Het dagboek als 'theatrale stand-in
GESPREK VAN DE DAG
Ted Turner
weer in de schijnwerpers
f|
Schriften van Anne Frank nauwkeurig nagemaakt voor studie
Venusnijd
VRIJDAG 31 JANUARI 2OO3
MENSELIJK
Britten verliezen het ge
duld om netjes IN DE RIJ
te wachten. De traditie om
een zogenoemde queue te
maken, dreigt te verdwij
nen. Tot die conclusie
komt de Britse weten
schapper David Stewart-
David. Hij stond de afgelo
pen vier jaar in totaal 92
dagen in 2000 rijen op
luchthavens, in stations en
in supermarkten. Volgens
Stewart-David accepteren
steeds minder Britten dat
ze niet meteen worden ge
holpen. Ook de reclame
moedigt ons aan een snel
lere service te verwachten,
aldus de onderzoeker.
Duo's verlaten opvallend
vaak een rij. In plaats van
elkaar gezelschap te hou
den, kan het wachten in ru
zie ontaarden. Ouderen
daarentegen grijpen de
queue vaak aan om sociale
contacten te leggen.
Een 54-jarige Britse toeriste is een ONDERARM kwijtge
raakt toen zij in een Spaanse dierentuin een LEEUWIN
wilde aaien. De vrouw bezocht woensdagmiddag met een
groep toeristen de dierentuin van Benimantell bij Alican
te. Toen zij een hand door de tralies van de leeuwenkooi
stak om een van de dieren aan te halen, beet de leeuwin
toe en rukte de arm vanaf de elleboog af. Het lichaams
deel kon niet geborgen worden omdat andere leeuwen er
mee aan de haal gingen. De vrouw is opgenomen in een
ziekenhuis in Villajoyosa, waar haar toestand stabiel werd
genoemd.
PAUL DE LEEUW
heeft bij de Raad voor
de Journalistiek in
Amsterdam een
klacht ingediend te
gen het weekblad
Story. De Leeuw vindt
het 'ontoelaatbaar en
buiten elke proportie'
dat het blad foto's
plaatste van hem en
zijn zoontje Kas, die
door de ramen van
zijn woning waren ge
maakt. De behande
ling is volgende week
vrijdag. Foto: ANP
Een Taiwanese dokter heeft na lang zoeken de oorzaak
ontdekt van de hardnekkige hoest waarvoor een patiënt
hem al een paar jaar bezocht: een NAALD die zich in de
RUG van de man had gedrongen zonder dat hij het had
gevoeld. De naald werd ontdekt op een röntgenfoto en was
zo diep in de rug doorgedrongen dat die de longen van de
rfian irriteerde. De man had in zowel de Chinese als de
westerse geneeskunde een oplossing gezocht voor het dro
ge hoestje, maar niets hielp. Zelf weet hij niet hoe de
naald in zijn rug terechtgekomen kan zijn, maar zijn
vrouw herinnerde zich dat ze er ooit een verloor in het ech
telijke bed. Met het operatief verwijderen van de naald
kwam ook een einde aan het gekuch, aldus de patiënt.
Het Noorse parlementslid
Trond Helleland is deze
week in grote verlegenheid
gebracht, nadat een televi
siecamera had geregi
streerd hoe hij tijdens een
debat over het Noorse aan
deel in ISAF, de vredes
macht in Afghanistan, op
zijn zakcomputer een
VECHTSPELLETJE zat te
spelen. Collega-parle
mentsleden hadden geen
goed woord over voor Helle-
land. ,,Een parlementslid
dat in de vergaderzaal
vechtspelletjes speelt ter
wijl zulke serieuze onder
werpen als oorlog en vrede
worden besproken stelt ons
allemaal in een kwaad dag
licht", zei Marit Nybakk
van de Arbeiderspartij. Hel
leland van de Conservatie
ven zei zijn zakcomputer
tevoorschijn te hebben ge
haald om zijn agenda te
checken en toen het spel
niet te hebben kunnen
weerstaan.Ik geeft toe
dat het erg gênant is en
nooit had mogen gebeu
ren", zei het parlements
lid, dat beweerde het debat
evengoed grotendeels te
hebben gevolgd.
