KUNST CULTUUR
Haagse academie wil
kunst met dieren
Film Festival Rotterdam vestigt bezoekersrecord
Francien van Tuinen
imponeert op
Gershwinconcert
Universiteit Leiden werkt mee aan omstreden project
Diva's of Dance
Rijnlands Sassenheim wint
Fioretti-Eenakterfestival
Grappige maatschappijkritiek
in 'Banana Biz' van Meekers
EO
Lameirinha Zuid
maakt er ee^™
feest
van ps
11
Danscompetitie
Foto: AP Photo/Alastair Grant
Sterrenschoenen
in Design Museum
londen - Supermodellen, Hol-
lywoodsterren en zelfs de cast
van de televisieserie 'Sex and
the City': het zijn allemaal vaste
klanten van de Spaanse schoe
nenontwerper Manoio Blahnik.
Zijn schoenen staan bekend om
hun sexy en toch elegante de
sign, het resultaat van techni
sche virtuositeit en vakman
schap. Blahnik maakt dan ook
iedere schoen, van begin tot
eind, helemaal zelf. In het De
sign Museum in Londen is mo
menteel een overzichtstentoon
stelling van zijn werk te zien.
Van der Wel
wint concours
den haag - De 15-jarige Jeroen
van der Wel uit Amstelveen
heeft zaterdag in Den Haag het
Davina van Wely Concours
2003 gewonnen. In de wedstrijd
voor jonge violisten van twaalf
tot en met zeventien jaar werd
Michael Gurevich (17) uit Hil
versum tweede en Lonneke van
Straalen (17) uit Den Haag der
de. De jury, met voorzitter Her
man Krebbers, prees de presen
tatie en interpretatie van Van
der Wel, die studeert aan het
Koninklijk Conservatorium in
Den Haag. In 2000 en 2002 was
Van der Wel al eerste prijswin
naar van de Iordens Viooldagen
voor jonge violisten.
door Herman Rosenberg
den haag/leiden - De Koninklij
ke Academie van Beeldende Kun
sten in Den Haag begint na de
zomer met een opleiding 'gene
tisch ontwerpen'. Doel is het ma
ken van kunstwerken met gema
nipuleerde planten en dieren.
Volgens hoofddocent Taco Stolk
bevindt de studie zich op de
grens van kunst en wetenschap.
Een deel van de vakken wordt
ook gegeven door experts van de
Universiteit Leiden. De milieube
weging reageert afwijzend.
De Academie begon onlangs
met het werven van studenten
voor de vierjarige nieuwe oplei
ding, die 'uniek in de wereld'
wordt genoemd. Volgens Taco
Stolk gaat het erom dat de kunst
de genetische revolutie 'niet
mist'. „Wij willen echt geen die
renleed veroorzaken, maar we
willen met de kunst wel deelne
men aan de ethische discussie
over wat wel en niet mag."
In het lopende studiejaar zijn al
proefprojecten opgezet. In twee
gevallen wordt gesproken over
het genetisch manipuleren van
dieren: muizen en duiven. Het
Haags Milieucentrum en de
Stichting Proefdier Vrij zijn on
aangenaam verrast en wijzen
deze vorm van kunst af. Frank
Wassenberg van Proefdier Vrij:
„Het lijkt een 1-aprilgrap, maar
als ze dit echt willen is het zeer
ernstig. Het mag niet volgens de
wet." Frans van der Steen, di
recteur van het Haags Milieu
centrum onderschrijft deze kri
tiek. „Voor de lol experimente
ren met dieren doe je niet."
Volgens docent Stolk gaat het
niet om 'lol' maar om serieuze
kunstbeoefening. .Alleen maar
zeggen: 'het mag niet' zie ik als
een vorm van censuur." Hoofd
docent Taco Stolk van de Ko
ninklijke Academie van Beel
dende Kunsten, één van de oud
ste kunstacademies van Neder
land, realiseert zich dat de nieu
we opleiding genetisch ontwer
pen weerstanden kan oproepen.
