'Ik vond het gewoon eng'
GESPREK VAN DE DAG
Minnares Edward VIII had geheime minnaar
Honderdduizenden automobilisten hebben rij-angst
Principiële elfstedenrijder heeft ook gerommeld
DONDERDAG 30 JANUARI 20
MENSELIJK
De leerlingen van het middelbaar onder
wijs vinden de moord op Pim Fortuyn en
het overlijden van PRINS CLAUS de be
langrijkste gebeurtenissen van 2002.
Dat meldde dinsdag Krant in de Klas, de
educatieve organisatie van de Neder
landse dagbladen. De meesten vinden
Fortuyns gewelddadige dood het belang
rijkste nieuws. Het verscheiden van prins
Claus wordt in gewicht gevolgd door de
invoering van de euro. De belangrijkste
persoon van het afgelopen jaar is voor de
kinderen ook Pim Fortuyn. Nummer twee
op de lijst Osama bin Laden en nummer
drie wederom prins Claus. Mogen de bo
venbouwleerlingen zich op het ogenblik
druk maken over de oorlogsdreiging tegen Irak, in de on
derbouw zitten ze toch net wat vaker met het programma
Idols. Foto: ANP
De woning van kinderboekenschrijfster ASTRID LIND-
GREN in Stockholm wordt een museum. Het gemeente
bestuur van de Zweedse hoofdstad heeft positief op een
voorstel daartoe van Lindgrens dochter Karin Nyman ge
reageerd. De schrijfster van Pippi Langkous overleed een
jaar geleden op 94-jarige leeftijd in haar huis aan de
Dalagatan in Stockholm. Ze had daar meer dan zestig
jaar gewoond. Lindgren is begraven in haar geboorte
plaats Vimmerby in Midden-Zweden.
DE HULK keert terug! Na veertig jaar stripverhalen, een
handvol animatieseries en een legendarisch geworden tv-
serie maakt het grommende groene monster deze zomer
de overstap naar het grote witte doek. Bruce Banner, de
wetenschapper die onder emotionele spanning verandert
in de graskleurige gigant, was in de 20ste eeuw slechts
een gespierde man met groene schmink. Anno 2003
doen moderne digitale effecten pas echt recht aan de
creatie van schrijvers Stan Lee en Jack Kirby. Dit bewe
zen de eerste beelden van de film, die het afgelopen
weekend tijdens de pauze van de Amerikaanse Super
bowl op televisie werden uitgezonden. De film draait van
af 10 juli in de Nederlandse bioscopen. Foto: PR
Als de weersvoorspelling uitkomt, kunnen wandelaars
zondag in nationaal park De Hoge Veluwe deelnemen
aan een SNEEUWSAFARI. Onder leiding van boswachter
Henk Ruseier gaan de deelnemers in gebieden die an
ders voor bezoekers afgesloten zijn, zoeken naar dierspo
ren in de sneeuw. De boswachter vertelt onderweg over
het gedrag van het Veluwse wild in de winter. Omdat de
safari over ongebaande paden gaat door stiltegebieden,
is de kans groot dat de wandelaars ook herten of zwijnen
tegenkomen, aldus een woordvoerster van het park. De
sneeuwsafari gaat uiteraard alleen door als er zondag
sneeuw ligt. De wandeling neemt een groot deel van de
dag in beslag. Onderweg krijgen de wandelaars koffie,
thee en een lunch. Wie mee wil, moet zich vooraf aan
melden bij het bezoekerscentrum van De Hoge Veluwe in
Otterlo.
Drie limousines van de Joegoslavi
sche dictator Josip Broz TITO gaan
op 27 februari onder de hamer. Het
ministerie van defensie van Joego
slavië, dat vorig jaar besloot dat sol
daten in het weekeinde naar huis
moesten om te besparen op voed
sel, hoopt met de veiling honderd
duizenden euro's op te halen. Het
gaat om twee verlengde, kogelvrije
Mercedessen. De in 1980 overle
den Tito gebruikte ze op reizen door
het land en tijdens parades met be
zoekende staatslieden. De jaarlijkse
begroting van het Joegoslavische le
ger bedraagt ongeveer 660 miljoen euro. Eerder verkocht
het leger al een paar marineschepen en een deel van het
onroerend goed. Foto: AP
De Duitse politie heeft woensdag een nationale ZOEKAC
TIE op touw gezet om CIRCUSOLIFANT Kenia terug te
vinden. De omvangrijke operatie volgt op een klacht van
de dierenbescherming tegen de eigenaaF van het dier. De
vrouwtjesolifant zou ondervoed zijn en verwaarloosd wor
den. ,,Het is moeilijk een olifant te verbergen. We heb
ben verscheidene plaatsen op het oog waar we zullen kij
ken", aldus een woordvoerder van de politie. Eigenaar
Karl-Heinz Köllner verdween spoorloos met zijn dier na
dat hij van een dierenarts in Dessau had vernomen dat de
olifant in beslag zou worden genomen en ondergebracht
zou worden in een opvangcentrum.
