Deel neus Columbia gevonden
COLUMBIA
Ruimteveren zijn vooral duur en gevaarlijk
iadden astronauten gered kunnen worden? 'Onderzoeken wat mis ging en verder gaan'
Korte termijn beleggen
met de voordelen van lange
termijn beleggen.
Grote onzekerheid over toekomst internationale ruimtevaart
Condoleanceregister
a
De bank
van vandaag.
X ontsloeg
li critici'
De Amerikaanse
organisatie NASA
vorig jaar vijf van de
jligheidsadviseurs, na-
ch kritisch hadden uit-
ver de bezuinigingen,
de Amerikaanse krant
work, Times gisteren
p gezag van voormali-
adviseurs. Voorzitter
l van het team advi-
voor het Congres dat
perder zoveel zorgen
d over de veiligheid in
»vaart. Een NASA-
erder laat weten dat de
Et zijn vervangen we-
nritiek, maar omdat de
Igere en wetenschap
ier onderlegde mede-
yilde aantrekken.
reclame
ruimtefilm
les - Een Amerikaanse
o heeft de reclame
speelfilm teruggetrok-
>ns een scène van een
er met landingsproble-
amount Pictures laat
ct voor de slachtoffers
üolumbia-ongeluk de
(trailers voor The Core
)scopen halen. In de
ctionfilm komt de be-
van een space shuttle
iblemen door storingen
ignetisch veld van de
rdienst
Ramon
- Ongeveer 2.000
hebben gisteren in een
itrum in de Texaanse
d een dienst bijge-
oor de Israëlische as-
lan Ramon, die bij het
a-ongeluk om het le-
n. Ramons vader, Elie-
srman, zei dat hij het
anse volk, Israël en de
nkbaar was voor hun
'ij doen werkelijk hun
e Israëlische ambassa-
le Verenigde Staten,
yalon, omschreef Ra
il luchtmachtkolonel
81 betrokken was bij
bardement op een
:ernreactor, als een 'na-
leld'.
De Nederlandse astronaut
André Kuipers zou in no
vember van dit jaar Vanuit
Kazachstan met een So-
joez-capsule naar het
ruimtestation ISS worden
geschoten, maar na de
ramp met de Amerikaanse
Columbia zit dat er niet
meer in. De Amerikanen
voeren voorlopig geen be
mande ruimtevluchten
meer uit. De Russen willen
alleen nog vluchten uit
voeren om de drie beman
ningsleden van het ruim
testation af te lossen. De
Russische ruimtevaartor
ganisatie Rosaviakosmos
heeft lanceringen met een
Sojoez gepland voor april
en november dit jaar.
Daarmee worden drie as
tronauten gelanceerd, die
normaal gesproken iets
meer dan een week in het
ISS blijven. Rusland willen
deze twee geplande lance
ringen gebruiken om as
tronauten voor een half
jaar in de ruimte te hou
den. Kuipers zou met een
korte vlucht meegaan en
één week in het ISS ver
blijven om daar weten
schappelijk onderzoek te
doen.
een slordige 15,5 miljard dollar,
zo werd maandag bekend. Het
afgelopen decennium heeft het
agentschap alleen maar moeten
inleveren. Hoge functionarissen
van het Witte huis haastten zich
te zeggen dat die bezuinigingen
in geen enkele relatie staan tot
het ongeluk.
Vooral in de VS, India en Israël
wordt gerouwd om de omgeko
menen. Onder de slachtoffers
waren een in India geboren
vrouw en de eerste Israëlische
astronaut.
washington/anp-rtr-dpa - Een
groot deel van de neus van het
verongelukte ruimteveer Colum
bia is op een veld in Sabine Coun
ty in de Amerikaanse staat Texas
teruggevonden. Het fragment
zou in redelijk goede staat zijn,
zo meldde een functionaris van
daag aan de nieuwszender CNN.
