BINNENLAND 2
Partner niet
altijd mee
naar tehuis
W
Nederlander filmt bij toeval neerstortende Columbia
Bussen volgend jaar
100 kilometer per uur
Worstelen met de naderende oorlog tegen Irak
Nuchtere Nederlander
hamstert (nog) niet
'Heb een hart, draag geen bont'
Geen geld, maar begrip
'Geen identificatieplicht'
erzoek naar
isap gestaakt
IC Het onderzoek naar
He vruchtensap met co-
Jat een Haagse peuter
ar juli fataal werd, is ge-
politie en justitie zijn er
Lslaagd verdachten op
jn, zo is gisteren be
waakt. Het 2-jarige
éverleed twee dagen na-
Ld gedronken van het
Vat in een levensmidde-
Et dat bij haar ouders
brgd. Het pakket was
Wijk verstuurd vanaf
(el steunt
ftesten xtc
jrc - Er moeten veel
jtra komen waar disco
's xtc-pillen op hun
i kunnen testen, zo
Europees Parlement.
ien er voldoende test-
ïeden te zijn op pop-
.jf in megadisco's. Met
k aan de lidstaten gaat
nrecht in tegen de re-
Jkenende en het CDA,
ji dat er een einde
hen de xtc-testen. Vol-
JCDA moedigen die
■t drugsgebruik juist
Europese ministers van
Jndheid buigen zich
prt over het advies.
irarkens
aan taboe
Minister Veerman
-eede Kamer beloofd
te zullen spreken van
Alens. Ook in officiële
Van het ministerie van
zal de term niet meer
•bruikt. Een mestvar-
ïaloi In vleesvarken worden
ichtftrtkiP een vleeskip. De
cglmoet het imago van
{verbeteren,
kens*
9C rerdacht van
npeuter
- Een 19-jarige vrouw
J4-jarige vriend uit
orden ervan verdacht
iber in Zaandam het
f jaar oude zoontje van
izo zwaar te hebben
kld dat hij aan zijn ver-
i is overleden. Uit
febleken dat zijn beide
broken waren en dat
nden op zijn billen
bdien had het kind
I verwondingen. Het
linsdag pro forma te-
e rechtbank in Haar-
e wil dat de twee
worden onderzocht
ter Baancentrum.
t in: Justitie
t belofte
[justitie zou twee jaar
Kootwijkerbroek tij-
a "kz-crisis aan actie-
ioeren toezeggingen
iaan dat zij niet ver-
n worden. Dat bleek
ir de rechtbank in
tij de behandeling van
tegen twaalfhoe
ken worden er van
it zij op 29 maart
lenaren van de Rijks-
Ir de Keuring van Vee
iW) en een dieren-
bedreigd en gegij-
ocaten van de boe-
dan ook dat het OM
elijk moet worden
'e officier van justi-
iter werkstraffen va-
60 tot 240 uur en
iijke straffen, varië-
e tot negen maan-
:spraak 27 februari.
sding
isofen
I Antroposofische or-
jhebben een kort ge-
Bspannen tegen de
jlederlanden. De or-
illen hiermee voor
at een deel van de an-
phe geneesmiddelen
ft niet meer verkrijg-
n deel van de zoge-
htroposofica valt on-
bpathische genees-
die geregistreerd
jDtden. 30 procent valt
ir buiten, omdat zij
imeopathische wijze
ereid. Een aparte regi-
feelijkheid is er niet.
•osofen willen nu een
kegeling. Minister De
jen dat echter. Het
ig dient op 28 maart.
in de fout bij
sidscontrole
- De politie schrok er
flij een snelheidscon-
1A59 bij Waalwijk
Politie woensdag
■iringen uit. Bijna de
E in totaal 4.362
f| reed te hard. De
jad plaats op de noor-
prook van de A59 ter
P de afslag Waalwijk-
r worden momenteel
kamheden uitge
leidt een maximum
jln 70 km/u. Van de
ïerde voertuigen reed
5 procent te hard.
woordvoerder van de
vrijdag 14 februari 2003
utrecht - Naaktmodel Kyra Eggers is beschilderd voor een actie tegen het gebruik van bont. Ze zit in het centrum van Utrecht in een kooi. Hiermee voert ze actie tegen het kopen
van bont op Valentijnsdag. Foto: CPD/lnge van Mill
door Harrie Wenting
den bosch - Twee weken terug
was het ongeluk met het ruimte
veer Columbia wereldnieuws.
