Iedere aria goedklaps gehcnoreerd
KUNST CULTUUR
Begrijpelijke keuze juryLeids Cabaretfestival
Werk in uitvoer:;
bij Sidac Studi»
Van Goghs 150ste geboortedag groois gevierd
Spaans dansplezi
in Stadsgehoorzf
(tg
H(
Oeuvreprijs voor
Anouk Aimée
John Grisham in
eerste week op i
Vriendelijke
smartlap
eel
bij
dei
vrijdag 14 februari y
Berlijn - Anouk Aimée heeft
gisteren tijdens het 53ste film
festival van Berlijn een Gouden
Beer ontvangen voor haar hele
oeuvre. De Franse actrice debu
teerde in 1948 op zestienjarige
leeftijd in 'Les amants de Véro-
ne' van André Cayatt. De be
kendste film waarin zij speelde
is 'La Dolce Vita' van Federico
Fellini. Vijf jaar geleden was zij
nog te zien in 'Los Angeles wit
hout a map' van Mika Kauris-
maki.
den haag - De nieuwste legal
thriller van John Grisham, De
Claim, blijkt evenals zijn vorige
misdaadromans een bestseller.
Het boek is net een week uit en
heeft al de eerste plaats van De
Bestseller 60 gehaald. Grisham
stoot daarmee het plaatjesboek
Het aanzien van 2002 van de
toppositie. Dit blijkt uit gege
vens die de stichting CPNB
heeft vergaard bij meer dan 300
boekwinkels.
theater recensie
Dick van Teylingen
Voorstelling: "A Solitary Blue' naar het
gelijknamige boek van Cynthia Voigt
door Bonheur. Bewerking en regie:
Annekee van Blokland. Met Leo
H oogenboom, Thomas Oerlemans en
Ruud van der Pluijm. Gezien: 31/1,
Rotterdam. Te zien: vanavond,
LAKtheater, Leiden.
Een eenzame blauwe reiger op
een onbewoond eiland, dat is
het wezen waarmee Jeff zich
het meest verwant voelt. Toen
hij zeven was verliet zijn moe
der hem en zijn vader. Moeder
Melody hoor je in de voorstel
ling alleen op geluidsband, ver
der leren we haar kennen via
Jeff en zijn vader. Ze geeft als
reden voor haar vertrek dat er
nog heel veel zielige mensen en
situaties zijn waar ze zich over
moet ontfermen: 'Het is heel
belangrijk voor me'. Belangrij
ker dus dan het welzijn van
haar zoon.
Vader is een wereldvreemde in
tellectueel die geen idee heeft
hoe hij voor een kind moet zor
gen. Hij wordt aangesproken
met 'de professor', ook door
Jeff. Hij zit permanent te wer
ken, kan zich moeilijk in ande
ren verplaatsen en uit zijn emo
ties alleen indirect. Als Jeff een
longontsteking krijgt, weet hij
niet wie de huisarts is. 'Neem
me niet kwalijk', zegt vader
steeds als hij zijn onhandigheid
beseft, maar er zit weinig voor
uitgang in. Gelukkig geeft zijn
huisvriend, 'de pater', af en toe
wat praktische aanwijzingen.
Jeff moet leren leven met ou
ders die er een potje van ma
ken. Het incasseringsvermogen
en de solidariteit van kinderen
in dergelijke situaties is enorm;
Jeff cijfert zich weg en put zich
uit in verontschuldigingen. Hij
brengt een heerlijke zomer bij
zijn moeder in het zuiden door,
maar de keer daarop laat zij
hem in de steek. Uiteindelijk
kiest hij voor de goedbedoelde
onbeholpenheid van zijn vader
en tegen het egocentrisme van
zijn moeder.
In 'A Solitary Blue' weet je al
snel hoe de verhoudingen lig
gen, wie zielig is en je sympa
thie verdient. Daardoor heeft
de voorstelling wel iets van een
smartlap, zij het met een (nogal
abrupt) positief einde. Thomas
Oerlemans brengt het leed en
de dilemma's van Jeff over en
geeft hem een onverwoestbaar
blij en wat onnozel hoofd. Leo
Hogenboom speelt zijn mach
teloze vader: ik wil wel, maar ik
kan niet anders. Onverwacht is
dat hij ondanks zijn geldgebrek
een prachtige gitaar voor zijn
zoon koopt, en dat hij met mu
sicus Ruud van der Pluijm (die
ook de pater speelt) en zijn
zoon in liedjes uitbarst en daar
gitaar bij speelt: hij is niet be
paald van het expressieve type.