Het gaat om het grootste brok
stuk tot nu toe dat van de uit
eengevallen shuttle is gelokali
seerd. Speurders vonden eerder
al een ongeveer twee meter lang
deel van de cabine. Honderden
mensen zoeken nog altijd in
Texas en de aangrenzende staat
Louisiana af naar fragmenten
van de Columbia. De brokstuk
ken zijn van belang voor het on
derzoek naar de oorzaak van het
ongeluk met het ruimteveer.
Door het ongeluk is de directe
toekomst van ruimtereizen ui
terst onzeker geworden. De Rus
sische media waren gisteren ui
termate pessimistisch gestemd
over de overlevingskansen van
het internationale ruimtestation
ISS, omdat de ruimteveren van
de NASA waarschijnlijk voor
langere tijd aan de grond blij
ven. De shuttles zouden het ver
voer van ongeveer 80 procent
van de bemanning naar het ISS
en 90 procent van het 'vracht
vervoer' naar het ruimtestation
voor hun rekening nemen.
Tot het einde van dit jaar ston
den er nog drie vluchten met
Amerikaanse ruimteveren naar
het ISS gepland. Ze zouden in
totaal 26 astronauten en ruim 60
ton constructie- en onderzoeks
materiaal naar het station bren
gen en ongeveer 20 ton drink
water en levenmiddelen.
Rusland kan de productie van
de Sojoez-capsules, die slechts
een keer gebruikt kunnen wor
den, wel verhogen, maar de VS
moeten dan financieel bijsprin-
Speurders kammen nog steeds een omvangrijk gebied in Texas uit naar restanten van de Columbia. Zij troffen gisteren de neus aan, het grootste brokstuk tot nu toe.
Foto: AP/David Branch
gen. Inkomsten uit de lucratieve
toeristenreizen naar de ruimte
drogen bovendien voorlopig op.
Moskou hoeft niet te rekenen op
Washington. Dat gebruikt ver
moedelijk zijn ruimtebudget om
het eigen veiligheidsprobleem
op te sporen en te verhelpen en
zich verder toe te leggen op het
ontwikkelen van een nieuw
ruimtetransportsysteem.
Het Witte Huis wil bijna 500
miljoen dollar extra uittrekken
voor de NASA. Het ruimteagent
schap kan in 2004 rekenen op
rijk - Space Expo, het bezoekerscentrum van Estec in Noord-
ift gisteren een condoleanceregister geopend voor de veron-
Columbia-astronauten. Wubbo Ockels, Nederlands eerste as-
die een ruimtevaartreis maakte, was de eerste die het register
Foto: Dick Hogewoning
door Piet Arp
Houston - De comfortabele ruimteveerdienst van
het Amerikaanse ruimtevaartbureau NASA blijkt
een service te zijn met grote risico's voor de 'op
varenden'. Wie de ruimte wil bereizen heeft wei
nig keus. Het alternatief is een Spartaans, maar
ogenschijnlijk veiliger ritje in een krappe, Russi
sche capsule. Ook daar neemt, in elk geval op pa
pier, het risico toe dat een trip naar buiten de
dampkring fataal afloopt.
Bemande ruimtevaart mag dan tot de verbeelding
spreken van veel mensen, de ruimtevarende na
ties zelf zijn er niet kapot van. Met geautomati
seerde en gerobotiseerde sondes kun je veel on
derzoek in de ruimte beter en vooral goedkoper
uitvoeren. Dat mensen de ruimte in willen beant
woordt slechts aan de zucht naar avontuur.
Dit is de enige reden dat tot nu toe slechts twee
landen bereid bleken (China staat als nummer
drie in dé startblokken) enorme kosten te maken
voor een transportsysteem van mensen naar de
ruimte. De Russen doen dat op een koopje. Let
terlijk met kunst en vliegwerk bleef de ruggengraat
van de bemande ruimtevaartstructuur in Rusland
de afgelopen twaalf jaar overeind. De VS kochten
stoelen en lanceercapaciteit van de Russen, maar
ook de Europese ruimtevaartorganisatie ESA liet
een deel van het eigen ruimtevaarderskorps via de
Russische route naar het heelal reizen. De lan-
ceerinrichtingen roesten intussen weg.
