5
'Noord-Korea kan
VS overal treffen'
BUITENLAND 1
E"
Overlevingstips VS hebben weinig waarde
Powell: 'NAVO werkt aan eigen ondergang' Israël woest op België na vonnis
Londen vreest aanslag
met een luchtdoelraket
De oorlog om Irak is een gevaarlijke prestigezaak
CIA: Westkust Amerika binnen bereik raketten
anders
i shuttle
Twee helikopterpi-
mt Nederlandse
1 die in Texas een oe-
laakten, hebben vi-
jen gemaakt van het
ie ruimteveer Co-
p dat uiteenviel. De
Is overgedragen aan
)e opnamen kunnen
levolle informatie be
gijn gemaakt met een
unera, en geven tot
lide precies de tijd
.p alles gebeurde,
lichting waarin de
jk en de exacte loca-
kopter en shuttle.
donderdag 13 februari 2003
raak voor
ttasadek'
In het proces tegen
prisme verdachte
Mottasadek eiste de
g gisteren vrijspraak
irokkaan. De 28-jari-
rdt verdacht van lid
van al-Qaeda en
ian de aanslagen van
jer. Hij staat terecht
d. Volgens de verde-
geen bewijs, en
jvast dat de verdach-
ned Atta en andere
de toestellen van 11
goed kende. De offi-
titie eiste eerder vijf-
L De rechter doet 19
fcpraak
xaak tegen
aoui later
n - De federale rech-
tidria in Virginia
pees uitgesteld te-
is Moussaoui, de
die in de VS is aan-
jverband met de
ran 11 september,
lar ministerie had
jevraagd om in be-
d tegen een eerdere
an dezelfde rechter.
-» e dat de advocaten
3 jachte Ramzi bin al-
H »en ondervragen, die
i is van het coördi-
Tie aanslagen. De
)ci(^oussaou' 's aan8e"
srband met de zeff-
lagen met drie ge-
rtuigen. Hij houdt
dig te zijn.
"bewijs tegen
hten Italië
iprijied
lië moet 28 ver-
kistaanse terroristen
gebrek aan bewijs.
ie een onderzoeks-
eren. De politie pak-
hten twee weken
lapels op. De Pakis-
iadeur zei eerder
eigen land niet
te boek staan, en
voor de inval in
een keer bij de
geweest.Als zij
;ten waren ge
il dan dat zij rustig
wachten?"
ilt 48
1 in Congo
Congo- Brazzaville
sen overleden aan
:e virusinfectie, ver-
bola. Het staat nog
vast dat het be
ft de oorzaak was,
priteiten hebben
k vermoeden. Het
(ijk wel vast dat in
|en groep gorilla's in
n de getroffen dor-
|la is overleden,
e meeste gevallen
k slachtoffers krijgen
I zweren en inwen-
Igen. Er bestaan
Jicijnen.
eschoten bij
egerbasis
:n auto met een
is gisteravond be-
deze stond te
ir de toegangspoort
landmachtbasis in
Imggen, vlakbij
">e wagen werd ver-
januit een passeren-
photen, waarbij de
Keuvelde. De 20-ja-
ftder en een 17-jarige
cwamen met de
Jit video-opnamen
het moment dat
el een auto langs-
ichting van Roer
at iemand een arm
lerraampje steekt. Er
en wapen in zijn
kennen.
i»n doden bij
Bolivia
te
3r>,
gevechten tussen
Q en stakende poli-
en burgers zijn in de
hoofdstad La Paz
ter veertien doden
Jet leger opende het
menigte demon
een poging deed
itiële paleis te he
rwordt in Bolivia
ïel van de politie ge-
"*jotest tegen een be
rging die president
Lozada wil door
leeft na de ernstige
d zijn plan op te
lij riep op tot kalmte.
pyongyang-washington-
wenen/afp-anp-rtr - Noord-Ko-
rea is in staat om overal in de
wereld Amerikaanse doelen te
treffen. Dat heeft een hoge amb
tenaar van het ministerie van
buitenlandse zaken in Pyongyang
vanmorgen gezegd. Cisteren gaf
de directeur van de Amerikaanse
inlichtingendienst CIA, George
Tenet, al schoorvoetend toe dat
Noord-Koreaanse raketten de
westkust van de VS kunnen be
reiken.
