irror Blix twijfelt aan bewijzen Amerikanen BUITENLAND Londen stort zich in grootscheeps tol-avontuur Inspecteurs: We worden permanent afgeluisterd en tegengewerkt NWYORWOSTi Weasels to hear new Iraq evidence 'Raketten Korea niet zo gevaarlijk' Irakezen krijgen niets mee van rapport Blix Haags tribunaal klaagt Servische radicaal aan Yeans i Kranten leven zich digitaal uit odvonnis tegen niër geschrapt kan - Het doodvonnis we- odslastering tegen de re historicus Aghajari is Jokken door de hoogste [bank van het land. De her- Jngsgezinde hoogleraar h november ter dood ver geld. omdat hij in een toe- ik de islam zou hebben be- d en vraagtekens had ge- st bij de conservatieve lelijke leiding. Maar vol- drie van de vier rechters tet hof strookt de aan- jt niet met de speech. Het is tegen Aghajari leidde tot protesten in het hele land. jlosie doodt lolombianen ta - Zeker vijftien mensen steren omgekomen bij jmexplosie in het Zuid- ibiaanse Neiva. De bom [jf in een huis op het mo- iat agenten het pand op tielen doorzochten, in ring een aanslag te voor- Volgens de autoriteiten linkse rebellen van plan mortiergranaten het ig van president Uribe „halen. Het staatshoofd lor zaterdag een bezoek ïiva aangekondigd om ionale autoriteiten vei- overleg te houden. Elf je doden zijn agenten. aocatepetl rt zich weer •stad - De Mexicaanse Popocatepetl is giste- ieuw tot uitbarsting ge- De berg spoot gloeiend ite drie kilometer de Tijdens de eruptie in rookpluim van zeker imeter hoog op. De uit- ig richtte geen schade )e eruptie duurde vier mi- i, waarna de Popocatepetl tot rust kwam. Ontrui- van nabijgelegen dorpen jens vulkanologen niet e orde. De vulkaan, die 65 r l(1£ter ten zuidwesten van Stad ligt, is sinds 1994 ortdurend actief. zaterdag 15 FEBRUARI 2003 2 28 stoever en 1 langer dicht lem - Het Israëlische le- ieft de afsluiting van de p Palestijnse gebieden tot n verlengd. Het besluit is tien wegens de toene- p kans op aanslagen. Op jment overleggen Israëli- teiligheidsfunctionarissen e vraag of de afsluiting ïrder moet worden ver- De Palestijnse gebieden ^nds maandag hermetisch |H>ten wegens het islamiti- ^^fferfeest. k Berlusconi (aard verklaard n - Een rechtbank in Mi- teeft een fraudezaak tegen Jiaanse premier Berlusco- jaard verklaard. Hij was klaagd wegens onregel- heden in de boekhouding jn zakenimperium Finin- )at zou de fiscus tussen :n 1996 voor 1 miljard eu- jben opgelicht. De pre- intkent dat. Het door Ber- fi's coalitie gedomineerde Dent nam in 2001 een e fraudewet aan. Daar- erjaren financiële malver al na 4,5 in plaats van 7 Jerlusconi moet nog wel jtstaan wegens het omko- in een rechter. ithrow weer n ontruimd n - Uit vrees voor een ter- sche aanslag heeft de politie gisteren kort voor iddaguur een deel van de laven Heathrow bij Lon- atruimd. De autoriteiten m alarm, nadat een ver pakje was aangetroffen. Berzoek bleek dat er niets Ihand was. Een groot an de personen in termi- froest het gebouw verla- a anderhalf uur mochten ïr naar binnen. Na aan- gen over een mogelijke ig door het al-Qaeda-net- 'an Osama bin Laden si de Britse luchthavens dinsdag extra zwaar be- televisiebaas rië gezocht do - Een rechtbank in ^^do heeft een aanhou- i evel uitgevaardigd tegen ^'Tmialige baas van de elevisie, die medeschul- erklaard aan de dood stien medewerkers van Ier door een NAVO-raket Dragoljub Milanovic rorig jaar tot tien jaar cel fdeeld. omdat hij het ge in Belgrado waar de zen- is gehuisvest niet had la- itruimen toen er groot ge- ^s voor het daar aanwe- soneel tijdens NAVO- dementen. Milanovic ich vorige maand mel- jn