DAGELIJKS LEVEN
Voor breaking news zorgde de grondlegger van
CNN ditmaal zelf. Met de verrassende mededeling
woensdag dat hij opstapt als vice-president van 's
werelds grootste mediaconcern, AOL Time War
ner, staat de 64-jarige Ted Turner weer volop in
de schijnwerpers. De mediamagnaat zegt zich vol
ledig te gaan wijden aan zijn goede doelen.
Met Turners vertrek is een definitief einde geko
men aan TBS, Turners Broadcasting Systems. Die
veroorzaakte met CNN een revolutie in de journa
listiek. CNN, de eerste 24-uursnieuwszender ter
wereld, werd vooral door zijn verslag van de Golf
oorlog een begrip. Het bracht het nieuws in alle
uithoeken van de wereld nog voordat het nieuws
was, aldus mediadeskundigen. Die doelden vooral
op het gebruik bij CNN om reguliere nieuwspro
gramma's te onderbreken voor aankondigingen
dat er nieuws op komst is.
In kringen rond Turner wordt beweerd dat hij ver-
Ted Turner. Foto: AP
trekt uit boosheid. Turner zou het niet hebben ge
pikt dat de bestuursraad hem heeft gepasseerd als
opvolger van Case, zijn rivaal die eerder opstapte
bij AOL. Dat is goed mogelijk. Kenners van de me
diamagnaat beweren dat zijn ego minstens zo
groot is als het bereik van CNN.
Als puber kondigde Turner zijn drie levensdoelen
aan: miljonair worden, de zeilracetrofee America's
Cup winnen en als president van de Verenigde
Staten de wereld bestieren. De eerste twee doelen
heeft hij ruimschoots gehaald. Hij is zelfs miljar
dair. Van de derde nadert hij met zijn levensstijl
en invloedrijke donaties in elk geval al de status.
Zo werd Turner in 1991 door het tijdschrift Time
uitgeroepen tot man van het jaar en wist hij Atlan
ta, waar de hoofdstudio's van CNN zijn gevestigd,
tot een invloedrijk machtscentrum te maken.
Het verlies dat Case's AOL-poot met zijn internet
activiteiten leed, heeft Turner vele miljoenen dol
lars gekost. Hij is de grootste particuliere aandeel
houder van het concern dat drie jaar geleden
CNN opslorpte. Mede hierdoor heeft Turner zijn
toezegging om een miljard dollar te doneren aan
de Verenigde Naties niet kunnen nakomen.
ml
>rsi
10
Het is volgens zijn intimi niet verwonderlijk ot
zijn huwelijk de afgelopen jaren in het slop evt
Want Turner was niet gelukkig dat hij bij A( er
me Warner op het tweede plan werd gezet.1
zijn amoureuze leven heeft hij een niet te oi
schatten geldingsdrang. Als knappe, met ge
neerde snor en heldere blauwe ogen begifij
mediamagnaat had hij tal van verhoudingeJ
de publiciteit trokken. Drie bruiloften en v"
deren bij verschillende moeders zijn da;
resultaat.
Zijn relatie met voormalig filmactrice, seks
politiek activiste en aerobicgoeroe Jane Fonl
strandde onlangs. Volgens Turner was Font
bekering tot een militante vorm van het chi
geloof de reden. Maar Jane Fonda zei dat v
Turner alleen maar 100 procent aandacht g|
„Dat noemt hij liefde. Maar dat is geen liefd t21
is baby-sitting."
nai
Vijfjaar is er in opperste geheim
houding aan gewerkt: twee na
genoeg exacte kopieën van de
dagboeken van Anne Frank voor
studiedoeleinden. Eén facsimile
bevindt zich in Basel bij het Anne
Frank Fonds dat de auteursrech
ten van het dagboek heeft, het
andere exemplaar werd gisteren
gepresenteerd in het Anne Frank
Huis in Amsterdam. Boekbinder
Pau Groenendijk: „Het is driedi
mensionaal vakwerk, een thea
trale stand-in."
