Iets dergelijks geldt
voor Victor Löw. Een begena
digd acteur die kan uitpakken.
Dat doet hij dan ook als hij los
breekt nadat hij tot een beken
tenis is aangezet. Hij sleurt de
vrouw over de grond en scheurt
daarbij haar blouse in flarden.
En in zijn slotmonoloog, waarin
hij zijn machtswellust over zijn
voormalige slachtoffers ver
heerlijkt, is er meer buitenkant
dan binnenkant in zijn acteren.
Aangrijpende
confrontaties in
'De dood en het
meisje': het
slachtoffer wil de
dader tot een be
kentenis dwin
gen. Foto: Cle
mens Boon
Alleen Peter Tuinman, als de
enigszins laffe echtgenoot, weet
goed maat te houden.
In plaats van een brok in je keel
te krijgen, zit je dus nuchter en
onaangedaan te kijken naar een
staaltje realistisch acteren dat
in techniek blijft steken. Bij een
dergelijk stuk is dat met acteurs
van dit niveau een gemiste
kans.
De traverso klinkt daaJ
wel verlokkend warm j
verleidelijker dan de f
fluit. Het kleine orkesc
meestal heel onderges'
lustreert de beschaafd
stick op het toneel, m<"
slaat het zijn vleugel^1
veegt het de vier spelec'
voorgrond. Vooral in
langzamer delen beré'
muzikanten een brede*
me klank, variëren ze s
dynamiek en klinkt h1
genzeggelijk mooi.
Maar 'Pantalone e Cof
moet het vooral hebbed
grappige samengaan
en muziek. Een mooi c
is het dronken voeren
twee oude mannen Pi
en de Capitano door Ai*J
en Colombina: de wekP
worden begeleid door f'
rige cello-wijsje, met s?'
de violen, die gaande]1
steeds volwaardiger teg_
die spelen. Ook heel ftf
spanningsopbouw in
ziek als Pantalone wede*
lijk de koffer van Air
tracht te openen. Hie
het dievenpad verbeel
duister aflopende lod
griezelige pizzicati. Enii
is de dubbelheid die dè]
laat horen bij de bruj a
Arlecchino en Colomjri
verslagenheid van de aja
nen wordt met een drip
dalende toonreeks en in
mineur verbeeld. Maajji
verso, die de blijdschapn
jonge paar bezingt, je
twee oude bokken spotj
Is het toeval dat de pantomime
'Pantalone e Colombine' op de
zondag van carnaval gebracht
wordt? Ze wordt ook wel
'Faschingspantomime' (het
Weense carnaval) genoemd en
Mozart, zegt de overlevering,
had er zo'n lol in, dat hij zelf
meemimede. Het gegeven is
vrolijk en put uit de traditie van
de commedia dell'arte: het ver
haaltje gaat over bedriegen,
beentje lichten, bij de neus en
in het ootje nemen. Heel helder
is de verhaallijn niet, maar de
geliefden krijgen elkaar aan het
eind, en dat is het belangrijkste.
De vier mimespelers hebben
geen zware taak. Ze moeten
vooral met grote gebaren hun
typetjes neerzetten, rare loopjes
en sprongetjes maken en luch
tig en vrolijk overkomen. De
muziek is deels gereconstru
eerd, en in die zin is het mis
schien een beetje overdreven
om dit werk met authentieke
instrumenten uit te voeren, te
meer daar de hoornisten veel
moeite met intoneren hebben.