Als wij ons moeten verdedigen,
kan onze aanval al het militaire
personeel en alle militaire com
mando's van de Verenigde Sta
ten in de wereld betreffen", al
dus de Noord-Koreaanse amb
tenaar. Het stalinistische land is
in een ernstig conflict verwik
keld met de rest van de wereld
over de hervatting van ziijn
atoomprogramma.
Gisteren werd de ernst van de
situatie al duidelijk tijdens een
verhoor van Tenet door de
Commissie voor de Strijdkrach
ten van de Amerikaanse Senaat.
De CIA-topman gaf na enig aan
dringen toe dat Noord-Koreaan
se raketten in staat zijn de Ame
rikaanse westkust te treffen. „Ik
geloof dat het vrijgegeven gehei
me antwoord daarop 'ja' is."
Kort daarvoor zei de CIA-baas te
geloven dat het stalinistische re
gime zeker twee atoomwapens
op plutoniumbasis heeft.
Het Internationaal Atoomener
gie Agentschap (IAEA) nam eer
der gisteren een resolutie aan
over de Noord-Koreaanse
schending van internationale af
spraken over nucleaire non-
proliferatie, die er op zijn gericht
verspreiding van kernwapens
tegen te gaan. Het IAEA heeft de
kwestie aanhangig gemaakt bij
de Veiligheidsraad van de Ver
enigde Naties.
Volgens het 35 landen tellende
bestuur van het IAEA schendt
Pyongyang de veiligheidsmaat
regelen van de Verenigde Na
ties. Het oordeel dat Noord-Ko-
rea zich niet aan de regels
houdt, is reden de kwestie door
te spelen aan de Veiligheids
raad. Die heeft de macht stap
pen tegen het land te onderne
men, zoals economische sanc
ties.
De nucleaire crisis rond Noord-
Korea ontstond in oktober, toen
Washington onthulde dat
Noord-Korea had toegegeven
dat het er een geheim kernpro
gramma op nahoudt. Daarmee
schendt Pyongyang een over
eenkomst met de VS uit 1994.
Het zou zijn eigen kernpro
gramma bevriezen in ruil voor
twee kernreactoren die alleen
voor vreedzame doeleinden
kunnen worden gebruikt.
Sinds december heeft Noord-
Korea inspecteurs van het IAEA
het land uitgezet, zich terugge
trokken uit het nucleaire non-
proliferatieverdrag en een geslo
ten kerncentrale weer in gebruik
genomen. Het heeft verder ge
dreigd opnieuw rakettesten uit
te voeren.
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington - In de plaatselijke
supermarkt lagen gisteren nog
batterijen genoeg. En dat terwijl
het allerbelangrijkste onderdeel
van de 'noodkist' bij terreuraan-
vallen een radio op batterijen is
- met extra batterijen natuur
lijk - om naar de aanwijzingen
van autoriteiten te luisteren. Bij
een enkele doe het zelfzaak in
de regio Washington was het
plastic op, en er waren berich
ten over een levendige verkoop
van rollen brede plakband en
plastic flessen water.
De eerste tekenen van een lan
delijke run op overlevingsmate-
riaal? Symptomen van een ner
veuzer wordende bevolking?
Wie het weet mag het zeggen.
Zeker is dat het een praktisch
gevolg is van een maandag door
het Amerikaanse ministerie van
Binnenlandse Veiligheid ver
spreid lijstje met tips ter voorbe
reiding op een biologische, che
mische of nucleaire aanval. In
formatie die al lang voorhanden
was, maar tot nu toe slechts
door een enkeling gelezen.
Het verzoek aan media om het
boodschappenlijstje door te ge
ven aan de bevolking, kwam
drie dagen na de verhoging van
de 'kleurcode' van geel naar
oranje - wat staat voor groot ter-
reurgevaar. Aandacht verzekerd,
moeten ze op het ministerie van
Amerika is voorbereid. Raketten moeten Capitol Hill in Washington
tegen aanslagen beschermen. Foto: Reuters/Win McNamee
Tom Ridge gedacht hebben. In
Washington en New York, de
twee steden die door de over
heid worden gezien als de meest
waarschijnlijke doelwitten van
een nieuwe aanslag, waren de
gevolgen na 24 uur op de schap
pen te zien.
