NAVO stopt
overleg over
steun Turkije
BUITENLAND
Menselijke schilden maken zich op voor bommenregen
Rusland profiteert alleen op papier van handel met Irak
■b
E
Geen overeenstemming bereikt
Aziz: Bush is
nieuwe Hitler
Schroder verdedigt beleid
Dehaene kan het niet laten Man met granaat aangehouden op Britse luchthaven
Bush is er klaar voor
collaborateur
ii blijft vrij
Franse nazi-collabo-
■urice Papon (92)
[terug naar de gevan-
Jhoogste beroepsin-
m Frankrijk verwierp
iet verzoek van het
j ministerie om de
ge topfunctionaris van
fregime weer op te
en rechtbank in Parijs
j vorig jaar dat Papon
js om de rest van zijn
[zitten. Zijn vrijlating
feen storm van protest
jk en daarbuiten. De
itie veroordeelde Pa-
p3 tot tien jaar gevan-
Fwegens misdaden te-
iselijkheid.
coach'
licht Irak
coach van het
tbalelftal, de Duitser
;e, keert op korte
ig naar Duitsland in
>t de oorlogsdreiging
ge, de voormalige
van Oost-Duits-
begin november
eenfl als verantwoordelij -
jt Iraakse nationale
nstnijBt Olympisch team.
""T zijn contract een
ten opnemen dat hij
oorlogsdreiging
jlgen voor zijn posi-
iten.
takkoord
emier
)02
chukj- De Palestijnse pre-
ir Arafat gaat in
«koord met de be-
uit dfan een premier die
nentfse leiding van de Pa-
ïtoriteit op zich zou
it meldden gisteren
- n en Palestijnse func-
Cljn.Arafat stemt in
met de benoeming
temier als er een Pa-
i Ojaat is gevormd en
wet is goedgekeurd",
hoge Palestijnse
01?TS op voorwaarde van
ra^eït. Arafat heeft zich
,!let tegen de benoe-
.^ïen premier, vermoe-
lekw^ees dat een dergelij-
n0o,ft machtsbasis zou
oer&i
Ifjihad
ind gouden
Israëlische leger
metsafgelopen nacht in
hadop de Westelijke Jor-
ahet acht Palestijnen
ïdenjen, onder wie de
Pr(%ider van de militai-
ran de Islamitische
is in Palestijnse krin-
I nen. De Islamitische
de verantwoorde-
geëist voor een reeks
aanslagen in Israël.
1Koleibi werd sa-
en 22-jarig lid van de
.jpakt, nadat militai-
i^ouw waarin hij ver-
j1 aajën omsingeld.
Si wijn in
s rant taboe
Dit De eigenaar van
r daftant in New York is
*|enl igen wijze in het ge-
len tegen Frankrijk
met de crisis rond
krïj&n heeft besloten
evenhen van de kaart te
estauranthouder is
Fransen omdat die
tem ralsnog niet willen
kui dat land door Irak
aten evallen. De eigenaar
iuentn bewust dat Frank-
,r e{\kker zal liggen van
laar dat hoeft ook
"F "fij. „Ik wil gewoon
tot J'
^Jede
tegen
3 in Irak
hoferscheidene Ameri-
diumocratische leden
nde^igres en familiele-
^ndflitairen, hebben gis-
lijkejn federale rechtbank
a M^en geding aange
ef isin een oorlog tegen
Makomen. De klagers
bfyolgens de Ameri-
^endhdwet alleen het
recht heeft om een
oliat) kondigen, en niet
kt. De advocaat die
u^fcklagers optreedt,
u z, verklaarde dat 'de
ïn koning is. Hij
macht om een
i een ander land te
)nder een oorlogs-
het Congres'.
i'Jïiatie over
"4 bedacht'
nogtwDe informatie
iersi(rikaanse autoriteiten
it om vorige week te
t ontren voor een sterk
ig inkans op aanslagen,
^inlijk verzonnen. Dit
o'n 'Amerikaanse zender
tsenbu gaan om aanwij-
Giafleen gevangen al-
ster, der. De man legde
is dk een verklaring af
)e Mogelijke aanval op
datfce doelen. Later
inn&n onderworpen aan
h diit de leugendetector,
dat hij loog.