DAGELIJKS LEVEN
De Britse politie heeft Edward VIII be
spioneerd voor hij in januari 1936 de
Britse troon besteeg. Daardoor ontdekte
de politie dat zijn toekomstige vrouw,
de tweemaal gescheiden Amerikaanse
Wallis Simpson, een geheime minnaar
had. Dat blijkt uit tot dusver geheime
regeringsdocumenten die donderdag
openbaar zijn gemaakt. Het gaat om
duizenden pagina's.
Wallis Simpson hield de naam van haar
minnaar nauwlettend voor haar toen
malige echtgenoot en de toekomstige
koning verborgen. De politie ontdekte
dat het om Guy Trundle ging, een ge
trouwde ingenieur en autoverkoper, die
wordt omschreven als een 'zeer char
mante gelukszoeker, die er zeer goed
uitziet, welopgevoed is en uitstekend
danst'. Er zijn geen bewijzen dat Wallis
Simpson de relatie met Trundle voort
zette, nadat zij in 1937 met Edward was
getrouwd.
Edward, die 20 januari 1936 zijn vader
George V opvolgde, trad 10 december
van dat jaar af om met de Amerikaanse
te kunnen trouwen. Uit de documenten
blijkt dat hij voor de troonsafstand het
Britse volk had willen toespreken om
haar te kunnen huwen en toch koning
te blijven. Premier Stanley Baldwin ver
hinderde dat en Edward mocht alleen
een afscheidsrede uitspreken.
De vorst had de Britten willen zeggen
dat hij de zware last van het koning
schap alleen kon dragen als hij zich ge
sterkt zou weten door een gelukkig hu
welijksleven. Daarom was hij vastbeslo
ten te trouwen met de vrouw die hij be
minde. Vermoedelijk hielp Winston
Churchill, die de koning toen nog
steunde, bij het opstellen van deze toe
spraak.
Uit de documenten blijkt dat de politie
Edward en zijn geliefde, nog voor de
kroonprins de troon besteeg, nauwlet
tend in de gaten hield. Zo waren beiden
in een antiekwinkel waar zij, zo wordt
gemeld, 'elkaar lieveling noemden'. De
winkelier liet de agenten weten dat hij
het gevoel had dat de kroonprins bij
Wallis Simpson onder de plak zat.
Uit de documenten blijkt ook dat de re
gering de media onder druk zette om
geen aandacht te besteden aan de pro
blemen rond de vorst. De hoofdredac
teuren van Britse kranten hielden het
nieuws wekenlang geheim. Een van
hen, HA. Gwynne van de Morning Post,
vroeg in november 1936 in een brief
aan Baldwin om uit te leggen hoelang
de pers met de 'grote stilte' moest door
gaan. Hij waarschuwde dat het nieuws
op korte termijn bekend zou worden en
dat de onthulling van de relatie tussen
de koning en de gescheiden Ameri
kaanse de doodsteek voor de monar
chie kon betekenen.
Na de troonsafstand vertrok Edward,
die de titel van hertog van Windsor
kreeg, naar het buitenland. Hij trouwde
op 3 juni 1937 in Frankrijk. Het huwelijk
bleef kinderloos. Edward stierfin 1972.
Zijn vrouw overleefde hem veertien
jaar.
lie
sd
la
Edward en Wallis Simpson. Foto: Archief
Honderdduizenden automobilis
ten zijn bang in het verkeer. Ze
mijden tunnels en bruggen en rij
den in het ergste geval helemaal
niet meer. Vooral vrouwen lijden
aan rij-angst of hebben een snel
wegfobie. Een speciale cursus
helpt ze op weg. „Door dat onge
luk ben ik voorgoed mijn onbe
vangenheid kwijtgeraakt."
Tien jaar geleden zat ze nog vro
lijk achter het stuur. „Ik deed al
les met die auto", vertelt Suzan
ne (37). „Ik was weliswaar niet
zo'n stoere rijder en reed liever
niet in het westen van het land,
maar ik ging bijvoorbeeld wel
weer rustig met sneeuwkettin
gen de bergen in. En in het don
ker rijden? Geen enkel pro
bleem."
