KUNST CULTUUR
Olga Pasiecznik is ster
in vrolijke productie
Pril werk staat niet in schaduw van Mozarts echte oper J?
Vrolijke ellende
in 'De potvis'
Schrijven is schrappei
Stormloop op drie nieuwe musea in Den Haag
Leids deel van
'Onbekende Moza$
begint bekend 0(
Tony Overwater kent
geen muzikale grenzen
Polanski wint
Britse filmprijs
Toneelschuur
gaat open
Radiohead op TorhoutAVerchter
Traditioneel carnaval
maandag 24 februari 20:
Nicole Kidman won een award
voor haar rol in The Hours'.
Foto: AP
londen - 'The Pianist', de film
van Roman Polanski over een
jonge Poolse muzikant die pro
beert te overleven tijdens de
holocaust, heeft de prijs voor
beste film gekregen van de Brit
se filmacademie. Polanski werd
tevens onderscheiden als beste
regisseur. De vier acteerprijzen
werden toegekend aan acteurs
die ook zijn genomineerd voor
een Oscar. Nicole Kidman won
een 'Bafta' voor haar rol in The
Hours' en Daniel Day-Lewis
voor zijn rol in Gangs of New
York'. De Bafta's voor beste bij
rollen gingen naar Christopher
Walken voor 'Catch Me If you
Can' en Catherine Zeta-Jones
voor 'Chicago'. 'The Lord of the
Rings: the Two Towers' werd
driemaal onderscheiden voor
minder in het oog springende
categorieën als visuele effecten
en kostuums.
haarlem - De nieuwe Toneel
schuur in Haarlem gaat woens
dag 26 februari open voor het
publiek. Het gebouw is ontwor
pen door striptekenaar Joost
Swarte in samenwerking met
Mecanoo Architecten uit Delft.
De bouw heeft bijna 13 miljoen
£uro gekost. Het pand beschikt
over een grote theaterzaal met
245 plaatsen, een kleine thea
terzaal (115 plaatsen), een grote
filmzaal (110 plaatsen) en een
kleine filmzaal (75 plaatsen).
Verder zijn er een foyer, een ca
fé, uitgebreide technische voor
zieningen en kantoren.
theater recensie
Aad van der Ven
Voorstelling: 'La finta semplice' van
Mozart door de Kameropera van
Warschau o.l.v. Zbigniew Graca. Regie:
Ryszard Peryt Gezien: 22/2. Koninklijke
Schouwburg. Den Haag
'La finta semplice' vormde za
terdag in Den Haag de opening
van het tot 7 maart durende fes
tival 'De onbekende MozartIn
1991 werd dit werk voor het
laatst door een Nederlands ge
zelschap, Opera Forum, opge
voerd. En het duurt waarschijn
lijk lang voordat we het weer te
horen krijgen, want 'De geveins
de eenvoud' behoort tot het
handjevol werken van Mozart
dat bijna niemand serieus
neemt
De componist was twaalf toen
hij deze opera - wellicht met as
sistentie van zijn vader Leopold
- schreef. Menig Mozart-vorser
heeft kritiek op de sjabloonach-
tige opzet van deze opera buffa.
In dit genre en ook in dit geval
gaat het om jonge geliefden die
worden gehinderd door een las
tige oude zeurpiet, waama de
oude baas - die zelf meestal wel
van een groen blaadje houdt -
om de tuin wordt geleid en voor
gek wordt gezet. In 'La finta se
mplice', gebaseerd op Goldoni,
zijn er zelfs twee van die verve
lende kerels.
Degenen die kritiek hebben op
de muziek van de twaalfjarige
componist - durven ze wel -
doelen vooral op de stijfheid van
de ensembles en de middelma
tige kwaliteit van enkele aria's.
Maar er zijn ook aria's die dui
delijk boven de rest uitstijgen,
vooral die van Rosina, de be
langrijkste vrouwenrol. En laat
de Kameropera van Warschau
voor die rol nu net de prachtige
sopraan Olga Pasiecznik. glans
rijke winnares van enkele inter
nationale concoursen, in huis
hebben. Zij is de ster in een vro
lijke productie, die in haar onge
compliceerdheid iets van de
sfeer van een groep reizende ko
medianten heeft. Hier zit geen
regisseur achter, die van dubbe
le bodems, vervreemding en an
dere listigheden houdt.
Dat het commedia dell'arte-ele
ment wordt benadrukt - met be
schilderde gezichten en malle
kostuums - is begrijpelijk. He
laas overdrijven de Polen dat.