De Nederlander Erik Starmans
(33) filmde vanuit zijn Apache
helikopter zonder het te weten
de neerstortende brokstukken.
Gisteren werden zijn beelden op
alle televisiejournaals van de
wereld vertoond. Thuis in Hul
sel heeft de piloot een dubbel
gevoel over de hele gang van za
ken. Want met de beelden zou
grof geld zijn verdiend.
Starmans was met het 301 Squa
dron op oefening in de Ameri
kaanse staat Texas. „Op 1 febru
ari gingen we naar een 'gunne-
rie' waar we met scherp zouden
schieten, iets wat op slechts wei
nig plekken geoefend kan wor
den. Een collegavlieger vertelde
me bij het opstijgen over de lan
ding van de Columbia die dag.
"Wellicht zie ik er nog iets van",
zo ging het door me heen.'"
Halverwege maakte Starmans
een tussenlanding om de muni
tie te laden. Net toen ze aan de
grond stonden, zag hij vanuit de
cockpit een opvallende streep in
de lucht. 'Er spat een vliegtuig
uit elkaar' riep een collega.
„Maar ik had het vermoeden dat
ik het landen van de Columbia
ging zien en zette automatisch
mijn buitenboord camera aan.
'Dit zie je niet elke dag, leuk om
thuis te laten zien', dacht ik nog.
De camera is voorzien van infra
rood en kreeg door de automati
sche hittezoeker het voorwerp
snel in beeld. Ik zoomde enkele
keren in en kon het verloop
mooi volgen. Op dat moment
had ik er nog geen erg in dat het
mis was, maar toen we weer te
rug op de basis waren kregen we
dat snel te horen." Met enkele
andere piloten keken we snel de
opname na en we hadden met
een in de gaten dat dit een op
vallende opname was.
Een Amerikaanse collega stelde
voor om het aan de NASA aan te
bieden. Starmans maakte één
'Heet gas drong linkervleugel binnen'
Vlak voor de explosie van het ruimteveer Columbia drong heet
gas de linkervleugel van het ruimteveer binnen. Dit veroorzaak
te de hoge temperaturen die aan de linkerkant van de Colum
bia werden gemeten vlak voor het ongevaL Dit is de voorlopige
conclusie van het onafhankelijke team dat het ongeluk onder
zoekt. Een landende ruimteveer wordt altijd omgeven door heet
plasmagas. Dit heeft geen gevolgen als het ruimtevaartuig on
beschadigd is. De linkervleugel van de Columbia was echter ge
barsten, en de oorzaak van deze beschadiging is nog niet vast
gesteld. Deskundigen stelden eerder vast dat het ontbreken van
enkele tegeltjes op het hitteschild van de vleugel niet hebben
kunnen leiden tot de catastrofe waarbij alle zeven inzittende as
tronauten om het leven kwamen.
kopie en gaf het origineel aan de
collega: hij zou zorgen dat het
bij NASA kwam. Starmans hoor
de verder niets meer van de
beelden die hij had gemaakt.
Tot eergisteren, 12 februari.
Starmans kreeg een telefoontje
van de afdeling voorlichting van
de Luchtmacht, dat zijn filmpje
op CNN te koop werd aangebo
den. „Ik viel bijna van mijn
stoel, ik had tot die tijd tegen ie
dereen mijn mond gehouden."
Daarna ging het snel: de lucht
machtstaf in Den Haag ging vra
gen stellen, want feitelijk was
het hun eigendom omdat het
met hun materiaal was gemaakt.
Ze hadden de opname echter
nog niet gezien, terwijl alle me
dia er over begonnen te bellen.
Gisteren werd de film uitgezon
den door alle journaals en kreeg
Nederland op de buis te zien
wat Starmans al eerder zag. Het
filmpje is vooral uniek omdat de
grootste brokstukken lang in
beeld blijven. „Doordat de ca
mera tevens tijd en plaats aan
geeft en de omgeving ook nog
eens goed registreert moet het
een erg goed hulpmiddel zijn
geweest bij het opsporen van
een deel van de brokstukken."