Tot ze in 1994 werd aangereden
door een vrachtwagen. Ze stond
te wachten voor een stoplicht,
toen ze plotseling een enorme
klap hoorde. „Ik wist meteen
dat het mis was. Hoewel ik nog
wel zelf naar de garage gereden
ben, zat ik flink in de kreukels.
Ik heb een jaar lang met fysieke
klachten thuis gezeten."
Na dat jaar stapte ze weer in de
auto. Niet echt bang, maar wel
veel voorzichtiger, vertelt ze.
„Vooral als ik bij een stoplicht
stond. In de achteruitkijkspiegel
hield ik continue alle auto's in
de gaten."
Toch kon ze niet voorkomen dat
ze vier jaar later opnieuw werd
aangereden. Wéér bij een stop
licht, al zat ze dit keer niet zelf
achter het stuur. De automobi
list achter haar lette niet op om
dat hij de benzineprijzen langs
de kant van de weg probeerde te
lezen. „Hoewel ik lichamelijk
niet veel mankeerde, was ik er
slecht aan toe. Ik zat er mentaal
helemaal doorheen en heb twee
weken lang niet gegeten, niet
gedronken en niet geslapen."
Op dat moment besloot ze haar
auto voorgoed te laten staan.
Voor geen goud kregen ze haar
nog achter het stuur. „Ik ging
voortaan wel met de trein. Voor
de rest deed ik alles op de fiets.
En dan balen natuurlijk, als het
regende. Al met al beperkte ik
mezelf behoorlijk.
Vorig jaar nam ze contact op
met Ralph van Dartelen van Rij-
Relaxed Overijssel. Van Dartelen
is gespecialiseerd in rijopleidin
gen voor mensen die te kampen
hebben met examenvrees en
faalangst. Ook begeleidt hij
mensen met rij-angst en snel
wegfobie. Van Dartelen is fran
chisenemer van RijRelaxed Ne-
ItSI
ple
nb
Veel mensen hebben last van stress op de snelweg. Foto: GPD/Werner Rauwerdink
derland. Riaggs, de Fobieclub,
het Bureau Slachtofferhulp,
huisartsen en psychologen ver
wijzen hun cliënten regelmatig
naar hem door.
Hoeveel mensen in Nederland
bang zijn in het verkeer is nooit
onderzocht, maar naar schat
ting gaat het om honderddui
zenden automobilisten. Ze mij
den tunnels en bruggen of raken
ze in paniek bij scherpe boch
ten. Vooral de snelweg boezemt
veel mensen angst in. Ze zijn
bang voor vrachtwagens en de
hoge snelheid en vinden het bij
voorbeeld doodeng om in te
voegen.
„Mensen met rij-angst zijn vaak
hoogopgeleid en perfectionis
tisch", zegt Van Dartelen. „De
klachten variëren van een ge
brek aan ervaring en zelfver
trouwen tot aan extreme geval
len waarin sprake is van een
trauma of een fobie. Ik heb 'ns
een cliënte gehad die er na iede
re les van overtuigd was dat ze
onderweg een fietser had aange
reden, ook al zei ik keer op keer
van niet. Het ging zelfs zo ver,
dat ze de volgende dag de krant
spelde om te zien of er iets in
stond over een aanrijding."
Meer dan negentig procent van
de mensen met rij-angst is
wouw. Dat betekent volgens
Van Dartelen echter niet auto
matisch dat vrouwen banger
aangelegd zijn. „Veel vrouwen
hebben weinig rijervaring, sim
pelweg omdat hun mannen
vaak de neiging hebben achter
het stuur te gaan zitten. En als
die vrouwen wèl 'ns een keer de
kans krijgen om te rijden, wor
den ze overladen met commen
taar. Het gevolg is dat ze op een
gegeven moment zo onzeker
worden dat ze helemaal niet
meer rijden en dat misschien
ook wel makkelijk vinden. Maar
als hun echtgenoot riek wordt
of komt te overlijden, moeten ze
vaak wel."
Maar er is nog een reden waar
om het percentage vrouwen zo
hoog is. Volgens Van Dartelen
durven mannen er niet voor uit
te komen dat ze bang zijn in het
verkeer. „Ze hebben altijd een
goede smoes klaar. Ze gaan bij
voorbeeld liever met de trein,
omdat ze dan onderweg nog
wat kunnen lezen. Of ze zeggen
dat ze. het milieu willen sparen.
