KUNST CULTUUR
Key Bird voor 'krasse knarren'
Jury jazzcompetitie heeft het niet moeilijk
Nederlands Studenten Orkest is een klein wonder
Zinderende blut
van het Ab Baars
Tribute To Bri
is een feest di
herkennim
tig
Holland Festival
met Schubert
en Bausch
Alledaagse overpeinzingen
van Limburgse troubadour
Fatale vrouwen onder elkaar
MAANDAG 20 JANUARI
jazzterday
muziek recensie
Ken Vos
Stad Leiden International Jazz Award
Gezien: 18/1, de Waag. Leiden.
De jaarlijkse jazzcompetitie van
de Blues- en Jazzweek heeft de
zelfde opzet als vorig jaar. Zes
solisten strijden met of zonder
begeleiders voor een driekoppi
ge jury die vervolgens bepaalt
welke drie mogen doorgaan
naar de finale in Café Einstein
aanstaande donderdag. De mu
zikanten waren door hun con
servatoria voorgeselecteerd. Dit
jaar waren de niveauverschillen
DEI
iets groter, zodat de jury (Jan
Siere, Gerard Driessen en Ge
rard Wenink) het niet zo moei
lijk had.
Als eerste mocht de Deense pia
nist Mads Söndergaard het po
dium bertreden in gezelschap
van zijn landgenoot Claus
Kaarsgaard aan de contrabas.
De pianist maakte het zich niet
al te moeilijk en koos vier be
kende standards die hij ondanks
een goede techniek wat slordig
afwerkte. Söndergaard weet har
monisch goed de weg, maar rit
misch ging er veel mis, ook om
dat Kaarsgaard niet overtuigde
qua toonvasthcid en timing.
Ondanks associaties met Bill
Evans en Tommy Flanagan
klonk de pianist nogal plichtma-
Een stuk frisser was het spel van
tenorsaxofonist Micha van der
Wekken, wiens begeleiding ook
een stuk gemotiveerder klonk.
Ook hier was Kaarsgaard van de
partij en veel beter op zijn
plaats. Van der Wekken heeft
een mooie toon en doet in zijn
soepel getimede improvisaties
een beetje aan Dexter Gordon
denken. Juist minder samen
hangend was zijn spel in de ei
gen composities.
De Armeense pianist David Sa-
tyan beperkte zich wijselijk tot
standards waarmee hij harmo
nisch goed de weg wist. Satyan
had in het korte interview vooraf
te kennen gegeven Herbie Han
cock en Chick Corea te bewon
deren, maar juist hun swingen
de lichtvoetigheid was bij hem
ver te zoeken. Liever verliest hij
zich in romantische uitweidin
gen waarbij van ritmische span
ning nauwelijks sprake is. Puur
technisch is Satyan het niveau
van de belofte reeds ver ontste
gen.
Echt leuk werd het pas met Joa
chim Badenhorst, oorspronke
lijk uit Antwerpen. Hij heeft een
moderne, gevarieerde speelwij
ze gepaaid aan een expressieve
toon op alle drie de instrumen
ten die hij hanteert: de basklari
net, de klarinet en de tenorsaxo
foon. In al zijn stukken zat een
interessante ontwikkeling, mede
door het intuïtieve samenspel
met zijn begeleiders, Mare De-
muth op bas en Anders Holst
Jensen op drums.
De Duitse zangeres Sabine Küh-
lich daarentegen leek zich niet
op haar gemak te voelen in de
halflege Waag, gehandicapt
door een slechte versterking van
haar zangmicrofoon. Ze was
slecht te verstaan, maar ook op
de toonvastheid was een en an
der aan te merken. Ritmisch
klopte het meestal wel, maar
zie J
'Sf «i
Klihlich moet meer
varing opdoen om
kerheid te overwinnea
De jongste kandi<
tienjarige altsaxofc
Roelofs maakte het
makkelijk door 1.
kelde improvisaties
standards en een ei
spelen met slechts
ding van pianist Jaj
kerk. Dat hij toch (fi
wist vast te houden,
Roelofs. De jury beslo
dat Satyan, Badenhors.g(
lofs later deze weer
hoofdprijs van 1250 en
strijden, hoewel Van
ken deze kans ook
diend.