Aan de andere kant van de oceaan staat de be
mande ruimtevaart er nauwelijks beter voor, na
dertig jaar van voortdurend snijden in het budget
van de NASA. Ook hier kunnen andere gegadig
den stoelen inkopen in een verouderde vloot van
ruimteveren. Ongevallen hebben zich aan Russi
sche kant nauwelijks voorgedaan, terwijl de ruim-
tevloot van de NASA ruwweg eens per vijftig lan
ceringen getroffen wordt door een ramp. Na 113
lanceringen met in totaal vijf toestellen verging de
Challenger in 1986 tijdens de start en nu de Co
lumbia bij de landing.
De sinds zaterdag verder uitgedunde vloot biedt
niet meer voldoende zekerheid om alle prestigieu
ze voornemens met de bouw van bij voorbeeld
het ruimtestation ISS nog te kunnen uitvoeren.
Hoewel de ongevallen door de bemanningen van
de afzonderlijke ruimtemissies manmoedig wor
den ingecalculeerd, wordt de belastingbetaler in
de VS er telkens weer door overvallen. Het ruimte-
avontuur mag niet te veel kosten, maar zodra het
werkelijk levens eist staat Amerika op zijn kop.
Ongetwijfeld blijkt ook nu weer dat bezuinigingen
te ver zijn doorgevoerd en veiligheidsregels te veel
zijn versoepeld. Dat dit laatste gebeurt is begrijpe
lijk: er is al heel veel uit de oorspronkelijke plan
ning geschrapt. Niet voor niets waren de ruimte
veren drie jaar lang alleen maar nodig voor de uit
bouw van het ruimtestation ISS. De verongelukte
Columbiabemanning mocht eindelijk weer eens
echt wetenschappelijk werk verrichten. Vervolg
onderzoek kan nu weer voor jaren worden verge
ten.
De NASA zit met een dilemma. Ruimtevaart moet
professioneel en stipt volgens de dienstregeling
worden uitgevoerd, maar het mag eigenlijk niets
kosten. De organisatie staat schaakmat doordat
met de bouw van het ruimtestation internationaal
enorme verplichtingen zijn aangegaan.
Geld voor vernieuwing van de veerdienst is er
nauwelijks. De ruimteveren verouderden na de
introductie in 1981 razendsnel. Tegen de eerste
verwachting in maakte de Columbia slechts 28
vluchten. Volgens de planning in 1980 hadden dit
er al een kleine 100 moeten zijn in slechts tien jaar
tijd, waarna vervanging zou komen door een beter
systeem.
De veerdienst bleek in exploitatie veel duurder en
pechgevoeliger te zijn dan begroot. De NASA viel
twee jaar geleden noodgedwongen terug op een
meer vertrouwde aanpak. Een verkleinde, moder
ne spaceshuttle moet de oude veerdienst vervan
gen.
Over een jaar of twee, drie wordt een prototype
getest. Zo'n opvolger is dringend nodig om op
professionele schaal verder te gaan met bemande
ruimtevaart. Blijft de vraag of bemande ruimte
vaart echt nodig is. In de regel niet, soms wel. Vrij
wel alle menselijke activiteiten buiten de damp
kring gebeuren ook nu al standaard door geauto
matiseerde en gerobotiseerde systemen.
ircia Dunn
vaveral - Als het ongeluk
Zolumbia is veroorzaakt
iade die al bij de lance-
d aangericht aan de ther-
tegels waarmee het ruim-
bedekt, hadden de as-
»n dan gered kunnen
1 Bijvoorbeeld door hen
reparatie te laten uitvoe-
oor een ander ruimteveer
h om hen te redden?
Imbia had geen extra
jels bij zich en volgens de
ras er niets anders aan
vaar mee de astronauten
aratie hadden kunnen
sn. Bovendien zou het
lestemming hebben ge-
oor zo'n riskante onder-
men ging er tenslotte
dat de beschadiging geen
kon.