door onze correspondent
Frank Hendrickx
moskou - Rusland heeft innige
economische banden met het re
gime van Saddam Hussein. Of
het nu om olie, wapens of elektri
citeit gaat, Russische bedrijven
krijgen in Irak de voorkeur. Pro
bleem is dat de lucratieve con
tracten niets waard zijn zolang
economische sancties van kracht
blijven. President Poetins dilem
ma: Rusland wint weinig als Hus
sein in het zadel blijft, maar het
kan veel verliezen als de dictator
verdwijnt
Op papier is Irak waarschijnlijk
de belangrijkste handelspartner
van Rusland. Bedrijven is
Lukoil, Tatneft, Slavneft en Gaz
prom hebben de rechten ver
worven voor de exploitatie van
enorme olievelden in Irak. Door
die contracten heeft Rusland
ongeveer 50 procent van de to
tale oliereserves van Irak in han
den, goed voor zo'n 70 miljard
vaten (een vat levert momenteel
meer dan dertig dollar op). Af
gelopen zomer sloten de twee
landen ook nog een contract ter
waarde van 40 miljard dollar
voor de aanleg van wegen, irri
gatieprojecten, raffinaderijen en
spoorwegen. Het contract werd
ondertekend alsof het niets was.
En dat is het waarschijnlijk ook:
niets.
De prachtige vriendschap tus
sen Rusland en Irak heeft name
lijk een klein probleem: de eco
nomische sancties van de Ver
enigde Naties. Irak mag slechts
op zeer beperkte schaal olie uit
voeren waardoor het geen enke
le zin heeft om olievelden te ex
ploiteren. En zolang Irak geen
olie mag uitvoeren heeft het
geen dollar in kas. De aanleg
van wegen, irrigatieprojecten,
raffinaderijen en spoorwegen
door Russische bedrijven is on
der de huidige omstandigheden
niet meer dan een illusie.
Het reële economische rende
ment van de goede betrekkin
gen tussen Rusland en Irak is
beperkt gebleven. Irak mag olie
exporteren in ruil voor 'essentië
le goederen', zoals voedsel en
medicijnen. Deze handel is voor
40 procent in handen van Rus
land, wat sinds 1996 ongeveer
4,5 miljard heeft opgeleverd,
verdeeld over zo'n 300 Russi
sche bedrijven.
Rusland heeft ook contracten
binnengehaald voor de con
structie van elektriciteitscentra
les. Het staatsbedrijf Techno-
promexport zou daarmee onge
veer een half miljard hebben
verdiend. Verder exporteert
Rusland nog wat landbouwma
chines en auto's die het verder
nergens kwijt kan. Erg indruk
wekkend is die handelsbalans
niet, aangezien Irak nog een re
kening van ongeveer 9 miljard
dollar heeft openstaan voor wa
pens die in het verleden zijn ge
leverd.
De Russen weten bovendien dat
Saddam een onbetrouwbare
partner is. Toen de topman van
Lukoil, Vagit Alekperov, verklap
te dat hij al rekening hield met
een vertrek van Saddam ver
scheurde Irak onmiddellijk het
contract. Het gigantische olie
veld West Quma-2 zou volgens
geruchten nu in handen komen
van het Franse TotalFinaElf, als
beloning voor de politiek van
Chiraq. Eerder verloor TotalFi
naElf op zijn beurt echter het
recht op de exploitatie van het
olieveld Nahr bin Umar, omdat
Frankrijk in 2001 instemde met
nieuwe sancties tegen Irak. Het
Russische staatsbedrijf Zaroe-
bezjneft kreeg toen de voorkeur.
In werkelijkheid maakt het wei
nig uit, omdat niemand met de
exploitatie kan beginnen. De be
loftes van Saddam zijn daardoor
volstrekt vrijblijvend. Hij kan be
drijven alleen op papier rijk ma
ken.
Rusland wint dan ook weinig als
Saddam in het zadel blijft. Irak
zal arm blijven. De schulden
worden nooit afgelost en de
handel stelt weinig voor. Maar
dat betekent niet dat Rusland zit
te wachten op 'regime change'.