Maar lang niet iedereen neemt
de survivaltips zo serieus. In zijn
algemeenheid zijn de reacties
net zo verschillend als de instel
ling van de mensen tot wie ze
zijn gericht. Van lakoniek tot pa
niek. Waar de een meteen al zijn
belangrijke papieren gaat kopië
ren - 'berg kopieën op in een
doos die vuur- en waterbesten
dig is' - vraagt de ander zich af
wat het voor nut heeft een
'noodkamer' met plastic en
plakband luchtdicht te maken
als de zuurstof na een paar uur
op is. Terwijl je wel genoeg wa
ter en eten in blik - en ook be
langrijk: een niet-elektrische
blikopener - in huis moet heb
ben voor drie dagen.
Sommigen zien in de overle
vingstips een gat in de markt.
Eén doe het zelfwinkel had vol
gens de plaatselijke krant on
middellijk een stand ingericht
met 'alles voor een veilige ka
mer'.
En een beveiligingsfirma in New
York helpt families - tegen beta
ling natuurlijk - met het inrich
ten van zo'n kamer, waar alles
klaar staat om ramen en ventila-
tieroosters dicht te plakken, een
mobiele telefoon en een draag
baar luchtfiltersysteem.
Natuurlijk schiet de lijst volgens
critici volstrekt te kort. Wat als je
niet thuis bent, maar op je werk
of onderweg? Wie zegt dat er tijd
is om je ramen af te plakken?
Een biologische of chemische
aanval hoeft helemaal niet on
middellijk merkbaar te zijn. En
tegen radiologische straling
helpt een plastic zeil toch niet
In The New York Times werden
de voorzorgsmaatregelen verge
leken met het soort tips dat
Amerikaanse weermannen ple
gen te geven als het koud wordt
of gaat regenen, zoals 'trek war
me kleren aan' of 'neem een pa
raplu mee'. Het is volgens de
krant veel belangrijker dat de
nooddiensten zoals brandweer
en politie met behoorlijk materi
aal zijn uitgerust, wat nu nog
niet het geval is.
Ach, als iemand zich veiliger
voelt met plastic, tape, blikjes
tonijn en gebotteld water in zijn
kelder, wat is er dan op tegen?
Heel wat, meent de Democrati
sche oppositieleider Tom Da
schle. We moeten met iets be
ters kunnen komen dan met
'plakband', zei hij van de week
kritisch.
door onze correspondent
Hetty van Rooij
brussel - Volgens de Ameri
kaanse minister van buitenland
se zaken Powell werkt de NAVO
aan haar eigen ondergang, nu
het bondgenootschap er na drie
dagen praten nog niet in is ge
slaagd een besluit te nemen
over de bescherming van Tur
kije. Washington is woedend
over de halsstarrigheid van
Frankrijk, Duitsland en België,
die vinden dat NAVO-voorberei-
dingen voor een oorlog een
vreedzame oplossing mogelijk
torpederen. Een Amerikaans
compromisvoorstel is gister
avond door de drie landen afge
wezen.
De geloofwaardigheid van het
bondgenootschap wordt door
voortdurende patstelling ernstig
ondermijnd, vindt Powell. De
Amerikanen hebben haast; zij
willen dat het bondgenootschap
de militaire bescherming van
Turkije zo snel mogelijk veilig
stelt. „We kunnen het zelf ook,
maar we hebben veel liever dat
de NAVO het doet", aldus de
Amerikaanse NAVO-ambassa-
deur Nicholas Burns.
De NAVO-raad praat vandaag
verder over een compromis
voorstel, maar een tijdstip voor
de bijeenkomst is nog niet vast
gesteld. „We blijven praten en
werken", aldus woordvoerder
Brodeur gisteren na het vastge
lopen beraad. Amerika is bereid
zijn hele wensenlijstje voor de
NAVO te schrappen, met uit
zondering van de bescherming
van Turkije met Patriot-raket
ten, AWACS-radarvliegtuigen en
speciale eenheden voor biologi
sche en chemische oorlogsvoe
ring.
