V-raad botst
over aanpak
regime Irak
BUITENLAND
Milutinovic is niet meer dan een ondergod
Een Londense moskee als broeinest van terrorisme
Wij staan op wacht
Noord- en Zuid-Korea spreken weer over betere verhouding
Grondwet perkt macht
Palestijnse president in
Libië gaat commissie
mensenrechten leiden
i skiërs dood
vine Canada
Zeven skiërs zijn
lën toen zij gisteren
Ji tocht in de Canade-
fic British Columbia
Tftwine werden ver-
jt raakte gewond.
Kffers, onder wie drie
Tn, behoorden tot een
ktoerskiërs dat zich
Jpter had laten afzet-
hichalet in de Dur-
|er in de Selkirk
e om van daaruit
■ondernemen. De af-
Ijf jaar zijn in British
■vijftig mensen omge-
>or lawines, van wie
aties bij
Greenpeace
je politie van Gibral-
jjsteren twaalf Spaan
den en acht actie-
Greenpeace opge-
een protestactie te-
de, enkelwandige
Vemamagna, die bij
voor anker ligt. De
restanten waren in
/J irboten naar het 24
schip gevaren. Green-
na de olieramp met
f") fke in de Golf van Bis-
ndacht vestigen op
rvan oude, enkelwan-
5 be nkers.
ïroa
alen
•nge
vooi
atis
lan
pen
dinsdag 21 januari 2003
lenrechten
gevaar'
Secretaris-generaal
n van de Verenigde
voa irschuwde gisteren in
t 'wi eidsraad dat mensen-
in emocratie en het
eem een risico lopen
reg i rijd tegen het terroris-
:rg i nationaal zien we
:och nd gebruik van wat ik
't-woord' (terrorisme)
tegenstanders te
indeéren, de vrijheid van
e pi iting en pers te be-
om legitiem politiek
;n onwettig te verkla-
sAnnan.
elingen op
storven
vijftig vluchtelin-
n hun poging Europa
inen te komen met
^~ïten bekopen. Vijf
zouden voor de
iekenland zijn ver-
eertien anderen von-
opl
lol
le di
omt
mitt
elFrf
ordt
Fn
ffinj
at
fle
>d tijdens de over-
in Griekenland en
leidden de Italiaanse
n gisteren. Nog eens
verdronken voor de
larokko.
5 zoek tegen
btl irts Italië
Italiaanse justitie
e. inderzoek ingesteld
nnstreden arts Severi-
i, die in november
(u akte dat bij drie
ekloonde embryo's
ibracht en dat de eer-
ïg begin januari zou
en. De politie begon
oek ruim twee we-
en :n op verzoek van mi-
^0I gezondheidszorg Sir-
Üië is het klonen van
irboden. Antinori
door onze correspondent
Cees van Zweeden
Boedapest - De voormalige president van
Servië, Milan Milutinovic, is gisteren van
uit Belgrado in Den Haag aangekomen
en opgesloten in de VN-gevangenis in
Scheveningen. Hij zal een dezer dagen
voor het Joegoslavië-tribunaal verschij
nen, dat hem verantwoordelijk houdt
voor oorlogsmisdaden in Kosovo. Maar is
dat terecht?
Toen Milutinovic drie jaar geleden het
nieuws vernam over de aanklacht tegen
Slobodan Milosevic, vroeg hij een assis
tent: „Wat voor flauwekul kramen ze nu
weer uit over Slobo?" De assistent zweeg
even, en zei toen: „Meneer Milutinovic, u
staat ook op de lijst van aangeklaagde
personen."
Milutinovic was verbijsterd. Ja, hij was
president van Servië. Maar iedereen wist
dat die er alleen was voor de lintjes. De
werkelijke macht lag bij de president van
Joegoslavië, dat behalve Servië ook Mon
tenegro omvatte. En dat was Milosevic.
Waarom zou men een ondergod willen
vervolgen? Milutinovic werd gezocht we
gens misdaden tegen de mensheid, de
portatie, moord, vervolging en schending
van het oorlogsrecht'.
Het is behoorlijk moeilijk om informatie
over Milutinovic te vinden. Zijn biografie
is kort en saai. Hij werd geboren in 1942.
begon zijn politieke loopbaan in de com
munistische jeugdorganisatie, en werd
als 27-jarige in het parlement gekozen.