Maar hij wenst zich niet neer te
leggen bij wat hij ziet als 'ta
boes'. ,Als er mensen zijn die
zeggen: 'kunst met dieren mag
niet', dan zie ik dat als een me
ning. Ik kan daar een andere
mening tegenover plaatsen. Ik
vind dat er een debat mogelijk
moet zijn. Nu dreigt de hele ge
netische revolutie een puur na-
tuur-wetenschappelijk proces te
blijven. Ik wil dat kunstenaars
een rol spelen in het debat", al
dus Stolk.
In een recent verschenen bro
chure over de nieuwe studie
richting worden experimenten
omschreven alsof ze al zijn uit
gevoerd. Maar dat is volgens
Stolk slechts een manier om de
projecten te presenteren. Het
gaat nog om voorstellen. Opval
lend is het project 'Pinkminnen'
van studente Alessa van der
Goor. Ze stelt voor de tepels van
een muis te verplaatsen naar de
pootjes. Deze proef is bedoeld
om te onderzoeken of het voe
den van een menselijke baby via
de pink zou kunnen, zodat het
minder bezwaarlijk is om het in
het openbaar te doen. Student
Tim van Broekhuizen lanceert
het plan bij duiven een darm-
bacterie in te brengen die ervoor
zorgt dat de uitwerpselen een
rode kleur krijgen en daardoor
kunst worden. Verder zijn er
projecten met planten en groen
te, zoals het kweken van bana
nen die bij consumptie op de
lachspieren werken.
Wassenberg van de Stichting
Proefdier Vrij weet vrijwel zeker
dat de 'dierenkunst' nooit wer
kelijkheid zal worden. „We heb
ben in Nederland gelukkig
strenge regels. Over dit soort
dingen is een besluit van de mi
nister van landbouw nodig en
die wordt dan geadviseerd door
de Commissie Biotechnologie
bij Dieren. Alleen als er zwaar
wegende argumenten zijn, bij
voorbeeld van medische aard,
wordt er toestemming gegeven
voor dierproeven of genetische
manipulatie. Dat lijkt me hier
absoluut niet aan de orde, inte
gendeel."
Taco Stolk hoopt ondanks de
kritiek op voldoende belangstel
ling, zodat na de zomer de nieu
we opleiding genetisch ontwer
pen kan beginnen. „Er ligt een
compleet plan voor een vier-ja-
rige studie klaar", zegt hij.
noordwijk - Carnaval wordt al gauw geassocieerd met boerenkielen,
rode zakdoeken en de onvermijdelijke polonaise. In de Noordwijkse
Hotels van Oranje liet Carnavalsvereniging De Noortukkers zien dat
het ook anders kan. Onder de naam 'Night of the Princes Gala' werd
er sjiek carnaval gevierd. Hoogtepunt van de avond waren The Diva's
of Dance (foto). Drie zangeressen die ooit als onderdeel van een disco-
udenl
eLanj
ïr van
'ond e
groep de hitlijsten domineerden hebben de handen ineen geslagef
Anita Doth (2 Unlimited), Linda Estelle (T-Spoon) en Des'Ray (2 Bro0 wer
thers on the 4th Floor) bleken nog niet verleerd de mensenmassa Pas
beweging te krijgen. Op het gala kreeg ook de Noordwijkse zangeeen
Alex ('Een bossie rooie rozen') de gelegenheid zijn nieuwste cd ten
doop te houden. Foto: Henk Bouwman
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Fioretti-Eenakterfestival. Gezien: 31/1,
aula Fioretticollege Lisse.
Het Rijnlands Lyceum uit Sas
senheim heeft het achtste Fio
retti-Eenakterfestival gewon
nen. Het organiserende Fioretti
behaalde zelf de tweede plaats.
Het Stedelijk Gymnasium Haar
lem eindigde op de derde
plaats.