De grappigheid ligt er wel erg
dik bovenop. Bij elk woord
hoort wel een gebaar. En de re
citatieven zijn toch al zo lang.
Daar had het mes in gemogen.
Om de prachtige Olga Pasiecz
nik heen bewegen zich de ande
re, minder opvallende, maar ze
ker adequaat zingende Poolse
solisten. Ronduit briljant is het
kleine orkest, met zijn virtuoze,
lenige strijkers, waarover de Ka
meropera van Warschau be
schikt. Dirigent Zbigniew Graca
weet van aanpakken, maar mist
ook weinig kansen de muziek
sierlijk te laten klinken. Als dat
zo doorgaat valt er in de komen
de twee weken voor Mozart-lief-
hebbers in de randstad nog veel
te genieten.
Pianist Stanislaw Drzewiecki, slechts vijftien jaar oud, speelt krachtig en goed
gearticuleerd. Foto: Eric Taal
muziek recensie
Susanne Lammers
Familieconcert: De Onbekende Mozart: Stanislaw Drzewiecki (pl
het Kamerorkest van de Muziekacademie Gdansk o.l.v. Janusz Pij
Gehoord: 23/2, Schouwburg, Leiden.
>0
Onbekend kun je 'Eine kleine Nachtmusik' en d|0
symfonie onmogelijk noemen, maar gezien de
van het merendeel van het publiek zou het familiedO
waarmee het Leidse deel van het Festival 'De Onbt
Mozart' opent, toch een kennismaking met onlJ5
werk kunnen zijn.
Ook in een ander opzicht is dit een jeugdig koffieci
Niet alleen de pianist is jong - Stanislaw Drzewi#5
vijftien jaar - ook het Kamerorkest van de Muziek
mie uit Gdansk is studentikoos jong.
De serenade voor strijkers 'Eine kleine Nachtmusik
mee wordt begonnen, klinkt daarom verrassend:
Men speelt strak en snel, benadrukt met kleine i
sche accenten de intimiteit van het stuk en de zaï
laat de muziek niet dansen. Als het niet zo ge|2
neerd klonk, zou je dit orkest verlegen noemen.
In het pianoconcert in A (KV 414) blijkt Stanisia 0
wiecki vervolgens ook duidelijk in staat het orkest
zijlijn te duwen. Hij speelt krachtig, dwingend, ga
ticuleerd. Het is niet geheel fouüoos, maar hij mi
muziek. Vooral de warme en elegische toon in het
deel treft hij mooi en zeker.
Het kamerorkest imponeert vooral in de Sinfonia
550) en de bijdrage van de blazers heeft daar nie
mee te maken. Door hen wint de klank aan krat
gen de dynamische contrasten meer kleur en d<
lingen en variaties meer zeggingskracht. De stijfi
dwijnt, het dansante en lieflijke krijgt wat meer ru 1
muziek recensie
Susanne Lammers
Voorstelling: 'Apollo et Hyacinthus' van
Mozart door de Kameropera van
Warschau o.l.v. Dariusz Waszak. Regie
Ryszard Peryt Gezien: 23/2, Leidse
Schouwburg.
Als Apollo verliefd op je wordt,
loopt het slecht met je af. De
helft van Ovidius' Metamorpho-
sen is gevuld met de onveran
derlijk ongelukkig verlopende
liefdes van deze god en eentje
daarvan ligt aan de basis van
'Apollo et Hyacinthus'.
Mozart schreef dit 'intermezzo
in twee bedrijven' op elfjarige
leeftijd en de eerste uitvoering
vond plaats op een jongens
school. De zwaar homo-eroti
sche vertelling van Ovidius is af
gezwakt: in plaats van met de
jongen zal Apollo zich verbin
den met Hyacinthus' zuster.
Maar gelukkig wordt in de versie
van de Warschause Kameropera
de oorspronkelijke liefdesver
binding tussen twee heren wel
hevig gesuggereerd. Zo wérkt
het althans in deze authentiek
ogende barokenscenering.
Het helpt nogal dat Hyacinthus
gezongen wordt door de fantas
tisch zingende en waanzinnig
gemaniëreerd spelende manne
lijke sopraan Piotr Wojtasiewicz.
Zijn stem is buitengewoon
krachtig en stevig, en daarbij
adembenemend zuiver en hoog.
Hij zingt de centrale aria in dit
werk, 'Saepe terrent Numina',
over de grilligheid van de goden,
en maakt met een breed uitge
sponnen extase de bijzondere
relatie tussen deze mens en de
ze god volstrekt aannemelijk.