Ook rijn er mensen die kilome
ters omrijden over binnenweg
getjes, om maar niet over de
snelweg te hoeven. Maar als je
voor je werk veel de weg op
moet, wordt het natuurlijk lasti
ger."
Van Dartelen begint rijn trai
ning met een zogenoemde dia-
gnose-adviesrit. „Ik probeer al
tijd de oorzaak van de angst te
achterhalen, bijvoorbeeld een
aanrijding. Maar ook een huwe
lijkscrisis of een conflict op het
werk kan ervoor zorgen dat
mensen rij-angst ontwikkelen."
Behalve dat hij automobilisten
begeleidt die de weg niet meer
op durven, geeft hij ook speciale
rijlessen aan mensen die om
wat voor reden dan ook extra
uitleg, aandacht, begrip en ge
duld nodig hebben om het roze
papiertje te kunnen halen.
Zoals Paul (41), die volgende
maand opgaat voor rijn rijbe
wijs. Hij heeft er dan ruim veer
tig lessen op zitten. Hij was een
jaar of zeven, schat hij, ten tijde
van het ongeluk. Samen met
rijn ouders en broertjes en zus
jes ging hij een dagje uit. Tussen
Dieren en Apeldoorn belandde
de auto op de kop in de sloot.
„Er ontstond meteen grote pa
niek", vertelt Paul. „Ik herinner
me met name het vreselijke ge
gil van mijn moeder en mijn
zusje. Gelukkig liep het allemaal
goed af, op wat lichte verwon
dingen na. Toch heeft die ge
beurtenis heel veel impact op de
familie gehad.
Zijn moeder hield aan het onge
luk een enorme angst voor wa
ter over. Paul:Als ze bij iemand
in de auto zat en er kwam een
kanaal of een sloot in richt, dat
werd ze compleet hysterisch. Ik
denk dat ze, onbewust, die angst
op mij heeft overgebracht, maar
die heb ik jarenlang heel diep
weggestopt."
Hij was 25 toen hij, na het jaren
lang uitgesteld te hebben, als
nog besloot rijn rijbewijs te ha
len. „Fietsen is mijn hobby, dus
dat was altijd een goed excuus.
Maar eigenlijk vond ik autorij
den gewoon eng." Tot overmaat
van ramp trof hij de verkeerde
rijschoolhouder. „Die man had
totaal geen begrip voor me. Hij
was heel ongeduldig. Als ik een
fout maakte, begon hij vreselijk
tegen me te schreeuwen. Dat
maakte het allemaal alleen nog
maar erger. Ik zat op een gege
ven moment totaal verkrampt
achter het stuur."
Na vijftien lessen kapte hij er
mee, totdat hij vorig jaar in con
tact kwam met Ralph van Darte
len en besloot nog eens een po
ging te wagen. „Het is gev\ 'm:
heel erg praktisch om een 3,1
wijs te hebben. Als je het n ur
hebt, word je toch niet voo acl£
aangezien."
Al tijdens een van de eerstjfl
sen liet Van Dartelen hem
de plek van het ongeluk hiJID
„Dat was meteen vrij heftij
Het zweet brak me uit", ve *f
Paul. „Toch ging het volge n e
Ralph wel goed.:^e
Die nacht droomde hij vooiet
eerst sinds jaren weer van 1 Vi
ongeluk. Sindsdien wordt mg
gelmatig door nachtmerrii
plaagd. „Door die rijlessen kd
ongeluk weer helemaal na ëer
ven gekomen. Maar ja, mijDr i
schien moet ik daar gewoc n t
doorheen."
Van Dartelen levert maatw wij
Met de één gaat hij een uu
op stap, aan een ander be >>ch
hij een hele dag. „Ik ben z
nature heel rustig en ontsj >en
nen, en dat breng ik op mi hel
enten over. De lesauto hei 11
volledig dubbele bedienin
in geval van nood kan ik hifa|
meteen overnemen. Ik ge;
vendien veel positieve feci ffl
Zeg niet wat mensen fout
maar vertel wat ze kunnen
beteren. En soms moet je lte
extra duwtje in de rug gevi g bi
Zo heeft hij eens een vrouv Pei
een snelwegfobie gedwonj
Al op te gaan. Ze zat huile
hyperventilerend achter 1#
stuur en wilde niet harder ma|
60 kilometer per uur. „We ,vri
den links en rechts ingeha '°01
op een gegeven moment s
ik zelf doodsangsten uit.
dacht: het zal me lukken h
van haar angst af te helpei{N'
het eind van de rit ging ze
taan vrachtwagens inhalei
De opleiding van Suzanne ers
bijna op. Ze heeft inmidde act
nieuwe auto gekocht, die 2
nenkort met Ralph gaat inf bc
„Met Ralph erbij duif ik al,an
maar ik zal er straks toch sTO0
op uit moeten."