Dat betekent dat de NAVO nu
geen 'ja' hoeft te zeggen tegen
een verzoek om militairen te le
veren ter vervanging van de
Amerikaanse soldaten op de
Balkan, die naar het Midden-
Oosten afreizen. Ook de Ameri
kaanse wens om NAVO-militai-
ren in te zetten voor de bewa
king van Amerikaanse bases in
het Midden-Oosten is voorlopig
afgevoerd.
De afgelopen vierentwintig uur
werd over dat Amerikaanse
compromis koortsachtig over
legd tussen de hoofdsteden. Een
Franse regeringswoordvoerder
maakte gisteren duidelijk dat
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - Israël heeft furieus ge
reageerd op de uitspraak van
het Belgische Hof van Cassatie
dat Ariel Sharon kan worden
aangeklaagd wegens vermeende
oorlogsmisdaden in Libanon,
zodra hij niet langer premier is.
De Israëlische ambassadeur in
Brussel is gisteravond voor over
leg teruggeroepen.
Minister van buitenlandse zaken
Netanyahu noemde de uit
spraak 'schandalig'. „België be
schadigt hiermee niet alleen Is
raël, maar de hele vrije wereld",
zei hij. „We nemen dit zeer ern
stig op." Netanyahu heeft van
daag de Belgische ambassadeur
in Tel Aviv op het matje geroe
pen om tekst en uitleg te geven.
De uitspraak van het Belgische
Hof raakt niet alleen Sharon
maar ook directeur-generaal
Amos Yaron van het ministerie
van defensie. Yaron geniet geen
diplomatieke onschendbaarheid
en kan dus zonder uitstel wor
den aangeklaagd.
De diplomatieke rel heeft te ma
ken met een wet die het Belgi
sche rechtssysteem vergaande
bevoegdheden geeft om wereld
wijd vervolging in te stellen te
gen personen die worden ver
dacht van het plegen van oor
logsmisdaden en misdaden te
gen de menselijkheid. Hun da
den hoeven niets te maken te
hebben met België of met Belgi
sche onderdanen.
Palestijnse groepen willen de
Belgische wet gebruiken om
Sharon ter verantwoording te
roepen voor zijn rol in de moord
op honderden Palestijnen in de
vluchtelingenkampen Sabra en
Shatila. Het bloedbad deed zich
voor in 1982. Sharon was minis
ter van defensie toen Libanese
christelijke falangisten, Israëls
bondgenoten, de moorden
pleegden. Yaron was destijds
commandant van de Israëlische
Belgisch protest tegen de oorlog, ook in het europarlement. De Groene afgevaardigde Paul Lannoye
woont in Straatsburg een debat over Irak bij. Foto: Reuters/Vincent Kessler
het Franse standpunt niet in be
weging te krijgen is vóór de rap
portage van de wapeninspec
teurs, morgen in de VN-Veilig-
heidsraad. „Frankrijk is domweg
niet bereid de Amerikaanse do
minantie in de Irak-crisis te ac
cepteren", aldus een NAVO-di-
plomaat gistermorgen.
door onze correspondent
Harm Harkema
londen - Groot-Brittannië vreest
voor een aanslag met een lucht
doelraket op een verkeersvlieg
tuig. Dat meldden verschillende
media, die zich baseren op ano
nieme bronnen. Islamitische
terroristen zouden raketten van
het type SAM-7 het land in heb
ben weten te smokkelen, zo
meldde The Guardian. De auto
riteiten willen niet op dat be
richt reageren.
Gisteren werd het Londense
vliegveld Heathrow door vijf
tienhonderd gewapende militai
ren en antiterreurpolitie bevei
ligd tegen een mogelijke terro
ristische aanslag van al-Qaeda.
Troepen controleerden met na
me de routes rond Heathrow
scherp. Wegen waren afgezet en
steekproefsgewijs werden auto's
onderzocht.
Gisteren werd bekend 'dat de
Britse regering zelfs heeft over
wogen 's werelds drukste lucht
haven te sluiten. De regering
heeft hier van afgezien omdat
sluiting een overwinning voor
de terroristen zou betekenen en
de economie schade zou berok
kenen.