Hij bracht het al snel tot minister van on
derwijs, om eind jaren '80 diplomaat te
worden. Gedurende de oorlogen in Kroa
tië en Bosnië was hij ambassadeur in
Athene. Hij keerde net voor het einde van
de strijd terug in Belgrado om minister
van buitenlandse zaken te worden. In
Dayton assisteerde hij Milosevic tijdens
de onderhandelingen over Bosnië. Milo
sevic keek soms iets te diep in het glas,
en dan was Milutinovic erg handig. Toen
Servië in december 1997 een nieuwe pre
sident koos, schoof Milosevic zijn rech
terhand naar voren. Milutinovic won en
nestelde zich in het fluweel.
Milutinovic en Milosevic kenden elkaar
al sinds hun studie aan de rechtenfacul
teit te Belgrado. Het lijdt geen twijfel dat
Milutinovic een trouwe vazal was. Met
graagte ontving hij Slobo en diens vrouw
Mira in zijn ambassadeurswoning te
Athene, wellicht om het zwarte geld van
het despotische koppel naar een veilige
bank te sluizen. Maar maakte hem dat
een oorlogsmisdadiger? Milutinovic werd
aangeklaagd wegens misdrijven in Koso
vo. Hij zou deel hebben uitgemaakt van
de defensieraad, die belangrijke beslis
singen nam. Maar een kenmerk van
Milosevic' regime was dat hij alle belang
rijke beslissingen zelf nam.
Milutinovic maakte deel uit van de Servi
sche onderhandelingsdelegatie in het
Franse Rambouillet, waar hij opviel door
zijn keurige Frans. Hij was geneigd het
document te tekenen waarmee een oor
log voorkomen kon worden. Maar Milo
sevic beschikte anders, en riep een 78-
daags bombardement over zijn land af.
In 1999 werden duizenden Albanezen
vermoord, tienduizenden huizen ver
nield, honderdduizenden mensen ver
dreven. Milosevic en Milutinovic werden
nog datzelfde jaar wegens oorlogsmisda
den aangeklaagd, maar alleen de eerste
werd op een vliegtuig naar Den Haag ge
zet. Milutinovic bleef gewoon president,
totdat hij eind vorig jaar ambteloos bur
ger werd.
Bij tijd en wijle mompelde aanklager Del
Ponte iets over Milutinovic, maar zijn
uitlevering leek nooit een halszaak. Dat
was volgens een Bosnische krant omdat
er een deal ligt: Milutinovic mocht zijn
tijd als president uitzitten, maar zou
daarna vrijwillig naar Den Haag komen
om tegen Milosevic te getuigen. Hij
kwam gisteren. Verwacht wordt dat hij
snel weer in Belgrado zal zijn.
new Delhi - Soldaten van het Indiase grenskorps BSF oe
fenen bij het presidentiële paleis in de hoofdstad New
Delhi op hun kamelen voor het ceremoniële vertoon dat
ze maandag op Onafhankelijkheidsdag moeten uitvoe
ren. Het koloniale India werd in 1947 onafhankelijk van
Groot-Brittannië, en viel later uiteen in India, Pakistan en
Bangladesh. Het hindoeïstische India en het islamitische
Pakistan zijn sindsdien erfvijanden. De BSF is een keur
korps dat onder meer de zeer omstreden grens tussen In
diaas en Pakistaans Kashmir beveiligt. Beide landen heb
ben sinds 1947 al drie oorlogen om het omstreden gebied
gevoerd. De twee Nederlanders van Marokkaanse her
komst die vorig jaar onder nooit helemaal opgehelderde
omstandigheden in Kashmir stierven, werden door leden
van de BSF gedood, officieel omdat ze de soldaten zou
den hebben aangevallen.
Foto: Reuters/Kamal Kishore
j rotest tegen het on-
idreigd in hongersta-
Q P Hij haalde in 1994
ia's toen hij eicel
donor en hormo-
Je om een 63-jarige
zwanger te maken.
bije onderzoekt
Fokker 50
ien Spaanse rechter
jj erzoek begonnen
mcje luldigingen dat een
se piloot cocaïne en
d gebruikt voor zijn
de landing veronge-
radiostation meldde
i medische bronnen
iinde dat de piloot
ik positief had ge-
'erkti P ^c°hol en cocaïne.