zijn straf uit te zitten, ïwam niet opdagen. ,1 door onze correspondent Wierd Duk Berlijn - Twaalf jaar duren de wapeninspecties in Irak nu, en al die tijd heeft Saddam Hussein de VN-inspecteurs op alle mogelijke manieren tegengewerkt. Als de wapeninspecteurs in hun hoofdkwartier in Bagdad bijeen zijn en hun plannen bespreken, doen ze dit per 'stille post': ze schuiven elkaar briefjes toe. „De geheime dienst luistert ons 24 uur per dag af', vertelt de Duitse microbiologe en chef-inspecteur Gabriele Kraatz-Wadsack (49). „Onze koffers worden stiekem doorzocht. Zelfs de sloten makeh ze kapot. Maar je went eraan. In onze kamers en in het hotel zeggen we gewoon niets tegen elkaar wat van belang kan zijn." Voor de zekerheid laat Kraatz haar paspoort en andere persoonlijke zaken achter in een kluis op Cyprus en reist ze op een VN- identiteitskaart door Irak. Kraatz, Oberstleutnant bij de Bundeswehr en expert op het gebied van biologische oorlogs voering, was al bijna dertig maal in Irak. Met haar collega, dr. David Kelly, geeft zij op een bijeenkomst in Berlijn inzicht in het werk van de inspecteurs. „Ik vind het mooi werk," zegt Kelly, die 37 maal in Irak was en als adviseur werkzaam is bij het Britse ministerie van de fensie. „Het is een uitdaging. Maar sommige collega's vinden het vreselijk omdat het zo frustrerend is." Veel van wat deze avond ter tafel komt, kan wegens de gevoeligheid van het materiaal niet worden gepubliceerd. Maar over de moeizame omstandigheden waarin zij opereren hebben Kraatz en Kelly geen geheimen. Vice-premier Tareq Aziz, die in de internationale media opereert als de diplomatieke stem van Bagdad, geeft persoonlijk leiding aan een netwerk van spionnen, die zijn getraind om de inspecteurs te misleiden. Kraatz: „Dan kom je bij een fa briek en worden we voorgesteld aan de direc teur. Blijkt later dat die man voor de geheime dienst werkt" Kelly neemt niets van wat Aziz zegt 'serieus'. „Die man is een leugenaar." Kraatz herinnert zich hoe haar groep in 1998 in een kluis in het hoofdkwartier van de Iraak- se luchtafweer een lijst vond met chemische wapens, die in de oorlog met Iran waren ge bruikt. Om tot de ruimte te kunnen doordrin gen, had Kraatz lang met haar 'begeleiders' moeten soebatten. Slechts drie inspecteurs werden toegelaten. Toen haar begeleiders be grepen dat het document gevoelige informatie bevatte, stormden tien militairen de ruimte binnen en rukten de lijst uit Kraatz' handen. Per satelliettelefoon wist de inspectrice nog haar centrale in New York te informeren. Maar de gewraakte lijst dook niet meer op, ondanks zware druk van de Verenigde Naties. Drie tot zes maanden duren de inspectieperio des. Daarna zijn de experts bekaf. Kraatz: „Je loopt er de hele dag met walkie-talkies rond, met een rugzak op en een vest vol volgepropte zakken. En dat bij temperaturen boven de 40 graden celsius. Het is enkel werken en tv-kij- ken. Theaterbezoek of etentjes komen niet voor." In haar zak bewaart de inspectrice altijd een biljet van honderd dollar, om in geval van nood per taxi naar buurland Jordanië te kun nen vluchten. Kelly is pessimistischer over de resultaten van de inspectieteams dan zijn Duitse collega. „Uit het wapenrapport dat de Irakezen op 7 de cember hebben overhandigd, en dat zeer mis leidend is, blijkt hoe weinig coöperatief ze zijn. Terwijl het de bedoeling is dat Saddam ons helpt bij het ontmantelen van zijn wapenarse naal. De tragedie is: doordat Saddam weigert mee te werken, zullen we nooit precies weten of we alle wapenprogramma's kennen." Maar Kraatz wijst liever op