De vakjury, waarin oud-Fioret-
ti-leerling Jeroen Biegstraaten
die bekendheid verwierf als
dokter Gijs in GTST, kreeg bijval
van het publiek dat twee van de
drie publieksprijzen toekende
aan leerlingen van het Rijn
lands Lyceum: Gerdien Schenk
en Leonoor Arentshorst. Ivo
Bronstring redde de eer van het
Fioretti; hij ontving de derde
publieksprijs.
Thema van dit festival is de lief
de tussen Romeo en Julia bin
nen een vijandige constellatie.
De winnaars uit Sassenheim
brengen een sterk verkorte ver
sie van het klassieke verhaal. De
voedster krijgt hierin de rol van
vertelster en commentator.
Gerdien Schenk doet dat met
een sterk relativerende knip
oog. Het geheel is een aardige -
helaas rommelig geënsceneer
de - samenvatting van het stuk.
De vraag is echter wel, wat deze
bewerking met een 'eenakter' te
maken heeft? Kennelijk zijn de
spelregels van het festival alles
behalve streng.
Het Fioretti gaat een eigen weg
met het verhaal. Hier zijn het
geen botsende familievetes
maar afwijkende dansstijlen die
de liefde in de weg staan. Ter
wijl Suzanne (Lees: Julia) de
tango en de wals prefereert, is
Jake (lees: Romeo) meer het
disco-type. De rivaliserende
partijen vinden elkaar uiteinde
lijk zonder bloedvergieten. Het
verhaal speelt lekker weg. Leuk
schoolfeestje voor de spelers,
ouders en vriendjes in de zaal.
Het Stedelijk Gymnasium Haar
lem laat Romeo en Julia eerst
als de jonge geliefden zien,
waarna ze samen oud worden:
hij in trainingspak, zij als huis
sloof. Tot zover is de bedoeling
duidelijk. Helaas gaat deze bij
drage verder in vaagheid ten
onder. De leerlingen weten er
weinig van te maken.
De sfeer van het festival is ge
moedelijk en pretentieloos vro
lijk, de oogst in kwalitatieve zin
eerlijk gezegd erg mager. Jam
mer, want schooltoneel kan
soms verrassend goed zijn. Na
acht afleveringen stopt het Fio
retti voorlopig met de organisa
tie van het festival. Het Rijn
lands in Sassenheim is van plan
de fakkel over circa twee jaar
over te nemen. Hopelijk is dan
het niveau van de 'wedstrijd in
de toneelspeelkunst' ambitieu
zer van opzet.
jeugdtheater recensie
Paulien Koopmans
Voorstelling: 'Banana Biz', door Meekers.
Gezien: 2/2, LAKtheater, Leiden.
Wie op reis gaat, betaalt zich
blauw. In 'Banana Biz' van
Meekers is het nog erger. De
reisbegeleiders Robinson en
Vrijdag laten een groep toeris
ten betalen voor ieder wisse
wasje. Pas na betaling vertellen
ze leuke moppen. En zelfs voor
het krabben van hun rug, moe
ten de vakantiegangers hun
pinpas trekken.
Net als eerdere voorstellingen
van Meekers is 'Banana Biz' een
dansvoorstelling met veel ge
sproken theater. 'Banana Biz'
begint in het vliegtuig. Een
groep toeristen is op weg naar
een geheim vakantieoord, be
doeld voor mensen die van ver
rassingen houden. Deze on
voorspelbaarheid brengt een
stroom emoties op gang. Alles
passeert de revue: verliefdheid,
teleurstelling en opwinding.
Na een turbulente vlucht stort
het vliegtuig zich - bij gebrek
aan een landingsbaan - midden
tussen de palmbomen op het
strand. Nadat de toeristen op
het strand bij hun positieven
zijn gekomen, tollen ze op hun
benen, ziek en ellendig. Iedere
activiteit is het begin zijn van
een dansbeweging. Eén toeriste
blijkt na de landing hevig in de
war en krijgt spontaan de hik.