„Ik zou willen dat iedereei
goed reed als Suzanne", ri voe
geert Van Dartelen. „Daar 'e Vl
het ook niet aan. Het rit a let I
de oren."
Suzanne:Als ik rijd ben il "jze
zettend geconcentreerd ei ct'e
voor 200 procent alles riei,ort'
Door dat ongeluk heeft mi en
vertrouwen in andere weg me
bruikers een flinke deuk gi l(^en
gen. Ik ben voorgoed mijn ater
bevangenheid kwijtgeraak
Op verzoek van betrokkerfl()|
naam Suzanne gefingeerd
00
Corine van Zuthem
-D
Meer informatie op www. rij relaxed
ngel
dadi
LkKfc BK. uk Do KB.
Elfstedenrijder Jaap Nienhuis, die wil
dat voormalig bondscoach en schaats-
commentator Henk Gemser rijn kruisje
van 1963 inlevert, liet zich zelf in de bar
re tocht de laatste 6 kilometer naar de fi
nish toe slepen. Zonder hulp had hij het
nooit gehaald. Uitgerekend de 67-jarige
veteraan uit het Groningse Usquert had
vorige week snoeiharde kritiek op Gem
ser, omdat die destijds de regels van de
tocht overtrad.
Gemser gaf onlangs openhartig toe dat
hij tijdens de roemruchte schaatstocht
van veertig jaar geleden enkele kilome
ters in een auto heeft afgelegd. Het ging
om een traject bij Aldtsjerk. Samen met
rijn maat Henk Buma uit Franeker wil
de hij zo voorkomen dat ze in het richt
van de finish van het ijs werden gehaald
bij een geheime controle. Het was bijna
sluitingstijd.
Elfstedenbedwinger Jaap Nienhuis, be
kend als weerman van onder andere
RTVNoord, kwam zelf in de tocht van
1963 samen met de Leeuwarder George
Schweigmann als laatste over de streep.
Een kwartier voor de limiet. Nienhuis
zei vorige week:Als Gemser eerlijk is,
dan levert hij rijn kruisje in. Hij heeft
niet de hele tocht geschaatst. Wij wel.
Wij lieten ons niet helpen. Never."
Hier laat het geheugen de principiële
Groninger in de steek. Op een video
band van Studio Sport, gemaakt in 1988
tijdens de 25-jarige reünie van de 'tocht
der tochten', vertelt hij wat anders.
„Toen we in Oudkerk kwamen, stond
daar een groepje volk. Nu is het altijd
wel een beetje heibel tussen 'Friezen en
Groningers', maar niet met een Elfste
dentocht. Petje af voor die Friezen. Die
hebben ons, eerlijk waar, 6 kilometer
gesleept. Helemaal naar de finish op de
Groote Wielen, drie kwartier sleepten ze
ons. Petje af voor die Friezen."
Nienhuis nu: „Ik ben toen niet gesleept,
het ijs gleed niet meer. Het was net be
ton. Die toeschouwers hebben me wel
lichamelijk ondersteund. Anders had ik
het niet gered. En ze pepten ons geeste
lijk op. Mijn ogen waren bevroren, ik
was praktisch blind. Die mensen rijn
het hele eind met ons opgelopen. Ze
wezen ons de weg door de sneeuw
storm."
De schaatsveteraan vindt de geboden
hulp, die eveneens in strijd is met de re
gels, in geen verhouding staan tot het
'bedrog' van Gemser. „Toen ik rijn ver
haal hoorde, was mijn eerste opwelling:
inleveren dat kruisje. Je moet eerlijk en
oprecht rijn in de sport Dat Gemser in
Oudkerk van het ijs ging uit angst voor
controle, is een kletsverhaal. Na Dok-
kum werd iedereen doorgelaten. Hij is
gewoon in een auto gestapt om een
stukje af te snijden. Een Elfstedentocht
moetje op eigen benen volbrengen."
Nienhuis beoordeelt de kwestie bij na
der inzien als verjaard. „Gemser heeft er
veertig jaar mee rondgelopen, voordat
hij het durfde te vertellen. Dat is al straf
genoeg."
GPD
Henk Gemser werd door Nien
huis erg bekritiseerd. Maar Nien
huis blijkt zelf ook gesmokkeld
te hebben tijden de Friese Elfste
dentocht.
Foto: GPD/Ella Tilgenkamp