successen, zoals haar spectaculaire ontdekking in 1995 van een fabriek voor biowapens, zestig kilometer van Bagdad bij al-Hakam. Ze vond de lokatie van de 'kippenvoederfabriek' - midden in de woes tijn - verdacht, temeer omdat het bewaakte complex, bestaande uit vijfenveertig gebou wen, was afgezet met prikkeldraad en werd beschermd door luchtafweerraketten. De inspecteurs troffen er vervalste import- en exportpapieren aan, en vonden grondstoffen waarmee miltvuur en gasgangreen kunnen worden gemaakt. Bagdad moest toegeven dat het inderdaad biologische wapens produceer de. The New York Times doopte de bazin van het complex, dr. Rehab Rashlid Taha, de 'do delijkste vrouw ter wereld'. En de VN bliezen het gebouw op. Dat de Verenigde Staten nu maximale druk uitoefenen op Bagdad, kan dr. Kelly goed be grijpen. „Natuurlijk wantrouwen ze Saddam, gezien het verleden. Ik ben tegen een oorlog, maar vind wel dat het hoog tijd is om dit pro bleem definitief op te lossen. De Europeanen moeten ophouden onderling te twisten, en hun energie op Saddam richten. Frankrijk, Duitsland en Rusland moeten beseffen dat de boosdoener in Bagdad zit, niet in Washing ton." IM DAILY NEWSPAPER OF THE YEAR 25p A VALENTINE'S DAY MESSAGE_TO TONY BLAIR AND GEORGE BUSH MAKE LOVE LATE CITY FINAL U.N. MEETS londen-new York - Tabloids aan beide kanten van de At lantische Oceaan maakten zich gisteren vrolijk dan wel boos over de kwestie-lrak, en sloegen digitaal aan het monteren. De Britse Daily Mirror liet premier Blair en pre sident Bush elkaar op Valentijnsdag innig zoenen, onder het motto 'Make love, not waf. Flink scherper was de montage van het Amerikaanse boulevardblad New York Post. 'Bange wezels krijgen nieuw bewijs te horen', schrijft de krant onder een foto waarop de Duitse en Fran se ambassadeurs in de Veiligheidsraad daadwerkelijk tot wezel zijn 'verbouwd'. Foto's: AFP en AP vervolg van voorpagina - Op merkelijk was dat VN-inspecteur Blix in de Veiligheidsraad vraag tekens zette bij enkele van de sa tellietfoto's die Colin Powell vori ge week als bewijs aanvoerde, en waarop volgens de Amerikanen ontsmettingsvoertuigen te zien waren bij een wapenopslag plaats. Volgens Blix zijn er geen aanwij zingen dat de Iraki's installaties voor chemische wapens heeft 'schoongemaakt' omdat zij wis ten dat de VN-inspecteurs zou den langskomen. De Unmovic-baas eindigde met de stelling dat ontwapening op korte termijn bereikt kan wor den als Irak 'actief en onvoor waardelijk' gaat meewerken, daarmee implicerend dat dit nog niet het geval is. El-Baradei zei dat er op dit moment geen bewijs is voor hervatting van de Iraakse kernwapenprogram ma's, maar dat hij dat ook nog niet kan uitsluiten. De Franse minister van buiten landse zaken De Villepin en zijn Russische collega Ivanov - cüe ook applaus kreeg - riepen op niet overhaast te handelen, en het besluit over ingrijpen over te laten aan de Veiligheidsraad. De VS en Groot-Brittannië zien dat echter anders. Powell zei de vooruitgang in de inspecties vooral te zien als nieuwe pogin gen van Saddam Hussein om tijd te rekken. „We kunnen dit niet eindeloos laten doorgaan. We kunnen Saddam Hussein er niet weer mee weg laten ko men." Hij kreeg steun van zijn Britse en Spaanse collega's. De Villepin betoogde daarente gen dat er alleen kan worden in gegrepen als de inspecties falen. Hij bestreed dat oorlog de snel ste manier is om Irak van zijn wapens te ontdoen. Het bren gen van vrede en stabiliteit in de regio zou daarna juist erg veel tijd vergen. Oorlog is riskant en op dit moment nog niet ge rechtvaardigd, concludeerde