Ze springt en hupt alsof ze een
springveer heeft ingeslikt. Als
een behulpzame steward haar
in toom probeert te houden,
ontstaat een duet. De daaruit
voortvloeiende liefde tussen het
stel vertaalt Meekers in een bal
let met luchtsprongetjes.
Het zijn mooie momenten die
choreograaf Arthur Rosenfeld
goed uitbuit Hij bewijst ook in
dit stuk een scherp oog te heb
ben voor lachwekkende details
uit het gewone leven. Leuk zijn
de geforceerde houdingen van
de toeristen die bruinbakken in
de zon: ondersteboven of met
armen en benen die bijna in de
knoop zitten. Tegelijk uit Ro
senfeld op een grappige manier
kritiek op de geldklopperij in de
toeristenindustrie, maar ook op
de naïeve behoefte van mensen
om koste wat het kost een
spannend avontuur willen bele
ven zonder zich te realiseren
hoe ze ooit weer thuiskomen.
Zo heeft 'Banana Biz' een seri
euze ondertoon, zonder ook
maar een seconde écht serieus
te worden.
MAANDAG 3 FEBRUARI 200f
met
ment
it ge.
-H5 0]
muziek recensie ippor
Maarten Baanders udere
bijna
dens
Concert. 'Raiz' door Fernando aijgt
lameirinhas. Gehoord: Leidse
Schouwburg.
Muziek maken is het leuksfl
je het deelt met anderen,
klinkt vanzelfsprekend, n
bij een optreden van Femaj
Lameirinhas moet je daar t
steeds aan denken. De broei
lijke sfeer die hij en zijn banl
den opbouwen lijkt het geh™
achter zijn warmbloedige i
ziek.
Voor het programma 'Ral
Lameirinhas op zoek gej^
naar zijn wortels. Die liggen I
tuurlijk in de Portugese mu
maar hij ontdekte ook verv
schappen met muziek uit a
re landen en met andere stijl
Lameirinhas introduceert 'R|
als een reis door zijn muzi^
ziel, waarin je talloze mu;
tradities tegenkomt, die
maal overgoten zijn door
zelfde vriendelijke warmte v
de hartstocht uit opvlamt.
Lameirinhas zingt fado's
een eigen karakter. Jazz
blues hebben hem duidelijk E
invloed. Zijn zachtaardige stf—
combineert wonderlijk metr^
felle en onstuimige drumpaif
en en de vervoering waari&j
de klarinet bespeeld wordt. I®*
Eianist benadrukt vooral -tje c
chte sfeer van de muziek, (den
Behalve de kemband, die
Lameirinhas-sound al compl
neerzet, komen er steeds ani^"
re muzikanten bij met hun i
gen muzikale achtergrond. E
doedelzak, oosterse snaar
p,i
strumenten, percussie, een I
menco-gitaar en niet te verf°r
ten drie zangeressen die zorg p
voor een spannende opboi"
Zo is het bijvoorbeeld prachPeza
te horen hoe de virtuoze klren
kenregen van de flamenco-gif
rist geleidelijk opgaat in de S
en de sfeer van Lameirinh! .ee
De Spaanse mengeling \?,m.
weemoed en uit het hart spetf
rende kracht blijkt zich moein fj
loos te verenigen met de vf10
zachter en vloeiender stijl v[. e
de complete band. r^e'
Terwijl Lameirinhas met zijn fn.
taar of zijn ukelele het middl.ac
punt vormt, komt de muziek im A
alle hoeken van de wereld F8,
hem af. De doedelzak roept ni 311
zijn langgerekte klanken visitf 01
nen van grootse berglaileer
schappen en vitale volksdans001
op. De zangeres zingt een B
gaars klaaglied met zo'n m(
dramatisch uithaaltje aan
eind van iedere noot. En
'jffit
zijn snaarinstrument bij de vr
tolking van zijn 'gurbet' ('hei^
wee'). Lameirinhas luistert, le
mee, vuurt zijn mensen aan
neemt de draad van de mi
op om er zijn eigen m
van te maken. Met zijn chan
creëert hij een feest op het f
neel, waar hij de hele zaal
meeneemt.