In de voorstelling is het huise
lijk gemusiceer meestal aange
naam, net zoals de videobeel
den: het brengt wat afwisseling
in een nogal eendimensionaal
verhaal.
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Halve Finale van het 25e Leids
Cabaretfestival. Gezien: 13/2, Leidse
Schouwburg.
Dorine Wiersma, Alex Agnew en
de cabaretgroep 'Schering en
Inslag" zijn de finalisten van het
25e Leids Cabaretfestival. Een
begrijpelijke keuze van de jury
die natuurlijk naar de kwaliteit
van het aanstormend talent kijkt
maar evenzogoed een leuke
slotavond van het jubilerende
festival wil samenstellen. Daar
bij ben je nu eenmaal afhanke
lijk van wat zich aandient. Een
topjaar is het helaas niet gewor-
Wie wil speculeren moet voor de finle aandelen Wiersma kopen
den, het had de feestvreugde ex
tra kleur kunnen geven. Het fi
nale-aanbod van dit jaar heeft
echter een zeer redelijk niveau
en toont de diversiteit van uitin
gen die vandaag de dag onder
de noemer van cabaret worden
gepresenteerd. Een man, een
vrouw en een groep - het is een
mooie verdeling.
Tijdens de festivalweek kun je
sommige kandidaten twee- tot
driemaal zien optreden. Dat is
nu juist één van de aardigste bij
verschijnselen daarvan. Soms
valt het weerzien tegen, soms
gebeurt er iets verrassends. Alex
Agnew bijvoorbeeld komt tij
dens de halve finale opvallend
sterker voor de dag. Hij brengt
grotendeels hetzelfde program
ma, en toch wordt er ditmaal
enthousiaster op gereageerd.
Waaraan dat nu precies ligt,
blijft een raadsel.
Het afgezaagde verhaal over het
bezoek aan de tandarts heeft hij
gelukkig weggelaten. Gebleven
zijn de met vocale kren gelar
deerde beschouwingeover ou
de westerns, foute nziekkeu-
zes en het missen varie tram.
De power van zijn oyeden is
soms overrompelend, les drijft
echter wel op het kistje van
zijn vocale acrobatiek.
Een dergelijke troef htft afval
ler Miel Verstappen nitin huis.
Zijn losse jeugdherireringen
en licht-geëngageerdewerwe-
gingen blijken uiteindtjk toch
te mager, zeker als je dwoor de
tweede keer hoort. Bovendien
was hij minder goed op dreef.
De zaal reageerde beduidend
matter dan tijdens de voorron
de. Dat geldt in nog veel sterkere
mate voor de tweede afvaller:
het clowneske duo 'ManMan-
Man'. De grapjes zijn in de her
haling toch nog flauwer dan ge
dacht. Bovendien moet je de
ruime definitie van cabaret wel
behoorlijk oprekken, wil je deze
bijdrage ook nog onder dit gen
re laten vallen.
Twee kandidaten presteren dui
delijk minder. 'Schering en In
slag' profiteert daarvan. Er zijn
al zo ontzettend veel solo-caba
retiers - een cabaretgroep valt
dus meteen op. 'Schering en In
slag' profiteert daarvan. Met an
dere woorden: de voorlopige
winst voor Edo Berger, Thijs
Niemantsverdriet, Joris van Wijk
en Jasper Rebel oftewel 'Sche
ring en Inslag' is dan ook rela
tief. Diverse losse ideetjes krij
gen soms door alert ensemble-
Jules van Hessen leidt koor en orkest humoristisch door 'lessiah'
vervolg van voorpagina
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Scratch Messiah o.l.v. Jules van
Hessen, m.m.v. Ellen Schuring, sopraan,
Sytse Buwalda, countertenor, Robert
Getchell, tenor en Matthijs Mesdag,
bariton. Gehoord: 13/2, Pieterskerk,
Leiden.
Toen Jules van Hessen vijftien
jaar geleden voor het eerst
'scratchte' keerde hij zich na een
erbarmelijk gezongen en ge
speelde koorpartij spontaan
naar het publiek, hield zo'n vijf
tellen z'n mond en riep toen
'Mensen dat doen we over!' Hi
lariteit alom. Dat 'peststuk' was
de hele dag al niet gegaan, dus
was het een bedenkelijk voor
stel. Maar, jawel hoor, het lukte
de tweede keer; koor en orkest
rolden enthousiast door de in
gewikkelde noten heen. Applaus
alom.