„Ik heb er een dubbel gevoel
over", zegt Starmans. „Van de
ene kant heb ik de NASA gehol
pen en daar ben ik blij mee,
maar van de andere kant: er
schijnt goed geld betaald te zijn
met het doorverkopen van het
filmpje en dat is buiten mij om
gegaan."
'Voor betere doorstroming op de weg'
den haag/anp - De maximum
snelheid voor touringcars en an
dere bussen op de snelweg gaat
volgend jaar omhoog van 80
naar 100 kilometer per uur.
Hiervoor gaan wel bepaalde cri
teria gelden. Diverse ministeries
voeren daar momenteel overleg
over. Dat heeft minister De Boer
(verkeer) gisteren gezegd in de
Tweede Kamer.
In Duitsland mogen bussen al
100 kilometer per uur. De maat
regel is volgens deskundigen
goed voor de doorstroming op
de weg, omdat het snelheidsver-
schil tussen auto's en bussen
kleiner wordt. Om diezelfde re
den had de Kamer aan De Boer
gevraagd om de maximumsnel
heid voor vrachtwagens even
eens te verhogen. De LPF-be-
windsman wees dit echter reso
luut van de hand, omdat een
dergelijke maatregel volgens
hem alleen maar nadelen heeft.
Vrachtwagens zijn zwaarder dan
bussen en hebben daardoor een
langere remweg. Bovendien le
vert een hogere snelheid meer
uitstoot van vieze stoffen op.
„Meer ongelukken, meer slacht
offers en meer files", vatte De
Boer samen.
De verkeersminister haalde uit
naar vrachtwagenchauffeurs,
die zich door van alles en nog
wat laten afleiden, terwijl ze
achter het stuur zitten. „Com
puter, sms, telefoon", somde De
Boer op. Hij vindt dat departe
menten goed moeten nadenken
wat hieraan te doen is.
In hetzelfde overleg met de Ka
mer rekende de minister voor
dat tot 2010 zeker 2,5 miljard
euro nodig is om achterstallig
onderhoud aan spoor, wegen,
vaarwegen en dijken op te knap
pen. Verkeer en Waterstaat
werkt deze schatting nog verder
uit.
den haag - De veertien universiteiten in Nederland kunnen wel rekenen op de warme sympathie van de
politiek, op een luisterend oor voor de noden en op grote waardering voor de geleverde inspanningen.
Maar meer geld zit er als gevolg van de economische neergang niet in, aldus de boodschap die demissio
nair minister van onderwijs, Maria van der Hoeven, gisteren had voor de universiteiten. Een aantal hoogle
raren voerde daarom actie bij het Maagdenhuis in Amsterdam om het belang van de universiteiten te on
derstrepen en dat van de Universiteit van Amsterdam in het bijzonder. Foto: GPD/Harmen de Jong
door Rob Edens
den haag - Nederland, dat was toch het land van de mas
sademonstraties, van de 'hollanditis', van 'Nederland gids
land', van het geheven vingertje? Momenteel, met een
wereld die in brand dreigt te vliegen, is het hier echter op
merkelijk rustig. Is het Nederlandse volk niet meer zo op
standig of vredelievend?
De wereld houdt haar adem in: elk moment kan de oor
log tegen Irak uitbreken. De dreiging is volgens politico
loog Paul Scheffer, auteur van diverse gezaghebbende
publicaties over Nederland en zijn buitenlandse beleid,
vele malen groter dan in de Koude Oorlog ooit het geval
was. „Ook de gevolgen van een oorlog tegen Irak zijn
nauwelijks te overzien."