Het einde van het huidige regi
me zou gepaard gaan met een
enorm economische risico's
voor Rusland. De Iraakse oppo
sitie heeft al aangekondigd dat
de Amerikanen 'een grote hap'
van de olie krijgen als ze helpen
Saddam te verdrijven. Het is de
vraag of er iets voor de Russi
sche bedrijven overblijft, on
danks vage toezeggingen van de
regering Bush. Op de langere
termijn vreest Rusland een
structurele daling van de olie
prijzen als de enorme reserves
van Irak op de markt komen. De
van olie-export afhankelijke
Russische economie komt dan
onherroepelijk in de problemen.
rome/ap - De Amerikaanse pre
sident George W. Bush is 'de
nieuwe Hitier'. Dat zegt de
Iraakse vice-premier Tariq Aziz
in een gisteren gepubliceerd
vraaggesprek met de Italiaanse
krant Corriere della Sera.
In het interview maant Aziz Ita
lië zich niet met de zaken van
Irak te bemoeien. De Italiaanse
premier Silvio Berlusconi staat
pal achter de VS, die voorberei
dingen treffen om desnoods
zonder toestemming van de
Verenigde Naties een oorlog te
beginnen tegen Irak. In reactie
hierop zei Aziz dat Berlusconi
niets met 'de binnenlandse situ
atie van Irak' te maken heeft.
Aziz praat de komende dagen in
Italië met vertegenwoordigers
van de centrumlinkse oppositie,
die zich tegen Italiaanse steun
aan de VS heeft gekeerd, en mo
gelijk ook met minister van bui
tenlandse zaken Franco Frattini.
De meeste aandacht zal echter
uitgaan naar Aziz' ontmoeting
met paus Johannes Paulus II,
die fel tegen een aanval op Irak
is en heeft gezegd dat een oor
log in Irak een nederlaag voor
de mensheid zou zijn.
De Nederlandse Socialistische
Partij (SP) wil de Iraakse vice-
premier Tarek Aziz laten oppak
ken nu hij zich in Italië bevindt.
Volgens de socialisten is Aziz
een oorlogsmisdadiger en zou
voor het Internationaal Strafhof
in Den Haag moeten worden
gebracht „Je kunt hem beter
vervolgen dan een oorlog met
hem voeren", aldus SP-kamerlid
Harry van Bommel.
door onze correspondent
Hetty van Rooij
brussel - Secretaris-generaal Ro
bertson heeft gisteren zijn pogin
gen opgegeven om de NAVO op
één lijn te krijgen over de be
scherming van Turkije. Vier lange
dagen van vrijwel onafgebroken
overleg zijn daarmee geëindigd
in een diplomatiek fiasco. „Er
was gewoon te weinig overeen
stemming om nog vooruitgang
te kunnen boeken", aldus een
woordvoerder gisteren.
Eigenlijk is er geen enkele stap
vooruit gezet sinds maandag
morgen, toen Frankrijk, Duits
land en België aankondigden
dat ze het nog te vroeg vonden
om militaire voorbereidingen te
treffen voor de bescherming van
Turkije. De Duitse minister van
defensie Peter Struck verklaarde
gisteren in het Duitse parlement
dat de negentien lidstaten van
het bondgenootschap 'op zijn
laatst zaterdag' een besluit kun
nen nemen dat Turkije tevreden
stelt.
Het hoofd van het inspectie
team Hans Blix en directeur
Mohammed el-Baradei van het
Atoomenergie Agentschap
(IAEA) brengen vanmiddag ver
slag uit aan de Veiligheidsraad.
Die rapportage zal volgens
door onze correspondent
Wierd Duk
berliin - Een dag voor de cruci
ale rapportage van de chef-wa
peninspecteurs in de Veilig
heidsraad heeft de Duitse
bondskanselier Gerhard Schro
der (SPD) gisteren in de Bonds
dag nogmaals zijn afwijzing van
een militaire interventie in Irak
onderstreept. Schroder, wiens
verzet tegen de Amerikaanse
oorlogsplannen bij beleidsma
kers in Washington grote irrita
tie heeft uitgelokt, pleitte in een
veertig minuten durende rede
met overgave voor een vreedza
me ontwapening van Saddam
Hussein.