Toen gisteravond het 'Hallelu
jah' voor de vijftiende keer over
donderend de hele Pieterskerk
veroverde, dacht ik even, nu
draait Jules zich van blijdschap
om en zegt even grappig als wel
eer 'Mensen dat doen we over'.
Maar helaas, dat gebeurde niet.
Het Hallelujah wordt immers al
tijd bewaard voor de toegift; en
dat is natuurlijk ook heel lekker.
Met zo'n hit kan je goed afkic
ken, na een dag van grote saam
horigheid en blaren op je tong
en vingers.
De sfeer die hoort bij een
scratch uitvoering was er weer
helemaal; stond bol van 'musi-,
ceerpret'. En daarbij werd er
ook nog eens prachtig gezon
gen. Vooral het orkest revan
cheerde zich. Vorig jaar nog een
jolige ramp om aan te horen, nu
speelde het - zeker voor een
Monumentaal en indrukwekkend zong het koor uit volle borst 'Glory to God in the highest1. Foto: Taccan der Eb
amateurorkest - hartstikke goed.
Toen (nog) niemand zin had om
te klappen bij de 'Ouverture' liet
Van Hessen wel even horen hoe
dat moest. Nadien was het ap
plaus niet van de lucht. Elke
koor- of orkestpartij, iedere aria
werd goedklaps gehonoreerd.
In vogelvlucht iets over enkele
flitsende koren, fraaie instru
mentale klapstukken en blin
kende solopartijen. Monumen
taal en indnikwekkend zong het
koor uit volle borst 'Glory to
God in the highest'. De mannen
overtuigden in 'Surely he hath
bome our griefs' mët een sterke
homogene klankkleur. Had het
orkest in de Ouverture al de blits
gemaakt, in 'His burden is light'
toonde het nog eens heel trans
parant 'de lichtheid van ons be
staan'. En met zo'n eerste violist
die zich dapper en adequaat
door de aria 'If God is for us,
who can be against us' heen-
streek, hadden alle eerste violen
het getroffen. Wat er precies ge
beurde in de aria 'Thou sHt
break them' was onduidek,
maar hier raakte het orkest j-
heel op tilt, in zuiverheid, teiro
en samenklank. Maar tóch kla-
pen, volgens optimistische Juli
Van de vier solisten overtuigd»
verreweg het meest de counte
tenor Sytse Buwalda en de tem
Robert Getchell. Beiden hadde
ze écht iets indringend moois 1
vertellen. De bariton Matthi
Mesdag en de sopraan Elle
Schuring waren beduidem
minder gedisponeerd. Inplaats
van naar de luisteraar toezingen,
hapte Schuring de woorden in
en was ze in het hoge register
bepaald onzuiver. Mesdag was
niet tegen de mega-aria 'The
trumpet shall sound' opgewas
sen. Aan ademhalen en intone
ren schortte veel.
Niettemin leidde Jules van Hes
sen ieder inspirerend en humo
ristisch door 'Messiah', een ora
torium dat objectief en subjec
tief niet klein te krijgen is.
otterlo/amsterdam/anp - Vin
cent van Gogh werd op 30
maart precies 150 jaar geleden
geboren en dat zal de wereld
weten. Het Kröller-Müller Mu
seum in Otterlo wijdt vanaf van
daag tot en met 12 oktober een
expositie aan het verzamelen
van Van Goghs door Helene
Kröller-Müller: Vincent Hele
ne'. Tegelijk is er een expositie
van tekeningen van de meester
in de kunsttempel op de Hoge
Veluwe.
Het Van Gogh Museum in Am
sterdam begint vandaag ook een
reeks van feestelijkheden met de
expositie 'De keuze van Vin
cent', over collega's en andere
kunstenaars die Van Gogh be
wonderde en bij wie hij inspira
tie opdeed. Deze tentoonstelling
gaat duren tot en met 15 juni. Er
zijn bij deze expositie catalogi in
zeven talen gedrukt, waaronder
in het Russisch.
Directeur Evert van Straaten van
het Kröller-Müller noemt Vin
cent Helene' „een hommage
aan het fenomeen van de parti
culiere verzamelaar. We hebben
hier 89 Van Goghs aan haar te
danken, nog afgezien van de 185
tekeningen."
Samensteller Pieter de Jonge be
looft dat er de komende jaren
onderzoek wordt gedaan naar
de verzamelwoede van Helene.
„Het onderzoek staat nog in de
kinderschoenen, maar er komt
over een paar jaar een grootse
Helene Kröller-Müller-show."