Toch gaat Nederland dezer dagen niet massaal de straat
op: de organisatoren van de protestdemonstratie tegen
de oorlog morgen in Amsterdam hopen op 'tienduizen
den' demonstranten, de gemeente Amsterdam schat de
opkomst op 10.000 tot 30.000 mensen. Ter vergelijking:
in 1981 en 1983 kwamen er respectievelijk 400.000 en
550.000 mensen opdagen tijdens demonstraties tegen
de plaatsing van kruisraketten. Het leverde Nederland
in de wereld de vredesziekte 'hollanditis' op, symbool
voor de leus 'Liever een Rus in je keuken dan een kruis
raket in je achtertuin'. De conclusie dat het Nederlandse
volk niet meer in die mate te mobiliseren is voor de vre
de, gaat Paul Scheffer echter te ver. Als er morgen inder
daad 'slechts' 20.000 mensen gaan demonstreren, komt
dat volgens hem vooral door de complexiteit van het
vraagstuk.
Scheffer: „Mijn indruk is dat een mogelijke oorlog tegen
Irak wél leeft. Probleem is alleen dat er minstens net zo
veel argumenten voor als tegen een oorlog zijn. Daar
komt nog eens bij dat demonstreren tegen de oorlog
uitgelegd kan worden als steun vóór Saddam Hussein.
En niemand wil gezien worden als aanhanger van een
dictator die gifgassen en chemische wapens tegen zijn
eigen bevolldng inzet."
Scheffer constateert dat de tijd van 'Nederland gids
land', de tijd dat Nederlandse ministers van buitenland
se zaken direct naar de dichtstbijzijnde microfoon hol
den om commentaar te leveren op welke gebeurtenis
waar dan ook ter wereld ('Nederland waarschuwt de
wereld nu echt voor de allerlaatste keer'), achter ons ligt.
Scheffer: „Srebrenica was voor Nederland een harde les
in realisme. Je kunt wel met de beste bedoelingen overal
iets van vinden, maar het moet wel hout snijden. In een
oorlog tegen Irak neemt Nederland slechts een positie
in de dugout in, anders dan bijvoorbeeld een land als
Groot-Brittannië", betoogt Scheffer. Niet toevallig ">r-
den er aan de andere kant van de Noordzee morg
dan ook veeL ieer demonstranten verwacht dan
sterdam. Scheffer: „De beslissing om Irak aan te vallen
valt elders. Bij die massademonstraties in de jaren tach
tig ging het over de vraag of wij op ons eigen grondge
bied kruiswapens zouden toelaten. Dat was toch een
andere discussie."
Directeur Bert Bomert van het Centrum voor Interna
tionale Conflict-Analyse en Management (Cicam) wijst
ook op verdeeldheid in de vredesbeweging. „In de jaren
tachtig vormden de diverse vredesorganisatie één
machtig blok, maar nu zie je dat twee grote vredesorga
nisaties als het IKV en Pax Christi niet op dezelfde lijn
zitten. Dat maakt het voor mensen die overwegen te
gaan demonstreren er niet makkelijker op."
Twintig jaar geleden was de vredesbeweging mordicus
tegen elke vorm van geweld. Dat is gaan schuiven bij de
oorlog in Kosovo en dat zie je nu weer. Vooral het IKV
van Mient-Jan Faber, de secretaris van het Interkerkelijk
Vredesberaad, worstelt met de geweldsvraag. Ooit was
Faber het absolute boegbeeld van geweldloos Neder
land. Nu staat het IKV op het standpunt dat 'grote en
volhardende internationale druk op het regime van Sad
dam Hoessein' nodig is. „Het is kiezen tussen twee kwa
den, oorlog en Saddam Hoessein", licht J. Muller van
het IKV het standpunt toe. Het IKV maakt er overigens
geen geheim van te worstelen met dit vraagstuk. „In
Bosnië, Kosovo en Afghanistan heeft het IKV met dit di
lemma geworsteld. In het geval van Irak is het niet an
ders."
door Bemice Breure
den haag - Duizenden ouderen
dreigen door een wijziging in de
AWBZ volgend jaar van hun man
of vrouw gescheiden te worden.
Vanaf i januari 2004 is het niet
meer mogelijk om als gezonde
partner mee te verhuizen naar
een verzorgingstehuis.
De ouderenbonden verwachten
'schrijnende situaties', aldus A.
Heltzel, woordvoerder van de
Unie KBO. De bonden hopen
het ministerie van VWS nog op
andere gedachten te brengen.