rotte rdam/g pd - Met een daverend slot
feest is zaterdag een einde gekomen aan
het 32ste International Film Festival Rot
terdam. Met de verkoop van 355.000
filmkaartjes, 5000 meer dan vorig jaar,
werd opnieuw een bezoekersrecord ge
vestigd. Daarmee is het Rotterdams film
festival niet alleen het succesvolste kun
stevenement van Nederland, maar ook
het opmerkelijkste. Want om een groter
publiek aan te spreken worden geen
zichtbare concessies gedaan.
Het International Film Festival Rotter
dam (IFFR) had dit jaar onder de naam
Tracking Tomorrow een speciaal pro
gramma ingericht met films over Aborigi
nals. Het toeval wilde dat de Publieks
prijs afgelopen zaterdag ging naar een
film over Maori's. 'Whale Rider' van de
Nieuw-Zeelandse filmmaakster Niki Caro
voerde al enkele dagen na de start van de
32e editie de publiekslijst aan en gaf de
koppositie niet meer uit handen.
"Whale Rider' is een film over een oude
Maori die wanhopig probeert de tradities
van zijn volk over te dragen aan een
nieuwe generatie. Bij zijn oudste zoon
vindt hij geen gehoor, maar bij zijn klein
dochter des te meer. Zij wordt echter
door haar grootvader genegeerd, omdat
vrouwen een ondergeschikte rol hebben
binnen de Maori-cultuur. Uiteindelijk is
er een walvis voor nodig - van grote sym
bolische waarde in de Maori-geschiede-
nis - om het verhaal alsnog tot een goed
einde te brengen.
Opmerkelijk is het gapende gat tussen
publiek en de filmcritici Zo behoorden
de drie films die werden bekroond met
de Tiger Awards bij lange na niet tot de
publieksfavorieten. De filmprijzen van de
VPRO gingen vrijdagavond naar produc
ties uit Argentinië, Zuid-Korea en Rus
land. Santiago Loza won met 'Extrano',
Park Chan-Ok met 'Jealousy is my midd
le name' en Larisa Sadilova met "With lo
ve, Lilja'. Ze krijgen 10.000 euro en verto
ning van hun film op de VPRO-televisie.
De prijs van het Prins Claus Fonds
(15.000 euro) was voor 'La nuit de la véri-
té' van Fanta Régina Nacro (Frankrijk-
Burkina Faso). De prijs van de interna
tionale critici ging naar 'Mu di di Shang
hai' van Andrew Cheng uit China. 'Sud
Senaeha' van Apichatpong Weerasetha-
kul uit Thailand werd met de prijs van de
Nederlandse filmjournalisten bekroond.
De jongerenjury Moviezone vond 'Nói
Albinói' van Dagur Kari uit IJsland de
beste rolprent.
muziek recensie
Udy van der Spek
Concert: Jazz Orchestra of the
Concertgebouw, m.m.v. Francien van
Tuinen, zang. Gehoord: 2/2, Palace
Hotel, Noordwijk aan Zee.