Canadese co-piloot
oren van deze stoffen
d zijn aangetroffen,
[eluk van afgelopen
a een Fokker 50 van
maatschappij Air
de Spaanse enclave
iloord-Afrika raakten
de achttien passa-
loord lichtgewond,
ijvookangere vrouw na zijn
nake pers uit het zieken-
Als igen.
n, is
:lnJ Venezuela
sentmonstratie
wie
akke Een botsing tussen
de b igenstanders van de
nse president Chavez
ren aan twee mensen
irkta [ekost. Zeker 25 per-
iwag Jen gewond. De on-
ro vii :den hadden plaats
;en e Valles del Tuy, zo'n
reen neter van de hoofd-
ere a as. Venezuela is al
ïeel l£n in de ban van mas-
jen en betogingen
oral tanders van Chavez.
)aan ie eist zijn vertrek,
afgei lem onder meer ver-
rijf lelijk voor de econo-
in het Zuid-
ise land.
seoul/dpa-anp-ap - Een delegatie uit
Noord-Korea is vanmorgen in Seoul aan
gekomen voor een vierdaagse gespreks
ronde over verbetering van de relatie met
Zuid-Korea. Op verzoek van de VS en Ja
pan zal een belangrijk deel van het be
raad gaan over de jongste crisis rond
Noord-Korea. Zuid-Korea zal er bij de
noorderbuur op aandringen het omstre
den nucleaire programma te staken.
Het stalinistische Noord-Korea en het
kapitalistische Zuid-Korea zijfi formeel
nog altijd in staat van oorlog met elkaar.
De Koreaanse Oorlog (1950-1953) eindig
de met een bestand, niet met een vredes
akkoord. De Zuid-Koreaanse president
en Nobelprijswinnaar Kim Dae-jung
heeft zich altijd ingezet voor verbetering
van de relatie tussen beide Korea's. Dat
heeft onder meer geleid tot een histori
sche ontmoeting tussen de staatshoof
den van beide naties in 2000.
De Noord-Koreaanse delegatie staat on
der leiding van regeringsadviseur Kim
Ryong-song. Minister van hereniging Je-
ong Se-hyun leidt de vertegenwoordiging
van de Zuid-Koreanen. Kun zei bij aan
komst op het vliegveld van Seoul dat hij
optimistisch was over de uitkomst van
het overleg, maar ging niet in op het om
streden nucleair programma.
De Russische onderminister van buiten
landse zaken Losjoekov heeft gisteren
naar eigen zeggen succes geboekt tijdens
een gesprek met de Noord-Koreaanse
leider Kim Jong-il en enkele van diens
medewerkers. Onderwerp van gesprek
was een Russisch voorstel dat een einde
moet maken aan het conflict over de ver
onderstelde ontwikkeling van kernwa
pens door Noord-Korea. Het Russische
plan voorziet vooral in internationale
hulp als Pyongyang zijn nucleaire pro
gramma staakt.
new york/anp-afp-dpa - Een
speciale zitting van de VN-Veilig-
heidsraad om de balans op te
maken over de strijd tegen het
internationale terrorisme is uit
gelopen op een patstelling over
de kwestie-lrak. Wel nam de ver
gadering een verklaring aan
waarin de lidstaten van de VN
worden opgeroepen om hun
strijd tegen het terrorisme te in
tensiveren.
Op verzoek van voorzitter
Frankrijk kwamen de vijftien lid
staten van de Veiligheidsraad
gisteren in New York bijeen. De
raad nam uiteindelijk unaniem
een veertien punten tellend do
cument aan. De verklaring roept
de VN-lidstaten op tot 'snelle
actie om alle actieve en passieve
steun aan het terrorisme te
voorkomen en te onderdruk
ken'. Verder roept de resolutie
ook op tot een strengere contro
le op materialen waarmee mas
savernietigingswapens kunnen
worden gemaakt.