Tot nu toe hebben echtparen de
mogelijkheid om met zijn twee-
en hun intrek te nemen in een
verzorgingstehuis wanneer één
van hen permanente zorg be
hoeft. Duizenden Nederlanders
kiezen voor deze optie. Neder
land telt in totaal zo'n 11.000
tweepersoonskamers in verzor
gingstehuizen; dat is tien pro
cent van het totale bestand.
Als gevolg van de nieuwe wet
moet de gezonde partner voort
aan achterblijven in de echtelij
ke woning. Mee verhuizen mag
alleen als de kosten van het ver
blijf in de instelling zelf worden
betaald en niet meer via de
volksverzekering. „Daar hebben
de meeste ouderen geen geld
voor zegt Heltzel. Hij bena
drukt dat het in de meeste ge
vallen 'heel oude mensen' be
treft. „Het is toch vreselijk als
een echtpaar na vijftig jaar hu
welijk op zo'n manier uit elkaar
wordt gehaald?"
De ouderenbonden verwachten
dat de achtergebleven partner
sneller een beroep zal doen op
bijvoorbeeld Thuiszorg. „Ik kan
me voorstelen dat een 84-jarige
man geen zin meer heeft om al
leen voor zichzelf te koken. Die
gaat eerder gebruik maken van
Tafeltje Dekje." Het is overigens
lastig om de exacte 'kostprijs'
van de gezonde partner, die im
mers geen gebruik maakt van de
aangeboden zorg, te berekenen.
Zowel VWS als Arcares, de bran
cheorganisatie voor verpleging
en verzorging, kon daar gisteren
geen indicatie van geven.
Een woordvoerster van het mi
nisterie benadrukt dat de wets
wijziging geen gevolgen heeft
voor ouderen die nu al samen
wonen in een verzorgingstehuis.
Ook paren die voor 1 april op de
wachtlijst staan, blijven verze
kerd van een gezamenlijke plek.
De nieuwe wet vloeit voort uit
het beleid ouderen zo lang mo
gelijk thuis te laten wonen en
niet onnodig gebruik te laten
maken van 'dure instellingen',
verklaart ze.
Bij veel verzorgingstehuizen is
grote onrust ontstaan door de
nieuwe regels, aldus Arcares. De
nieuwe wet heeft immers ver
gaande gevolgen voor de inrich
ting van de tehuizen. Het beleid
van de branche-organisatie is
erop gericht ouderen zo lang
mogelijk samen te laten leven.
Volgens de ouderenbonden
heeft de wetswijziging ook ver
strekkende gevolgen voor be
staande gevallen. Wanneer dé
hulpbehoevende oudere komt
te overlijden of wordt overge
plaatst naar een verpleeghuis,
mag zijn of haar partner niet
langer in het verzorgingstehuis
blijven. Niks nieuws, aldus VWS.
Deze regel geldt nu ook al. Arca
res onderstreept dat het in deze
gevallen om tachtigjarigen gaat
„De ervaring leert dat iemand
van die leeftijd, door de schok
van het overlijden van de part
ner, zelf snel achteruit gaat", al
dus directeur Mariëlle Rompa.
De organisatie hoopt dat het
ministerie 'over de letter van de
wet heen wil kijken'. Arcares
vindt wel dat van de gezonde
partner een 'redelijke eigen bij
drage' kan worden gevraagd.
den haag/anp - Het College be
scherming persoonsgegevens
(CBP) kraakt het plan om een al
gemene identificatieplicht voor
iedereen vanaf twaalf jaar in te
voeren. Het adviseert minister
Donner (justitie) af te zien van
het wetsvoorstel, zo schrijft het
college in een brief aan Donner.
Het CBP vindt dat het inmiddels
demissionaire kabinet schrome
lijk tekortschiet in de onderbou
wing en rechtvaardiging van het
voorstel. De bevoegdheid van de
politie om iedereen te allen tijde
zich te laten legitimeren is vol
gens het college een inbreuk op
de eerbiediging van persoonlijke
levenssfeer.
En dat is in strijd met het Euro
pees Verdrag voor de Rechten
van de Mens. Een eventuele in
breuk op de privacy is alleen te
rechtvaardigen bij een zwaarwe
gend maatschappelijk belang én
als het binnen redelijke perken
blijft.