„Ze was een zeer moderne da
me. Dat wilde ze ook zijn", ver
telt Piet de Jonge. „Ze kocht in
1917 al een Mondriaan. Maar ze
had in haar huis bijvoorbeeld
ook een centrale stofzuiginstal-
latie, dat is nü nog bijzonder."
De door Helene aangeschafte
schilderijen zijn opgehangen in
volgorde van aankoop. Helene
Kröller-Müller (1869-1939) be
gon in 1909 te verzamelen, toen
Op de tentoonstelling Vincent Helene' in het Kröller-Müller Museum is onder meer 'De Minnaar* (luitenant Alliet) van Vincent van Gogh
te bewonderen. Foto: ANP/Vincent Jannink
ze 40 was. De uiterst bemiddel
de Helene kon kopen wat ze wil
de. „Op 13 april 1912 was ze in
Parijs. Ze kocht 's ochtends vijf
Van Goghs en 's middags nog
een Seurat en een Christuskop.
Ondertussen ging ze nog even
op bezoek bij Signac. In een
brief schreef ze later dat het een
leuk bezoek was geweest en dat
ze weg was van het kapsel van
mevrouw Signac, dat zat 'alleen
zoals Frangaises heur haar
doen', haalt De Jonge uit ge
noemd epistel.
Helene liet de rest van de wereld
uitgebreid meegenieten van
haar artistieke rijkdom: zo liet ze
haar Van Goghs in 1935 door de
Verenigde Staten toeren. Een
aantal van de schilderijen van
Van Gogh is door het Kröller-
Müller ontdaan van vernis en
vuil, zoals 'De tuin van de in
richting in Saint-Rémy1. Het
Kröller-Müller is zeer verheugd
over de wijze waarop de schil
derijen daardoor zijn opge
fleurd. Door de conditie van de
verflagen kunnen niet alle doe
ken zo worden opgeknapt. Bij
zonder is de expositie in Otterlo
van 'Liggend naakt' dat een hal
ve eeuw niet in Nederland te
zien is geweest, maar nu uitge-
■rlani
werk een bepaalde mkuns
Veel, te veel bijdragjrdt 1
den echter nog bij pan
inhoud en een pareet 1
werking. pe c
Dat betekent dat de Iproei
Dorine Wiersma a»Pa-
De bookmakers kuiujproj
gaan inzetten. Ookfftkii
lijken meer en mfiWPfe
als ze spreken van he
rende flegmatica'. Zedi°n
is muzikaal, kan ej
schrijven, kiest een s
valshoek en ze hecjf|g|
eens het lef om signj
anderingen in haar 61
gramma aan te breT
om, wie wil specul*N
voor de finale op aa#11161
terdag aandelen Vi^en r
pen. pt 1'
«and
van
beeldende kunst recensie
Bernadette van der Goes
Expositie: 'Strijd tussen carnaval en
vasten', tekeningen en schilderijen van
Michel van Dam en foto's van Patrick
Bras. Prijzen: 80 t/m 375 euro. Te zien:
t/m 23/2, vrt/m zo 13-17 uur, Sidac
Studio, Hogewoerd 77, Leiden.
Studio Sidac ziet er op dit mo
ment een beetje uit als een la
boratorium. Bij de ingang van
de galerie stuit de bezoeker op
een plateau waarop een verza
meling trechters staat. En ook
aan de wanden zijn hier en
daar trechters aangebracht.
Daar omheen hangen de teke
ningen en schilderijen van Mi
chel van Dam en de foto's van
Patrick Bras. Hun expositie
hebben ze als titel 'Strijd tussen
carnaval en vasten' meegege
ven. Dit om hun onderlinge
verschillen te benadrukken.
De tekeningen van Van Dam
zijn snelle, eenvoudige schet
sen, waarin hij zijn gedachten
en fantasie de vrije loop laat.
Op wit papier en op donkere
leitjes krast hij onbevangen zijn
invallen. Zoals ongetwijfeld
heel veel andere kunstenaars
dat ook doen. Met dit verschil
dat hun pogingen om het crea
tieve proces bij zichzelf op gang
te brengen meestal verborgen
blijven in de beslotenheid van
het atelier. Van Dam laat daar
entegen open en bloot zien
waarmee hij bezig is. Ook dat
geeft de tentoonstelling een la
boratoriumachtig karakter.