Duitsland voor duidelijkheid
zorgen. Maar uit Parijs en Brus
sel klinken minder positieve ge
luiden. „Of er zaterdag een ak
koord ligt, hangt af van de in
houd van het rapport", aldus
een Belgische regeringswoord
voerder. Er is zaterdag nog geen
vergadering van de NAVO-raad
gepland.
De zegsman van de Belgische
minister van defensie Flahaut
maakte gisteren duidelijk hoe
hoog de ergernissen en irritaties
binnen de NAVO inmiddels op
gelopen zijn. Volgens hem ver
oorzaakt secretaris-generaal Ro
bertson 'scheuringen' door tel
kens opnieuw de ambassadeurs
van de lidstaten voor formeel
overleg bijeen te roepen. „Die
vergaderingen irriteren alleen
maar, ze dragen niet bij tot een
oplossing", zei hij.
De Britse minister van buiten
landse zaken Jack Straw heeft
gisteren in het Britse parlement
het Duits-Franse vredesvoorstel
naar de prullenbak verwezen.
Het plan dat voorziet in vredes
troepen voor Irak en extra wa
peninspecteurs, heeft de steun
van de Russische president Vla
dimir Poetin. Straw noemt het
'onrealistisch en onpraktisch'.
Volgens hem geeft het Bagdad
alleen het signaal dat tegenwer
king iets oplevert.
Kritiek dat hij verantwoordelijk
zou zijn voor een ernstige ver
storing van de Duits-Ameri
kaanse betrekkingen, wimpelde
Schroder weg: „Het kan toch
niet fout zijn om zoveel moeite
te doen voor de kleinste kans op
vrede." De anti-oorlogskoers
van de rood-groene regering
wordt door een meerderheid
van de Duitse bevolking gé-
steund.
In een bij vlagen hectisch debat
verweten woordvoerders van de
liberale en christen-democrati
sche oppositie Schroder het in
ternationale aanzien van Duits
land te schaden. De kanselier
zou het grootste land van Euro
pa internationaal isoleren.
mayport - President Bush luncht met Amerikaanse mariniers die op het punt staan te vertrekken. Bush vertelde hen dat hij er alle vertrouwen
in heeft dat ze klaar waren om een mogelijke oorlog tegen Irak te winnen. Foto: Reuters/Larry Downing
door onze correspondent
Pascale Thewissen
brussel - Hij is dan toch over
stag. Dagenlang werd op het in
ternet actie gevoerd om het Bra
bantse trekpaard Jean-Luc De
haene van stal te halen. De po
pulaire burgemeester van Vil
voorde en oud-premier hield
zijn been echter stijf, hield stug
vol dat hij geen kandidaat zou
zijn bij de parlementsverkiezin
gen van 18 mei. Maar sinds gis
teren prijkt zijn naam dan toch
op de kieslijst.
'Dehaene is de Obelix van de
Vlamingen. Er staan meer dan
100.000 Asterixen achter U'.
'Liever een eerlijk en competent
zwijn dan een leugenachtig en
dictatoriaal konijn'. Het waren
maar enkele van de soms ludie
ke reacties die binnenkwamen
op de website www.dehaene-er-
op.tk. Een initiatief van het
christen-democratische kamer
lid Joke Schauvliege. Zij ontke
tende een ware hype rond de
oud-premier. Schauvliege is er
van overtuigd dat Dehaene een
doorslaggevende rol kan spelen
in de strijd over de vraag wie
zich straks de grootste partij van
Vlaanderen mag noemen: de
Belgische christen-democraten
CD&V van Dehaene of de
Vlaamse Liberalen en Democra
ten (VLD) van de huidige pre
mier Guy Verhofstadt.
Zelf zag Dehaene een terugkeer
in de nationale politiek niet zit
ten. Tenminste, dat riep hij toch
steeds weer.
Na de verkiezingsnederlaag van
mei 1999, toen de dioxineldp-
pen hem de politieke kop kost
ten en zijn partij een historisch
verlies leed, verliet hij het natio-
anle en Europese toneel en trok
zich terug in het stadhuis van
Vilvoorde. Kandidaat-premier,
hij moest er zelfs met de enkele
haar die hij nog op zijn hoofd
heeft, niet aan denken, zo ver
luidde. Spijtig voor de CD&V.