Volgens de Britse minister Jack
Straw is het voorkomen van de
verspreiding van nucleaire, che
mische of biologische wapens
door zogenoemde schurkensta
ten aan onder meer terroristen
een van de vijf belangrijkste ta
ken van de VN. Hij zei dat de
terroristen zulke wapens zou
den gebruiken als zij de hand er
op zouden weten te leggen.
De kwestie Irak overschaduwde
de zitting echter. De Verenigde
Staten en Groot-Brittannië
waarschuwden dat hun geduld
met Irak langzaam maar zeker
opraakt. De Amerikaanse minis
ter van buitenlandse zaken, Co
lin Powell, zei de dat de raad
niet in machteloosheid mag ver
vallen wanneer hij volgende
week bijeenkomt om de rappor
tage van de VN-wapeninspec
teurs te bespreken.
De stellingname van de Britten
en Amerikanen kwam onder
vuur van Parijs en Berlijn te lig
gen. De Franse minister Domi
nique de Villepin wees militaire
actie tegen het bewind van Sad
dam Hussein af als 'de slechtste
oplossing'. Zijn Duitse collega
Joschka Fischer viel hem daarin
bij. Hij waarschuwde voor de
mogelijke fatale gevolgen van
zo'n oorlog, en herhaalde tegen
een militair ingrijpen te zijn.
Eerder op de dag had de Chine
se minister van buitenlandse za
ken al duidelijk gemaakt dat Pe
king meer tijd wil gunnen aan
de VN-wapeninspecteurs in
Irak. De leiders van de inspec
ties, de Zweed Hans Blix en de
Egyptenaar Mohammed el-Ba-
radei, hebben hierom gevraagd.
De twee kregen de afgelopen
dagen tijdens een bezoek aan
IraJc de toezegging dat het land
beter aan de inspecties zal mee
werken. Zo zijn ook panden in
particulier bezit voortaan voor
de VN'ers toegankelijk, en mo
gen de inspecteurs Iraakse we
tenschappers buiten het land
interviewen.
Blix presenteert maandag een
rapport over de voortgang van
de zoektocht naar massavernie
tigingswapens in Irak. Washing
ton heeft de uitkomst hiervan
omschreven als een mogelijk
keerpunt voor Irak en de in
specteurs. De nationale veilig
heidsadviseur van president
Bush zei dit weekeinde nog dat
27 januari 'de start van de laat
ste fase' markeert.
Washington stuurt intussen nog
eens 37.000 militairen naar de
Golfregio. De mobilisatie volgt
op een gisteren genomen be
sluit van Londen om 26.000 ex
tra soldaten en 120 tanks naar
het gebied te dirigeren. De VS
hebben nu meer dan 150.000
militairen paraat voor een even
tuele oorlog tegen Irak
ramallah/rtr-anp - Een tOe-
komstige Palestijnse staat moet
onder leiding komen van een
president die niet meer dan
twee maal vijfjaar aan de macht
kan zijn. Bovendien moet hij
een deel van zijn macht afstaan
aan een premier. Die krijgt on
der meer de leiding over de vei
ligheidstroepen. Dat staat in een
concept voor een Palestijnse
grondwet, die het Britse persbu
reau Reuters in handen kreeg.
De Palestijnse Autoriteit staat
onder grote internationale druk
om bestuurlijke hervormingen
door te voeren. Vooral Israël en
de VS zijn gebrand op een be
ëindiging van het leiderschap
van Yasser Arafat. De concept
grondwet beperkt nu in elk ge
val bevoegdheden die nu bij
Arafat liggen. Een langdurig lei
derschap is door de beperking
van de ambtstermijnen ook niet
langer mogelijk.
Het concept bevat ook bekende
Palestijnse standpunten zoals de
aanwijzing van Oost-Jeruzalem
als hoofdstad van een Palestijn
se staat en het recht op terug
keer van Palestijnse vluchtelin
gen. Het Palestijnse bestuur wil
de eerder deze maand over het
concept stemmen, maar dat
ging niet door. Na een Palestijn
se zelfmoordaanslag was het
onmogelijk voor de Palestijnse
functionarissen om bijeen te ko
men.