Wojtasiewicz is eigenlijk de be
langrijkste reden om dit werk
aan de vergetelheid te ontruk
ken, want verder is 'Apollo et
Hyacinthus' een opera die niet
in de schaduw van Mozarts ech
te opera's kan staan. Het libretto
is tamelijk suf en de aria's be
staan uit eindeloze herhalingen
zonder noemenswaardige varia
ties, meerstemmige samenzang
is mondjesmaat en nog niet heel
overtuigend, een erg pril werk,
kortom.
Dan komt het dus extra op
stemmen en enscenering aan.
Naast Wojtasiewicz kan eigenlijk
alleen Justyna Stepien als Melia,
de zuster van Hyacinthus, zich
staande houden. Zij is de enige
vrouw in het gezelschap en zij
klinkt vol, rond en gemakkelijk,
als een krokus die juicht in de
zon, vooral in de vrolijke en
geestige aria 'Laetari, iocari',
waarin ze haar komend huwe
lijksgeluk bezingt.
De twee countertenoren zijn be
duidend zwakker. Piotr Olech is
een stijve Apollo en Piotr Ly-
kowski als de schurk Zephyrus
leunt wel erg op zijn repelsteel-
tjes-achtige rolopvatting. Ko
ning Oebalus (Andrzej Jaworski)
komt even op dreef aan het
sterfbed van Hyacinthus, maar
in zijn aria 'Ut navis in aequore'
is zijn stem echt te weinig
wendbaar om loopjes mooi le
gato te kunnen zingen.
rien
23.1
Ondanks die tekortkdja111
was deze 'Apollo et Hya
een operaatje dat Moz^ste
ten niet graag gemistEind
hebben, al was het ma;
smakelijke neo-roi
waarin het stuk won
voerd. De bliksemende f
ten die de toom van
verbeelden, en vooral j
dadige tombe waarop
en dus witgeschminkte, |a
thus prijkt, omringd dc|'
seling opschietende
zijn onvergetelijk.
muziek recensie
Ken Vos
Concert: Tony Overwater Groep met
rietblazer Maarten Ornstein en drummer
Wim Kegel. Gezien: 22/2, Hot House. De
Burcht Leiden.
Contrabassist Tony Overwater,
vorige maand nog in Amster
dam gelauwerd met de belang
rijkste jazzprijs, de Boy Edgar-
prijs, bevindt zich met zijn
groep in een overgangsfase.
Door de jury van de prijs werd
Overwater geprezen om zijn
veelzijdigheid en muzikale bas-
spel en die eigenschappen kwa
men er zaterdagavond goed uit
Op het programma stond een
mengelmoes van stukken af
komstig van vroegere projecten
en nieuwere nummers, groten
deels geïnspireerd op het be-
kende dixielandrepertoire.
Maarten Ornstein lijkt zich op
de klarinet meer op zijn gemak
te voelen dan op de tenorsaxo
foon, aangezien zijn speelwijze
•bp het laatste instrument - me
lodieus, licht en met het accent
op het hogere bereik - de laatste
tijd meer heeft van klarinetspel.
Omsteins lichtvoetige improvi
saties, luchtig de melodie om
spelend, doen nog het meest
denken aan die van blazers als
Lee Konitz en Wame Marsh die
met hun typisch lange fraserin
gen in de traditie van Tristano
telkens nieuwe melodieën lijken
te creëren. Ornstein heeft met
de subtiele Wim Kegel en de on
berispelijk intonerende Overwa
ter ideale partners. Standards als
'Sweet Georgia Brown' of
'What's New' waren pas aan het
eind te herkennen als het thema
eindelijk tevoorschijn kwam.
De geraffineerde, kamermuziek
achtige benadering van het trio
met telkens wisselende interac
ties tussen de leden maakt een
originele behandeling van be
kend materiaal mogelijk. Het
eveneens in het dixielandkader
opgenomen 'St James Infir
mary' krijgt een vrij ongekun
stelde benadering die naar de
traditie verwijst zonder in cli
chés te vervallen. Een iets te af
standelijke interpretatie krijgt
David Murray's spiritualachtige
'Flowers for Albert' dat uiteraard
aan Albert Ayier gewijd is. Ook
in de tweede set, waarin de mu
sici iets energieker voor de dag
kwamen, was het aansprekende
nieuwe stuk 'New Cows' opge
nomen waarin de complexe rit
miek een ontspannen swing
meekreeg van slagwerker KegeL
De Tony Overwater Groep lijkt
creatief gezien nauwelijks muzi
kale grenzen te kennen, hoewel
de originele bandering puur in
het jazzidioom wordt uitge
werkt. Het zal vooral interessant
zijn te horen wat het resultaat is
als Overwater in de naaste toe
komst nog meer nieuwe wen
dingen weet te geven aan die
platgespeelde dixielandstukken.
theater recensie
Wijnand Zeifctra
Voorstelling: 'De potvis'. Tekst' Frank
Houtappels. Regie: Ignace Comelissen.