flos-
N
npr
iilif
iS-
F
rijl
<UW
Rigter en Landesbergen gehuldigd bij opening jazzweek
Valse noot
bij opening
leiden - Woensdag tijdens de
Kroegentocht zijn ze natuurlijk
weer zo nuchter als een bob,
maar afgelopen zaterdag bij de
officiële opening van de Leidse
Blues- en Jazzweek kon er in de
Waag wel een biertje af voor de
chauffeurs van Connexxion. Bij
Henk Koelewijn, die al 23 jaar
de borrelbus bestuurt, liep bij
het proosten met de tientallen
sponsors het schuim langs zijn
imposante snor. Tegelijkertijd
liep de overige genodigden het
water uit de mond. De hoofd
sponsor van de jazzweek mag
dan een van de grootste brou
werijen ter wereld zijn, een
rondje voor de zaak kon er niet
vanaf. Freddy zou, had hij het
geweten, zich een paar kilome
ter verderop in Noordwijk om
draaien in z'n graf. Valse noot
bij de opening van het muziek
festival.
Zuster Klivia
naar Berlijn
Berlijn - De Nederlandse speel
film 'Ja Zuster, Nee Zuster', met
Loes Luca als zuster Klivia, is
geselecteerd voor de competitie
van het Filmfestival van Berlijn,
van 6 tot en met 16 februari. De
film moet het opnemen tegen
onder meer nieuwe films van
Zhang Yimou en Spike Lee. In
het eveneens geselecteerde
Confessions of A Dangereous
Mind' (het regiedebuut van Ge
orge Clooney) speelt Rutger
Hauer een belangrijke rol.
amsterdam/gpd - Het Holland
Festival presenteert in juni circa
dertig nationale en internatio
nale producties op het gebied
van theater, muziektheater, mu
ziek, dans en multimedia. On
der de kunstenaars die daarbij
een belangrijke rol spelen bevin
den zich Pina Bausch, Trisha
Brown, Peter Eötvös, Heiner
Goebbels, Anna Teresa De
Keersmaeker, Reinbert de
Leeuw, Christoph Marthaler en
John Zom. Geen van de produc
ties is eerder in Nederland te
zien geweest Het festival speelt
zich dit jaar af van 5 tot en met
29 juni in vijftien theaters en op
andere locaties in Amsterdam.
Het festival wordt in het Amster
damse Muziektheater geopend
met de opera 'Le Balcon' van
Peter Eötvös, gebaseerd op het
gelijknamige toneelstuk van
Jean Genet. Twee door Schubert
geïnspireerde producties zijn
'Die schone Müllerin' van Chris
toph Marthaler (Schauspielhaus
Zürich) en "Winterreise' van
Trisha Brown (Trisha Brown
Dance Company). Bovendien
heeft Reinbert de Leeuw voor
Barbara Sukowa en het Schön-
berg Ensemble een programma
samengesteld, gebaseerd op lie
deren van Schubert en Schu
mann.
Beroemde stukken in nieuwe
ensceneringen zijn een door
Thomas Ostermeier geregisseer
de, moderne interpretatie van
'Het poppenhuis' van Ibsen
(Schaubühne am Lehniner
Platz) en 'Drie zuster' van Tsje-
chov (Ivo van Hove en Toneel
groep Amsterdam). In de cate
gorie muziek neemt het project
'De elektrische gitaar' een be
langrijke plaats in. Onderzocht
zal worden hoe dit instrument
functioneert in orkest- en en-
sembleverband. Op het terrein
van de dans zijn er naast Win
terreise' van Trisha Brown twee
producties van zowel Pina
Bausch als Anna Teresa De
Keersmaeker. Het Tanztheater
Wuppertal komt met 'Agua' en
'Kontakthof naar Theater Carré,
terwijl Rosas in de Amsterdamse
Stadsschouwburg 'Once' en een
gloednieuw ballet van De Keers
maeker uitpoert.
door Ad van Kaam
vervolg van voorpagina
leiden - De organisatie van de
Leidse Blues- Jazzweek had er
eerst 23 jaar over nagedacht, dus
je kunt niet stellen dat ze over
één nacht ijs zijn gegaan. En ei
genlijk wilde voorzitter Dick
Wansink wachten tot de 25ste af
levering van het jaarlijkse evene
ment. Maar, omdat je nooit weet
wat er in de tussentijd allemaal
gebeurt en omdat elk zichzelf
respecterend festival er eentje
heeft, besloot hij om er nu maar
mee voor de dag te komen. De
Key Bird Award wordt voortaan
elk jaar uitgereikt aan iemand die
zich in het Leidse verdienstelijk
heeft gemaakt voor de jazz of de
blues. De eerste ging meteen
naar twee man: Frits Landesber
gen (70) en Bob Rigter (68).