Zeker omdat Dehaene nog
steeds waanzinnig populair is in
Vlaanderen.
Uit een opiniepeiling van de
krant De Standaard en de
Vlaamse Radio en Televisie bleek
onlangs dat hij zich de op één
na populairste politicus mag
noemen, vóór Verhofstadt maar
na Steve Stevaert, het socialisti
sche boegbeeld uit Hasselt. Gis
teren maakte Dehaene dan ook
bekend dat hij bezweken is on
der de zware druk die er de
voorbije dagen vanuit zijn partij
op hem is uitgeoefend.
londen/anp - Een deel van de
Britse internationale luchthaven
Gatwick bij Londen is gisteren
ontruimd geweest nadat in de
bagage van een man uit Vene
zuela een handgranaat was aan
getroffen. In de buurt van het
internationale vliegveld Heath
row arresteerde de politie twee
personen omdat zij zich ver
dacht gedroegen.
De 37-jarige man uit Venezuela
had met de maatschappij British
Airways gevlogen. Het toestel
kwam uit Colombia en had een
tussenlanding in de Venezo
laanse hoofdstad Caracas ge
maakt. De politie wilde verder
geen mededelingen doen.
Op Gatwick werden alle vluch
ten geannuleerd die gepland
stonden vanaf de noordtermi-
nal. De tweede luchthaven van
Londen liet de geëvacueerde
passagiers in bussen naar de
zuidterminal brengen, die open
bleef. Honderden passagiers za
ten urenlang vast in vliegtuigen
die niet konden worden afge
handeld. Gisteravond ging de
noordterminal weer open.
Het duo dat bij Heathrow was
gearresteerd, werd voor verhoor
meegenomen naar een politie
bureau. De politie trof in de au
to van de twee verdachten geen
De wegen rondom vliegveld Gatwick werden gisteren geruime tijd afgesloten nadat er een man met een
handgranaat was aangehouden. Foto: Reuters/Peter MacDiarmid
wapens aan. Het tweetal wordt
uit voorzorg vastgehouden, al
dus een woordvoerder.
Eerder gisteren liet de Britse mi
nister van binnenlandse zaken,
David Blunkett, in het parle
ment weten dat Groot-Brittan-
nië met 'een echte en serieuze
dreiging' van terrorisme wordt
geconfronteerd. Uit vrees voor
aanslagen is de bewaking in en
rond Britse vliegvelden begin
deze week sterk opgevoerd met
extra politie en antiterreureen
heden.
VS tegen sancties
Noord-Korea
new york/ap - De Verenigde
Staten willen geen sancties te
gen Noord-Korea, maar blijven
streven naar een diplomatieke
oplossing. Dat heeft de Ameri
kaanse plaatsvervangend VN-
ambassadeur Richard William
son gisteren gezegd. Een dag
eerder besloot het bestuur van
het Internationaal Atoomener
gie Agentschap (IAEA) dat de
Veiligheidsraad zich over
Noord-Korea moet buigen om
dat het land het verdrag tegen
verspreiding van kernwapens
heeft geschonden.
De VS zijn tevreden over het be
sluit van het IAEA om de zaak
door te verwijzen naar de Veilig
heidsraad. Washington had
daarop aangedrongen omdat
het wil laten zien dat de crisis
rond Noord-Korea een interna
tionaal probleem is.
Noord-Korea wil met zijn nucle
aire provocaties onderhandelin
gen met de VS afdwingen, maar
die zijn niet van plan toe te ge
ven.
China, de enige bondgenoot van
Noord-Korea, stemde in het
IAEA-bestuur voor de resolutie
over doorverwijzing. Rusland
onthield zich van stemming.
door onze correspondent
Harald Doornbos
bacdad - Sommigen zijn alleen geko
men, anderen hebben familieleden of
vrienden meegenomen. Maar de Itali
aan Alfredo Tucci spant wel de kroon.
Niet alleen is hij met 70 jaar het oudste
menselijke schild, maar hij is helemaal
vanuit Italië naar Bagdad gereden met
vrouw en hond. Allen zullen als mense
lijke/dierlijke schilden dienen als Ameri
ka en Groot-Brittannië overgaan tot
een oorlog tegen Irak.