Hoewel geen details over de
aard van de dreiging zijn prijs
gegeven, noemde de Londense
politiechef John Stevens die
groot. Voorzitter John Reid van
de Lab our-Partij zei aanvanke
lijk dat de aanslag waarvoor ge
vreesd wordt vergelijkbaar is
met die van 11 september 2001.
Later nam hij deze woorden ge
deeltelijk terug.
Hoewel Heathrow als belang
rijkste doelwit wordt be
schouwd, werd de beveiligings
operatie, die dinsdag begon, gis
teren voor alle zekerheid opge
voerd tot verschillende andere
Britse vliegvelden en de Lon
dense binnenstad. Daarbij wa
ren nog eens duizenden agen
ten betrokken. Het Londense
treinstation King's Cross, een
van de grootste van de stad,
werd aan het eind van de mid
dag tijdelijk ontruimd nadat na
bij een verdachte auto was ge
signaleerd.
troepenmacht in Beiroet.
Een Israëlische onderzoekscom
missie pleitte later Sharon vrij
van directe betrokkenheid bij
het bloedbad, maar oordeelde
ook dat hij had moeten beseffen
wat de gevolgen zouden zijn
toen hij de falangisten toestem
ming gaf de kampen 'te zuive
ren van terroristen'. Hij werd ge
dwongen af te treden als minis
ter van defensie.
Nadat een Belgische rechtbank
vorig jaar had bepaald dat Sha
ron terecht kon staan, werd dat
oordeel later in een beroepszaak
ongedaan gemaakt De rechter
besliste dat Sharon niet kon
worden vervolgd omdat hij niet
in België woont. Vorige maand
aanvaardde de Belgische Senaat
een wetswijziging die de wer
king van de wet uitbreidt tot ie
dereen en waar dan ook De
nieuwe wet gaat waarschijnlijk
in april in.
Helft Nederland
vindt VS gevaar
voor wereldvrede
hilversum/anp - Bijna de helft
van de Nederlanders (46 pro
cent) vindt Amerika een grotere
bedreiging voor de wereldvrede
dan Irak of Noord-Korea. Dit
blijkt uit een door Maurice de
Hond gehouden onderzoek
voor SBS6. Vooral de kiezers van
Groenlinks en SP denken er zo
over: 77 procent vindt Amerika
een grote bedreiging. Van de
PvdA-kiezers is dat 62 procent,
voor CDA en de WD is het 32
procent. In een onderzoek dat
door Intomart werd uitgevoerd
voor actualiteitenrubriek Net
werk gaf 39 procent van de on
dervraagden aan dat de Verenig
de Staten de grootste bedreiging
voor de wereldvrede vormt. Irak
volgt met 36 procent. Slechts 7
procent van de Nederlanders
vindt Noord-Korea de grootste
bedreiging. Van de ondervraag
den in de Netwerk-enquête
vindt 54 procent dat Nederland
moet meedoen aan een oorlog
tegen Irak als de VN daarvoor
een mandaat geeft. Zonder
mandaat wil maar 13 procent
meedoen.
door ome correspondent
Hetty van Rooij
brussel - De Irak-crisis gaat allang niet meer alleen om een
dictator in Bagdad. Zij gaat om de vraag wie het in de wereld
voor het zeggen heeft. En daarbij zijn gevaarlijk veel reputa
ties op het spel gezet.
Niemand minder dan de Amerikaanse oud-minister van
buitenlandse zaken Henry Kissinger wierp deze week de
vragen op waar het in de Irak-crisis écht om draait. Zijn de
VS nog geloofwaardig als Saddam Hussein aan het einde
van de rit nog steeds in Bagdad zit? En als er geen oorlog
komt, wat blijft er dan over van het gezag van George Bush
in de strijd tegen het terrorisme?
Het antwoord op de vraag van Kissinger ligt voor de hand:
Amerika kan niet meer terug. Wat de rapportage van de
wapeninspecteurs morgen ook oplevert, hoezeer de wereld
zich ook tegen een gewapend conflict keert, voor Washing
ton zou het voortbestaan van het Iraakse regime een on
aanvaardbaar gezichtsverlies betekenen.^n Amerikaanse
ogen is ieder voorstel voor een vreedzame oplossing daar
om tijdverspilling.