De twee krasse knarren, zoals ze
afgelopen week in de Uitbijlage
van deze krant stonden afge
schilderd, waren afgelopen za
terdag onder 'valse' voorwend
selen naar de Waag gelokt, zoge
naamd om de opening van de
Leidse Blues- en Jazzweek wat
extra cachet te geven. Maar nog
voordat burgemeester Wolter
Lemstra het officiële startsein
daarvoor gaf, riep hij bigband
leider Landesbergen en saxofo
nist Rigter bij zich op het podi
um. Daar kreeg het nietsver
moedende tweetal een fraai
Delftsblauw bord in de muzikale
handen gedrukt - voor hun ge
hele oeuvre. Een geste die de
aan jazz verslingerde autodidac
ten zichtbaar op prijs stelden.
Met het tappen van het traditio
nele biertje, als gebaar naar de
hoofdsponsor van de jazzweek,
besloot Lemstra vervolgens nog
even te wachten met de opening
van de Blues- Jazzweek om
eerst een paar aardige ontboe
zemingen te doen voor een ad
interim-burgemeester. Met lui-
De eerste Key Bird Awards waren voor Bob Rigter (I) en Frits Landesbergen. Foto: Dick Hogewoning
de stem en met een frivoliteit
die deed denken aan Cees Goe-
koop in zijn beste dagen, vond
Lemstra dat het hoog tijd was
voor een leuk feest na de letter
lijk en figuurlijk donkere dagen
rond Kerst. ,,Ik was met oudjaar
's nachts in de stad en en ik kan
u verzekeren dat dat geen pretje
was. Al die vernielingen, het
ging me echt aan het hart. Dat is
ook Leiden en dat is jammer.
Maar gelukkig heeft Leiden
vooral goede kanten en die laten
we deze week uitgebreid zien."
Hoewel hij zelf geen instrument
bespeelt (.Alleen kerkorgel,
maar dat komt misschien nog
een andere keer van pas") be
kende Lemstra in de Waag voor
een publiek van voornamelijk
sponsors en genodigden een
enthousiast liefhebber te zijn
van jazz. „Bij jazz gaat het om
improviseren en als je dat goed
kunt, ben je een hartstochtelijk
en gelukkig mens. Ik ga deze
week op kroegentocht, ook al is
het verkiezingsavond, en ik ga
naar Laura Fygi, die ik zeer be
wonder. Het mooie van dit festi
val is, behalve de uitstraling die
het heeft, dat het zonder een
cent gemeentelijke subsidie tot
stand komt. Dat is zeldzaam.
Daar ben ik trots op. Laat alle
sponsors die dit mogelijk maken
daarom op het podium komen
voor een toost. Proost op de
mooiste stad van Nederland!"
muziek recensie
Ken Vos
Concert: Ab Baars Trio met Misha
Mengelberg en MariTtte Rouppe van der
Voort. Gezien: 18/1Hot House in de
Burcht, Leiden.
Stilistisch is de muziek van Ab
Baars met gemak de meest
vooruitstrevende die gedurende
de jazzweek te horen zal zijn. De
rietblazer (klarinet en tenorsax)
presenteert in zijn huidige tour
nee een soort overzicht van wat
het trio de laatste tien jaar aan
de luisteraars voorschotelde.
Om dat extra feestelijk te maken
nodigde Baars voor elk concert
enkele gasten uit. In Leiden wa
ren dat de instant composing-
icoon Misha Mengelberg en de
avant-garde saxofoniste en flui
tiste Maritte Rouppe van der
Voort. In telkens wisselende be
zettingen werden spontane im
provisaties en stukken uit het
triorepertoire gespeeld.
Het concert werd wat 'zoekerig'
ingezet met een duo-improvisa
tie van pianist Mengelberg en
bassist Wilbert de Joode, waarin
de karaktereigenschappen van
beiden goed tot uiting kwamen.
Mengelberg over de toetsen
huppelend en relativerend, De
Joode geconcentreerd de vaart
erin houdend. Daarna was het
de beurt aan enkele composities
van Baars, die meestal streng
van vorm zijn en toch veel inter
pretatievrijheid voor de musici
bieden. Baars zette m<
ge, soms rauwe gelui
waarop De Joode en
Martin van Duynhov
zorgden dat het g»teg(
soms onorthodoxe t iens
extra dynamiek en drii 8.11
Mengelberg, soms nai
horen, is een soort jo jhi
gezelschap met altijd 1 eet
muzikaal commentaai251
uit de jazztraditie put.