De Palestijnen zouden eigenlijk
gisteren naar de stembus zijn
gegaan om een parlement en
een president te kiezen. De
stembusgang werd vorige
maand voor onbepaalde tijd uit
gesteld. Volgens de Palestijnse
Autoriteit is het door de (herbe
zetting van Palestijns gebied
door de Israëliërs niet mogelijk
verkiezingen te organiseren. Is
raël kiest overigens over een
week een nieuw parlement.
door onze correspondent
Bob Kroon
geneve - Tot ontzetting van de
Verenigde Staten en andere
Westerse democratieën is Libië
gisteren gekozen tot voorzitter
van de VN-Commissie voor de
Mensenrechten. De Libische ju
riste Najat al-Hajjaji kreeg 33
van de 53 stemmen. De VS, Ca
nada en Guatemala stemden te
gen, en zeventien Europese en
andere Westerse landen weiger
den door stemonthouding de
voordracht te steunen.
Voor de jaarzitting van de Men
senrechtencommissie, die op 17
maart in Genève begint, was het
de beurt van het Afrikaanse blok
om een voorzitter aan te wijzen.
Normaal is dat een formaliteit,
maar het wekte verbijstering dat
de vijftien Afrikaanse lidstaten
van de Commissie unaniem
voor Libië kozen. Volgens Wes
terse bronnen heeft de Libische
dictator Gaddafi kwistig met
geld gestrooid in diverse Afri
kaanse hoofdsteden om de kan
didatuur van zijn land zeker te
stellen.
Het is de eerste keer in de 56-ja-
rige geschiedenis van het hoog
ste mensenrechtenforum van de
VN dat onder aandrang van de
Amerikanen over een voorzitter
schap moest worden gestemd.
Naar de smaak van Westerse
landen staat Gaddafi in eigen
land en daarbuiten riiet bepaald
te boek als voorvechter van de
mensenrechten.
„Het past niet dat een land dat
onder VN-sancties staat wegens
mensenrechtenschendingen
voorzitter wordt van een com
missie die juist voor deze rech
ten hoort op te komen", brieste
de Amerikaanse ambassadeur
Kevin Moley. „Libië heeft op dit
gebied een afschuwelijke staat
van dienst." Hoewel Europese
landen zich in meerderheid in
dit oordeel konden vinden, koos
men toch voor stemonthouding
om 'Afrika niet te schofferen',
zoals een insider opmerkte.
Maar er waren ook andere over
wegingen. Najat al-Hajjaji was al
eerder als een redelijk onpartij
dige vice-voorzitter van de
Commissie opgetreden. Gaddafi
doet bovendien de laatste tijd
duidelijk zijn best om zijn slech
te imago wat op te poetsen. Zo
wijzen Libische diplomaten er
op dat hun land in 1998 als eer
ste een internationaal mandaat
voor de opsporing en aanhou
ding van Osama bin Laden uit
vaardigde, na de aanslagen op
de Amerikaanse ambassades in
Kenya en Tanzania.
door onze correspondent
Harm Harkema
londen - Het is een eerbaar gebedshuis,
zeggen de bezoekers. Het is een broeinest
van terrorisme, beweren echter de Britse
autoriteiten. Vandaar dat gisternacht SO13,
de anti-terreureenheid van Scotland Yard,
met maar liefst 150 man een inval deed in
de Noord-Londense Centrale Moskee bij
Finsbury Park.
Het belang dat aan de actie werd toege
kend manifesteerde zich in het aantal ge
produceerde decibellen: enkele luidruch
tig klapwiekende politiehelikopters hiel
den duizenden omwonenden uit de
slaap, en gaven het geheel de allure van
een militaire operatie.
De inval hield verband met de vondst
van sporen van het dodelijke gif ricine,
twee weken geleden in een woning op
slechts enkele kilometers van de moskee.
Daarbij, en bij invallen in Bournemouth
en Manchester waarbij vorige week een
politieman werd doodgestoken, zijn
twintig Algerijnen gearresteerd. Gisteren
werden in en om de moskee nog eens zes
Noord-Afrikanen en een Oost-Europeaan
in de boeien geslagen.