Maar terwijl de onverzoenlijke taal uit Washington steeds
harder klinkt, lijkt de rest van de wereld steeds minder be
reid tot luisteren. Naarmate de crisis langer duurt, groeit
bovendien de wederzijdse ergernis. Er staat te veel op het
spel. Het gaat allang niet meer alleen om het beteugelen
van het gevaar in Bagdad of om de juiste aanpak van het
terrorisme, het gaat om de vraag wie er aan de touwtjes
trekt.
De voortwoekerende crisis binnen de NAVO is een getrou
we afspiegeling van een wereldwijd conflict om de macht.
En de partijen hebben zich inmiddels zo ver ingegraven
dat niemand terug kan zonder gezichtsverlies.
Hoe heeft het zo ver kunnen komen? Wellicht hebben de
Amerikanen al te gemakkelijk aangenomen dat hun aan
pak van het terrorisme wereldwijd op applaus kon reke
nen. Wellicht heeft de Britse premier Tony Blair de Duitse
weerstand tegen een oorlog onderschat. Zeker is dat de
Franse president Jacques Chirac genoeg heeft van het
Amerikaanse machtsvertoon, en zijn volle gewicht in de
strijd heeft getooid om de Amerikaanse druk te weerstaan.
Nu Chirac de Russische president Vladimir Putin en de
Chinese leider Hu Jintao in zijn kamp heeft gehaald, kan
de Amerikaanse minister van defensie Donald Rumsfeld
het wereldwijde verzet tegen een oorlog niet langer afdoen
als een gril van 'oud Europa'. Maar ook de Franse presi
dent kan niet meer door de bocht zonder zijn geloofwaar
digheid te verliezen.
De Irak-crisis is een wereldwijde prestigekwestie gewor
den. Niet alleen de reputatie van staatshoofden en rege
ringsleiders staat op het spel, maar ook de geloofwaardig
heid van de internationale organisaties waarin him landen
samenwerken. Europa is tot op het bot verdeeld en daar
door staat de Europese Unie hulpeloos aan de kant. Al een
jaar lang slagen de EU- landen er niet in om tegenover de
Amerikaanse oorlogsretoriek een solide gematigd geluid te
laten horen. Fungerend voorzitter Griekenland waar
schuwt voor een 'diepe crisis' als de EU-regeringsleiders er
maandag tijdens hun ingelaste top in Brussel niet in slagen
om een gemeenschappelijk standpunt in te nemen, maar
eigenlijk is dat al veel te laat.
De NAVO lijkt de ideale organisatie voor de transatlanti
sche samenwerking in de strijd tegen het terrorisme, maar
de Irak-crisis dreigt slechts haar overbodigheid aan te to
nen. Na de aanslagen van 11 september 2001 schaarde het
bondgenootschap zich haastig achter de VS, maar Was
hington kon het alleen wel af. Nu de Amerikanen wel een
beroep op de NAVO hebben gedaan, blijkt precies datgene
waar ze altijd bang voor zijn: als het erop aankomt, wordt
het bondgenootschap lamgelegd door nationale belangen,
bureaucratische procedures en lange tenen.
Zowel de Europese Unie als de NAVO worden door de
Irak-crisis krachtig geconfronteerd met hun eigen geloof
waardigheid. Want waarom zouden landen als Slowakije
en Roemenië lid willen worden van het bondgenootschap,
als dat voor hen in tijden van gevaar niet automatisch tot
militaire bescherming leidt? En waarom zou bijvoorbeeld
Tsjechië lid willen worden van de EU, als het buitenlands
beleid van de Unie een aanfluiting is?
Geen mens weet hoe het zal aflopen. De Irak-crisis heeft de
internationale verhoudingen door elkaar geschud op een
manier die sinds de val van de Berlijnse muur in 1989 niet
meer is vertoond en de consequenties zijn nog lang niet te
overzien. Een ding is zeker in de oorlog om Irak is nog
geen schot gelost, maar er ^5 al heel wat gezag gesneuveld.