Links in de vitrine het originele
geruite dagboekje van Anne
Frank, rechts de kopie. Of is het
andersom? Een bordje moet uit
komst bieden, de opengeslagen
pagina's met een opgeplakt pas
fotootje van de dagboekschrijf
ster en een brief van haar vader
aan 'Mej. Anne Frank', groene
postzegel, ogen tot op de vet
vlekken en de verbleekte inkt
identiek. Belangrijkste verschil:
de kopie bevat een colofon. „Je
komt tot 95 procent", zegt Pau
Groenendijk (48) als 'hoofdaan
nemer' van het project over de
overeenkomst. „Op sommige
plaatsen 99 procent, op andere
plaatsen 90. Je moet keuzes ma
ken. Je kunt de drukker ook niet
over de richel duwen."
Groenendijk, die leiding geeft
aan het Amsterdamse atelier
Mooie Boeken, werd vijf jaar ge
leden benaderd door de Anne
Frank Stichting die het Anne
Frank Huis beheert waar een
deel van Anne's dagboekge-
schriften is tentoongesteld. Om
het origineel te ontzien maar het
dagboek in zes delen toch voor
studie toegankelijk te maken,
moest worden onderzocht of
facsimile's haalbaar waren. Van
het'geruite dagboekje met het
verroeste slotje dat al in decem
ber 1942 vol was; van de school
schriften en het kasboek met
uitgescheurde pagina's, doorha
lingen in verschillende kleuren,
ingeplakte velletjes, foto's en
briefjes; van de 360 losse vellen
doorslagpapier. Met alle sporen
van verval.
Waanzin? Groenendijk: „Die re
actie had ik al gehad, toen ze me
tien jaar geleden vroegen om
een dummy van het eerste dag
boek te maken voor de reizende
Anne Frank-tentoonstelling." Ze
werkte destijds samen met de
zelfde weefster die nu voor de
facsimile's de geruite stof van de
boekband heeft nagemaakt.
„Destijds konden we nauwelijks
studie doen, zoals nu. Het was
niet écht goed, maar toch zaten
we al op 60, 70 procent" Ze wist
dat het haalbaar was. Na een
proefpagina en een vooronder
zoek naar de risico's, stelde
Groenendijk een team specialis
ten samen dat van begin tot
eind heeft samengewerkt. „Ik
Het 'namaak-dagboek' werd gisteren gepresenteerd. Foto: ANP/Koen Suyk
heb van te voren bekeken wat
de schade in de dagboeken was
en wat voor schade er zou kun
nen ontstaan. Maar gelukkig is
er nooit iets misgegaan, dat kan
ik met de hand op mijn hart
zeggen."
Geheimhouding was vereist om
in alle rust te kunnen werken en
geen olie te gooien op het vuur
van aanhangers van de verval
singstheorie. Groenendijk: „Er
zijn mensen met een eigen me
ning, laten we het zo zeggen.
Maar die hele discussie kunnen
we vandaag in één keer aftroe
ven." Alle materiële aspecten
van het originele dagboek wer
den door de namakers minuti
eus onderzocht, voor de Anne
Frank Stichting die zich tot dan
vooral met de inhoud had be
ziggehouden een nieuw ge
zichtspunt. Eén vaste mede
werkster van de stichting werd
aangewezen om het dagboek
buiten de vitrine of kluis ge-
handschoend te 'handelen', zo
als het in het jargon van de
stichting heet. En dat mocht al
leen in bijzijn van David Bar-
nouw van het Nederlands Insti
tuut voor Oorlogsdocumentatie
dat door de staat - eigenaar van
het dagboek - als de beheerder
is aangewezen.