met haar intense, schedi
wijze een soort sparrii Ieh
voor Baars. Dit kwam we
de spontane improvis [q;
al tot uiting in de kleu p,ra
gende stukken van s.1
Baars bewonderde l
John Carter die een m
wicht vormen tegen d|.25
tisch aandoende co BS
van Baars. Pq
Enige aandacht werdfetie:
steed aan de stukke# 2i
Baars zich laat inspir e"
de traditionele muzier 1
Noord-Amerikaanse
die door de repetereéssc
vaak een hypnotiser AF
vreemdend karakter h [q
de tweede set kwam n:
ming er goed in, voon r. 2
rake interventies vail
berg na een prachtige -li
dingrijke improvisatiaBpc
Joode en Van DuynhB
toegift, een zinderen
van John Carter waae.
zelf vooral stevige uitjfeit
onder meer dubbelton d
se lucht op de klarinet
passende climax aan hf 21
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: 'Gerardus Jacobus Marie',
theaterconcert door Gé Reinders.
Begeleiding: Marcel Broersma, gitaar, en
Lucas Beukers (contra)bas. Gezien: 18/1,
Leidse Schouwburg.
Ruim een jaar geleden was hij
hier ook, de troubadour van het
Limburgse lied. Duidelijk is
meteen dat een theaterconcert
van Gé Reinders vaste rituelen
kent Hij begint met een lesje
Roermonds voor beginners, hij
kletst op onbevangen wijze de
liedjes aan elkaar, hij sluit af met
toegiften, waaronder in elk geval
zijn vaste tophit 'Blaasmuziek'
oftewel 'Bloasmeziek' en 'Slui
tingstijd' oftewel 'Sjloetingstied'.
Een avondje Gé Reinders bete
kent dus onvermijdelijk de oren
scherpen voor zuidelijke klan
ken. Ook bij vaste Reinders-fans
van boven de grote rivieren gaat
het overigens met die verstaan
baarheid wel eens fout. Zo ver
telt hij op gemoedelijke toon
hoe hij ooit eens het verzoek
kreeg om het nummer 'Aardbei
en met thee' ten gehore te bren
gen. Inderdaad klinkt de titel zo
op het eerste gehoor, als hij het
zingt. De echte titel luidt echter
'Aad waere mit dich', wat wil
zeggen 'oud worden met jou'.
Het is trouwens een mooi liedje
dat tegelijk ook heel kenmer
kend is voor het werk van Gé
Reinders: een beetje romantisch
en tegelijk ook weer heel nuch
ter.
Overwin je de - in feite maar
kleine - taalbarrière, dan hoor je
min of meer alledaagse over
peinzingen die op geestige,
lichtpoëtische wijze zijn ver
woord. Ook de daarbij behoren
de muziek is qua structuur het
toonbeeld van eenvoud. Vaak
zijn het eenvoudige akkoorden
die echter uiterst efficiënt zijn
ingezet. Bovendien krijgt Rein
ders de steun van zijn vaste be
geleiders die ook dit keer uitste
kend werk verrichten.
In 'Gerardus Jacobus Marie'
combineert Gé Reinders oud
met nieuw materiaal. Het geheel
biedt puur luistergenot voor de
liefhebbers van zijn authentiek
geluid, dat duidelijk optimaal tot
zijn recht komt in de intieme
sfeer van de Leidse Schouw
burg.
Groningen - De expositie 'Fatale vrouwen' in het Groninger Museum is zaterdag geopend door een echte femme fatale. Diva
Joan Collins (midden) was uitgenodigd de tentoonstelling te openen. De actrice maakte in de jaren tachtig furore als het kren
gerige personage Alexis in de televisieserie 'Dynast/. De expositie in het Groninger Museum is samengesteld door gastconser
vator Henk van Os. Hij koos voor schilderijen waarop fatale vrouwen als Cleopatra, Salomé en Medea staan afgebeeld. Ze zijn
gemaakt door kunstenaars als Edvard Munch, Gustave Moreau en Max Klinger. De tentoonstelling blijft tot 4 mei te zien. Foto:
ANP/Olaf Kraak
muziek recensie
Susanne Lammers
Concert: Nederlands Studenten Orkest o.l.v.
Jurjen Hempel M.m.v. Floris Mijnders (cello).
Met werk van Stravinsky, Dvorak en Lann.
Gehoord. 18/1, Stadsgehoorzaal, Leiden. Nog
te horen: 20/1, De Doelen, Rotterdam; 25/1,
Concertgebouw, Amsterdam.
Elf dagen repeteren, elf dagen spe
len. Het blijft een klein wonder hoe
het»Nederlands Studenten Orkest,
elk jaar weer helemaal opnieuw sa
mengesteld, zo'n hoog niveau kan
bereiken. Het enthousiasme en de
motivatie moeten enorm zijn.