>A wist al op de tweede
de zestien dagen duren
de van de Columbia dat
k isolatieschuim van de
j brandstoftank was los-
tegen de linkervleugel
s geklapt en mogelijk een
t thermische tegels had
igen. Op beelden van de
hg konden de onderzoe-
ïn dat er tachtig secon-
dat de shuttle van de
twam een stuk materiaal
ruimteveer loskwam. In-
rs braken zich dagenlang
)fd over de consequen-
aar kwamen tot de slot-
lt er geen reden was tot
dheid. De vluchtleider,
pain, bracht deze bood-
vrijdag over aan de pers.
uren na het ongeluk gaf
icteur van het shuttle
programma, Ron Dittemore,
echter toe dat de NASA het fout
kon hebben en dat de beschadi
ging aan de vleugel bij de lance
ring kan hebben bijgedragen of
zelfs de oorzaak zijn geweest
van de desintegratie van de Co
lumbia bij de terugkeer in de
dampkring.
Omdat men zich geen zorgen
maakte werden geen pogingen
ondernomen om de schade aan
een nader onderzoek te onder
werpen. Men had de vleugel bij
voorbeeld kunnen bekijken
door telescopen of via spionage-
satellieten, of de bemanning van
het internationale ruimtestation,
die de Columbia een paar maal
op korte afstand heeft zien
langskomen, kunnen vragen er
een blik op te werpen.
Een ruimtewandeling kwam
niet in aanmerking omdat de
astronauten niet waren getraind
of uitgerust om tegels te vervan
gen, zeker niet op een zo moei
lijke plaats als de onderkant van
een vleugel. Het sturen van een
einder ruimteveer was in theorie
mogelijk geweest. Normaal zijn
er vier maanden nodig om een
lancering voor te bereiden. In
geval van een crisis kan het in
minder dan een week, zeggen
NASA-functionarissen, indien
alle tests worden overgeslagen
en er al een ruimteveer op het
lanceerplatform klaarstaat.
De Columbia had voldoende
brandstof om tot woensdag in
de ruimte te kunnen blijven en
door zuinig aan te doen hadden
de astronauten het nog enkele
dagen langer kunnen uithou
den. Omdat de Atlantis klaar
stond om op het platform te
worden geplaatst had het in the
orie tijdig de ruimte in kunnen
worden gestuurd. De astronau
ten hadden dan wel een ruimte
wandeling moeten maken om
aan boord te komen. Als de At
lantis met een minimale be
manning van twee was opgeste
gen hadden er net zeven men
sen bij gekund. Een derde mo
gelijkheid: hadden de astronau
ten aan boord van het ruimte
station kunnen gaan? Nee. Om
dat de Columbia zich in een
heel andere baan bevond dan
het ruimtestation had het veer
niet voldoende brandstof om
naar het station te vliegen. En
zelfs als dat op andere wijze zou
zijn gelukt, had de Columbia
niét kunnen aanmeren, omdat
het veer daarvoor niet is ont
worpen. Ook in dat geval had
den de astronauten dus hun
ruimtepakken moeten aantrek
ken en zich door de ruimte naar
het station moeten laten zwe
ven.
(advertentie)
Korte termijn beleggen is niets nieuws. Maar wel
korte termijn beleggen met beperkt risico en de kans
op een goed rendement': Fortis L Fix Short Track 1
Distri. Inschrijven kan tot 21 februari 2003. Bel voor
informatie 0900-8173 (ca. 0,10/min.) of kijk op
www.fortisbank.nl
i!'
FORTIS
BANK
"De waarde van uw beleggingen kan fluctueren. Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de
toekomst. Fonds onder toezicht Autoriteit F.M.
door Hans Leber
den haag - De enige Nederland
se astronaut ooit maakt overuren
na de ramp met het ruimteveer
Columbia. Nederlanders laten
zich alleen door Wubbo Ockels
uitleggen wat er is gebeurd.