Het kosttp 160 uur om de dag
boekdelen te scannen in het An
ne Frank Huis, het-iachterhuis'
waar ze door de ondergedoken
Anne werden volgeschreven
voor haar deportatie en dood in
Bergen-Belsen in 1945. Omdat
het dagboek niet langer dan
strikt noodzakelijk de vitrines
mag verlaten, werd alle lithogra
fische apparatuur van de druk
ker naar de Prinsengracht over
gebracht. Honderden proef
drukken waren nodig om het
kleurengamma op orde te krij
gen. De verschillende papier-
dsi
soorten - het geruite albi
vat er met alle ingeplakte
jes, velletjes en brieven al
vijftien - werden nagema jj
wijze van uitzondering m R(!
een vertegenwoordiger v
papierfabrikant een onbe
ven pagina bevoelen omi Qr
menstelling van het papil K
meten.
Alle foto's werden opnieu en
fotografeerd en benadera
dicht mogelijk het origine Q0J
ontwikkel- en afdruktechi 1QUl
sommige gevallen werdei
tieke oude objecten gezoc jg j
gebruikt voor de facsimile t
als de frankeerzegels van ,'te
half en drie cent. Fotohoe
werden op een boekenm D
Duitsland gevonden, pakj B4
van jaren dertig-kwaliteit ^1
dia. Een slotenmaker kop M
het slotje van het geruite DU|
boek tot en met de roestp
ken. Handmatig bracht G eer
nendijk alle scheurrandei
de ingeplakte enveloppen j_*
losse vellen aan. De koste
het monnikenwerk, ruim Qj n
half miljoen euro, werden ._e
dragen door het Anne Fra ng,
Fonds en de Mondriaan S on|
üng- ion*
De facsimile's, vindt Paul lang
nendijk, zijn een ode aar ,j.oe
origineel „Er is een enon
zag voor het boek. Dat is
van dermate grote waard
de facsimile's nodig zijn. W
het is ook een intiem dag
van een meisje van 14. D;
ik het hardste voor gewen 0AW
ook de emotionele lading »ent
terug te halen." Meestem
ser wil ze zich niet noem; 27.;
„Dat is in deze context ee
den woord. Maar natuurli erat
ik me meesterfacsimilist er
driedimensionaal vakwei
theatrale stand-in." Ze he ew
grijnst ze, de smaak van 1 naa
archeologie' te pakken. „I lujs
nu de Declaration of Inde ^g
dence. of zo." maj
is M
Marjolijn de Cocq
- -3-3
Het originele dagboek met links de stofstalen voor de omslag.
Foto: GPD/Pau Groenendijk
De maakster gaf gisteren uitleg over hoe ze te werk zijn gegaan bij het maken v
kopieën. Foto: ANP/Koen Suyk
Ka/jrr ik ook ahmê-nt/oiT/e aus" ik- bjj tJE_ rLijf,rob
Er is mij nooit gevraagd of ik een jongen of een meisje
wilde worden. Dat zat mij als klein meisje al dwars. Er
was namelijk slechts één reden dat ik geen jongetje wilde
zijn. Jongens hadden dienstplicht en ik was tien keer lie
ver meisje dan dat er een dag zou komen dat ik verplicht
het leger in zou moeten. Misschien was ik toen al te ver
gevorderd meisje, want het dagelijks haren trekken en
knijpen met mijn zusjes maakten een pacifistische
grondslag ongeloofwaardig. Het was de combinatie van
discipline, afzien en oorlog die aan het jongen-zijn een
afschrikivekkend toekomstbeeld gaven. Voor de rest zag
ik geen bezwaren. Jongens kunnen staand plassen, hoe
ven nooit voorzichtig te zijn, worden niet ongesteld en
krijgen baby's zonder pijn te lijden. En toen werd ook nog
eens die dienstplicht afgeschaft!
Nu is eraan meisje-zijn niet heel makkelijk iets te doen,
dus er zat weinig anders op dan van verongelijkt meisje
uit te groeien tot bewuste vrouw. En ook dat is niet mak
kelijk. Vrouwen zijn aan heel wat ongeschreven regels ge
bonden. Mannen ongetwijfeld ook, maar daar heb ik als
buitenstaander weinig grip op. Ik bèn tenslotte vrouw.