De meeste aandacht ging echter uit naar
de niet-gearresteerde Abu Hamza al-
Masri, een vervaarlijk ogende imam, die
elke vrijdag in de moskee de ongelovigen
verkettert en zijn toehoorders oproept tot
de gewapende strijd. Abu Hamza is al ja
ren een dankbaar onderwerp voor pers
fotografen. Met het ene goede oog datiTiij
fff
Moslims bidden buiten de omstreden
moskee. Foto: Reuters/Toby Melville
nog heeft en een aan de zeerovers ont
leende vleeshaak a la kapitein Haak, die
dienst doet als rechterhand, vormt hij de
fotogenieke verbeelding van levensge
vaarlijk moslim-terrorisme.
In 1999 haalde de nu 45-jarige Abu Ham
za voor het eerst uitgebreid het nieuws
toen hij in verband werd gebracht met
bomaanslagen op Britse doele 1 en kid
napping van westerlingen in Jemen. Zijn
zoon en schoonzoon werden daar toen
gearresteerd en veroordeeld tot enkele
jaren gevangenisstraf. Abu Hamza zelf
werd door Scotland Yard gearresteerd,
maar na enkele dagen zonder aanklacht
weer vrijgelaten.
Abu Hamza is een uit redelijk welvarende
ouders geboren Egyptenaar, die eind ja
ren zeventig naar Londen kwam voor een
technische studie, maar al gauw uitsmij
ter werd in een nachtclub. In 1981
trouwde hij een Engels meisje. Maar na
dat hij de radicale islam ontdekt had,
vertrok hij naar Afghanistan waar hij naar
eigen zeggen aan de zijde van de mudja-
heddin tegen de Russen streed, en bij het
opruimen van mijnen beide handen en
het licht in een oog verloor.
Sinds 1996 preekt hij in de Centrale Mos
kee, een van de grootste van het land, en
is hij leider van de 'Aanhangers van de
Sharia'. Dat is een club die invoering van
fundamentalistische moslimwetgeving
voorstaat, zoals het afhakken van handen
van dieven. Eind jaren negentig konden
belangstellenden zich op Abu Hamza's
website nog openlijk inschrijven voor mi
litaire trainingskampen. Diezelfde websi
te bevatte 'een oorlogsverklaring' aan de
vijanden van de islam en een paar kiekjes
van Osama bin Laden.
Na '11 september' bejubelde Abu Hamza
de kapers als martelaren, en een Arabi
sche verslaggever van Time, die er vorig
jaar in slaagde een preek van hem bij te
wonen, noteerde uit zijn mond: „Er is
een speciale beloning voor degenen die
naar buiten gaan om te vechten. En er is
een speciale plek voor hen in de hemel
en een lager plaatsje voor degenen die
geen pijn lijden en thuis zitten." De BBC
Üet eind vorig jaar stiekem opgenomen
beelden zien waarop de omstreden
imam oproept tot het beroven van ban
ken.
De gewelddadige boodschap lijkt succes
te hebben. Richard Reid, een Britse mos
lim die vorig jaar met een ladinkje
springstof in zijn schoen een vliegtuig
wilde opblazen, en de Marokkaan Zacha-
rias Moussaoui die in de Verenigde Sta
ten vastzit wegens '11 september', waren
beiden geregelde bezoekers van de Cen
trale Moskee. Gematigde moslimleiders
zeggen steeds dat Abu Hamza slechts op
een handjevol jongeren invloed uitoe
fent, maar wie op een vrijdag wel eens
een kijkje bij de moskee heeft genomen,
weet beter. Elke keer weer is het er
stampvol, met zo'n 1.000 tot 1500 toe
hoorders, voornamelijk jongeren van
Noord-Afrikaanse en Arabische origine.
Menigeen heeft zich er over verbaasd dat
de politie niet eerder heeft opgetreden en
ook nu Abu Hamza vrij laat rondlopen.
De imam zelf bleef gisteren het hoogste
woord voeren. Hij kondigde aan te blij
ven preken, en beschuldigde de autori
teiten van onaanvaardbare Rambo-tac-
tieken in nota bene een godshuis.
En mocht de politie - die een groot aantal
spullen voor onderzoek uit de moskee
heeft meegenomen - sporen van gif ont
dekken of op andere aanwijzingen voor
terrorisme stuiten, dan heeft Abu Hamza
ook daarop al een antwoord klaar: „Die
zijn daar dan door de politie zelf ge
plaatst, om ons zwart te maken."