Gezien: 22/2 (première). Leidse
Schouwburg Leiden
Een urn met de as van een over
ledene - als tastbaar restant van
een heel mensenleven is het een
pover geheel waar je stil van
kunt worden. Stop je echter die
urn in een plastic tasje van de
Aldi, dan schiet je in de lach.
Het is misschien minder eerbie
dig, maar door die lach is de
Vanitas'-gedachte zo mogelijk
nog schrijnender: ijdelheid, alles
is ijdelheid.
Met dat tasje wordt in de tragi
komedie 'De potvis' heel wat af-
gezeuld. Deze vondst had van
Annie M.G. Schmidt kunnen
zijn. Het is echter van een
nieuw, veelbelovend toneelau
teur, Frank Houtappels. Het
leidt tot geestige situaties die in
al hun relativeringsvermogen
ontwapenend zijn. Moeder,
twee dochters en een buurman
bekommeren zich om deze laat
ste stoffelijke resten van de heer
des huizes. Door al dat gedoe
gaan ze ook over hun eigen be
staan nadenken. 'De potvis' pre
senteert deze existentiële zorgen
als vrolijke ellende. Alleen de af
loop van dit genoeglijke stuk
doet lichtelijk geforceerd aan.
Misschien wilde Houtappels iets
te graag zijn stuk mooi afron
den.
Moeder vraagt zich af, waarom
haar man vlak voor zijn dood
vloekend en wel 'wat een kutle-
ven!' heeft geroepen. Wat ging
er fout in dat voortkabbelende
bestaan? Was het dat avontuur-
loze voortkabbelen zelf? Haar
dochter Mia komt aan beant
woording van die vragen niet
toe. Zij heeft al genoeg te stellen
met haar eigen verkilde relatie
en met de zorgen rond haar
twee puberende kinderen.
Dochter Roos lijkt het beter voor
elkaar te hebben. Ze is nog altijd
de mooie dochter, is gehuwd
met een succesvol zakenman en
woont riant in verre landen.
Maar al snel voel je aan dat ach
ter al die schone schijn heel veel
leegte schuil gaat Eigenlijk heeft
de enigszins simpele buurman,
de vrijgezelle Walter het niet
eens zo slecht getroffen. En de
■lieg
au u
ARD
en 1
Tage
ie Si
21.0
Mal
>as\
iann
naga
02.3!
alksf-
tatoi
twee dochters projectelrecki
troost of hoop uiteind^ c
hem.
Met haar talent voor Leutc
mische situaties weet leute
Elzevier wel raad met drieute
de soms dementerend*®^,
echter verrassend held%ric;hj
der. Minstens zo belaHeute
Raymonde de Kuyper Phei>
een pracht van een
stemgeluid het gezeur |reen
een dubbele laag rteutsc
Theo Pont draait zijn h
om voor de simpele zcJRW
heid van Walter en Lizpack
geeft aardig wat tegeni 17.c
haar personage nog iii.1/'
doen lijkt te zijn. r Zu
Op spelniveau heeft de
dus een behoorlijke
tigheid weten te berei
vendien is het pleziei"
acteren gevrijwaard
nadrukkelijke leukdoi
humor komt voort uit
iets uitvergrote, maar
geloofwaardige situatie
het sfeerloze decor
productie is een min]
zal ongetwijfeld
bedoeld zijn - om
kreet te gebruiken. M;
well made play hooi
een well made decor.
brussel - De band Radiohead sluit op vrijdag 27 juni het Belgi
sche popfestival Torhout/Werchter af. De groep presenteert
op het festival, waar ook veel Nederlanders op af komen, haar
zesde cd. Volgens de krant komen ook Counting Crows en
Coldplay naar Torhout/Werchter.
Venetië - Geen 'hela hola' tijdens het fameuze carnaval in Venetië, maar mannen en vrouwen in fraai car
navalskostuum, met traditionele maskers, presenteerden zich dit weekeinde op het centrale San Marco-
plein. Het carnaval van Venetië is gisteren begonnen en duurt de hele week. Foto: Reuters/Kai Pfaffenbach
den haag/anp - De belangstel
ling voor drie nieuwe musea in
Den Haag overtreft alle ver
wachtingen. Het Eschermuse-
um, het Fotomuseum en het
museum voor actuele kunst
Gem kregen in de eerste maan
den van hun bestaan al 53.000
bezoekers over de vloer.