De tekeningen zijn bovendien
niet keurig ingelijst, maar direct
uit Van Dams schetsboek ge
scheurd en met spijkertjes aan
de wanden beves
duidelijk werk
Dat verklaart ooki
voorstellingen op
gen voor een bul
nogal onbegrijpelijj
doen sterk denken
rimenten met he1**0
wustzijn uit de tijd ju
daïsme en het suriem,
jden
Terugkerende thenfenul
Dam zijn trechtepe ,vai
toeters en luidspi 1°er
voegt Van Dam
toe. Zo zien we bij^r
een tekening met djeen
tel 'Den kunscht ,L?V
man met een vis et me|
zijn handen, en dei11
doe een wens en
schoon.' Is de kun"1011-
bezig magie te bei
komen het niet te] Irai
intrigerend is het
val worden we voolD%
de inhoud van Van
ningen en door
li-I
van zijn schilderijfr^D
wijzer. De schilderijr
namelijk vrijwel
komsten met de
Behalve dat er eet
een trechter op
Van Dam staat
scheppingsproces
mee te maken,
uiteindelijk toch
den staan.
De kunst van P«
vergeleken da;
niet introvert. De
maakt van mensi
sief en uitbundi|
over als krachti)
heden, die zich
dat het is alsof zeii"^rei
voorstelling staan'?1™
het carnaval. Watr
opvalt naast de s($> Y?1
grondelijkheid vanP^T
uitvo
:nda
idd
it si
D
ie
Bn
irNl
:rde
Exposities in Kröller-Müller en Van Gogh Museum
leed is door een particulier.
Derentoonstelling in het Van
Goji is overigens vormgegeven
dot de Franse ontwerper en ar-
chiict Thierry Despont, die ook
hetYijheidsbeeld bij New York
reslireerde. Hij was erg blij
mede klus van het Van Gogh
Muium: „Zo'n kans krijg je
nietedere dag, je zo in te leven
in e geest van zo'n kunste-
naa"
theater recensie
Maarten Baanders
Voorstelling: 'Alma y Corazon', Fiesta Gitana. Gezien: 13/2, Sta4- Di
Leiden. mui
Sommige feesten hoeven nooit te eindigen. Zo'cS
Fiesta Gitana gisteravond in de Stadsgehoorzaal*
mes werden vol spanning opgebouwd en spatte^
overweldigende kracht van de vloer. Het handgel
zacht als gewrijf, soms knetterend als vonken,
mooi licht contrast met het voetenwerk. Zow
dans werden met een maximum aan passie uittf
hoe zacht en melancholiek de intro's ook waren
leidde steeds naar een uitbarsting van vrolijkheidi F
lust. Het waren allemaal golven van Spaanse di -
die over de zaal heen rolden. jTK
Geen twee golven zijn gelijk. Wat deze avond vool
maakte was de afwisseling, niet alleen in de chorl
maar ook in de solo's waarin de dansers ieder hu(
lijke stijl en karakter tot ontplooiing konden 1
De groepsdans 'Estampa de Solea por Buleria*'
kleurrijke wendingen en had een prachtige a
zachte en heftige passages.
De groep toonde groot vakmanschap en sterke di
deze choreografie. Uit de groep maakten zich
de solodansers los. De vrijgevochten, soms
waarop Esther Velez bewoog, gecombineerd metf'
lijk krullende hand- en armgebaren, was heel a
meer afgeronde, introverte maar toch opzwepen?
Maribel Ramos. „j p~~
Naast de krachtige Manuel Reina maakte Antonet
druk met zijn kwetsbare stoerheid. Wat een nf 2
man uitstraalde! Wat een fantasie en een concer
leek of hij alles wat zich in zijn hoofd afspeelde ii
om zich heen uittekende. sen
En dan was er Maria Josée Vargas in de 'Garrotiif-
voorname uitstraling en elegantie. Prachtig zoals 1™
•De
ro-l
?in.
barsting van gestamp met een superieure bel
voerde! En zanger Jesus Heredia toonde aan
zacht stemgeluid minstens zo aangrijpend kan 1
dramatische uithaal.
Een bijzondere plaats namen de drie dames
Met hun ongepolijste, spontane zang en dans
een mooi contrast met de discipline en de virl
de grote groepsdansen. In 'Alegrias' liet dansere
Montoya een grote innerlijke rijkdom zien. Heti
een verhaal vertelde, met zachte, dromerige a
hun ontlading kregen in een knetterend gesti
door rustpunten om opnieuw de spanning op tel
De avond bruiste. 'Estampa de Guajira/Columbtó
enige onderdeel aan de tamme en al te lieflijke[
de overige nummers, vooral de 'Cuadro Flame'
een toonbeeld van gezamenlijk opgebouwd di
tgm<
:asn
bruj
ir he
leler;
letji
de di
lersd
'ene
itert
de
ten
den
:end.