Dat is zelfs te horën in het ope-
ningswerk 'Gardener of the stream'
van Vanessa Lann, een jonge Ameri
kaanse componiste. Lann geeft wis
kunde en muziek aan de Leidse
Webster University, maar de Rijn
haalt bepaald niet het beste in haar
boven. Haar 'zoektocht naar de
grenzen van het hoorbare' resulteert
in een extreem trage melodie, die
langzaam dichtgroeit, een uitgerek
te toonladder die een beetje gesabo-
teerd wordt. Het NSO speelt desal
niettemin erg geconcentreerd en
verzorgd. Zelfs het moedwillig per
verteren van de klank van de instru
menten gebeurt met grote toewij
ding.
In het Celloconcert in b van Anton-
in Dvorak komt de nadruk te liggen
op de niet geringe ensemblekwali
teiten van het NSO. Vooral in het
middendeel overtuigt het samen
spel van de keur aan solisten uit het
orkest met cellist Floris Mijnders.
Hij laat zijn cello vooral intiem en
droefgeestig wijs klinken, hij bezielt
met ingehouden kracht^ en lyriek,
zonder nu direct te leiden. De elegi
sche sfeer wordt helaas wel verbro
ken door de hevig contrasterende
tuttipassages.
Die vitaliteit is wel op haar plaats in
het laatste werk, Le Sacre du Prin-
temps van Igor Stravinsky. De ver
beelding van een heidens offerritu
eel waarin een meisje zich dood
moet dansen, krijgt door het NSO
bijna tastbaar vorm. Beheerst,
scherp spel, met waar nodig een
ronde volle klank, en een adembe
nemende expressie. De dreiging be
gint klein, met die griezelig kale fa
gotsolo, wordt langzifem aangevuld
met een donkere klarinet en wordt
voltooid met snerpend koper. Het
orkest speelt ritmisch onberispelijk,
de strijkers lijken wel slaginstru
menten en de blazers werpen hun
blaffende accenten er ijzingwek
kend precies overheen. Razend
knap is de spanningsopbouw, van
plechtige sereniteit naar onversne
den primitieve bloeddorst, zich
steeds verder ontvouwend, tot de
spanning tot het uiterste is opge
rekt. Jurjen Hempel en het Neder
lands Studenten Orkest treffen Stra
vinsky's muziek in al haar gruwelij
ke schoonheid. t
muziek recensie
Herman Joustra
Concert: XXL Tribute To Brood. Gezien: 19/1, De Vi
vervolg van voorpagina
Mare Steenvoorden zou zeker hoge ogi
in een Herman-Brood-lookalikeweds
zanger heeft dezelfde zwartgeverfde
maakt op het podium dezelfde beweginl
of hij kramp heeft in de schouders en[
oksels. Bovendien komt zijn zang i"
buurt, hij heeft nagenoeg hetzelfde
kreuntje als Herman Brood. Tja, als jel
maal in huis hebt, dan wil je dat natuuj
horen en zien ook.
Maar da's moeilijk in de galmbak diet
heet. 'XXL Tribute To Brood' zwoegt I
zoveel is wel te zien. Maar te horen? H
brij, waarin bassdrum, de bas en de solol
af en toe de zang) maar net zijn te oil
den. Gitarist Hans Wildschut beaamt
twee sets de problemen. Omdat De II
grote stenen massa is, kaatst het geld
wanden weer terug. „Sla ik een snaar a
die een fractie van een seconde later te(
dan iets zachter." Geen wonder dus t
in de luide passages niet altijd even s
gaat.
Maar goed, het had nog een stuk bero
kund. Het publiek, dat in groten getale ii
men, zorgt in elk geval voor een beetje n'
demping.
En als na de onderbreking blijkt dat d?'
flink hebben gesleuteld aan het geluid, 'fj[
stukje aangenamer toeven in De Waag. ii0
Steenvoorden kreunt en brabbelt als Broan
beste dagen, tegen een decor van blauv$(
lampen, heel veel rook, op het plafond f 1
teerde dia's van Brood en het gloeiend»
van een biergigant op de muur. c
De begeleidingsband, inclusief twee
Bombita's, schudt het hele repertoire rf
uit de mouw. iet
Het heeft niets met jazz te maken, een tf°
blues, maar alles met het feest der hei
„Zou het goed doen met de Peurbakkl
zegt muziekliefhebber en uitbater
Stöxen. „Op het waterpodium voor An/^
jaardag. En misschien is het ook wel iè
en 3 oktober." Precies, die sfeer ademtig
bute To Brood.T
I