Dat betekent niet boeren, niet vloeken, geen winden la
ten, weinig eten, veel praten, in de rij staan voorde toilet
ten, haren kammen en kleren met dichtgestikte zakken.
Hulpbehoevend lijken, maar in feite onafhankelijk zijn.
Gedreven worden door emotie iri een keiharde onver
schillige wereld. Lust is enkel tussen de lakens toegestaan,
om niet te zeggen vereist, maar ogen die vragen moeten
worden neergeslagen.
Als je in zo'n lastig pakket wordt geboren, zou je denken
dat je troost bij elkaar zoekt, maar daar komt in praktijk
bitter weinig van terecht. Vrouwen hebben namelijk de
treurige eigenschap niet goed met vrouwen op te kunnen
schieten. Waar mannen doorgaans loyaal en vriend
schappelijk naar elkaar zijn, heerst bij vrouwen afgunst.
Het televisieprogramma Robinson-eiland was daar een
pijnlijk voorbeeld van. Terwijl het bij de mannen goed
werd georganiseerd, lieten de vrouwen hun overlevings-
kwaliteiten terroriseren door de uitputtende strijd wie
nou eigenlijk de baas was en in de honger naar roddels
vergaten ze echt voedsel te zoeken. Verandering van con
cept, door vermenging halverwege, voorkwam een alge
hele afgang van onze sekse, maar zo makkelijk komen
we er in het dagelijks leven niet vanaf. In een doorsnee
kledingivinkel walmt het verderf je op de drempel tege
moet. Bij de pashokjes glij je uit over de glibberige diplo
matieke complimentjes. Slijmerige uitroeptekens vliegen
over en weer, maar iedere vrouw voelt aan haar waterde
duivelse ondertoon, waardoor je zelfs bij de perfecte out
fit wantrouwig wordt en besluiteloos blijft tivijfelen. Mis
sie geslaagd. Vrouwen weten dat vrouwen waardering
nodig hebben en ontnemen elkaar dat met liefde. Man
nen weten het niet of dreigen het op cruciale momenten
te vergeten en dus kampen veel vrouwen met een overdo
sis miskenning en aandachtstekort. Dat maakt ze stre
bers, vijandig en zeer onprettig in de omgang. Het maakt
ze traag omdat ze niet durven te kiezen en het maakt ze
wisselvallig omdat ze zich teveel door hormonen laten
beïnvloeden. Het maakt mij razend. Razend dat ik
de dienstplicht heb om vrouw te zijn.
Op zulke momenten zit er maar één ding op.
Wraak. Ik maak me op met de oorlogskleuren
van een krijger; donkere ogen en knalrode lip
penstift. Hijs me in een wulps niemendalletje
met een decolleté tot op mijn navel, dwing als
sexy dreftvlek gratis toegang af tot een hippe
dure club. Aanvaard met een knipoog de aan
geboden drankjes van hulpeloze heren, kies de
duurste cocktail en flirt ondertussen met de
barman. Ik draai met mijn heupen een aura
van lust op de dansvloer, maar straf elke po
ging tot lichamelijk contact of hebberigheid on
verbiddelijk af met een spottende dodelijke blik.
Ik misbruik mijn vrouwelijkheid, maar ben op
permachtig, want mannen hebben één zwakte:
Vrouwen.
Dat dan weer wel.
Reageren: rcaclics_op_column@holmall.com
Het Duitse super
model CLAUDIA
SCHIFFER is moe
der geworden. Ze
baarde gisteravond
haar eerste kind,
een jongen van
ruim 3 kilo, aldus
een woordvoerster.
De baby kwam met
behulp van een
keizersnee ter we
reld in het Port
land-ziekenhuis in
Londen. Ook voor
.M, IJ de echtgenoot van
I fl de 32-jarige Schif-
I fer, filmproducent
Matthew Vaughn,
'f gaat het om het
i|K VU eerste kind. De
/V m naam van de jon-
gen is nog niet be-
kendgemaakt.
Schitter, ooit het bestbetaalde fotomodel ter wereld, gold
als het gezicht van de jaren negentig. Foto: AP