Behoorlijk gedurfd, 'Het enige
echte Gershwinconcert in het
Palace Hotel'. Want wat is dat
eigenlijk, het enige echte? Ze
ker wanneer je de helft van de
tijd Richard Rodgers op het
programma ziet staan.Veel
mooier en zelfs spiritueler is
dan ook het motto 'Gershwin
on my mind'. Want in het
overrompelende licht van Ge
orge Gershwin (1898-1937)
plaatst pianist Henk Meutgeert
diens tijdgenoot Rodgers, de
man van de grote sprankelen
de musicals als 'Oklahoma!' en
'Sound of Music'. Dat doet hij
in kleine, opmerkelijk leerzame
verhaaltjes, legt verbanden tus
sen hun werk, en zigzagt ver
volgens door de meest sfeer
volle songs waarin de ene
componist - in dit genre al
thans - niet voor de ander on
derdoet
Henk Meutgeert, sinds 1997 di
recteur van het Jazz-orkest van
het Concertgebouw, en o.a.
winnaar van de 'Bird Award'
op het North Sea Jazz Festival
1999, vormt met de bassist
Frans van Geest en drummer
Hans Dekker een door en door
muzikaal trio dat de bekende
jazz-zangeres Francine van
Tuinen in dit concert voortref
felijk begeleidt. Standards die
Ella Fitzgerald, Sarah Vaughan
en Frank Sinatra onvergetelijk
hebben gemaakt, blijken ook
bij Van Tuinen in veilige han
den. Ook zij koestert ze intens.
Het min of meer improviseren
de samenspel getuigt van opti
male helderheid en bij tijd en
wijle van ontroerende schoon
heid. Ondanks een paar
schoonheidsfoutjes ('Kan ik al
invallen of mijmert hij nog
even door op de piano'). Ze
zijn totaal onbelangrijk, leuk
zelfs.
Het trio begint met 'I got
rhythm' van Gershwin waarin
de jazz als 't ware op een heel
simpele basis geboren wordt.
In tegenstelling tot 'Fascina
ting Rhythm' waarin Gershwin
je juist ritmisch steeds op 't
verkeerde been zet, de diskant
nèt niet synchroon laat lopen
met de 'gewone' vierkwarts
maat in de baskant. In korte,
fel swingende zinnetjes 'pakt'
Van Tuinen George's fascine
rende ritme, waarbij drums en
contrabas van hun markante
aanwezigheid blijk geven door
pardoes in het vederlichte
steekspel van de piano te plon
zen.
Veel lieflijker en lyrischer is
Rodger's Ballad 'It never ente
red my mind'. Op een intuïtie
ve, fantasievolle introductie
van Meutgeert zingt Francien
van Tuinen prachtig ingeto
gen, licht dramatisch, zonder
overdrijving elk woord nuan
cerend en timend. Ze is een
grote persoonlijkheid, zonder
opdringerig uiterlijk vertoon;
door woorden even aan te ra
ken, te strelen, als een veertje
weg te blazen of door zinnen te
striemen. In alle registers heeft
ze kleur, klank en kracht, be
halve wanneer Van Tuinen
haar kopstem wil gebruiken,
dan intoneert ze duidelijk min
der mooi. Dat doet ze dan ook
wijselijk maar twee keer en dan
maar héél even.
In Rodgers' 'My funny Valenti
ne' zweeft Van Tuinen teder
over de woorden. De contra
bassist plukt vol weemoed en
diepe klank, en de drummer
'strijkt' zilveren nevels over de
korte tikkende piano-akkoord
jes in een nostalgische 'Foggy
day in London town'. De ge
weldige melodieën, harmonie-
en en ritmen van Gershwin en
Rodgers, aangeraakt door dit
sublieme kwartet blijven nog
lang 'on our mind'.
Lausanne - Ze zijn tussen de 15 en 17 jaar oud en ambiëren een professionele danscarrière: de deelnemers
aan de Prix de Lausanne danscompetitie. Dit meisje, Celisa Diuna uit Brazilië, was een van de negen geluk
kigen die gisteren een beurs wonnen. Daarmee kan ze een jaar lang kosteloos studeren aan een gerenom
meerde dansschool. Sinds de Zwitserse prijs voor het eerst is uitgereikt, in 1973, hebben al zo'n 150 jonge
dansers en danseressen uit dertig verschillende landen van een dansbeurs geprofiteerd.
Foto: Reuters/Jean-Bernard Sieber