„Geen probleem. Ik spring in de
bres voor mensen die hard wer
ken, hun leven aan de techniek
wijden, de mensen van de NASA.
Deze vluchten brengen groot risij
co met zich mee, maar watje er
voor terugkrijgt als samenleving
is gigantisch."
Eind 1985 beleefde hij de 'black
out' zelf, het moment van terug
keer van het ruimteveer in de
dampkring. De plaats waar as
tronauten vroeger, tijdens de
vluchten van de Apollo-raket-
ten, even geen contact met hun
thuisbasis in Houston hadden.
„Het is een van de kritieke fases
van een vlucht. Dat merk je ook
in de shuttle. Je ziet niets meer,
je voelt de schokgolven van de
hitte van zo'n 1500 tot 1600 gra
den waardoor buiten alles rood
kleurt. Je voelt de instabiliteit
van de shuttle. Maar je keert te
rug naar de aarde, voelt je ge
wichtloosheid langzaam afne
men. Dat is indrukwekkend.
Echt thuiskomen."
Bij de teloorgang van het ruim
teveer Challenger op 28 januari
1986 was Ockels emotioneel
meer betrokken, al was het maar
omdat hij enkele maanden eer
der met diezelfde Challenger
zijn enige ruimtereis maakte.
Maar vooral de dood van piloot
Dick Scobee, zijn kamergenoot
Wubbo Ockels tijdens zijn reis met de Challenger in 1985. Foto: GPD
bij de NASA, greep hem aan. „Ik
kende de hele bemanning, start
te met hen in 1980 het oplei
dingsprogramma. Van de be
manning van de Columbia ben
ik alleen maar iemand laatst
puur toevallig bij Estec in
Noordwijk tegengekomen. Dit is
heel triest, een rottige situatie
voor de families en de NASA,
maar het hoort er bij."
Onder astronauten wordt de
kans op de dood één op hon
derd geschat, weet Ockels. „Je
kent het grote risico, dat kenden
deze astronauten ook."
Hij begrijpt vragen omtrent het
menselijk drama, maar wil er
niet te veel over kwijt. „Er zaten
mensen met ervaring van eerde
re vluchten aan boord, en ook
de rest van de bemanning weet
door de simulaties tijdens de
training welke instabiliteit van
de shuttle normaal is. Misschien
hebben ze gemerkt dat het fout
ging, maar daarover ga ik niet
speculeren. Ik ga uit van de fei
ten. Maar als er gedurende en
kele seconden nog data ver
stuurd konden worden over wat
zich afspeelde, zal de NASA daar
veel aan hebben bij haar onder
zoek. Dat is vooral belangrijk."
Ockels hekelt de kritiek op de
ruimtevaart die bij ongelukken
altijd los barst. „Geldverspilling,
zeggen veel mensen dan. Maar
die weten niet wat we in het da
gelijks leven allemaal aan kennis
gebruiken die rechtstreeks van
de ruimtevaart komt. Zonnepa
nelen, mobiele telefoons, de
weervoorspellingen, satellieten
voor defensie en een oneindige
reeks toepassingen van kennis
en materialen. De ruimtevaart is
hoogst noodzakelijk voor duur
zaam gebruik van de aarde. Al
les over het ozongat in de
dampkring en de maatregelen
tegen de C02-uitstoot vindt zijn
basis in de ruimtevaart. We gaan
daardoor beter met de natuur
om."
Ockels denkt niet dat het ruim
teveerprogramma wordt ge
staakt. „Ik kan me niet voorstel
len dat we ons laten terugwer
pen door zo'n ongeluk. Daar
voor is het te belangrijk, vooral
wegens dat duurzame gebruik
van de aarde. In Nederland zit
ten we nu toch met een oliepro
bleem? Dat kun je alleen maar
oplossen door nóg beter vanuit
de ruimte te gaan controleren.
Wie loost wét op zee? De NASA
moet onderzoeken wat er mis
ging en weer verder gaan. In het
belang van de mensheid."