De Villepin. Frankrijk wil op 14 maart een nieuwe rapportage, maar het is de vraag of de VS zo lang willen wachten. Daar werd gisteravond achter gesloten deuren over ge praat, volgens Powell in 'een goede sfeer'. Het standpunt van Parijs wordt ook gesteund door China en door de Europese 'dwarsliggers' Duitsland en Bel gië. Rijswijk/ANP - Naast de dreiging van terroristische aanslagen en een oorlog tegen Irak hoeven de Amerikanen niet ook nog eens bang te zijn voor een Noord-Ko- reaanse raketaanval. Dat zegt dr. Koen de Ceuster, docent mo derne Koreaanse geschiedenis aan de Universiteit van Leiden. Eerder deze week zei CIA-direc- teur Tenet dat Noord-Korea over ballistische raketten be schikt die de Amerikaanse west kust kunnen treffen. De Ceuster meent dat het zo'n vaart niet loopt, en dat het met die drei ging wel meevalt. „Het potenti eel van Noord-Korea om de VS te bedreigen is miniem. Het is een land met 20 miljoen uitge hongerde inwoners en een ho peloos verouderd leger." De Ceuster benadrukt wel dat Pyongyang bezig is met de ont wikkeling van een raketpro gramma. Maar het land beschikt volgens hem zeker niet over een arsenaal intercontinentale ra ketten, die met hun atoomneu- zen op Califomië staan gericht. Hij betwijfelt of Pyongyang zelfs maar over één raket beschikt die de afstand van 8.000 kilometer tussen Noord-Korea en de VS kan overbruggen en dan nog doel kan treffen ook Noord-Korea is al jaren bezig met de ontwikkeling van lange- afstandraketten. De Ceuster wijst erop dat Pyongyang al in 1998 een raket testte met een bereik van 2.500 kilometer. Vol gens De Ceuster is nooit duide lijk geworden of de test was ge slaagd en of het projectiel doel trof. Satellietfoto's uit 2000 toonden aan dat de enige raket basis van Noord-Korea zó pri mitief is dat hij geen bedreiging vormt voor de VS. Niettemin wijst De Ceuster erop dat er wel degelijk reden tot zorg is over het raketprogramma. Zo zou Pyongyang nu werken aan de Taepodong-2, een interconti nentale raket die bestaat uit drie trappen. De Amerikanen menen dat dit projectiel een bereik heeft van 8.000 kilometer, zodat het in theorie de Amerikaanse westkust kan treffen. Volgens De Ceuster zijn de VS bang dat Noord-Korea binnenkort zijn zichzelf in 2000 opgelegde mo ratorium op raketproeven op heft om de raket te testen. door onze correspondent Harald Doornbos bagdad - Terwijl de wereld ge spannen luistert naar de VN- wapeninspecteur Hans Blix, doen de Irakezen deze vrijdag middag boodschappen of was sen ze hun auto. De Iraakse tv zendt Blix' rapportage namelijk niet uit. En satelliettelevisie is verboden. Dus zien de Irakezen het reguliere programma: nieuws over president Saddam Hussein. Tientallen medewerkers van het mediacentrum in Bagdad, de enige plaats waar wel een satel lietschotel staat, verdringen zich daarom in een klein kantoortje waar de toespraak via de Arabi sche zender al-Jazeera te volgen is. Iedereen maant tot stilte als de bijeenkomst begint. Dit is be langrijk voor Irak, beseft ieder een. Er klinkt alleen gejoel als de Iraakse ambassadeur wordt ge vraagd plaats te nemen tussen de leden van de Veiligheidsraad, en hij bijna naast de Amerikaan Powell gaat zitten. Iedereen luistert aandachtig naar de woorden van Blix. „Het was goed voor ons", conclu deert een functionaris na afloop. „Ik denk dat de inspecteurs meer tijd krijgen." Een ander meent dat Blix aan Iraakse zijde staat, maar dat de Amerikanen waarschijnlijk zullen hameren op de negatieve punten. „Zoals altijd maken ze van een mug een olifant" Op straat weet ook iedereen dat Blix iets