„Ik ben faliekant tegen deze oorlog",
zegt Tucci, die vroeger theaterstukken
schreef. „Als het moet gaan wij op
strategische plaatsen staan in een po
ging bombardementen te stoppen.
Vredesgroepen uit de hele wereld zijn
in de Iraakse hoofdstad neergestre
ken, in een poging een oorlog te voor
komen. Zeker nu iedereen met span
ning wacht op het vandaag te ver
schijnen cruciale rapport van Hans
Blix, het hoofd van de VN-wapenin
specteurs, zetten de honderden vre
desactivisten hier alles op alles om
wapengekletter te voorkomen. „Vanaf
vandaag roepen we iedereen ter we
reld op om iedere dag een minuut stil
te staan bij de crisis in Irak. Praat 60
Volgens haar heeft Irak niets verkeerd
gedaan. „We hebben in Irak niets ge
zien dat erop duidt dat ze massaver
nietigingswapens hebben. Als deze
oorlog doorgaat, kunnen ze net zo ge
makkelijk de volgende keer Canada
aanvallen."
Vrede is een nobel doel, maar mense
lijk schild zijn is natuurlijk geen pretje.
De Iraakse autoriteiten hebben hen al
toegestaan om strategische plekken
als waterkrachtcentrales en bruggen te
inspecteren. Hierop zullen ze gaan
Sêrian als het bommen gaat regenen,
„n." redesactivisten ogen dan ook een
laas driée bedeesd. „Ik ben al een oude
seconden met buren. Zeg hen dat vre .tiviteitences zo bang ben ik niet om te
de moet winnen", aldus Roberta Ta-merken, merktiyervolgt Tucci, „maar mijn
man, een Canadese grootmoeder uhedewerkers dat'in natuurlijk zeerTe-
Montreal. Tolijk kwispelc ">nt-
Bemard is overduidelijk het enige le
vende schild dat nergens mee zit. Zor
geloos genietend van alle aandacht
van de collega-menselijke schilden,
staat het beest hijgend voor de ingang
van het Iraakse ministerie van infor
matie.
Ook'John Meulendijk (31), een com
puterdeskundige uit Canada, is bedui
dend minder optimistisch dan de
SintBemard. „Ik wil geen martelaar
worden. Voor mij is dit een symboli
sche actie tegen de oorlog", meent hij.
Zijn thuisgebleven vriendin steunt
hem, zo laat hij weten. „Maar ze zou
graag willen dat het iemand anders
was die naar Bagdad toe was gegaan',
vertelt Meulendijk, die Nederlandse
voorouders heeft.
De enige Nederlandse vredesactivist
die zich op dit moment in Bagdad be
vindt, heet Cor Keijzer. De 66-jarige
ex-predikant uit Leeuwarden staat op
het punt huiswaarts te keren. „Het is
niet de bedoeling dat ik een menselijk
schild word", zegt hij, „ik ben hier om
mijn solidariteit te tonen met het
Iraakse volk. Maar als er morgen bom
men zouden vallen, dan blijf ik. Dat is
ons beleid."
De acties van de vredesactivisten zijn
bedoeld om het anti-oorlogsfront zo
breed mogelijk te maken. De huidige
verdeeldheid in de NAVO wordt ge
zien als 'een goede zaak'. Maar het ge
heime wapen van de vredesactivisten
heet Nelson Mandela. In een brief aan
de voormalige Zuid-Afrikaanse presi
dent smeken de vredesactivisten
Mandela om zo spoedig mogelijk naar
Irak te komen.
Het is hun vaste overtuiging dat de
Amerikanen het niet aandurven om te
bombarderen op het moment dat de
alom gerespecteerde winnaar van de
Nobelprijs voor de Vrede zich in het
land bevindt. Mandela, die president
Bush vorige week een man noemde
die niet normaal kan nadenken en van
plan lijkt de wereld in een holocaust te
storten, heeft nog niet gereageerd.
Westerse journalisten In Irak zijn
gebonden aan restricties en kunnen niet vrij rond
reizen en vrij met mensen praten. Dit geldt ook voor
onze correspondent Harald Doornbos, die continue
wordt begeleid door een door de Iraakse autoriteiten
aan hem gekoppelde persoon, die bepaalt wat hij
wel en niet mag doen.