'Het Eschermuseum, dat op 17
november vorig jaar open ging,
'is tof* nog toe het meest popu
lair. Het aan het Lange Voor
hout gevestigde museum ver
kocht 33.000 toegangsbewijzen.
Bij de opening ging men nog uit
van tussen de 80.000 en 100.000
bezoekers in het eerste jaar.
„Zoals het er nu uitziet, gaan we
in ons eerste jaar fors over de
100.000 bezoekers heen," aldus
een woordvoerster.
In het Eschermuseum draait al
les om het werk van de Vader
landse graficus Maurits Comelis
Escher. De zalen van het muse
um hangen vol met zijn schet
sen en tekeningen. Daarnaast
biedt het Eschermuseum onder
meer een 'virtual reality"-rond
leiding door de wereld van Es
cher en computerspellen.
Het Fotomuseum en het muse
um voor actuele kunst Gem
trokken sinds de opening op 14
december vorig jaar ruim 50.000
bezoekers naar het gezamenlijke
onderkomen in de Schamhart-
Heijligers-vleugel van het Ge
meentemuseum. De musea re
kenden in het eerste jaar op
30.000 bezoekers.
Het Fotomuseum en het muse
um voor actuele kunst Gem
hadden vorig jaar nog een pri
meur door als eerste musea in
Nederland tot 22.00 uur open te
zijn voor publiek. Vooralsnog
loopt het in de avonduren nog
niet storm. „Men moet er nog
aan wennen. Het is 's avonds
meestal erg rustig", zegt een
woordvoerder.
De eerste tentoonstelling van
het fotomuseum, 'Fotografen in
Nederland. Een anthologie
1852-2002', eindigt begin maart.
Op 8 maart begint een nieuwe
expositie, 'Mortalis - Het beeld
van de dood in de fotografie
jeugdtheater recensie
Paulien Koopmans
Voorstelling: 'Max de reus', door Peter
Zegveld. Regie: Mark Whitelaw. Gezien:
23/2, LAKtheater, Leiden.
De kunst van het weglaten. Met
minimale middelen blaast Peter
Zegveld een sprookjeswereld le
ven in. 'Max de reus' begint met
gekreun en gepuf van een reus
die ontwaakt uit een diepe
slaap.
Op een filmdoek verschijnt het
silhouet van een reus. Hij woont
in een berg en aan de voet daar
van ligt een klein dorpje. Max
gaat op reis, een knapzak bun
gelend over zijn schouder. Met
dreunende reuzenstappen ver
dwijnt de reus van het scherm
en verschijnt op het podium.
Net als op het doek is de reto
riek van Peter Zegveld traag en
grof, zoals een echte reus be
taamt En aan het geknor en ge-
borrel te horen, heeft hij grote
honger.
Met zo'n stereotype begin werkt
Peter Zegveld meteen aan een
verwachtingspatroon. Deze reus
rukt bomen uit de grond. Hij tilt
huizen van hun fundamenten.
En volgens het nieuwsbericht
op tv veroorzaakt de reus de ene
na de andere natuurramp. Het
duurt niet lang voordat het hoge
woord is gevallen. De reus snuift
en zegt dat hij mensenvlees
ruikt. Het jonge publiek in de
zaal schrikt zich een hoedje.
Maar gelukkig vertrouwt de reus
hen snel toe dat hij veel meer
van spinazie houdt.
Behalve de beelden van de film
is ook het decor sober. Er staat
een tv, er hangt een lichtkoordje
en een metalen kast doet dienst
als bank, bed en fornuis. De
eenvoud van de details is bijna
volmaakt.
De afzonderlijke scènes
voor stuk gebaseerd
rare vindingen van
veld. Zo kidnapt hij e
de dame in haar huis!
vervolgens koestert als I
in een vogelkooitje.
Het kan bijna niet andi
Zegveld heeft zich waai
verkneukeld bij de thea
gelijkheden die een re****
Maar daarin schuilt oq we
vaar. adio v
De voorstelling stapebvand
vinding op de andere8 °PV'
reus' maakt daardoor 00r
lijks een spannende 0
ling door. Het stuk duf N0(
lijk te lang. Dord-F
Het slot waarbij Max qoo To
uit zijn berg strooilnacht
houdt, is niet per se h#d'o N
punt van de voorstelliq
Peter Zegveld had bete
delijke keuze kunne» M
door zich iets meer te tangei
van de gouden regeL
schrijven is schrappen.