Verder is het CBP fel tegen de
leeftijdsgrens van twaalf, waar
mee Nederland uniek zou zijn
in Europa waar die grens hoger
ligt. Voor de hand ligt volgens
het college achttien jaar en zes
tien als dat echt nodig zou zijn.
door Mare Brink
den haag - De nuchtere Neder
lander hamstert niet. Terwijl de
Amerikanen batterijen inslaan
voor zaklantaarns en rollen tape
kopen om thuis de kozijnen af
te plakken tegen strijdgassen, is
in ons land niets te merken van
een oorlogsdreiging. In Amerika
en ook in Israël krijgen mensen
het advies zich voor te bereiden
op een oorlog en terreuraansla
gen. De Nederlandse regering is
nog lang zo ver niet. Minister
Remkes van binnenlandse za
ken benadrukt dat het 'goed is
om alert te zijn'. En er zijn, zegt
zijn woordvoerder, enkele
noodscenario's. „In die plannen
is aangegeven hoe bij noodsitu
aties stroom, voedsel en water
kan worden verdeeld. Maar er is
geen enkele aanleiding voor
mensen om nu voedsel of spul
len aan te schaffen wegens de
dreigende oorlog." Wanneer
wel? „Daar lopen we niet op
vooruit."
In de Hema zijn de schappen
vol en zijn de plastic bood-
schappenmandjes normaal ge
vuld. De tape die een mevrouw
koopt is voor 'gewoon huishou
delijk gebruik'. „Ik zit middenin
een verhuizing." Van hamsteren
moet ze niets hebben. Ook niet
als de minister het zou advise
ren. „Ik bepaal zelf wel wanneer
ik iets koop en hoeveel."
Bezorgd is ze wel. „Ik wil zater
dag eigenlijk naar de grote de
monstratie tegen de oorlog.
Maar waarschijnlijk blijf ik thuis,
omdat misschien juist daar een
aanslag wordt gepleegd." Extra
batterijen voor als de stoom uit
valt?
„Grote onzin", zegt een vrouw
van middelbare leeftijd. „Ik heb
nrg een knijpkat uit de oorlog.-
Die geeft altijd licht. Extra eten
koop ik ook niet. Want ik heb
zelfs de oorlog zonder hamste
ren overleefd. Twee dunne bo
terhammen en tulpenbollen op
een dag. Al zou ik willen ham
steren: dat krijg ik van mijn
AOW niet voor elkaar."
Bij de Albert Heijn duwt een
klant voor ruim veertien euro in
zijn boodschappenwagentje.
„Gewoon aardappelen, groen
ten en vlees. Niks speciaals.
Meer kopen is grote onzin",
vindt hij. „Ik voel helemaal geen
dreiging", zegt een andere klant.
„Dus waarom zou ik daaraan
beginnen. Pas als de schappen
leeg beginnen te raken, wordt
het een ander verhaal."
Michiel Korthals van het Neder
landse Platform voor Land
bouw- en Voedselethiek ver
baast zich niet ovfltde Holland
se nuchterheid. „Een dreigende
oorlog is voor Nederlanders
geen reden om te hamsteren. Bij
de Golfoorlog in 1991 is dat ook
nauwelijks gebeurd. Mensen
vertrouwen erop dat de spullen
gewoon te koop blijven. Een Ne
derlander maakt zich pas echt
zorgen als de veiligheid van het
voedsel zelf in gevaar komt, zo
als bij de mkz-crisis."
Ook in de dumpwinkel is het
rustig. Tijdens de vorige Golf
oorlog, toen de angst voor gifgas
er goed in zat, deed de dump-
handel nog goede zaken. „We
verkochten soms twintig gas
maskers per dag. Maar nu nog
niet één," zegt de verkoper.
.Aan de prijs hoeft het niet te
liggen. Voor nog geen vijftien
euro heb je er al een." Waar
helpt zo'n gasmasker eigenlijk
tegen? De verkoper moet er
even over nadenken: „Tegen
traangas. En ik geloof ook tegen
miltvuur."