belangrijks gaat zeggen. Maar wat en wanneer is niet be kend. Dus als de gewone man de tv aanzet, wordt hij getrak teerd op een uren durende bui tengewone sessie van het mach teloze Iraakse parlement. Daar wordt de toon gezet met een groot spandoek aan de muur: Vecht tegen de vijand, win de oorlog. Desondanks zeggen alle afge vaardigden dat ze voor vrede zijn. Maar ja, concludeert spre ker na spreker, wat wij ook doen, Amerika wil oorlog. Een parlementariër oogst luide bijval als hij de Duitse kanselier Schroder eert.Al die staats hoofden die zwijgen hebben schuld aan de agressie tegen Irak. Alleen Schroder doet zijn mond open. Hij is een stuk be ter dan menig Arabisch staats hoofd." Uiteindelijk wordt een warrige resolutie aangenomen, die erop neerkomt dat het Iraakse volk zich tot de laatste man zal ver dedigen als het daar de op dracht toe krijgt van Saddam Hussein. „Tot de laatste man, de laatste druppel bloed en de laat ste kogel", besluit een parle mentslid. Ook hij krijgt een staande ovatie. Westerse journalisten in Irak zijn gebonden aan restricties en kunnen niet vrij rondrei zen en vrij met mensen praten. Dit geldt ook voor onze correspondent Harald Doornbos, die continu wordt begeleid door een door de Iraakse autoriteiten aan hem gekoppelde persoon, die bepaalt wat hij wel en niet mag door onze correspondent Harm Harkema londen - In Nederland is jaren vruchteloos gedebateerd over rekeningrijden als middel om fi les te bestrijden. In Londen is er nauwelijks een woord aan vuil gemaakt toen de linkse burge meester Ken Livingstone ruim twee jaar geleden besloot tot elektronische tolheffing in het centrum van de stad. Maandag is het zover automobilisten moeten dan acht euro per dag betalen voor een rit in de bin nenstad van Londen. Centrum bewoners krijgen negentig pro cent korting. In verschillende steden (Oslo, Singapore, Rome) bestaat erva ring met rekeningrijden, maar dat is 'peanuts' vergeleken bij de grootschaligheid van het Lon- dense project. „Londen is de moeder van alle wegenexperi menten", zegt Londen-deskun dige Tony Travers van de Lon don School of Economics. „Heel de wereld kijkt toe. Wordt het een succes, dan zal het alom na volging krijgen. Mislukt het, dan betekent dat een enorme terug slag voor het rekeningrijden." Het tolgebied beslaat het hart van Londen, een gebied van zo'n twintig vierkante kilometer, De Londense wegen zijn er klaar voor: de C staat voor 'Congestion Charge', ofwel verstoppingsheffing. Foto: Reuters/Toby Melville van King's Cross tot Elephant Castle en van Tower Hill tot Hy de Park. De heffing geldt alleen overdag op werkdagen. Betalen kan via telefoon, internet en bij talloze winkels in en rond de stad. Fysieke barrières, zoals hefbomen en loketten, zijn er niet. Alle toegangswegen zijn voorzien van camera's die alle passerende nummerplaten regi streren. Honderden camera's her en der in de tolzone doen hetzelfde. Aan het eind van de dag worden alle kentekens ver geleken met de nummers waar voor is betaald. Wie niet heeft betaald, krijgt een boete van 128 euro. Met de tolheffing is werkgele genheid voor 800 man gemoeid. Onder hen een aantal contro leurs die binnen en buiten de zone op zoek gaan naar autobe zitters die minimaal drie keer verzuimd hebben te betalen. Hun specialiteit: de wielklem. Fraude wordt ontmoedigd met forse boetes. Wie wordt betrapt op gebruik van valse of onlees bare kentekenplaten mag 1.600 euro betalen. Doel van dit alles is natuurlijk het terugdringen van het auto gebruik, met tien tot vijftien procent, en het bestrijden van files. Van de 1,2 miljoen foren- sen die hun brood in het cen trum verdienen, reizen er welis waar een miljoen met het over volle openbaar vervoer, maar de overblijvende 200.000 die in de auto naar hun werk gaan, dra gen volop bij aan het dagelijkse en vrijwel continue verkeersin- farct in de stad. De gemiddelde autosnelheid in Londen - dat een stratenpatroon heeft als een bord spaghetti - is dertien kilometer per uur, en dat is lager dan in de tijd dat paard en wagen het straatbeeld nog bepaalden, aldus Tony Tra vers. Vrijwel iedereen is het er dan ook over eens dat het zo niet langer kan. De steun voor Livingstones radicale maatrege len komt dan ook niet louter uit de hoek van milieuridders en fietsende autonomen. Het Lon dense bedrijfsleven bijvoorbeeld is voorzichtig voor, want tijd is geld, en de te verwachten winst aan vervoerssnelheid wordt ho ger ingeschat dan de toch ook niet misselijke tolkosten. Twijfel is er wel volop over de vraag of het systeem voldoende doordacht is en niet te snel is in gevoerd. In Nederland is het re keningrijden kapot bestudeerd, in Londen lijkt het omgekeerde het geval. Amper twee jaar gele den stond er nog geen letter op papier, volgende week dient het razendsnel opgetuigde systeem in staat te zijn foutloos te func tioneren. Geen probleem, zeg gen de voor de techniek en de uitvoering verantwoordelijke bedrijven. Alles is getest. Ken Livingstone wü de met de natte vinger geraamde netto-in komsten van jaarlijks 200 mil joen euro geheel besteden aan verbetering van het openbaar vervoer. Met het opknappen en uitbreiden van het busnet is hij al druk bezig. Op korte termijn biedt dat echter geen soelaas, weet menig deskundige. Op voorhand zijn er ook vele ge frustreerde forensen die alles uit de kast halen om het rekening rijden om zeep te helpen. Sug gesties op websites en in kran ten variëren van het vernielen van camera's tot het platbellen van de telefoonnummers waar betaald kan worden. De Conservatieve Partij (tegen het rekeningrijden) riep auto mobilisten gisteren op om de tol schriftelijk, per cheque te beta len. De organisatie zou niet be rekend zijn op de arbeidsinten sieve verwerking daarvan, en in grote problemen komen. den haag/anp - De radicaal-na- tionalistische Servische politicus Vojislav Seselj is aangeklaagd door het Joegoslavië-tribunaal wegens misdaden tegen de mensheid en oorlogsmisdaden. Dat heeft een woordvoerder van het VN-hof in Den Haag giste ren laten weten. Seselj wordt beschuldigd van acht misdaden tegen de mens heid en zes oorlogsmisdaden, die hij beging tussen augustus 1991 en september 1993. Vol gens de aanklagers probeerde Seselj grote delen van Kroatië, Bosnië-Hercegovina en Servië etnisch te zuiveren. Zij verden ken hem onder meer van moord, deportatie, plunderin gen en martelingen. Seselj gold als een van de fana tiekste vertolkers van het 'Groot- Servische' gedachtengoed. Hij riep volgens de aanklagers op tot haat en zette paramilitaire groepen in de oorlogen in Kroa tië en Bosnië aan tot deporta ties. Hij was een van de drijven de krachten achter de verove ring van steden als Vukovar en Zvornik-Seselj zelf zinspeelde al lange tijd op een mogelijke rechtszaak in Den Haag. Vorige Vojislav Seselj. Foto: ANP week zei de Serviër nog dat hij 'niet kan wachten om naar Ne derland te reizen'. De politicus verklaarde 'graag' voor het tri bunaal te wiUen verschijnen om de Servische belangen te verde digen. Verder liet hij weten dat hij een team van deskundigen samenstelt dat hem in Den Haag moet bijstaan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2003 | | pagina 5